موجود تراكتورهاي از درصد مفيد 63 عمر
است رسيده پايان به
ابزار؟ كدام با مكانيزاسيون توسعه
مهدي‌ملكوتي
را خود مفيد عمر كشور مزارع در موجود كمباين‌هاي از درصد و 3/44 تراكتورها از درصد 2/63
.ندارند را لازم كارآيي ديگر و كرده‌اند سپري
از است شده منتشر تيرماه 81 در كه كشاورزي مكانيزاسيون توسعه مركز گزارش آخرين براساس
دستگاه ، و 649 هزار تنها 91 كشور مزارع در موجود تراكتور دستگاه و 35 هزار مجموع 249
است شده باعث وضعيت ايناست نرسيده پايان به آنها مفيد عمر و دارند سال از 13 كمتر سني
از هكتار هر در بخار اسب شاخص كه طوري به شود حاكم كشور مزارع بر مكانيزاسيون بحران
.برسد كاهش به 51/0 سال 79 پايان در و يافته نزولي سير سال 77 در از 65/0 كشور
مزارع
در بخار اسب نزولي روند تراكتور انواع دستگاه و 613 هزار توزيع 12 به باتوجه درسال 80
به درسال 80 سوم برنامه براساس كشاورزي بخش البته.است كرده پيدا كاهش حدودي تا هكتار ،
دستگاه و 613 هزار تنها 12 ميزان اين از كه داشته نياز تراكتور دستگاه و 720 هزار 28
بخش اين در برنامه اهداف از درصد تنها 9/34 سال 80 در واقع در.است شده تامين تراكتور
محسوب ركورد يك گذشته سال در 10 تراكتور تعداد اين توزيع وجود اين با.است شده محقق
.مي‌شود
كل در.است تراكتورها از بدتر مراتب به كشور مزارع در موجود كمباين‌هاي وضع اساس اين بر
دستگاه و 892 هزار ميزان 3 اين از كه دارد وجود كمباين دستگاه و 782 هزار تنها 8 كشور
در موجود كمباين‌هاي از دستگاه و 89 هزار تنها 4 واقع در.دارند سال از 13 بيش عمري
كشور مزارع.هستند برخوردار مناسب كارآيي از و نرسيده پايان به مفيدشان عمر كشور مزارع
اين از كه داشته‌اند نياز كمباين دستگاه و 548 هزار دو به سال 80 در سوم برنامه براساس
در كمباين تهيه درزمينه برنامه هدف تحقق.است شده تامين كمباين دستگاه تنها 8/36 نياز
در مكانيزاسيون بحران عمق بيانگر تحقق ، درصد اين خود كه است بوده درصد سال 3/14 اين
.است كشور مزارع
عمليات از بسياري كه است شده سبب لازم ، محركه نيروي تامين عدم و مكانيزاسيون بحران
در محصول عملكرد نتيجه ، در.پذيرد صورت پايين كيفيت با و مناسب زمان از خارج در كشاورزي
و محصولات توليد مراحل در كشاورزي ماشين‌هاي كمبود آثار.است شده مواجه افت با مزارع
.مي‌شود ناشي كشاورزي عمليات نبودن موقع به و كافي از وارده ، تلفات و ضايعات همچنين
متوسط كه هستند كشاورزاني كشور ، نقاط تمام در مي‌دهد نشان آماري و موردي بررسي‌هاي
عملكرد متوسط مثلا.است كشور عملكرد متوسط برابر دو از بيش سطح واحد در آنها عملكرد
عملكرد با را محصول اين كه دارند وجود زيادي كشاورزان اما.است تن ايران 27 در چغندرقند
بذر سم ، كود ، نظير توليد عوامل بالنسبه يكساني به باتوجه كه مي‌كنند توليد تن بالاي 50
كشاورزان قبيل اين اختيار در (بخار اسب) محركه نيروي ميزان در را علت مي‌توان..و
وجود نيز...و پنبه حبوب ، گندم ، نظير اساسي زراعت‌هاي درمورد واقعيت اينكرد جست‌وجو
داشت كاشت ، زمين ، تهيه) توليد مراحل از يك هر چگونگي به مستقيمي بستگي توليد توان.دارد
داشتن اختيار در به اجتنابناپذيري به‌صورت عمليات اين كه دارد (موقع به برداشت و
.است وابسته بهره‌بردار توسط ماشين‌آلات
اقتصادي توجيه با كشاورزي يك در كشاورزي ماشين‌آلات كه اهميتي تمام علي‌رغم متاسفانه
ضريب بدون كه هستند عقيده اين بر نيز صاحبنظران و كارشناسان تمامي و -دارند
در بخار اسب شاخص كه هستيم شاهد -داشت اقتصادي كشاورزي نمي‌توان يك ، بالاي مكانيزاسيون
.است بوده برخوردار نزولي سير يك از دهه 70 پايان تا مداوم به‌طور هكتار
كشاورزي مكانيزاسيون تنگناهاي
و تراكتور قيمت تناسب درعدم مكانيزاسيون بحران اصلي ريشه كارشناسان ، برخي عقيده به
در ستاده به‌عنوان توليدي محصولات قيمت با نهاده مهمترين به‌عنوان كشاورزي ماشين‌هاي
.است مكانيزه نظام‌هاي و سيستم‌ها
:مي‌گويد مورد اين در كشاورزي ماشين‌هاي مكانيك مهندسي گروه استاد برقعي ، محمد دكتر
با كشاورزي ماشين‌هاي اندازه تناسب عدم است ، شده مكانيزاسيون بحران تشديد باعث كه عاملي
دوم ، برنامه سال‌هاي تمام در كه آن ضمن.است كشاورزي بهره‌برداري واحدهاي اندازه
.است بوده برنامه پيش‌بيني از كمتر مكانيزاسيون در سرمايه‌گذاري
در بخار اسب از 7/0 كشور مزارع مكانيزاسيون ضريب كه بود قرار سوم برنامه پيش‌بيني طبق
.برسد (سال 83) سوم برنامه پايان در هكتار در بخار اسب به 05/1 برنامه شروع در هكتار
ضريب بلكه است نشده محقق تنها نه تاكنون امر اين سرمايه‌گذاري كمبود به‌دليل اما
.است يافته كاهش نيز هكتار در بخار اسب زير 6/0 به مكانيزاسيون
كشاورزي ماشين‌هاي مكانيك مهندسي گروه استاد لار ، بهروزي منصور دكتر زمينه همين در
صحبت بخواهيم آن بحران از كه دارد وجود مكانيزاسيوني ما كشور در واقعا آيا:مي‌گويد
ولي نيست امكان‌پذير ماشين بدون امروزي كشاورزي.است لازم البته مكانيزاسيون كنيم؟
ديگر ، تخصص‌هاي همه همانند.نيست ماشين و تراكتور چند فروش يا خريد فقط مكانيزاسيون
مملكت در كشاورزي ماشين‌هاي مدير چند ما.دارد مديريت به نياز نيز كشاورزي مكانيزاسيون
مي‌شناسيم؟
قيمت نمي‌توان.است پايين كشاورزي محصول خريد قيمت.بالاست تراكتور قيمت:مي‌افزايد وي
ادعا ماشين و تراكتور توليدكنندگان به يارانه‌دادن با ولي داشت نگه پايين را محصولات
ذرت ، جو ، گندم ، دولتي خريد قيمت مسوولان ، دارند وجود كشور در توليدات اين هنوز كه كرد
سعي شده كه هم دندان و چنگ با كشاورز كه ديد خواهند ببرند ، بالا را...و پنبه چغندرقند ،
را ماشين‌ها و تراكتور مي‌توانند آنها خود آنگاه.كند توليد بيشتري محصول مي‌كند
ساير و تراكتور صحيح ، مديريت اعمال با كرد سعي بايد همزمان كه آن ضمن كنند ، خريداري
.كرد توليد پايين‌تر قيمت با را ماشين‌آلات
بهره‌برداران فرهنگ سطح بودن پايين
از آنها اغلب ماندن دور و ايران روستايي جامعه فرهنگي و اجتماعي ساختار به باتوجه
نشان كارشناسان بررسي‌هاي نتايج كشاورزي ، پيشرفت‌هاي درزمينه علمي تحولات تاثيرات
و سنت‌ها بر مبتني روستاها از بسياري در توليد مناسبات و شيوه نيز حاضر درحال كه مي‌دهد
درصد كم‌سوادي و بي‌سوادي از ناشي فرهنگي فقر به‌دليل و است ابتدايي روش‌هاي
كشاورزي نوين روش‌هاي انتقال منظور به آنان آموزش بهره‌برداران ، از قابل‌ملاحظه‌اي
جدي مشكل با باغي ، و زراعي محصولات توليد مختلف مراحل در مكانيزاسيون توسعه ازجمله
.است مواجه
اقتصادي عوامل نقش
ماشين خريد براي آنها مالي بنيه ضعف و زمين كم و خرده‌پا زارعان توجه قابل تعداد اشتغال
قيمت با كشاورزي ماشين‌هاي بهاي افزايش روند تناسب عدم و سو يك از كشاورزي ادوات و
در مكانيزاسيون توسعه مانع كه است مشكلاتي ازجمله ديگر سوي از باغي و زراعي محصولات
تخصصي تشكل‌هاي و بهره‌برداري نظام‌هاي تاكنون كه آن ضمن.است شده كشاورزي توليد عرصه
همراه به را مثبتي چندان ره‌آورد حمايتي و هدايتي مكانيزم‌هاي فقدان به‌دليل موجود
كشاورزي ماشين‌هاي خريد مختص يارانه‌هاي به مربوط مبالغ سقف ديگر سوي ازنداشتهاند
.ندارد كشاورزي بخش نيازهاي با تناسبي
تامين منظور به كشور مزارع نيازهاي پاسخگوي داخلي صنايع موجود ، شرايط به باتوجه
و پويايي فاقد كشاورزي وسايل سازنده صنايع كه آن ضمن.نيست كشاورزي ماشين‌هاي
.شده‌اند انحصار دچار نوعي به و هستند لازم خلاقيت‌هاي
توليد انحصار شكستن
داخلي صنايع اگر:گفت سال‌جاري خرداد در زمينه همين در كشاورزي جهاد وزير مقام قائم
وارد خارج از را ماشين‌آلات اين كنند ، تهيه را كشور مزارع نياز مورد ماشين‌آلات نتوانند
.مي‌كنيم
:مي‌افزايد صحرائيان غلامرض‌ا مهن‌دس
.بود داخلي صنايع معطل نمي‌توان و است پراهميتي بسيار مقوله كشاورزي بخش در مكانيزاسيون
نيازهاي نتوانستند داخلي صنايع اگر تا است آن دنبال به كشاورزي جهاد وزارت دليل همين به
.كنيم برطرف را مشكل اين واردات طريق از كنند ، تامين را بخش
در شدت به سنگين تراكتور لحاظ از كشور مزارع:مي‌گويد سنگين تراكتورهاي درمورد صحرائيان
.است سبك تراكتورهاي از بيشتر مراتب به سنگين تراكتورهاي درزمينه ما مشكل و هستند مضيقه
كه منظمي نشست‌هاي با:مي‌گويد ايران در تراكتور توليد بودن انحصاري درمورد صحرائيان
شده ايجاد اميد اين گرفته صورت معادن و صنايع و كشاورزي جهاد وزارتخانه‌هاي مسوولان بين
زمان مرور به كشور مكانيزاسيون مشكل هم و شود برداشته كارخانه يك از انحصار هم كه است
.شود مرتفع
كسي (انحصار و) اختيار در تراكتورسازي كه مي‌كنم اعلام رسما من:مي‌افزايد ادامه در وي
از نيز كشاورزي بانك و نمي‌شود مواجه مشكلي با تراكتور توليد صورت در خصوصي بخش و نيست
.مي‌كند خريد زارعان براي توليدكنندگان اين
بحث از غير به:مي‌گويد تراكتور توليد انحصار درمورد نيز كشاورزي جهاد وزير حجتي ، محمود
انحصاري تراكتور توليد در ما عمده مشكلات از يكي است شده رفع حدودي تا كه اعتبار كمبود
امكاناتي توليد انحصار شكستن براي و دليل همين به.است ماشين‌آلات قبيل اين توليد بودن
ضمن طريق اين از تا شوند فعال شيراز و مشهد در تراكتور توليد واحد دو تا است شده فراهم
.آيد به‌وجود نيز توليدكنندگان بين سازنده رقابتي انحصار ، شدن شكسته
تراكتور واردات
را كشور مزارع نمي‌توان كه اين بر مبني كشاورزي جهاد وزير مقام قائم اظهارنظر پي در
كردن مرتفع براي را گسترده‌اي فعاليت‌هاي كشاورزي جهاد وزارت كرد ، داخلي صنايع معطل
در كه طوري به.مي‌دهد انجام سنگين تراكتورهاي تامين درزمينه به‌خصوص مكانيزاسيون بحران
جهاد وزير اقتصادي و برنامه‌ريزي معاون بخشنده ، عبدالمهدي دكتر سال‌جاري مردادماه اول
.مي‌دهد سنگين تراكتور دستگاه هزار دو قريبالوقوع ورود از خبر كشاورزي
و هستند مضيقه در سنگين تراكتورهاي نبود از شدت به كشور مزارع:مي‌افزايد وي
همين به.ندارند را تراكتورهايي چنين توليد امكان حاضر درحال نيز موجود كارخانه‌هاي
ماه دو ظرف است شده قرار معادن و صنايع وزارت با آمده به‌عمل هماهنگي‌هاي طي منظور
كشور وارد مزارع مكانيزاسيون بحران كاهش منظور به سنگين ، تراكتور دستگاه هزار دو آينده
.شود
عدم به مربوط اخير سال‌هاي طي كشور مزارع در مكانيزاسيون ضريب افت دلايل مهمترين
كارخانه‌هاي بودن دولتي و بودن انحصاري مدون ، برنامه‌ريزي يك نبود مناسب ، سرمايه‌گذاري
كه كشاورزي محصولات قيمت با كشاورزي ماشين‌هاي قيمت تناسب عدم و كمباين و تراكتور توليد
شهري مصرف‌كنندگان از حمايت منظور به و كشور در اساسي محصولات قيمت‌گذاري سياست از ناشي
.است شده كشاورزان مالي قدرت كاهش موجب سياست اين اتخاذ.است
فعاليت‌هاي معادن و صنايع وزارت همكاري با اخير سال دو در كشاورزي جهاد وزارت هرچند
موجود وضع به توجه با اما است داده انجام مكانيزاسيون بحران مهار براي زيادي
بسيار (است هكتار در بخار اسب حدود 6/0 فعلي شرايط در مكانيزاسيون ضريب) مكانيزاسيون
در بخار اسب به 05/1 بايد مكانيزاسيون ضريب سوم برنامه طبق) سوم برنامه هدف كه است بعيد
اهداف تحقق ميزان كه همچنانشود محقق باقي‌مانده زمان به باتوجه (برسد هكتار
.ست ا نرفته فراتر درصد از 20 زمينه‌اي هيچ در دوم برنامه در مكانيزاسيون
شرايط به باتوجه.است شده حاكم كشور مزارع در مكانيزاسيون بحران كه است دهه يك حدود
در مكانيزاسيون توسعه امكان فعلي روند ادامه با آيا پرسيد بايد كشور اقتصادي موجود
داشت؟ خواهد وجود كشور مزارع
|
