ما پساانساني آينده
دستاورد
38_ تندرستي بحران
ما پساانساني آينده
طبيعت كار در فضولي
كولس دانيل نوشته
فيضاللهي كاوه:ترجمه
او."بالتيمور ماجراي" و "اصلاحنژاد نام به" از عبارتند (Daniel JKevles كولس دانيل آثار
پساانساني آينده" كتاب بر است مروري زير متناست ييل دانشگاه در تاريخ گروه استادان از يكي
F.)فوكوياما فرانسيس نوشته "زيستي تكنولوژي انقلاب پيامدهاي:ما
اين در.است رسيده چاپ به "ژيرو و اشتراوس فرار ، " انتشارات توسط سال 2002 در كه (Fukuyama
.ميشود پرداخته زيستي تكنولوژي سياسي پيامدهاي به نقد
****
است آمده سر به تاريخ كه بود آن بر "انسان آخرين و تاريخ پايان" كتاب در فوكوياما فرانسيس
نخستين هنگام به.است دموكراتيك سرمايهداري نظام با جوامعي روي شدن متمركز حال در جهان زيرا
شديدي اختلافنظرهاي آن سر بر مقاله ، يك قالب در سال 1989 در كتاب اين در شده مطرح نظر چاپ
،"ما پساانساني آينده" در اكنون.شد سوالانگيزتر چيز همه سپتامبر حادثه 11 پي در و گرفت در
زيستي تكنولوژي كه ميكند ادعا او گرفت ، خواهد قرار اعتراض مورد شكل همان به ظاهرا كه كتابي
زيست دستكاري كه است آن جمله اين از او منظور.است آورده ارمغان به را "تاريخ مجدد شروع"
طبيعت يعني ".دهد سوق تاريخ در پساانساني مرحلهاي سوي به را ما" است ممكن انسان تكنولوژيك
فلسفي دانش فوكوياما.كند تضعيف را عرفي و همسو سياسي نظم مباني كه دهد تغيير طوري را انسان
گزين كه ميدهد نشان نيچه به آشكاري توجه جمله از ميكند ، بررسي اين وارد را ملاحظهاي قابل
تكنولوژي درباره او اين از گذشته.بستهاند آذين را كتاب فصلهاي از بسياري ابتداي گويههايش
انسان مورد در كاربردش ويژه به آن به مربوط بحثهاي در و داده انجام بسياري مطالعات زيستي
چند وجود علت به و مشكوك داوريهاي از پر تكراري ، "ما پساانساني آينده".است يافته تسلط
و آن استدلالهاي بودن بحثانگيز خاطر به همه اين با.است گيجكننده حدي تا نقيض و ضد ادعاي
خواننده ميكند ، برقرار سياسي آينده و زيستتكنولوژيك آينده ميان كه ارتباطهايي در خلاقيت
.ميكشد خود دنبال به را
تصور اودارد وجود شناختپذير انساني طبيعت يك كه است استوار فرض اين بر فوكوياما تز
عوامل از محيطي عوامل جاي به هستند ، انسان گونه شاخص كه صفاتي و رفتارها مجموع" كه ميكند
افتاده مد از زيستشناسان ميان در كه مدتهاست انسان طبيعت بودن مادي "ميشوند ناشي ژنتيك
با نيز فلاسفه بيشتر.دريافتهاند را انسان صفات به دادن شكل در محيط مهم نقش آنها و است
را مسئله اين ديگر ، موارد كنار در مختلف ، فرهنگهاي ميان رفتار و ارزش گسترده تنوع به اشاره
.كردهاند تاييد
را رفتار زيستشناسي و اعصاب علم در اخير ادعاهاي ايرادهايي ، چنين به پاسخ براي فوكوياما
اندام يك" بلكه نيست ، نانوشته لوح يك لاك ، نظر برخلاف مغز اساس ، اين بر:ميكند ميدان وارد
انسان گونه خاص آنها از بسياري كه است سازشيافته بسيار شناختي ساختارهاي از پر بخشبخشي
ويژه به شدهاند ، برنامهريزي ما در تكامل توسط ميانفرهنگي مطلق امور رو اين از ".هستند
شرم ، انتقام ، عهد ، به وفاي خطرات ، بعضي از پرهيز نيرنگ ، كشف براي زبان تجزيه" به ما گرايش
هر مورد در عليت به باور و آدمخواري و محارم با زنا از انزجار والدين ، و فرزندان از مراقبت
".رويداد
روي بتواند انسان ژنتيك مهندسي انسان ، طبيعت خود تغيير بدون حتي كه ميترسد اين از فوكوياما
يك در او.باشد داشته نامطلوب تاثيري ما سياسي زندگي نتيجه در و دوجانبه تعاملي زندگي
انسان ، عمر كردن دوبرابر از پس ژنتيك مهندسان كه ميكند ترسيم را پيامدهايي عجيب ، نتيجهگيري
از حدي از بيش و نامتناسب كسر سالخورده زنان تصوير ، اين براساس.بپذيرند را آن مسئوليت بايد
توانايي بينالمللي ، امور در زور كابرد از حمايت از بودن گريزان با و داده تشكيل را جامعه
مردم از بزرگي گروه سوي از اين از بدترميبرند تحليل را خويش از نظامي دفاع براي دموكراسي
سالمندان ، آسايشگاههاي در اضافي زندگي سال هفتاد با و هستند كار يا توليدمثل توانايي فاقد كه
.شد خواهد تحميل جامعه دوش به سنگيني بار مياندازند ، تاخير به را اجتماعي تغييرات
طبيعت براي آن بالقوه تهديد از كمتر را فوكوياما انسان ، ژنتيك مهندسي روزمره پيامدهاي اما
از "معنيداري تعريف" هر و اخلاق عدالت ، از ما تصور در انسان طبيعت زيرا ميكند ، نگران انسان
از حفاظت به ما تمايل بر مبتني بشر حقوق كه است معتقد او مثال ، براي.است بنيادي بشر حقوق
_ كه بشري حقوق تا ميكند فراهم "سياسي نظم براي محكمتري اساس" بيگانگان جاي به خويشاوندان
يا مادران رفاه مثلا ، از ، حمايت به وادار را ما _ باشد فوكوياما منظور ميرسد نظر به چنانكه
.ميكند جهانسوم فقرزده مردم
علوم كارشناسي مدرك وي.آمد دنيا به شيكاگو در سال 1952 اكتبر در 27 فوكوياما فرانسيس
در هاروارد از را اشPhD و كورنل دانشگاه از باستان روم و يونان ادبيات رشته در را خود انساني
و بود RAND انجمن سياسي علوم گروه عضو تا 1980 سال 1979 از او.كرد دريافت سياسي علوم رشته
تا 1982 سال 1981 در.شد منصوب سمت همين به ديگر بار تا 1996 از 1995 و تا 1989 از 1983 سپس
نخستين كه شد متحده ايالات خارجه امور وزارت در سياسي برنامهريزي ستاد عضو سال 1989 در و
_ سياسي امور معاون بهعنوان دوم دفعه و خاورميانه امور در متخصص ثابت عضو بهعنوان بار
در متحده ايالات نمايندگي هيات عضو تا 1982 سال 1981 در.شد كار به مشغول اروپا نظامي
.بود فلسطين خودگردان تشكيلات سر بر اسرائيل _ مصر گفتوگوهاي
پژوهشهاي دانشكده در بينالملل سياسي اقتصاد در شوارتز برنارد كرسي استاد فوكوياما فرانسيس
شوراي عضو سمت به سال 2002 در وي.است هاپكينز جانز دانشگاه در نيتز پل بينالمللي پيشرفته
و دارد افتخاري دكتراي دوان كالج و كانكتيكات كالج از او.شد منصوب زيستي اخلاق جمهوري رياست
بنياد و دموكراسي ژورنال ملي ، منافع دموكراسي ، براي وقف ملي موسسه مشاوران هيات عضو
سياست شوراي خارجي ، ارتباطات شوراي آمريكا ، سياسي علوم انجمن عضو او.است نيوآمريكا
سه و كرده ازدواج هولمگرن لورا با فوكوياما.هست نيز جهاني تجارت شبكه و پاسيفيك بينالمللي
كتابهاي تاكنون فوكوياما از.ميكند زندگي ويرجينيا در واقع لئان مك در اكنون و دارد فرزند
و اجتماعي امتيازهاي:انحصار" ،"اجتماعي نظم ساختار تجديد و انسان طبيعت:بزرگ فروپاشي"
در اواست رسيده چاپ به ديگر عنوان تعدادي و "انسان آخرين و تاريخ پايان" و "رفاه ايجاد
انسان اكتشافات بالقوه آثار دارد اختصاص آن نقد به مقاله اين كه "ما پساانساني آينده" كتاب
به انسانها كه ميكند مطرح را عقيده اين نهايتا و كرده تشريح را ليبرال دموكراسي بنياد روي
.هستند يكسان يكديگر با طبيعت لحاظ
كه چيزي است ، انسان مقدس شان به توجه نيازمند دموكراتيك و پايدار نظم يك اين ، بر علاوه
ايجاد تمايز ديگر جانوران تمام و ما بين كه ميگذارد را فطري "X عامل" اسم آن روي فوكوياما
بررسيهاي از او سو يك ازاست كرده نقض را خودش او كه ميرسد نظر به اينجا در.ميكند
را او فوكوياما كه نيچه ، تاثير تحت ديگر ، سوي ازميبرد انساني طبيعت وجود به تكامليپي
تاكيد نكته اين بر مييابد ، بهتري بسيار راهنماي زيستي اخلاق متخصصان امروزي لشكر به نسبت
مفهومش پذيرشي چنين *بپذيريم را "غيرانسان و انسان ميان درجات پيوستار" نبايد ما كه ميكند
از قوي آزادي" غيردموكراتيك ، اجتماعي ترتيب براي و بود خواهد انسان گونه درون مشابهي پيوستار
.ميكند فراهم توجيهي ،"ميشود موجب را آنها طبيعت به اعتقاد كه محدوديتهايي بند و قيد
انسان وصفناپذير ويژگيهاي روي زيستي تكنولوژي نهفته تاثير نگران مشابهي بهطور فوكوياما
در انسان ژنتيكي تغيير روند است ممكن كه جهتي اوهست نيز نبوغ و بلندپروازي فرديت ، همچون
را بگيرد خود به (Ritalin) ريتالين و (Prozac) پروزاك داروشناختي عصب داروهاي كاربرد اثر
اغلب اول داروي ميگويد ، داروها اين كاربرد از كاريكاتوري تصويري در او.مييابد مضطربكننده
داروي مصرفكنندگان و دادهاند دست از را خويش نفس عزت كه ميشود تجويز افسردهاي زنان براي
با دارو دو اين او ، ديد از.بگيرند آرام كلاس در نميخواهند كه هستند پسربچههايي عمدتا دوم
سوق اجتماعي فرمانبردار و راضي خود از جنسيت ، فاقد واسطي حد شخصيت" سمت به را جنس دو هر هم ،
داروهاي مطمئنا كه ميدهد هشدار او ".آمريكاست جامعه كنوني سياست منطقي پيامد كه ميدهد
زيرا هستند ، پيچيدهاي سياسي اهداف داراي آنها همه كه ميآيند بازار به دست اين از بيشتري
.كرد خواهند محافظهكارانه هنجاري به تبديل شيميايي مداواي كمك به را ناهنجار رفتار
با مطابق و شده طراحي گزينشي ، خود ، حالت بهترين در فوكوياما زيستتكنولوژيك پيشگوييهاي
مهندسان اگر كه كرد تصور ميتوان او ، ذهني بازي در شركت لحظهاي براي.اوست جنجالي روحيه
كه كنند حل نيز را مشكل اين توانست خواهند كنند ، دوبرابر را بشر عمر طول ميتوانند ژنتيك
شادابي و توانايي و برد بين از را طولاني عمر در مردان و زنان ميان موجود تفاوت بايد چگونه
را اجتماعي زيستشناسي به مربوط صفات از عده آن او.بدهند ما به را زندگي سال براي 140 لازم
و هستند سازگار دموكراتيك سرمايهداري با كه ميكند انتخاب انسان طبيعت سازندههاي بهعنوان
كه _ توليدمثل به زنان وابستگي و مرجعيت از اطاعت قبيلهاي ، نظام مثال براي _ ديگر صفات از
غرب سياسي ساختار و آزاديها با مخالفت به قاطعانه را جهان از بزرگي بخشهاي ميرسد نظر به
زيستي تكنولوژي كه ميكند اعتراف كردن عمل گزينشي وجود با فوكوياما.ميپوشد چشم واميدارد ،
راضي اين وجود با.شود خلاص آن شر از كلي به نميخواهد و دارد "انكارناپذير اميدهايي" انسان
و تجارت كه ميترسد آن از درستي به و واگذارد خودش تدبير به را زيستتكنولوژيك ريسك كه نيست
پاياني فصل در او.نماند خويشتنداري براي جايي كه گيرند دست به را آن افسار چنان جاهطلبي
تازهاي راه گرفتن پيش در و زيستي تكنولوژي در آزاد بازار سرمايهداري از دوري خواستار كتابش
بايد متحده ايالات شروعنكنده ، بهعنوان.دارد همراه به را بينالمللي و ملي نظارت كه ميشود
است ممكن آنكه خاطر به نه كند پيروي ديگر كشورهاي از انسان توليدمثلي كلونينگ كردن ممنوع در
راه واقع در نكنيم را كار اين اگر آنكه دليل به عمدتا بلكه باشد داشته خطر جنين سلامت براي
وضع".گذاشتهايم باز انسان زيستي تكنولوژي در فراگيرتر و گستردهتر بسيار دستكاري براي را
تكنولوژيها اين توسعه كه دهد نشان تا است مهم بسيار ابتدا همين در سياسي ممنوعه خط يك
.كنند كنترل را تكنولوژيك پيشرفت آهنگ ميتوانند جوامع و "نيست گريزناپذير
از عده آن ميان كه" داريم اجرايي توان با موسساتي به نياز ما كه است معتقد فوكوياما
را انسان سعادت و شان كه پيشرفتهايي و ميشوند انسان شكوفايي موجب كه تكنولوژيك پيشرفتهاي
و كردن دستچين مورد در نظارت وجود كلونينگ ، از غير ".باشند قائل تمايز ميكنند ، تهديد
توليد و انساني هيولاهاي ايجاد زايشي ، دودمان مهندسي رحم ، در جنين لانهگزيني از پيش تشخيص
در اكنون او) خارجه امور وزارت سابق عضو فوكوياما ، .است ضروري هم جديد روانگردان داروهاي
اينكه براي را خود معقول استدلالهاي (ميكند تدريس بينالملل مطالعات هاپكينز ، جانز دانشگاه
است ، شدني انجام نيز بينالمللي سطح در بلكه ملي سطح در تنها نه عملا نظارتي چنين چرا و چطور
بسياري هواداران است ممكن آزاد بازار سرمايهداري آيين از او خروج.ميكند رديف كتاب اين در
از كمتر اما است ، پيش در واقعا پساانساني دنياي يك كه نشوند قانع است ممكن آنهاكند جذب را
.نيستند انسان زيستي تكنولوژي در حصر و بيحد آزادي نگران هم او
Scientific American, May2002
:پينوشت
ميخواهد يا ندارد را لازم تفاهم نيچه فلسفه با يا نويسنده كه برميآيد چنين نوشتار لحن از *
.دهد او به غيرحقيقي نسبتي كنايه به
دستاورد
راهند در واكسنها
تهيه از محققان شد ، برگزار اسپانيا بارسلون در تازگي به كه ايدز بينالمللي كنفرانس در
ايدز برنامه توسط كه كنفرانس اين در.دادند خبر ايدز بيماري براي موثري و جديد داروي و واكسن
بيماري از كه بيماراني به (VaxGen) آمريكايي شركت شد ، برگزار و سازماندهي متحد ملل سازمان
قرار آنان دسترس در آينده سال تا 5 بيماري اين واكسن كه داد وعده ميكشند زجر ايدز مهلك
را مفيد و موثر واكسن به بيماران دستيابي گذشته برآوردهاي كه است حالي در اين و گرفت خواهد
.بود كرده اعلام امكانپذير آينده سال تا 10
در و فقير كشورهاي ياريرساني به ثروتمند كشورهاي فراخواندن ضمن ايدز بينالمللي كنفرانس
در داروسازي و تحقيقاتي شركتهاي و محققان تمام كه شد متذكر ايدز با مقابله جهت توسعه حال
براي كه داروهايي و واكسن به سريعتر چه هر دستيابي جهت را خود تلاش تمام بايد جهان سراسر
.گيرند كار به باشد ، دسترسي و تهيه قابل نيز فقير كشورهاي
ايدز بيماري عليه مبارزه آغاز از كه سالي وجود 21 با كرد اعلام بيبيسي ، خبرنگار هوگ ، كريس
بسياري اين ، بر علاوه و هستند انسان روي بر شدن تست حال در واكسن تنها 8 اكنون هم ميگذرد ،
كه است شده مدعي (VaxGen) شركت اما ميبرند ، سر به اوليه مراحل در هنوز مزبور واكسنهاي از
كه است مركزي تنها مذكور شركت.نيست باقي محصولاتش تهيه و ساخت مراحل اتمام به زيادي مدت
.ميكند طي را خويش پاياني مراحل آزمايشات اين و بوده انسان بر خود محصولات آزمايش سرگرم
بازار وارد زودي به ايدز به مبتلا بيماران ياريرسان محصولات شركت ، اين مسئولان اظهار بنابه
بايد جهان سراسر بيماران ميان در توزيع و توليد مجوز دريافت براي محصولات اين اما شد ، خواهد
.دهد نشان خود از مثبتي اثرات آزمايشي بيماران يكسوم مورد در دستكم شده انجام آزمايشات در
پيش از بيش را موجود معضل به ثروتمند كشورهاي توجه نياز جهان سراسر در ايدز گسترده شيوع
بهداشت سازمان.بود نخواهد كشورها اين ياري از گريزي مشكل اين رفع براي و است ساخته نمايان
و ميكند برآورد دلار ميليارد سالانه 10 طور به را ايدز با مبارزه براي نياز مورد مبلغ جهاني
.ميشود هزينه منظور اين به دلار ميليارد تنها 3 كه است حالي در اين
38_ تندرستي بحران
برتندرستي ذهن شگفتانگيز اثر
بهزاد محمود دكتر
مقررات و ضوابط اجراي با آن موازات به و دارد توجه جراحي و دارودرماني به امروزه پزشكي دانش
با عفوني بيماريهاي مثل بيماريها ، از معدودي اما.ميكند پيشگيري بيماريها شيوع از بهداشت
به بيماريها ، بقيه ;ميشوند درمان درستي به جراحي با عضوي ناهنجاريهاي و آنتيبيوتيكها
دارودرماني با يعني ميشوند ، علامتي درمان همراهند عمده ناراحتيهاي و درد با كه آن خصوص
توجه بيماريها علت شناختن به نه كه آن بدون ميشوند برده بين از نشانهها و مرضي علامات
.بپردازند ريشهاي درمان به و كنند
ذهن تاثير از يعني هستند ، تني روان ميشوند علامتي درمان كه بيماريهايي از زيادي تعداد
نياز قويتر داروي به دارويي تحمل ايجاد نتيجه در زمان ، گذشت اثر بر و ميآيند وجود به برتن
آنها عوارض و دشوارتر آنها درمان ميآيند ، در مزمن صورت به ضمنا و ميكنند پيدا
.شد خواهند بدفرجامتر
بيماريهاي آنها به اينرو از.مناند بر ذهن تاثير از ناشي بيماريها گونه اين از بسياري
قرار پژوهش مورد برتن را تاثيرذهن چگونگي كه است گسترش حال در نوعي كه ميگويند روانتني
بيمار رويكرد ، اين باميگويند تندرستي به كلنگري را بيماري به رويكرد نوع اين.ميدهند
و بيماريها رفع نه دارند ، توجه تندرستي ايجاد به بلكه نميدانند بودن تندرست نشانه را نبودن
.ناراحتيها
ذهن مغز وجود بدون.است مغز فعاليت حاصل ذهن ديگر سخن به است مغز كنش ذهن چيست؟ ذهن ببينيم
ممكن ساختار به گويي كه است مغز ساختار به وابسته اندازه همان به ذهن ندارد ، خارجي وجود
.دارد وابستگي
توجه كنيم ، پيدا آرزو و ميل شويم ، هيجاني كنيم ، احساس ميدهد امكان ما به كه است مغز فعاليت
.بگيريم تصميم و كنيم استدلال آوريم ، ياد به بسپاريم ، خاطر به نماييم ،
دارند پيچيده نسبتا ساختار با مغزي هستند ما زيستشناختي خويشاوندان كه عاليتر حيوانات
بسيار مغزي فعاليتهاي از كه آدمي ذهن عوض در است ، محدود آنها ذهني فعاليتهاي اما
.هستند آنها فاقد عاليتر حيوانات كه دارد خصوصياتي ميشود ناشي پيچيدهتر
.آيندهنگري و انتزاعي انديشه انديشهشماري ، خودآگاهي ، :هستند چهارتا آدمي نوعي ويژه خصوصيات
و موجودات ديگر از جدا ميداند و دارد آگاهي خود وجود به كه است معني بدان آگاهي خود
به آنها عاليترين حتي حيواني هيچ.مرد خواهد و آمده وجود به كه ميدانداست جانداران
.است غريزي ميكند ، فرار خطر از اگر و مرد خواهد كه نميداند و ندارد آگاهي خود وجود
.ميگيرد تصميم و ميكشد نقشه و ميانديشد آزادانه آدمي.است داده انسان به آزادي خودآگاهي
جستوجوي به و ميفهمد شر و خير اجتماعي زندگي در.است كرده كسب اختيار آدمي ديگر سخن به
تبعات از مرگ از آگاهي و اضطراب و ترس.ميشناسد خدا آدمي.است گيتي در خود وجودي مفهوم
اما.ميآورد رو بدان غريزي طور به ميكند پيدا مناسبي طعمه وقتي گرسنه حيوان.است خودآگاهي
.ميزند دست غذا اعتصاب به زندگي عالي هدفهاي خاطر به انسان
خود جاي به اشيا نمادهاي پذيرفتن آن و است آدمي ذهن ويژگي شگفتانگيزترين نمادي انديشه
احيا آدمي ذهن در را آن (درخت نماد نوع يعني 3) درخت تصوير و درخت نوشته درخت ، گفته.آنهاست
با فقط و نميشناسد را صاحبش قد تمام عكس سگ ، مثلانيستند نمادپذير عموما حيوانات.ميكند
است داده امكان آدمي به تصوير و نوشتار و گفتار.پيميبرد وجودش به بويش استشمام يا او رويت
يك تجربههاي كه آن حال دهد ، انتقال بعد نسلهاي به نيز و ديگران به را خود آموختههاي كه
و اقوام تكنولوژي و علم آداب ، و رسوم اعتقادات ، آموختهها ، ميرود بين از مرگش با حيوان
و افزوده هم به ميمانند ، باقي نمادي انديشه طريق از ميدهند تشكيل را آنها فرهنگ كه ملتها
آدمي نوع فرهنگ ولي ميشوند منتقل بعد نسلهاي به آدمي زيستشناختي خصوصيات.ميشوند غنيتر
وراثت راه از زندگي محيط به حيوانات سازگاري ميآموزد ، جامعه و معلم و مادر از است ، اكتسابي
كره اين محيطهاي انواع تمام به ميشود كسب آموختن با كه فرهنگ ، از آدمي ولي ميشود تامين
.است شده سازگار خاكي
يا شكل مانند گرفتن نظر در آن خصوصيات ديگر به توجه بدون را چيزي ويژگي يعني انتزاعي انديشه
جدا عدد 5 مثلا است انتزاعي انديشه يك عدد مفهوم اصولا.را كتاب يك اندازه يا ضخامت يا رنگ
.است رياضيات پايه انتزاعي انديشه.باشد قاشق يا 5 كتاب يا 5 اسب كه 5 است آن از
آيندهنگري پيامدهاي از.است دور و نزديك زمانهاي براي نقشه طرح و زمان درك آيندهنگري
انتظار ، اميد ، غم ، حسد ، ياس ، نگراني ، اضطراب ، ترس ، ميتوان مرگ از آگاهي و خودآگاهي با توام
يك ساختن فراهم براي عموما آدمي تلاش.برد نام را آدمي ذهني امور ديگر و طمع چشمهمچشمي ،
جمع فداي آسايش و رفاه جهان كنوني احوال و اوضاع در اما است ذهني و تني رفاه با توام زندگي
.است شده - ميشود پنداشته مشكلات همه حلال غلط به و ندارد حصر و حد كه - مال
|