اقتصادي؟ رقابت براي ابزاري رشوه ،
يادداشت
اقتصادي؟ رقابت براي ابزاري رشوه ،
وقت آن بيفتد ، دولتي اداره‌هاي از يكي به راهت و باشي رجوع ارباب بار يك است كافي فقط
همه در نه اما هست يعني ;نيست پيچيده مي‌گويند كه هم آنقدرها بوروكراسي كه ديد خواهي
اقدام راهبردي تدوين به اداري ضوابط و قوانين موازات به دولتي كارمندان بعضي.اداره‌ها
جديد راهبرد اين منتهي مي‌كنند حل را خود مراجعان از برخي مشكل آن براساس كه كرده‌اند
پشت در اداري مارپيچ اين از عبور كه است اين هم آن و دارد بزرگ فرق يك اداري ضوابط با
.مي‌شود انجام دولتي سازمان هر به مربوط مقررات و قوانين سايه
موضوع اين سر بر كارشناسان همه امروز ;نيست علمي تعاريف بر منطبق ايران در اداري ساختار
حد تا را خود مراجعان وقت هزينه كه -پيچيده ساختار اين كنار در اما.رسيده‌اند توافق به
ارباب آنان پيچيدگي علي‌رغم كه دارند وجود مقرراتي و قوانين -است داده افزايش زيادي
قوانين اين ميان از عبور براي كوچك روزنه‌اي اداره‌ها از بسياري در توانسته‌است رجوع
اين حفر مهندسي خود فوق ، قوانين اجراي متوليان مي‌رسد نظر به كه هرچند كند ابداع
.دارند برعهده را روزنه‌ها
براي كه مي‌شنوي راحتي به مي‌گيري قرار اقتصادي فعالان از جمعي ميان در وقتي امروز
و مرزها سوي آن تجارت در اندك حضوري منظور به -دولتي حصارهاي از عبور براي و مجوز گرفتن
بازارهاي حتي
پرداخت دولتي كارمندان از برخي به سازماني ازعرف خارج را وجوهي گاهي چند از هر -داخلي
.مي‌كنند
از بسياري صدور و نظارت‌ها برخي اعمال ;مي‌گويند خود عمل توجيه در معامله‌گران اين
را زيادي وقت اقتصادي مختلف فعالان يا و تجار كه مي‌شود سبب تنها و است بيهوده مجوزها
.كنند صرف دولتي سازمان‌هاي در
بازار به را خود كالاي و كرده عبور دولتي حصارهاي از تجار كه زماني:معتقدند فوق فعالان
در چون مي‌شوند متقبل را زيادي هزينه‌هاي اقتصادي ثبات نبود به‌دليل مي‌كنند عرضه
تجربه را زيادي تغييرات بازار شاخص‌هاي بوده‌اند...و مجوز اخذ گيرودار در كه فاصله‌اي
خود كالاي بيشتري قيمت با مي‌شوند مجبور تجار هزينه‌ها اين جبران براي نهايت در كه كرده
.كنند عرضه را
فعاليت تقويت و تسهيل منظور به اداري قوانين و ضوابط موارد از بسياري در است مسلم آنچه
به فعاليت گسترش تضمين‌كننده اقتصادي تحركات كه نحوي به است شده تدوين كشور داخل در
در ارتشا نام به پديده‌اي وجود برجسته صاحبنظر يك قول به اما باشد نيز مرزها از خارج
كه دارد آن از نشان اقتصادي بنگاه‌هاي توسط آن از استقبال و دولتي سازمان‌هاي
همه دربرگيرنده نمي‌توانند و ندارند قرار خود واقعي مسير در اقتصادي تصميم‌گيري‌هاي
.باشند فعالان همه فعاليت تسهيل‌كننده و امور
كه است بزرگ پرسش يك كردن پاك آن نديدن يا و تكذيب كه است جدي حدي تا ارتشا وجود امروز
.مي‌شوند خيره آن به باز چشماني با ايراني شهروندان از زيادي تعداد روز هر
از ناشي ارتشا وجود:مي‌گويد پديده‌اي چنين وجود علت درمورد اقتصادي كارشناس يك
پديده دو اين بين به‌عبارتي.است اقتصادي امور بر دولت تصدي حجم افزايش و ديوان‌سالاري
خصوصي‌سازي ، گسترش مقررات‌زدايي ، نيز آن با مقابله راه تنها و دارد وجود مستقيم رابطه‌اي
.است رقابت فضاي ايجاد و ديوان‌سالاري كاهش
انحراف به منجر اقتصادي مناسبات در دولت اندازه از بيش حضور:مي‌كند تصريح وي
در.است شده تجربه بسيار امروز دنياي در امر اينميشود سياستگزاري‌ها و تصميم‌گيري‌ها
دورزدن براي راهي دنبال به خود كارآيي ضريب افزايش و موفقيت كسب براي بسياري شرايط اين
از بسياري نهايت در كه مي‌كند عمل گونه‌اي به دولتي اقتصاد نظام چون هستند قوانين
.مي‌رساند منفي نتيجه اين به را فعالان
براي كه مي‌رسند باور اين به اقتصادي بنگاه‌هاي وقتي:مي‌گويد اقتصادي صاحبنظر اين
اين به رسيدن براي و كنند حركت اداري مقررات و ضوابط سايه پشت در بايد خود كار پيشرفت
و رشد مسير در كشور اقتصاد كه معناست آن به امر اين هستند ، رشوه پرداخت به مجبور منظور
.ندارد قرار پايدار توسعه
حالت بهترين در دولت كارمند يك وقتي:مي‌كند تصريح باره اين در نيز اقتصادي فعال يك
اجاره‌خانه تومان هزار ماهي 100 بايد فقط و مي‌كند دريافت تومان هزار ماه 150 هر براي
پيشنهادهاي او به مختلف روزمراجعان هر كه مي‌كند كار اداره‌اي در ديگر طرف از و بدهد
خود نيازهاي از حداقلي تامين براي است مجبور كه مي‌رسد جايي به آخر در مي‌دهند چشمگيري
.كند قبول را پيشنهادها اين از برخي
فعاليت‌هاي جذب آنها از بسياري و هستند شغله سه يا دو دولت كارمندان اكثر:مي‌گويد وي
خود جدي حضور عدم از همواره دولتي شاغلان از عده اين تا شده سبب امر اين.شده‌اند كاذب
با و هستند افراد اين كمين در اقتصادي بنگاه‌هاي از بسياري.كنند گلايه خانواده ميان در
.هستند رشوه پرداخت به حاضر كارشان در گره كوچكترين ايجاد
پي در چيز هر از بيش امروزه اقتصادي بزرگ شركت‌هاي:مي‌سازد خاطرنشان اقتصادي فعال اين
در آنان از بسياري.كنند وسيع‌تر دولتي اداره‌هاي در را خود ارتباط دامنه تا هستند آن
برخي.هستند ارتباط اين ايجاد پي در يا و دارند مراوده كارمندان از گروهي با سازمان هر
كوتاهي زمان مدت در و مشكل بدون كه را كوچك كارهاي نمي‌توانند ديگر حتي شركت‌ها اين از
.رسانند پايان به قانوني به‌صورت مي‌شوند ، انجام
موانع از عبور و بزرگ و كوچك قراردادهاي عقد براي رشوه‌گرفتن و رشوه‌دادن امروز
براي كه است مدعي غرب ميان اين در.دارد رواج جهان كشورهاي از بسياري در بوروكراسي
وسيعي سطح در را ارتشا با مبارزه اقتصادي پروژه‌هاي هزينه‌هاي‌اجراي كاهش و رقابت ترويج
توسعه كمتر كشورهاي در امر اين كه مي‌رسد نظر به موجود شواهد براساس اما است كرده آغاز
كرده تحميل تجاري شركت‌هاي بر نيز را هنگفتي هزينه‌هاي و دارد وجود وسيعي سطح در يافته
.است
را خاص قوانيني جهان كشورهاي از بسياري اخير سال‌هاي طي كه مي‌دهد نشان موجود اطلاعات
چند شركت‌هاي از بسياري قوانين اين تداوم براي و كرده‌اند تدوين ارتشا از جلوگيري براي
به اما داده‌اند قرار خود عملكرد سرلوحه <نمي‌دهيم رشوه هرگز> نام تحت را سياستي مليتي ،
با ندرت به ارتشا بردن ميان از براي تلاش‌ها كه كرده اعلام گزارشي در جهاني بانك تازگي
.يابد ادامه بايد اما است بوده همراه موفقيت
گواه دنيا سراسر در شده انجام مطالعات:است آورده خود جهاني توسعه گزارش در جهاني بانك
درآمد و اقتصادي رشد مي‌كند ، پيدا گسترش مختلف جوامع در فساد سطوح هرچه كه است آن بر
سطوح با خارجي ، روندسرمايه‌گذاري كه مي‌رسد نظر به ديگر ، سوي از.مي‌يابد تنزل سرانه
.دارد مستقيم ارتباط ارتشا
واقعي فعاليت‌هاي رشد بر منفي اثر ارتشا كه پذيرفته‌اند اقتصاددانان تمام ديگر حالا
اين ادعاي اثبات براي الگو بهترين زمينه اين در مختلف كشورهاي عملكرددارد اقتصادي
پيامدهاي درباره مطالعاتي انجام با اكونوميست نشريه پيش چندي.است صاحبنظران از گروه
از عاري و پاك نسبت به كشورهاي اخير سال‌هاي طي:نوشت خود شماره‌هاي از يكي در ارتشا
توانسته‌اند نظر اين از ناموفق كشورهاي با مقايسه در شيلي و استوني مثل ارتشا
كه مي‌دهد نشان كشورها اين اقتصادي نماگرهاي.كنند جذب را بيشتري خارجي سرمايه‌گذاران
.است كرده طي را صعودي مسير همواره آنها اقتصادي شاخص‌هاي ارتشا با مبارزه واسطه به
اين به مطالعاتي انجام با دنيا بزرگ شركت‌هاي از بسياري:است آمده بررسي اين ادامه در
با اقتصادي فعاليت‌هاي تا شده موجب آنان تصور برخلاف رشوه پرداخت كه رسيده‌اند نتيجه
.برسد اتمام به سنگين‌تري بسيار هزينه‌هاي
رشوه پرداخت اوگاندا نظير كشوري در كه مي‌دهد نشان اكونوميست توسط شده انجام مطالعات
حدود 8 سال يك براي را شركت‌ها از بسياري اقتصادي فعاليت‌هاي هزينه و عملياتي هزينه
منافع بتواند كه دارد توان قدر آن اقتصادي محاسبات در رقم اين.است داده افزايش درصد
.ببرد بين از را اقتصادي مراودات از ناشي
براي جهاني بازار سرمايه‌گذاران تمايل حاضر درحال:است آمده بررسي اين ادامه در
سرعت با آنان تمايل نيز روز هر و يافته كاهش دارد رواج ارتشا كه جوامعي در سرمايه‌گذاري
هر براي بايد كشورها اين در كه معتقدند آنان زيرا است حركت در كاهش اين سمت به بيشتري
و مي‌شود عملياتي هزينه‌هاي افزايش موجب نهايت در امر اين كه پرداخت رشوه فعاليتي
.مي‌كند شكست به محكوم را اقتصادي شركت‌هاي
از تعدادي توسط <نمي‌دهيم رشوه هرگز> سياست پذيرفتن كه است آن از حاكي موجود شواهد
دست به چشمگيري موفقيت جهاني بازارهاي در شركت‌ها اين تا شده سبب مليتي چند شركت‌هاي
به كه مي‌داند شركت‌هايي نابرابر مقابله را امر اين علت اكونوميست نشريه.نياورند
در.كنند فعاليت بيشتري ، عمل وسعت با مي‌توانند رو اين از و دارند اعتقاد رشوه پرداخت
توان رشوه پرداخت عدم موارد از خيلي در كه معتقدند اقتصادي فعالان از بسياري نيز ايران
رشوه پرداخت به اقدام كه افرادي مقابل در و مي‌دهد كاهش را اقتصادي شركت‌هاي رقابت
.بوده‌اند موفق‌تر خارجي و داخلي بازارهاي به يافتن دست در كرده‌اند
بايد اقتصادي فعالان:مي‌گويد پديده اين با مقابله چگونگي درباره اقتصادي كارشناس يك
جذب درجهت و منظور اين براي است ضروري كار كردن سودمند براي سالم فعاليت كه بياموزند
دسته‌جمعي به‌صورت و اقتصادي گسترده اتحاديه‌هاي درقالب بايد آنها خارجي سرمايه‌گذاران
.برسند توافق به رشوه حذف براي
پيامدهاي مي‌كند اجرا را <نه رشوه> سياست جمعي به‌صورت گروه يك وقتي:مي‌كند تصريح وي
.مي‌شود اجرا انفرادي به‌صورت سياست اين كه است زماني از بيشتر مراتب به آن مثبت
نيروهاي ارتشا با مبارزه در كه است كرده ثابت تجربه:مي‌افزايد اقتصادي كارشناس اين
چشم از را چيز همه نبايد البته.مي‌كنند عمل قانوني نيروهاي از موفق‌تر بسيار بازار
شركت‌هاي از بسياري نيز شرايط بهترين در چون ديد ، اداري و اقتصادي نظام يا و قانون
.كنند فعاليت سالم به‌صورت كه ندارند عادت و نمي‌توانند اقتصادي
اين ندهند رشوه شرايطي هيچ تحت مي‌گيرند تصميم اقتصادي گروه يك كه زماني:مي‌گويد وي
يك ديگر هنگامي چنين در.است اقتصادي ناميمون پديده اين حذف براي مبارزه بهترين اقدام
گروهي بلكه شود حذف اداري نظام يا رقبا توسط پرداخت عدم خاطر به كه ندارد وجود شركت
.دارند برعهده نيز را بازار از وسيعي بخش شك بدون كه هستند
خارجي سرمايه‌گذاران جذب و اقتصادي پايدار توسعه به دستيابي:مي‌كند تاكيد فوق كارشناس
.ندارد امكان اقداماتي چنين انجام بدون
كمك مي‌توانند جمعي موثر راهبرد يك اتخاذ با اقتصادي بزرگ شركت‌هاي و فعالان شك بدون
براي مي‌رسد نظر بهباشند رشوه هرگونه پرداخت و دريافت ارتشا ، عليه مبارزه براي بزرگي
.كنند آغاز را فعاليتي چنين خود مجموعه درون از بايد ابتدا سرمايه صاحبان منظور اين
اقتصادي فعاليت‌هاي بالندگي پي در شركت‌ها اگر كه باورند اين بر صاحبنظران از بسياري
نفي درجهت را لازم آگاهي و داده آموزش را خود كاركنان مرحله نخستين در بايد هستند
.دهند ارائه آنها به رشوه دريافت و پرداخت هرگونه
سمت به را او و دهند ياري ارتشا با مقابله درزمينه را دولت مي‌توانند حتي شركت‌ها اين
سرمايه صاحبان جمع كه است درحالي اين.كنند هدايت زمينه اين در واقعي و اصلي مسيرهاي
چون دهد افزايش مطلوب سطحي تا را خود كارمندان حقوق تا كند مجبور را دولت مي‌تواند حتي
پيچكي شاخه‌هاي رشد عامل بودن بهتر زندگي جست‌وجو در غيرمنطقي توجيه مواقع از خيلي در
.مي‌فشارد سخت را اداري نظام گلوي ديگر حالا كه است
دهقان علي
يادداشت
اقتصادي رشد و سرمايه‌گذاري خوب ، قوانين
خيرخواهان جعفر
كشورهايي دارند ، اقتصادي رشد در مهمي نقش آن ، بي‌طرفانه اجراي با همراه خوب قوانين وضع
ثروتمندتر معمولا دارند ، توليدي بنگاه‌هاي و خصوصي مالكيت از حمايت‌كننده قوانين كه
كارخانه يك تاسيس از مثالي يادداشت اين درندارند قوانيني چنين كه هستند كشورهايي از
و سرمايه‌گذاري در را سهام بازار و بانكي تجاري ، قوانين نقش تا مي‌شود مطرح خودرو توليد
.دهيم نشان اقتصادي رشد
دو انتخاب بين در او و است تومان ميليارد آمريكا 100 مقيم ايراني يك دارايي كنيد فرض
يك در را خود توماني ميليارد دارايي 100 كه اين.است مانده مردد سرمايه‌گذاري براي راه
اين يا كند دريافت (تومان ميليارد 5)سود درصد سالانه 5 و كند سپرده‌گذاري آمريكايي بانك
ايران به واردات با و دهد اختصاص خودرو توليد تجهيزات و ماشين‌آلات خريد به را مبلغ
براي آمريكا مقيم ايراني اين انتخاب.بنمايد خودروسازي شركت يك تاسيس به اقدام
.دارد بستگي زير دولتي و حقوقي عوامل به ايران و آمريكا كشور دو در سرمايه‌گذاري
مجوزهايي چنين كسب.شود اخذ دولت از مختلف مجوزهاي بايد ايران در كارخانه تاسيس براي
-1
اكثر به ورود آمريكا در كه درحالي.دارد نياز غيرپولي و پولي هزينه‌هاي صرف به
.ندارد دولت مجوز به نيازي اقتصادي فعاليت‌هاي
ايران در گمركي تشريفات.كرد وارد خارج از را قطعات برخي بايد خودرو ، توليد براي
-2
دوش بر اضافي هزينه‌هاي تاخير اين.مي‌شود قطعات موقع به واردات در تاخير باعث
و بيكار مدتي قطعات نبود واسطه به دستگاه‌ها و كارگران چون مي‌گذارد خودرو توليدكننده
.مي‌شوند بلااستفاده
.كنند برطرف را مشكل تا شود دعوت خارجي تكنسين‌هاي از بايد ماشين‌آلات ، خرابي صورت در
-3
ويزاي ممكن زمان حداقل در خارجي تكنسين‌هاي تا است علاقه‌مند خودرو كننده توليد پس
دهد ، خرج به كندي ويزا اعطاي در خارجه امور وزارت اگركنند دريافت را ايران به ورود
.مي‌افتد توليدكننده دوش بر توليد خط روزه چند تعطيلي خاطر به هنگفتي زيان
سود تمام مي‌توانند عوارض و ماليات‌ها انواع وضع با ايران در حكومتي مختلف نهادهاي
-4
.كنند برداشت خود براي را خودرو توليدكننده
.است آمريكا از بيشتر بسيار ايران در دولت حتي و سياست‌ها ناگهاني تغيير ريسك
-5
كارگر به كه است بديهي كند ، توليد كمتري خودرو بگيرد تصميم خودرو توليدكننده اگر
-6
نمي‌دهد توليدكننده به را كارگر اخراج اجازه ايران كار قوانين اما.دارد نياز نيز كمتري
.بپردازد مزايا و دستمزد ندارد وجود برايشان كاري كه كارگراني به بايد او و
يا بدهد يارانه مي‌كند توليد خودرو كه حكومت به وابسته انقلابي نهاد يك به دولت اگر
-7
قرار نابرابري وضعيت در نوعي توليدكننده اين كند ، برخوردار مالياتي معافيت از را او
توليدكننده باشد تومان ميليون او 5 براي خودرو توليد شده تمام قيمت اگر مثلا مي‌گيرد ،
اين.كند توليد تومان ميليون را 5/4 خودرو همان مي‌تواند است معاف ماليات از كه رقيب
.مي‌شود ورشكستگي يا زياندهي باعث مزيت ، عدم تومان ميليون نيم
اگر مثلا.مي‌شود زيان متحمل توليدكننده سازد ، برقرار را قيمت‌ها كنترل دولت اگر
-8
تعيين را تومان ميليون قيمت 5/4 حداكثر دولت و باشد تومان ميليون خودرو 5 توليد هزينه
.مي‌شود مشكل دچار توليدكننده نمايد ،
سود تا كند صادر همسايه كشورهاي به را خودرو بتواند است مايل توليدكننده همچنين
-9
صدور از مانع مي‌تواند پاگير و دست وقوانين مقررات حالت اين در.آورد دست به بيشتري
.شود خودرو سريع و آسان
ساير و خودرو توليدكننده راه سر بر ديگري بسيار موانع فوق ، مانع بر 9 علاوه
در سرمايه صاحب يك آيا.ندارد موضوعيت ابدا آمريكا در كه است تصور قابل توليدكنندگان
براي سرمايه‌گذاري‌هايي چنين مي‌دانند همگان.مي‌كند سرمايه‌گذاري به اقدام محيطي چنين
كمتري احتمال باشد شديدتر گفته پيش موانع اندازه هر اما است ضروري توليد و اشتغال رشد
مساعد ، كار و كسب محيط و قوانين با كشورهاي.بگيرد صورت سرمايه‌گذاري كه مي‌رود
.مي‌كنند جذب ديگر كشورهاي با مقايسه در بيشتري سرمايه‌گذاري
براي او.كند تاسيس خودرو توليد كارخانه بخواهد ايران مقيم كارآفرين يك كنيد فرض حال
موانع به باتوجه چون نمي‌دهند وام وي به بانك‌ها.مي‌كند مراجعه بانك به سرمايه تامين
خود وام فرع و اصل دريافت براي تضميني بانك و نداشته سودآور توليدي فعاليت‌هاي مذكور ،
كلاهبرداري و تخلف صورت در كه مي‌دهد هشدار بانك‌ها به قضاييه قوه چون همچنين.ندارد
با نيز خارجي بانك‌هاي از وام دريافت ;نيست ممكن راحتي به وام بازپس‌گيري توليدكننده ،
يا نمي‌دهند را وام بهره خروج اجازه موجود قوانين اينجا در.است روبه‌رو بيشتري مشكلات
داخل در شعبه تاسيس اجازه خارجي بانك‌هاي چون همچنين.مي‌كنند وضع آن بر سنگيني ماليات
و قوانين كه كشوري در پس.نيست فراهم وام‌گيرنده فعاليت كنترل امكان ندارند ، را كشور
خارج يا داخل بانك‌هاي از مي‌توانند راحتي به توليدكنندگان باشد مساعد كار و كسب محيط
.بگيرند وام
بانك‌ها عملكرد بر نظارتي يا باشند نداشته اعتماد بانك‌ها به مردم اگر ديگر طرف از
در نيز و بوده اندك داد ، وام مي‌توان آن با كه بانك‌ها ، در سپرده‌گذاري وجوه نباشد ،
.مي‌شود گرفته به‌كار غيرقانوني كارهاي ساير و اختلاس مسير
سهم ، تومان ميليارد است1000 سهام فروش خودرو ، كارخانه تاسيس براي سرمايه تامين ديگر راه
به توليدكننده سهام ، فروش هنگام.مي‌شود فروخته توماني سهم 100 ميليارد ميزان 1 به
ميلياردم يك ميزان به سهم هر به (نمايد 2 خودرو توليد صرف را پول (مي‌دهد 1 تعهد مردم
.كند پيروي سود محاسبه براي حسابداري متعارف معيارهاي از (و 3 بپردازد سود
.نبود سهام بازار در نظارتي مقررات به نيازي بودند ، امين و درستكار توليدكنندگان همه اگر
تمام را داشت كه تعهدي سه نيز وي و مي‌كردند اعتماد توليدكننده حرف به سهامداران يعني
افراد جذب باعث سهام و بانكداري بخش در موجود پول عظيم مقدار اما.مي‌داد انجام كمال و
مقررات به نياز شود حاصل اطمينان تعهدات به عمل از كه اين براي.مي‌شود دغلباز و متقلب
.است سهام بازار در تنفيذي و تنظيمي
روزي.خير مسلما.دارد هميشه براي را آن نگهداري قصد آيا مي‌خرد ، سهام برگ يك كه كسي
براي شفاف سهام بازار يك به پس است نقد پول با آن مبادله به مايل كه رسيد خواهد فرا
.است نياز سهام عادلانه فروش و خريد
خارجي و داخلي بانك‌هاي.دارند خوب قوانين كه مي‌كنند سرمايه‌گذاري كشورهايي در مردم پس
خوب بانكي قوانين.هستند خوب قوانين با كشورهاي در كه مي‌دهند وام كارآفريناني به نيز
.كنند سرمايه‌گذاري و بگيرند وام راحتي به بتوانند توليدي بنگاه‌هاي تا مي‌شود باعث
تجاري قوانين فاقد كه كشورهايي پساست سرمايه‌گذاري مشوق نيز سهام بازار مناسب قوانين
.داشت خواهند كمتري اقتصادي رشد و اشتغال سرمايه‌گذاري ، هستند خوب
|
