شهروندان براي بنيادي
غربي كشورهاي توسعه در موقوفه و خيريه بنيادهاي راهكارهاي
راستاي در آن فعاليت بايستي باشد داشته را ويژه حقوقي شخصيت بتواند بنيادي كه اين براي
بهره‌مند قانوني امتيازات ساير و مالياتي معافيت از بتواند تا باشد نيكوكارانه اهداف
كند تجاوز خاصي مبلغ از نبايستي آن مديران وحقوق شود
.است يافته تغيير كاملا اخير دهه دو در خيريه و موقوفه بنيادهاي به غربي كشورهاي نگرش
و گرفتند فاصله خيريه مراكز ايجاد و نيازمندان به مستقيم امدادرساني از بنيادها اين
كاتاليزور خيريه بنيادهاي.گيرند قرار اجتماعي و علمي تحقيقات هرم راس در تا كردند تلاش
منفعلانه حالت از تا كردند تلاش.شدند پيشرفته جوامع در نو پروژه‌هاي و جديد ايده‌هاي
خودشان بلكه ندهند سرويس مي‌روند آنها سراغ به كه مستمنداني به فقط ديگر و شوند خارج
كه بروند كارآمدي طرح‌هاي و خلاق ذهن‌هاي سراغ به و باشند نيازمندان فكر به مستقيما
به تبديل بنيادها اين از بسياري.سازد طرف بر علمي چهارچوبهاي در را نيازها اين بتواند
.شدند مدرن و نوگرايانه ايده‌هاي و راه‌حل‌ها پرورش جهت علمي مراكزي
ويژه‌اي موفقيت‌هاي غرب در موقوفه‌اي‌راكه خيريه‌اي دوبنياد نوشتار اين در
:مي‌دهيم قرار اجمالي بررسي و مطالعه داشته‌اندمورد
:بلژيك در خيريه و موقوفه بنياد
و بوده فعال همگاني منافع جهت در كه انجمن‌هايي و بنيادها به بلژيك ژوئن 1921 قانون 27
.نمود اعطا را ويژه‌اي امتيازات و مدني شخصيت باشند نداشته انتفاعي و سودجويانه اهداف
از پس كشور قوانين با آنان انطباق صورت در و مي‌شود بررسي دولت توسط بنيادها وضعيت
به كشور وزير توسط بنياد فعاليت‌هاي.مي‌شود منتشر كشور رسمي روزنامه در دولت در تاييد
مجازات اساسنامه ، از تخلف يا تقلب وجود صورت در.قراردارد نظارت و كنترل تحت دايم صورت
مجوز ابطال و فسخ مرحله تا مجازاتها اين است ، شده پيش‌بيني متخلف بنيادهاي براي سختي
.مي‌رود پيش نيز آنها
اين پيشين پادشاه توسط كه است بنيادي بلژيك ، در فعال و موفق خيريه‌اي بنيادهاي از يكي
وقت پادشاه تاجگذاري سالروز پنجمين و بيست جشن هنگام به سال 1976 در.شد تاسيس كشور
تاجگذاري قرن ربع يك جشن‌هاي مناسبت به اعليحضرت" كه شد سوال وي از ،BAUDOUIN بلژيك
و خيريه بنياد يك ايجاد":داد پاسخ وي "كنند؟ اهدا وي به هديه‌اي چه مردم كه دارد دوست
خيريه بنياد سال همان "بياورد ارمغان به رفاه و خوشبختي بلژيك ملت براي كه موقوفاتي
اين فعاليت‌هاي همه" كه شد قيد بنياد اين اساسنامه در.شد تاسيس BAUDOUIN شاه موقوفه
اقتصادي ، مفيد خدمات توسعه درراستاي و بلژيك شهروندان زندگي وضع بهبود جهت در وقفي بنياد
."مي‌باشد بين‌المللي و ملي سطح در فرهنگي و علمي اجتماعي ،
آن رئيس نايب و رئيس كه مي‌شود اداره خبرگان از نفر بيست از مركب شورايي توسط بنياد اين
نفره هشت اجرايي كميته.ندارند اجرايي قدرت و داشته ناظر نقش فقط و هستند شاه نماينده
.مي‌گذارد اجرا به را شورا تصميمات
(يورو ميليون معادل 24) بلژيك فرانك ميليارد يك مبلغ سال 1977 در بنياد اين اوليه سرمايه
در.مي‌باشد توجهي قابل و مهم مبلغ بلژيك نفري ميليون ده كشور در مبلغ اينبود
و گرفته قرار توليد مسير در اوليه سرمايه زيرا است شده دوبرابر مبلغ اين اخير سال‌هاي
نيز دولتي سوبسيدهاي برخي از و كرده مشاركت محلي پروژه‌هاي و طرح‌ها از برخي در بنياد
اين شد ، مالياتي كامل معافيت خواستار دارايي وزارت از بنياد البته.است بهره‌مند
اجراي بنياد ، اين تاسيس هنگام به.نگرفت قرار دارايي وزارت موافقت مورد درخواست
پروژه‌هاي قبول اول راه:بود امكان‌پذير راه دو از بنياد توسط نيكوكارانه فعاليت‌هاي
اجراي زمينه در دادن طرح و كردن برنامه‌ريزي دوم راه آن ، اجراي و خيريه‌اي خصوصي
و كرد انتخاب را دوم راه بنياد.بود پيمانكاران به آن اجراي واگذاري و خيريه پروژه‌هاي
.گذاشت ديگران برعهده را طرح‌ها اجراي و گرفت عهده بر را امدادها برنامه‌ريزي و طراحي
:است كرده اجرا را كلان و درازمدت برنامه سه بنياد تاكنون
موضوع اين به شهروندان كردن حساس و اطلاع‌رساني و محيطزيست -1
:كرد اجرا را ذيل برنامه‌هاي طرح ، اين اجراي براي بنياد
كردن فعال طرح اين هدف شد انجام محلي ادارات همكاري با طرح اين:"روستا و شهر طرح"
به رسيدگي معلولان ، زندگي به كمك جهت در شهري و روستايي مناطق در بومي نهادهاي
در برنامه‌اي.بود سبز فضاي گسترش و ايجاد به تشويق و متروكه و مخروبه ساختمان‌هاي
و شد اجرا دانش‌آموزان مشاركت كردن فعال جهت "محله روزهاي" عنوان ذيل كشور اين مدارس
.شد داده ترتيب مردم مشاركت و سبز فضاي گسترش جهت مسابقه‌اي و كنكور
نابسامان وضع از روستايي محله‌هاي كشور ، صنعتي تغييرات پي در:"روستايي محله‌هاي طرح"
پيشرفت با همگام تا شد كمك روستائيان به طرح اين در.مي‌بردند رنج كشاورزي محصولات عرضه
و هماهنگ جديد نيازهاي با را خويش كشاورزي توليدات مصرفي ، مدل تغييرات و اجتماعي فرهنگ
.بسازند منطبق
و تهيه تاريخي اماكن از ليستي طرح اين اجراي ابتداي در:"تاريخي بناهاي مرمت و حفظ طرح"
سپس و گردآوري مجموعه‌اي در معماري آثار از حمايت و حفظ به مربوط قوانين.شد منتشر
خدمات آنان براي و شده شماره‌گذاري شدند ثبت ليست اين در كه ساختمان‌هايي.شد منتشر
.شدند بهره‌مند ويژه‌اي مالياتي معافيت از و شد گرفته نظر در ويژه‌اي
:اجتماعي و بهداشتي خدمات -2
اين راستاي در.بودند قديمي سيستم پيرو "اجتماعي مددكاري مراكز" برنامه اين شروع از قبل
را مردمي مشاركت تا شدند "اجتماعي كمك‌هاي عمومي مراكز" به تبديل مراكز اين برنامه
اجتماعي ، عمومي خدمات بر علاوه مراكز اين در.باشند داشته خويش همراه به بيشتر
نام بنياد اين چند هر.كنند مطرح را خويش پيشنهادهاي و طرح‌ها مي‌توانند شهروندان
عملكرد بنياد كه نمي‌شد اين از مانع موضوع اين ولي داشت خويش عنوان بر را سلطنتي خاندان
برخي ناكارآمدي به نسبت موارد از برخي در و دهد قرار انتقاد مورد را دولت اجتماعي
براي و كرد طرح را جديدي برنامه‌هاي بنيادكند مطرح را جدي انتقاداتي دولت برنامه‌هاي
هارموني ايجاد با تا كرد تلاش بنياد.كرد ايجاد را نويي ساختارهاي جديد خدمات گسترش
ميان متعادل صورتي به را جامعه بهداشتي امكانات عمومي ، پزشكان و متخصص پزشكان ميان
امكانات اين از عادلانه شكلي به بتوانند شهروندان تا كند توزيع جامعه مختلف اقشار
را همگاني بهداشت بلكه نمي‌شد فيزيكي بهداشت شامل فقط بهداشتي خدمات اين.شوند بهره‌مند
.داد گسترش نيز شهروندان رواني بهداشت به
:آينده چشم‌انداز برنامه -3
نيكوكارانه برنامه‌هاي تا شد تشكيل..و حقوق اقتصادي ، اجتماعي ، علوم متخصصان از مجمعي
زمينه اين در.سازد مدون بلژيك جامعه آينده ساختارهاي كردن زيربنايي جهت را بنياد اين
.شد اجرا و تدوين زير طرح‌هاي
و كارگري سنديكاهاي و شركت‌ها روساي و اقتصاد متخصصان با:"بلژيك اقتصادي آينده"
.شد تدوين بلژيك اقتصادي آينده براي طرح‌هايي و شد مذاكره دانشگاهي اساتيد و كارفرمايي
اين متخصصان ، از برخي.بود موقوفه بنياد اين عهده به كلان طرح‌هاي اين مطالعاتي هزينه
آينده براي ناكارآمد و افتاده عقب را آن برخي و دانستند اقتصادي نئوليبراليسم را طرح
اقتصادي مشكلات از برخي براي راهكارهايي طرح‌ها اين در صورت هر در ولي خواندند ، بلژيك
نويسنده نظر به.شد كشور مشكلات از برخي حلال راهكارها اين بعدها كه گرديد مطرح كشور
بنياد يك تلاش است مهم‌تر آنچه بلكه نيست مهم چندان طرح‌ها اين بودن عملي و اهميت
.است كشور اقتصادي مشكلات حل جهت علمي راهكارهاي ارائه براي خيريه و موقوفه
بسيج با تا كرد تلاش برنامه اين ميلادي ، سال 1984 نفتي شوك پي در:"بي‌بضاعتي و فقر"
در را راه‌حل‌ها اين نتيجه و كند بررسي را فقر با مبارزه علمي راهكارهاي متخصص صدها
.قرارداد مربوطه مسئولان اختيار در مدون پيشنهاد صد يك از بيش با گزارشي قالب
نتيجه مباحثي ، پي در و شد تشكيل متخصصان از علمي كميسيوني:"جامعه و تكنولوژي علم ، "
توجه قابل سندي صورت به آن اصل گزارش ، اين اهميت به توجه با.گرديد منتشر نظريات اين
.درآمد
و زباني گويش‌هاي و قوميت‌ها از متشكل كه بلژيك جامعه مثل جامعه‌اي:"شهروندي مسئوليت"
با ناخواه و خواه است داده جاي خود در را مهاجران از بزرگي اقليت و است مختلف فرهنگي
شكوفايي و رشد حال در اخير دهه‌هاي در بلژيك اضافه به.است مواجه شهروندي ارتباط مشكلات
و شهروندي ماهيت كردن تعريف دليل همين به.است مواجه جديدي مسائل با و بوده اقتصادي
اين مسئوليت بنياد كه بود توجهي قابل و مهم امر وظايفشان و حقوق با شهروندان كردن آشنا
.گرفت عهده به را كار
تصميم بنياد زيرا شد ، "آينده براي ديالوگ" به تبديل بعدا "آينده چشم‌انداز" برنامه
برنامه‌ها در را شهروندان بلكه نباشد بلژيك جامعه آينده مسائل برنامه‌ريز فقط گرفت
به تبديل را برنامه اين شهروندان نظريات از بهينه استفاده با بنياد لذا دهد ، مشاركت
بين‌المللي جايزه سال 1980 در بنياد.سازد فراگيرتر را همگاني مشاركت تا ساخت ديالوگي
مختلف ازمليت‌هاي سازماني يا فرد به يكبار سال دو هر جايزه اين كرد ايجاد را توسعه
ميان سازنده ارتباطات نفع به يا سوم جهان كشورهاي نفع به را مهمي فعاليت كه مي‌شود داده
.دهد انجام سوم جهان و غربي كشورهاي
:آمريكا در خيريه و موقوفه بنياد
فعاليت نيكوكارانه اهداف با خيريه امور و موقوفه بنياد هزار بيست از بيش آمريكا در
در بنيادها اين حقوقي تنوع.است دلار ميليارد سي‌وپنج معادل بنيادها اين درآمد.مي‌كنند
ذيل قالبهاي از يكي در مي‌تواند وقفي و خيريه‌اي بنياد يك.است توجه قابل بسيار آمريكا
:كند فعاليت
بررسي را آن نوشتار اين ادامه در كه MACARTHUR"مك‌آرتور بنياد" مثل شخصي بنياد -
.مي‌كنيم
.مي‌شود جمع‌آوري مردمي كمك‌هاي طريق از آنها سرمايه كه PUBLIC CHARITY عمومي بنيادهاي -
كرده تامين مختلفي منابع از را سرمايه‌اش كهCOMMUNITY FOUNDATION منطقه‌اي بنيادهاي -
.مي‌كند اهدا مخصوصي منطقه يا شهر از مخصوصي افراد به را هدايايش و كمك‌ها و
تقسيم خيريه‌اي مسيرهاي در بنياد اين هداياي و درآمدهاGRANT MAKING FOUNDATION-
.مي‌شود
خانه بيمارستان ، مثل نيكوكارانه فعاليت‌هاي مصرف درآمدهاOPERATING FOUNDATION-
.مي‌شود مخصوص اجتماعي و علمي تحقيقات يا و سالمندان
كمي بسيار نقش فدرال مجريان.مي‌شود تصويب مربوطه ايالت توسط بنيادها مقررات و قوانين
تصويب ايالتي قانونگذاران توسط نيز شركت‌ها قوانين كه همچنان.دارند بنيادها اين در
.فدرال قانونگذاران نه و مي‌شود
راستاي در آن فعاليت بايستي باشد داشته را ويژه حقوقي شخصيت بتواند بنيادي كه اين براي
بهره‌مند قانوني امتيازات ساير و مالياتي معافيت از بتواند تا باشد نيكوكارانه اهداف
عملكرد بر دادگستري وزارت.كند تجاوز خاصي مبلغ از نبايستي آن مديران حقوق و شود
بنياد ، خود اساسنامه از يا و قوانين از بنيادها تخلف صورت در و دارد نظارت بنيادها
.شود متخلف مديران بركناري خواهان مي‌تواند دادگستري
در بنياد اين.است "مك‌آرتور" بنياد آمريكا ، در معاصر خيريه بنيادهاي موفق‌ترين از يكي
يك سال‌هاي 1930 در كه بود "پاستوري" آن بنيانگذار.شد تاسيس شيكاگو در ميلادي سال 1978
شيوه به او كار روش.مي‌كرد "عمر بيمه" دلار يك با را آمريكاييان و خريد "بيمه" كمپاني
را مردم توجه و كرد پيدا گسترش وي شركت.بود مخاطبان سوي به رفتن و مشتريان با مكاتبه
كرد سهامي شركت به تبديل را شركت بيشتر ، اقتصادي بازدهي براي بعدها وي.نمود جلب خود به
وي.مي‌كرد دريافت حقوق خويش شركت از دلار هزار بيست فقط ساليانه و شد سهام مالك خودش و
دفتر.مي‌كرد رعايت كاملا هزينه‌ها صرفه‌جويي در را آنان شيوه و بود اسكاتلندي اصالتا
.بود اقامتش محل هتل در ميزي كارش
را وي خاصي دلايل اما نبود نيكوكارانه فعاليت‌هاي اهل هرگز خويش زندگاني مدت طول در وي
براي زيادي ثروت نداشت تمايل او.كند وقف را خيريه‌اي بنياد خويش ثروت از كه كرد ناچار
زمان آن كه) ارث بر ماليات از مي‌خواست ديگر سويي از و بگذارد ارث به خويش فرزندان
را خويش سرمايه از ميليون شانزده سرانجام.كند پيدا گريزي راه (بود سرمايه درصد پنجاه
بنياد خويش سرمايه بقيه با و گذاشت ارث به پسرش دو براي ميليون هشت و همسرش براي
در پول چگونه مي‌دانستم من":كه كرد وصيت خويش بازماندگان به وي.كرد ايجاد را خيريه‌اي
."كنيد خرج چگونه را پولها بدانيد تا شماست نوبت مرگم از پس اكنون بياورم
آبروي و رفت كاستي به بنيادرو سرمايه و شد ايجاد زيادي مشكلات بنياد براي وي مرگ از بعد
انتقاد شديدا وي پسران مديريت چگونگي به روزنامه‌ها.گرفت قرار خطر معرض در بنياد
شد تشكيل برجسته مدير دوازده از متشكل اداري شوراي بحران ، اين از نجات براي.مي‌كردند
بنام واكسني كاشف و "گل‌من ماري" فيزيك نوبل جايزه برنده از مي‌توان آنها ميان در
جديد راهكارهاي توانست بنياد بنياد ، اداري شوراي شدن فعال از پس.برد نام "سالك ژوناس"
فعاليت‌هاي ديگر سوي از و بيندازد توليد مسير به را خويش سرمايه يكسو از كه كند پيدا ي
.سازد بنايي‌تر زير و بنيادي‌تر را خويش نيكوكارانه
اقتصادي فعاليت‌هاي توسعه براي كه مي‌داد طرح‌هايي به ساله پنج وام‌هايي سال 1981 از
زمينه در.گرفت قرار اولويت در هنر موسيقي ، ادبياتي ، تاريخي ، پروژه‌هاي.باشد مثمرثمر
شروع موفقيت‌آميزي و گسترده فعاليت‌هاي جسماني معلولان و رواني بيماران به امدادرساني
اهدا جايزه جهاني ، امنيت و محيطزيست زمينه در شده ارايه طرح‌هاي برترين براي.شد
و نابودي برابر در را كاستاريكا طبيعي جنگل‌هاي تا خريد زمين هكتار هزارانميكرد
بين‌المللي سياسي بزرگ دايره‌المعارف انتشار و تهيه زمينه در.كند محافظت تخريب
.نمود سرمايه‌گذاري
"بودن منفعل" حالت از بنياد پس آن از.گرديد چشمگير آن موفقيت و يافت گسترش بنياد فعاليت
سراغش به نيازمندان كه ننشست انتظار به.آمد در "فعال" نهاد يك صورت به و شد خارج
بنياد مادي حمايت تا كرد تلاش رفت ، آنان سراغ به خود بلكه كند ، كمك آنان به تا بيايند
.بنشيند ثمر به آنان پروژه‌هاي تا بدهد گسترش سازنده و خلاق پروژه‌هاي و انديشه‌ها از را
يك از بيش بنياد آن‌سال ، در و گرديد ميليارد نيم و دو بر بالغ بنياد سرمايه سال 1986
صورت به بنياد پس آن ازكرد هزينه نيكوكارانه فعاليت‌هاي براي دلار ميليون بيست و صد
و سرمايه‌گذاري جهت در غرب بنيادهاي تلاش اكنون هم.درآمد موفق خيريه بنياد يك از سمبلي
كمك‌هاي پرداخت از بنيادها اين اكثر و مي‌باشد تحقيقي و علمي پروژه‌هاي به دادن اولويت
علمي پروژه يك از تقويت چهارچوب در را خويش كمك‌هاي و كرده خودداري نيازمندان به مستقيم
و علمي صورت به نيازمندان از حمايت تا مي‌دهند سوق باشد داشته محكمي زيربناي كه
كردن كمك مستقيم جاي به پيشرو ، خيريه بنيادهاي امروزه كه آن خلاصه.گيرد انجام زيربنايي
.مي‌كند سرمايه‌گذاري محروميت و فقر كردن ريشه‌كن به مربوط طرح‌هاي در فقيران ، به
فرشتيان حسن دكتر
|
