گم‌شده فرودگاه
فرودگاه يك كليد
آمريكا راه در روسيه نفت
تئوريسين بدون تئوري
است شده دوخته آينده به نگاه‌ها
گم‌شده فرودگاه
سبوكي افشين:كاريكاتور
بين‌المللي مناقصه يك برگزاري با فرودگاه طراحي مرحله اوليه مطالعات
شركت از 4 متشكل كنسرسيومي به پيشنهادي برنامه تابستان 1353 شددر دنبال سال 1352 در
شد واگذار TAMS-AFFA نام به ايران در شده ثبت شركت يك و آمريكايي
و كشته نفر حادثه 30 اين در.ريخت فرو مهرآباد سقف‌فرودگاه:هاشمي اكبر اقتصاد ، گروه
و شد مخابره دنيا تمام به سال 1353 ماه آذر در 16 كه بود خبري اين.شدند زخمي نفر 150
كار رژيم ، دستور به.گرفت خود به را "پير عروس" لقب "خاورميانه عروس" مهرآباد فرودگاه
بيشتري سرعت بود ، شده آغاز آن سنجي امكان و مطالعات سال 1346 از كه تهران بزرگ فرودگاه
پايان به سال عرض 2 در فرودگاه اين بودند كرده اعلام ژاپني كارشناسان گرچه گرفت ، خود به
كار شروع از سال از 35 پس امروز.بود خورده سخت زمين به فرودگاه كلنگ گويي اما مي‌رسد
به و دلار ميليون با 450 كارشناسان گفته به و دلار ميليون با 240 طرح مجريان گفته به
فرودگاه اين يك فاز تنها نه (1) دلار ، ميليون كردن 600 هزينه با خارجي ناظران اعتقاد
اين مي‌دادند خبر فرودگاه افتتاح از كه پيشين وزراي نويد علي‌رغم است ، نشده راه‌اندازي
هيچ براي":مي‌گويد همشهري روزنامه خبرنگار با مصاحبه در ترابري و راه وزير خرم بار
نهم يك افتتاح توان ما..كنيم اعلام بهره‌برداري تاريخ نمي‌توانيم كشور در پروژه‌اي
به راه ، وزارت محدود منابع اين با هم پروژه مابقي براي..داريم را ميليون يعني 5 آن
".بكشد طول ديگر سال تا 20 است ممكن و نمي‌رسيم جا هيچ
ريخت فرو ايران دروازه
جليل دكتر برادرش بدرقه براي توحيدي خليل زمستاني روز يك صبح سال 1353 آذر زمستان 16
دانشگاه استاد و زبانشناس توحيدي جليل دكتر.مي‌شود مهرآباد فرودگاه عازم توحيدي
بررسي و خانواده از ديدار براي آلمان و انگلستان در اقامت سال از 12 پس آلمان هامبورگ
از يكي توحيدي خليل.بود آمده تهران به ايران دانشگاه‌هاي در تدريس و بازگشت امكان
ميانسال مردي امروز و بود ساله دانشجويي 23 روز آن كه مهرآباد فرودگاه فاجعه بازماندگان
دوستان و اقوام از بود باريده كمي نسبتا برف قبل شب":مي‌گويد سال از 28 پس (2)است
صبح ساعت 9 پرواز با جليل گرفتيم ، تاكسي زود صبحنيايند بدرقه براي كرديم خواهش
فرودگاه به وقتي اما.بياورد ايران به هم را خانواده‌اش تا بود آلمان عازم فرانكفورت
حوصله‌ام مانديم ، انتظار سالن در بعدازظهر ساعت 3 تا.دارد تاخير پرواز شد اعلام رسيديم
وقتي رفتم تلفن كيوسك سمت به و شدم جدا جليل از غيرضروري تماس يك براي بود ، رفته سر
.شد زيرورو دنيا انگار..بعد و آمد مهيبي صداي ناگهان چرخيد تلفن شماره‌گير روي دستم
مسافر ده‌ها و جليل كه جايي انتظار سالن سقف.مي‌دويدند خروجي در سمت به وحشت با مردم
.بود سختي بسيار لحظات.نداشتم ايستادن توان.بود ريخته فرو كاملا بودند ايستاده ديگر
و كرد باز را چشم‌هايش برانكارد رويآوردند بيرون آوار زير از را جليل ساعت از 3 پس
دادند انتقال (سابق) پهلوي بيمارستان به را مصدومان بلافاصله "بود بمب بود ، چي":پرسيد
فوت "ريه امبولي" اثر بر جليل هفته يك از پس بيمارستان مناسب رسيدگي عدم دليل به اما
".كرد
تعداد هامبورگ دانشگاه استاد توحيدي دكتر مرگ با":نوشت روز آن كيهان روزنامه
".رسيد نفر به 18 كشته‌شدگان
واقعي آمار اما كردند اعلام نفر را 30 كشته‌شدگان تعداد گرچه":مي‌گويد توحيدي خليل
بازماندگان به نيز غرامتي و نكرد محاكمه را فاجعه اين مقصرين حتي رژيم.بود آن از بيش
روايت چنين نيز ، مورخ و روزنامه‌نگار بهنود مسعود "همدردي يك از دريغ و نكرد پرداخت
:مي‌كند
تمدن پايتخت مناسبت به تازه‌اي بين‌المللي فرودگاه ساختن درصدد پيش سال دو از رژيم
يك دقيقه‌اش ده هر و شوند خارج و داخل آن از بتوانند تن هزار چهل روز در كه بود بزرگ
طرح‌هايي به سرسام‌آور اعتبارات تامين و فراوان بررسي‌هاي.برخيزد زمين از هواپيما
كوچك نظرش به و نمي‌پسنديد مي‌بردند شاه پيش و مي‌كردند تهيه را آن ماكت چون كه مي‌رسيد
ساخته مهرآباد اصلي ساختمان از دورتر را خود "سلطنتي پاويون" او كه بود مدت‌ها.مي‌رسيد
قديمي فرودگاه از دولت هم دربار ، هم چون.بود شده ساخته سوتر آن هم "دولت پاويون" و بود
ميهمانانشان و دولتيان و درباريان آنجا از بودند ، شرمسار آن از و داشتند عار تهران
يا "كندي فرودگاه" شبيه نه اگر فرودگاهي مي‌خواست شاه حالا.مي‌آمدند و مي‌رفتند
داشته "فرانكفورت" فرودگاه اندازه به و شبيه دست‌كم "دوگل شارل" فرودگاه يا "دالاسي"
.باشد
خريده بزرگ تهران فرودگاه براي دولو هوشنگ امير از زميني ساوه ، جاده ميانه در سرانجام
"اقتصادي شكوفايي" دوران اين در.كرد مي‌بايست چه را تهران روزشمار احتياجات اماشد
به مهرآباد از پرواز ده روز هر داشتند تهران به پروازهايي دنيا بزرگ شركت‌هاي تمام
وزارت بين كه "كشوري هواپيمايي سازمان" لاجرم...و آمريكا به پرواز دو.مي‌رفت اروپا
وسايل با قديمي فرودگاه همان شد ، زيباسازي كار به دست بود سرگردان جنگ وزارت و راه
در را تهران احتياجات روبنايي ، تعميرات با مي‌بايست جديد تزئيناتشد خريداري تازه‌اي
مامور انگليسي شركت يك.كند تامين بود مانده "بزرگ فرودگاه" شدن آماده به كه سالي پنج
بزرگ سالن زيباسازي براي آنكه حاصل ،..دربار به وابسته ايراني شركت دو و شد ظاهرسازي
به باغچه‌اي و برداشتند مي‌كشيد ، را سقف بار و بود سالن وسط در كه را ستون‌هايي اصلي ،
در كه بود فاجعهايريخت فرو مردم سر بر تني صد چند سقف برف اولين با.گذاشتند آن جاي
به رژيم اما.شود آغاز اقتصادي شكست‌هاي كه زماني در بود رژيم كلي اوضاع پيش‌بيني حقيقت
سال بيست در فرودگاه سازنده شركت "سنتاب" مدير تعقيب و كشور هواپيمايي رئيس كردن زنداني
پل‌ها ساختمان‌ها ، بسياري رضاشاه دوران از كه بود همان شركت اين و كرد بسنده آن از پيش
وقتي شاه سر بر سقف اما.نداشت دستي بعدي زيباسازي در و بود ساخته ايران در بنادر و
نفر نود سال يك در و بود قدرت اوج در او كه وقتي نداشت ، را انتظارش اصلا كه آمد فرود
.بودند آمده تهران به او ديدار براي دنيا كوچك و بزرگ كشورهاي اول طراز رهبران از
جهان فرودگاهي پروژه طولاني‌ترين آغاز
ساخت ناخواسته بود ، آمده بار به كه افتضاحي از رژيم خشم و فرودگاه سقف ريختن فرو با
كار دستور در بود شده شروع آن مطالعاتي كار دهه 40 از كه تهران بزرگ بين‌المللي فرودگاه
آن ساخت ضرورت به منطقي دلايلي به بنا كارشناسان دهه 40 آغاز در كه فرودگاهي.گرفت قرار
.داشتند اصرار
مهرآباد فرودگاه توانايي عدم و هوايي نقل و حمل و مسافرت‌ها روزافزون و سريع رشد - 1
.كشور آينده و حال نيازهاي به پاسخگويي در
سيويل پروازهاي تداخل دليل به مهرآباد فرودگاه در عملياتي و فني جدي ، مشكلات بروز - 2
.نظامي پروازهاي با
محدوده در مهرآباد فرودگاه گرفتن قرار نتيجه در و تهران شهر محدوده‌هاي گسترش - 3
.شيميايي و صوتي آلودگي‌هاي ايجاد و مسكوني مناطق
مورد كيفيت با مقايسه در مهرآباد فرودگاه در شده ارائه خدمات و امكانات بودن پايين - 4
ترانزيت پروازهاي جذب در آن ناتواني نتيجه در و بين‌المللي فرودگاه‌هاي در نياز
.ارزي درآمد كسب و بين‌المللي
.آن اطراف در كافي زمين فقدان دليل به مهرآباد فرودگاه توسعه امكان عدم - 5
.هواپيماها مانور و شدن بلند فرود ، به مربوط مشكلات - 6
صنعت گسترش به كمك و بين‌المللي پروازهاي جلب براي منطقه‌اي قطب يك ايجاد ضرورت - 7
.آن از حاصل ارزي درآمدهاي و ايرانگردي
هوانوردي صنعت استانداردهاي آخرين براساس بزرگ فرودگاه يك ايجاد شد باعث عوامل اين
در بودجه و برنامه سازمان و (I.C.A.O) كشوري هواپيمايي بين‌المللي سازمان سوي از جهان
كه پروژه اين پايه و بنيادي بررسي‌هاي ساير و امكان‌سنجي مطالعات گيرد قرار كار دستور
خارجي مشاور مهندسين شركت چند توسط سال 1346 در مي‌داد ارائه را نه يا آري پاسخ واقع در
كيلومتري در 35 هكتار وسعت 1500 با فرودگاه فعلي محل سال 1351 در سرانجام و آمد عمل به
مجموعه.رسيد تصويب به و تعيين ساوه جاده و قم تهران اتوبان حدفاصل تهران ، غربي جنوب
در هكتار وسعت 2000 به زميني در اراضي اين شرقي شمال در فرودگاهي تاسيسات و مستحدثات
مناقصه يك برگزاري با فرودگاه طراحي مرحله اوليه مطالعات از پس.شد گرفته نظر
متشكل كنسرسيومي به پيشنهادي برنامه تابستان 1353 درشد دنبال سال 1352 در بين‌المللي
همزمان و شد واگذار TAMS-AFFA نام به ايران در شده ثبت شركت يك و آمريكايي شركت از 4
متشكله اجزاي از برخي نهايي طرح و مقدماتي طرح تهيه جامع ، طرح مرحله‌اي پيشرفتهاي
.شد انجام مذكور كنسرسيوم سوي از نيز فرودگاه
پروژه ايران ارتش هواپيمايي و كشوري هواپيمايي سازمان بين اختلاف دليل به ابتدا از اما
سياسي پروژه‌اي را پروژه اين كارشناسان ، زمان همان از و بود پيشرفت حال در كندي به
كنسرسيوم توسط طرح اوليه مطالعات درصد به 88 قريب انقلاب ، پيروزي زمان تاناميدند
نهايي ، طرح تهيه با زمان هم سيويل ، اجرايي فعاليت‌هاي انجام كار.بود شده انجام آمريكايي
پروازي باندهاي از يكي اجرايي كارهاي شروع و خاكبرداري عمليات با ماه 1356 اسفند از
روابط شدن تيره و انقلاب پيروزي با اماداشت ادامه اسلامي انقلاب شروع تا و شد آغاز
.شد متوقف فرودگاه ساخت كار آمريكا و ايران
رفتند آمريكايي‌ها
شدند گذاشته كنار پروژه اين از هميشه براي آمريكايي‌ها اسلامي انقلاب پيروزي با گرچه
لاهه دادگاه به شكايت تسليم طريق از آمريكايي شركت‌هاي الجزاير بيانيه از پس اما
فرودگاه به انقلاب از پس كه را تهران بزرگ فرودگاه طراحي درصد هزينه 88 توانستند
گرچه كنند دريافت ايران اسلامي جمهوري از را بود داده نام تغيير خميني امام بين‌المللي
به نگاه با اما گرفتند سر از را فرودگاه كار ايراني مهندسان وقتي دهه 60 آغاز در
توجه با ولي.كرده‌اند اغراق كار پيشرفت درصد دادن در آمريكايي‌ها شدند متوجه نقشه‌ها
كارهاي و طراحي بابت زمان آن تا كه هنگفتي هزينه و طراحي از توجه‌اي قابل بخش انجام به
همه از بيش كه آنچه اما.نبود كار ادامه جز چاره‌اي بود شده پرداخت خاكبرداري اوليه
صورت در كه بود عظيم پروژه‌اي با شدن روبه‌رو كرد ، خود مشغول را ايراني كارشناسان ذهن
بزرگترين از يكي سال در بار تن هزار و 700 مسافر ميليون جابه‌جايي 40 با يافتن ، پايان
و مهندسي فني محدود امكانات به توجه با اما.بود شده ساخته ايران در جهان فرودگاه‌هاي
مسئولان اعتقاد عدم روحيه طرفي از و اقتصادي محاصره و تحميلي جنگ شرايط در هم آن ارزي
آن مالي منابع اگر كه پروژه‌اي.نبود امكان‌پذير كار ادامه..و داخلي مهندسين به
آماده امام فرودگاه سال دو عرض در سال 1362 در ژاپني كارشناسان گفته به مي‌شد تامين
پيشرفت و جهان و منطقه اقتصادي و سياسي شرايط تغيير و زمان گذشت با سويي از.مي‌شد
ساخته طراحي همان با جديد فرودگاه اگر كه رسيدند نتيجه اين به كارشناسان هوايي تكنولوژي
سال از و شد مطرح فرودگاه مجدد طراحي بحث روي اين از.ندارد تطابق روز تكنولوژي با شود
فقدان دليل به اما شد تشكيل كشوري هواپيمايي نظارت تحت فرودگاه طرح مجري دفتر 1361
زير و انقلاب از قبل مشاور از مانده جاي به نقشه‌هاي و اسناد بودن ناقص در ، ما مشاور
توجه‌اي قابل كار سال 1368 تا اندك ، بودجه‌اي تخصيص و گوناگون جوانب از طرح رفتن سوال
سازندگي دوران آغاز و تحميلي جنگ يافتن پايان با اما.نشد انجام خاكي عمليات مطالعات جز
.گرفت دوباره جاني فرودگاه پروژه كشور ، كل سال 1368 بودجه لايحه در تبصره‌اي درج با
مي‌شدند كشور از خارج عازم هواپيما با كه مسافريني خروج عوارض محل از تبصره ، اين براساس
دلار ، هزار سال 71 ، 500 در درآمد اينمييافت اختصاص فرودگاه احداث و مطالعه به درصد 5
دلار ميليون به 70 قبلي مطالبات وصول با سال 73 در و دلار ميليون به 2/16 سال 72 در
.مي‌رسيد
نماينده مظاهري مهندس.كرد كاري نمي‌توان پول‌ها اين با بودند معتقد طرح مجريان اما
بدون بودجه اين با بود گفته سال همان فرودگاه ساخت طرح پروژه در ترابري و راه وزير ويژه
.نمي‌شود تمام اصلا تورم احتساب با و مي‌كشد طول سال پروژه 47 انجام تورم ، گرفتن نظر در
و طرح كه نكته اين پذيرش از مسئولان از برخي شد مرتفع حدودي تا بودجه مشكل هم وقتي اما
ايراني متخصصان و مهندسان توسط جديد فناوري با بزرگ نظامي چند پروژه‌هاي چنين اجراي
سال 72 در فرودگاه ساخت رو اين از.بود ترديد محل و محال حتي و دشوار بس كاري برايشان
اين در فرودگاه طراحي در مجرب و معتبر شركت شد190 گذاشته بين‌المللي مناقصه‌اي به
شركت و WIEDELPLAN آلماني شركت ،(ACRES) كانادايي شركت سه كه كردند شركت بزرگ مناقصه
.يافتند راه دوم مرحله به ADP فرانسوي
تنها ريال ميليارد و 43 دلار ميليون حدود 70 رقمي با ADP فرانسوي شركت نهايي مرحله در
.شد مناقصه برنده فرودگاه مجدد طراحي براي
عدم.نداشت (مهرآباد فرودگاه) پير عروس از دست‌كمي جديد فرودگاه سياه‌بختي گويا اما
و ملي و بزرگ پروژه اين رساندن پايان به در جديت عدم و فرودگاه كلان سودرساني از اطلاع
جنگ ، دوران از متاثر خارجي‌ستيزي جو و ترك و عرب رقباي كارشكني و مسئولين سوي از سودآور
پول و ارزي ذخيره وضعيت بودن ناپايدار و جنگ ويراني‌هاي از مانده جاي بر مشكلات همچنين
و لغو ايران سوي از مناقصه جانبه يك صورت به ناباوري عين در تا داد هم دست به دست كشور ،
نفع به زمان هم باز و شد متوقف ديگر سال دو تا سودآور و ملي بزرگ پروژه اين ديگر بار
.بود ترك سرمايه‌داران و عرب شيوخ
خصوصي و دولتي بخش پنهان جنگ
عمراني پروژه‌هاي ديگر و سدسازي بزرگ پروژه‌هاي ساخت در حضور با خصوصي بخش آنكه از پس
و آمده بيرون دولتي بزرگ شركت‌هاي سايه زير از اندكي توانستند دولتي پيمانكاران كنار در
تشكيل با خصوصي بخش پيمانكار و مشاور بزرگ شركت سال 1374 ، 25 دركنند راست قد
اين براساس كه مي‌كنند تقديم دولت به و تنظيم را طرحي همكاران و كيسون نام به كنسرسيومي
با و ايراني نيروهاي از استفاده با بار اولين براي فرودگاه يك فاز مي‌شود پيشنهاد طرح
و طراحي) مدرن شيوه به را فرودگاه ساخت و طراحي كار فرانسه ADP جهاني معتبر شركت نظارت
رقم با مقايسه در ايراني كنسرسيوم رقم.دهند انجام دلار ميليون با 6 تنها (همزمان اجراي
و انجام براي رو اين از بود توجه قابل بسيار دولت هيات براي خارجي شركت‌هاي پيشنهادي
برگزاري بدون اساسي قانون اصل 127 از استفاده با شد حاضر دولت طرح ، سريع اجراي از حمايت
اصل 127 براساس وقت رئيس‌جمهور و دولت هيات.كند واگذار خصوصي بخش به را كار اين مناقصه
رسما تاريخ 18/7/1374 در و تفويض ترابري و راه وزير به را خود اختيارات اساسي ، قانون
.كردند موافقت خصوصي بخش به كار سپردن با
از داشت ، همراه به فرودگاه براي مثبتي نتايج آنكه بر علاوه خصوصي بخش به كار واگذاران
بود واحد سازمان يك قالب در داخلي ، متخصص نيروهاي تجميع براي شروعي نقطه كارشناسان ديد
هزينه با فرودگاه جديد طراحي.باشد كشور در بزرگ پروژه‌هاي اجراي راهگشاي مي‌توانست كه
از قسمتي موفقيت‌آميز اجراي از پس تنها.رسيد انجام به خارجي مشاور نرخ از كمتر درصد ده
توسعه حال در كشورهاي ميان در كشور تنها عنوان به ايران اسلامي جمهوري ساخت ، عمليات
رو اين از.كند اجرا و طراحي را عظيمي بين‌المللي فرودگاه بود قادر كه شد شناخته
در كه درآمدند خارجي شركت‌هاي براي بالفعل رقيب يك صورت به منطقه در ايراني شركت‌هاي
يك داراي فرودگاه‌سازي زمينه در مهندسي و فني خدمات صدور محل از مي‌توانست تداوم صورت
كنسرسيوم در فرودگاه پروژه سابق مدير مصحفي محمد دكتر.باشد ارز توليد اتكاي قابل منبع
انقلاب از پيش از نقشه مقداري فقط گرفتيم دست به را كار وقتي":مي‌گويد همكاران و كيسون
مجدد طراحي بايد مالي مشكلات و اقتصادي و سياسي شرايط تغيير به توجه با بود دسترس در
جديد طراحي در اما بود طبقه دو فرودگاه ترمينال اوليه طرح در مثال عنوان به مي‌شد انجام
كارهاي درصد نود سال 76 ، اواسط تا و كرديم شروع را كار سال 74 ماه مهر از شد طبقه يك
".داديم انجام همزمان طور به را ساخت اجرايي كارهاي درصد و 50 طراحي
شيرين برد
در سازمان اين محافظه‌كار ، ميرزاده حميد آمدن و بودجه و برنامه سازمان مديريت تغيير با
اختيار تفويض اصل مناقصه ، برگزاري عدم) قرارداد ماهيت به حقوقي و فني بخش دو
ده قيمت‌ها مي‌كند اعلام و گرفته اشكال (..و خصوصي بخش قيمت دولت ، هيات و رئيس‌جمهوري
.مي‌كند اعلام كارشناسي غير را گزارش تكذيب ، ضمن ترابري و راه وزارت اما.است گران درصد
و دولت هيات ترابري ، و راه وزارت و بودجه و برنامه سازمان بين اختلاف گرفتن بالا با
مي‌كند اختلاف اين پيگيري مامور را وقت رئيس‌جمهوري اول معاون حبيبي حسن رئيس‌جمهور ،
معاون سوي از نفر يك مي‌شود مقرر و مي‌كشد حكميت به كار و نمي‌شود حاصل نتيجه‌اي اما
لازم‌الاجرا دعوا طرفين براي او كارشناسي نظر و معرفي حكم عنوان به رئيس‌جمهوري اول
به حكم عنوان به بود مستضعفان بنياد قائم‌مقام زمان ، آن در كه سعيدي‌كيا مهندسباشد
آن براساس كه مي‌كند ارائه و تهيه را الحاقيه‌اي سعيدي‌كيا.مي‌شود معرفي دعوا طرفين
بايد يا بود شده تحميل خصوصي بخش به شرايطي الحاقيه اين در مي‌شد تجديد قرارداد بايد
تعهدات بار زير خصوصي بخش اما مي‌دادند انصراف راه نيمه از يا مي‌پذيرفتند را شرايط
.نداد هم انصراف و نرفت جديد
پيش را الحاقيه‌اي آنها نداشتيم ، حكميت اين پذيرش براي الزامي":مي‌گويد مصحفي دكتر
الحاقيه اين اينكه دليل به نكرديم امضا ما كه كنيد امضا بايد گفتند و گذاشتند ما روي
با "بود اشكال دچار هم حقوقي و قانوني نظر از و مي‌كرد خدشه‌دار را اجرا و طرح ماهيت
از پس آنكه تا ماند معلق صورت به كارها جمهوري رئيس انتخابات دوره هشتمين آمدن پيش
قرارداد و شد گذاشته بحث به دولت هيات در موضوع چپ‌ها آمدن كار روي و خاتمي انتخاب
خصوصي بخش از كاريافت خاتمه دولت سوي از يك‌جانبه صورت به پيمان‌نامه ماده 48 براساس
گر.شد داده تحويل جانبازان و مستضعفان بنياد يعني جديد پيمانكار به و شد گرفته تحويل
:مي‌گويد خود - (قرارداد فسخ از قبل البته) بنياد مقام قائم و حكم سعيدي‌كيا مهندس چه
.هست و بوده دفاع قابل كميسيون‌ها فني‌ترين و تخصصي‌ترين در كردم تهيه بنده كه گزارشي"
در و شود انجام وقت پيمانكار توسط فرودگاه كار ادامه كه بودم كرده تاكيد گزارش اين در
جديد پيمانكار با قرارداد انعقاد و قرارداد فسخ بر مبني توصيه‌اي و اشاره آن ، جاي هيچ
به جانبازان و مستضعفان بنياد وقت رئيس كه است نامه‌اي توجه جالب نكته اما "بود نشده
درخواست بنياد آمادگي اعلام ضمن دوست رفيق نامه اين در مي‌نويسد وقت ترابري و راه وزير
و بالا كيفيت با و زمان كمترين در تا واگذار بنياد به امام فرودگاه ساخت پروژه مي‌كند
دولت قانوني دوره اواخر در گزارش اين":مي‌گويد سعيدي‌كيا.شود داده تحويل ارزان قيمت
با جايگزيني و همكاران و كيسون شركت قرارداد خصوص در تصميم‌گيري و بود شده تهيه وقت
انقلاب جانبازان و مستضعفان بنياد در جانب اين مسئوليت زمان در بنياد پوشش تحت شركت‌هاي
"!هستم بي‌اطلاع تصميم‌گيري اين اتخاذ چگونگي از و نبوده اسلامي
آشيل پاشنه عنوان به بودجه و برنامه سازمان در تيمش و ميرزاده كه اصلي دلايل از يكي
كار سپردن نحوه بودن غيرقانوني داشتند تاكيد آن بر خصوصي بخش شركت‌هاي كنسرسيوم قرارداد
اين خصوصي ، بخش قرارداد فسخ از پس آنكه جالب اما بود مناقصه برگزاري بدون خصوصي بخش به
شد ، سپرده جانبازان و مستضعفان بنياد به كار محض سكوت در مناقصه برگزاري بدون نيز بار
به و كرده رها را قبلي پيمانكار همزمان ساخت و طرح شيوه كارها گرفتن دست به از پس بنياد
اين در و گرفتند پي را كار ادامه فرودگاه به (EPE) انگليسي‌ها پاي كشاندن با سنتي شيوه
امام فرودگاه در را خود حضور آينده فرودگاه ساخت كنار در بنياد تا بود مناسبي فرصت ميان
و بار پايانه پروژه‌هاي گرفتن اختيار در قراردادهاي به مي‌توان كه كند تثبيت نيز
.كرد اشاره...و فرودگاه كيترينگ
يك فرود با نمايشي و آزمايشي پرواز يك در گذشته سنوات همچون سال از 3 پس سال 1378 در
و وقت وزير روز همان و گرفت قرار بهره‌برداري مورد فرودگاه باند روسي توپولوف 214 فروند
كه اتفاقي شد ، خواهد افتتاح فرودگاه اول فاز سال 1380 پايان تا كردند اعلام طرح مجريان
شود داده توضيحي بي‌آنكه و كند عمل خود تعهدات به نتوانست هم بنياد و نيافتاد گاه هيچ
و اجرا مسئوليت خود طرح مجري دهه 60 همچون نيز بار اين و شد گرفته بنياد از ساخت مديريت
برخي و بنياد به وابسته شركت‌هاي تك تك با جداگانه صورت به و گرفت عهده بر را هماهنگي
.انجاميد شكست به دهه 60 در كه تجربه‌اي شد مذاكره وارد شركت‌ها از ديگر
قرمزي خط نبود و يكپارچگي رفتن دست از فرودگاه ساخت كار در است داده نشان تجربه كه چرا
صورت به ملي پروژه‌هاي در كار مي‌شود باعث دهد پيوند هم به را فرايندها تمامي كه
شدن متمركز با طرفي ازشود مشكل‌ساز...و انجام كوچك شركت‌هاي توسط سرخود و انتزاعي
تغيير دستخوش چيز همه طرح مجري مسئول تغيير صورت در طرح مجري در هماهنگي و اجرا مديريت
از پس هم باز روي اين از است افتاده بار به 15 نزديك تاكنون كه اتفاقي شود جدي تحول و
يك گفت مي‌توان هنگامي كه چرا.است رفته فرو ابهام از هاله‌اي در فرودگاه آينده دهه چند
در رو اين از باشد شده آماده همزمان آن اجزا تمام كه است بهره‌برداري آماده فرودگاه
جامع مديريت نبود هواپيمايي ، شركت‌هاي استقرار و آشيانه ساخت سوخت‌رساني ، مسئله كه حالي
انجام به..و فرودگاه به مردم آسان دست‌رسي براي مترو و ارتباطي راه‌هاي فرودگاه ،
كاري ترابري و راه وزير گفته به افتتاح زمان از گفتن سخن بزرگ ابهام اين در و نرسيده
...اما است اشتباه
داده‌ايم دست از آنچه
و قوي فني نيروي و منطقه ، در ايران فرد به منحصر و ويژه جغرافيايي موقعيت به توجه با
آسمان خاص ويژگي همين.هوايي ترابري در خدمات‌رساني براي است ميداني ايران ارزان ، سوخت
كل در هوايي راه نظر از راه صرفه‌ترين به مقرون و امن‌ترين نزديك‌ترين ، به را ايران
از جستن سود با گذشته سال‌هاي طي ايران همسايه كشورهاي رو اين از.است كرده تبديل منطقه
و كلان هزينه‌هاي صرف با تمام‌عيار رقابت يك در و سرعت به امام فرودگاه ساخت در تاخير
ساخت به اقدام جهان سراسر از معتبر شركت‌هاي و مشاوران و مهندسان برجسته‌ترين فراخواني
سمت به ايران از هواپيماها مسير تغيير با تا كرده‌اند بين‌المللي فرودگاه‌هاي مجهزترين
كه كنند خارج بود ايران اختيار در منحصرا انقلاب از پيش كه را ويژه امتياز اين خود
بين‌المللي فرودگاه ساخت به كرد اشاره مي‌توان مثال طور بهشدهاند هم موفق متاسفانه
به البته سال 1999 در و دوبي فرودگاه ساخت كار ميلادي سال 1991 در كه دوبي و استانبول
مسافر ميليون سالانه 5/7 فرودگاه اين.رسيد ثمر به اما تاخير با مشكلات از پاره‌اي دليل
به 25 فرودگاه اين ظرفيت سال 2005 تا مي‌كنند پيش‌بيني كارشناسان و مي‌كند جابه‌جا را
و دوبي فرودگاه در دلاري ميليون سرمايه‌گذاري 500 با.رسيد خواهد سال در مسافر ميليون
يك فاز راه‌اندازي با كه شد خواهد وارد خاورميانه به نويني فناوري‌هاي آن توسعه و طرح
پيروزي از پس اساس همين بر.است آمده وجود به شغل نفر هزار براي 50 تنها فرودگاه اين
فرودگاه اين اهداف از بخشي خميني امام فرودگاه ساخت شدن متوقف به توجه با اسلامي انقلاب
درآمد امروز كردند آغاز آنجا در را سرمايه‌گذاري عده‌اي و شد منتقل تركيه و دوبي به
كه چرا است آمده خوش هم ايراني سرمايه‌گذاران از بسياري مذاق به حتي دوبي در ارزي سرشار
دلار ميليون ، 360 و 67 سال‌هاي 66 در دوبي بين‌المللي فرودگاه (شاپ فري) درآمد تنها
درآمد دلار ميليون‌ها دادن دست از است نگراني باعث امروز آنچه.است بوده ارزي درآمد
و عرب شيوخ كه است هوايي بودن سرپل موقعيت دادن دست از همچنين و امام فرودگاه از سالانه
براساس.مي‌افزايند خود برداشته‌هاي روز هر آن آوردن دست به با ترك سرمايه‌داران
.است داشته پي در را گزافي هزينه‌هاي تاكنون خميني امام فرودگاه ساخت محرمانه ، گزارش‌هاي
قابل و روشن نتايج طرح منفعت و هزينه برآورد طرح ، اين مدت طولاني تاخير به توجه با اما
و عمومي افكار به گزارش ارائه و اطلاع‌رساني عدم علت به.نمي‌دهد دست به را اتكايي
توجيه كلان ، بسيار هزينه‌هاي صرف و پروژه شدن طولاني و امر مسئولان سياست نبودن شفاف
.دارد قرار جدي ترديد مورد اقتصادي كارشناسان سوي از نيز فرودگاه اقتصادي
پاسخگوي ديگر مهرآباد فرودگاه رسيدند نتيجه اين به كارشناسان كه هنگامي چهل دهه در
همان كارشناسان بود ، نفر ميليون سي زير ايران جمعيت نيست ، روز تكنولوژي و جديد نيازهاي
بار تن هزار جابه‌جايي 700 و مسافر ميليون پذيرش 40 براي را خميني امام فرودگاه سال‌ها
افزايش و فرودگاه اين جامع طرح طراحي از دهه چهار گذشت از پس اكنون كردند طراحي هوايي
خواهد روز شرايط با متناسب فرودگاه ، اين هم باز آيا نفر ميليون مرز 70 تا ايران جمعيت
در و مسافر سال 1340 ، 180هزار در هوايي مسافران تعداد زمان همان در كه حالي در بود
/از 5 بيش سالانه مهرآباد فرودگاه امروز اما بود خارجي مسافر هزار از 250 بيش سال 1348 ،
كه است حالي در اين.مي‌كند جابه‌جا را مسافر ميليون مجموع 9 در و خارجي مسافر ميليون 2
به امام فرودگاه اول فاز كه صورتي در دلار ميليون‌ها صرف و دهه گذشت 4 از پس
جابه‌جا را مسافر ميليون سالانه 5 بود خواهد قادر تنها فرودگاه اين برسد بهره‌برداري
كند30
ضمن مي‌شد راه‌اندازي موقع به امام فرودگاه كه صورتي در مي‌كنند پيش‌بيني كارشناسان
تنها فرودگاه ، پيرامون مناطق در اقتصادي تحول و نفر هزار از 50 بيش براي اشتغال ايجاد
و پاويون از استفاده روشنايي ، تسهيلات اضافي ، توقف هواپيما ، برخواست و نشست محل از
و مي‌آمد دست به كه بود درآمدي (تقريبي - خالص سود) دلار هزار روزانه 700..و آشيانه
نيمي هم باز اگر شرايط بدبينانه‌ترين در حتي.مي‌رسيد دلار ميليون به 250 ساليانه درآمد
ميليون بر 125 بالغ سالانه درآمد كنيم فرودگاه امور هزينه را روزانه دلار هزار از 700
بازارچه‌هايي ايجاد طريق از مي‌توانستم كه است درآمدي منهاي اين و مي‌شود سال در دلار
گرفته جدي مسئولين سوي از گاه هيچ ملي پروژه اين اما.بياوريم دست به فرودگاه در آزاد
واسطه به اما نداشتند سودآوري حتي و نبودند ملي اولويت در كه پروژه‌هايي بسا چه و نشد
و كردند دريافت را زيادي بسيار ارزي بودجه و گرفته قرار اولويت در نهادها برخي نفوذ
و عربها با همراه ميان اين در عده‌اي و شده گم قم بيابان‌هاي در امام فرودگاه امروز
يا امارات پرواز با خود دلاري كارمزدهاي شمارش براي مسئولين اهمال اين از مسرور ترك‌ها
.هستند دنيا ينگه در تفريح و سوئيس بانك‌هاي عازم دوبي و استانبول از اير ايش ترك
:پي‌نوشت
Jane's Airport _1
كشور برنامه‌ريزي مديريت پژوهش و آموزش عالي موسسه ملي هيات عضو _2
ترابري و راه وزير مصاحبه - شهريور همشهري 10 روزنامه_3
فرودگاه يك كليد
مهدوي اميرحسين
ياري ترابري و راه وزارت مشهور طرح‌هاي تاريخچه يادآوري براي حاضر نسل حافظه ديگر
و كندوان تونل تعريض شمال ، - تهران آزادراه اروميه ، درياچه كلانتري شهيد پل.نمي‌كند
.(ره)امام فرودگاه بالاخره
مهم نكته اما.است آمده امروز گزارش در آن انجام و آغاز داستان مفصل شرح كه فرودگاهي
شمار روايتي به كه مهم نيمه‌تمام پروژه‌هاي تكليف تعيين براي جاري سال در دولت چاره
پروژه اجراي زمان ساله ميانگين 9 از را پا كه طرح‌هايي.است مي‌رسد ، مورد به 1900 آنها
بهره پرداخت و استقراض وسيله به تا انداخته فكر به را دولت و گذارده فراتر ايران در
از مقدور حد تا دولت امسال بودجه اساس بر آنكه چه.رساند پايان به را آن دلاري و ريالي
كه دلاري فاينانس اعتبار دلار ميليارد كل 2 و نموده اجتناب جديد طرح‌هاي ساخت به آغاز
تامين خارجي بانكي تسهيلات قالب در ديگر نصف و ارزي قرضه اوراق صورت به آن از نيمي
.است نموده هدايت تمام نيمه (آب بخش در عموما) پروژه‌هاي اين سوي به را مي‌گردد
.شد خواهند هزينه مسير همين در هم ريالي فاينانس و مشاركت اوراق اعتبارات
اين از سرمايه صاحبان و پيمانكاران استقبال به زيادي اميد چشم راه‌وترابري وزارت
خواهد فروش به جاري سال در را مشاركت اوراق ريال ميليارد دوهزار.دارد دولت ابتكار
عمراني طرح‌هاي وضعيت صورت فروش و خريد آيين‌نامه نهايي تدوين انتظار به حالا و رساند
.است تهران بهادار اوراق بورس تالار در
توسط شده هزينه مالي منابع سود و اصل بودجه 81 قانون (3) تبصره (ف) بند اساس بر
پرداخت عامل بانك سوي از _ مشاركت اوراق ميزان به حداقل علي‌الحساب نرخ با پيمانكاران
خواهند معامله قابل هم بازار اين در اوراق اين بورس شوراي تصويب از پس همچنين.شد خواهد
پروژه‌ها افتتاح ديركرد بابت از كه عدم‌النفعي زيان جاي به دولت كه معنا اين به.بود
.مي‌كند پرداخت سود پيمانكاران سرمايه به مي‌شود تحميل
.زد خواهد رقم را كشور فرودگاه بزرگترين آينده ديگر مهم تصميم يك همراه به فرمول اين
آن تجهيزات كليه و است بهره‌برداري آماده (ره)امام فرودگاه ظرفيت از درصد حدود 12
فرودگاه اين مسافري ميليون ظرفيت 45 از كوچكي كسر ظاهر به كه رقم اين.است شده خريداري
آستانه در كه وزيري خرم احمد.كشيد خواهد دوش به را مهرآباد بار از نيمي از بيش است
عهد به قول در تاكنون ".مي‌رانم حاشيه به را خصوصي‌سازي مخالفان" بود گفته اعتماد راي
توسط و B.O.T.قالب در فقط فرودگاه ظرفيت مابقي كه مي‌كند تاكيد او مانده ، وفادار خود
از پس تا شده‌اند دعوت ايران به خارجي سرمايه‌گذاران.شد خواهد ساخته خارجي شركت‌هاي
سود و اصل فرودگاهي عوارض محل از سال در مسافر ميليون ظرفيت 40 ساختن براي سرمايه‌گذاري
.كنند برداشت را خود سرمايه
شمار به عمراني طرح‌هاي اطاله قفل كليد شاه دو ريالي فاينانس و خارجي سرمايه ورود
پروژه پيشبرد سرعت بر برابر چند انگيزه‌اي با پيمانكاران بودجه 81 به عمل با.مي‌روند
و خزر كناره آزادراه شمال ، آزادراه چون پروژه‌هايي وجود از هم كشور و مي‌افزايند
.مي‌شود برخوردار زودتر امام فرودگاه
مسافران پذيرايي و شرق به غرب پروازهاي توقف براي موقعيت بهترين خاورميانه منطقه
را نقش اين خوبي به حاضر حال در عربي متحده امارات دبي ، شهر فرودگاه دو.است ترانزيت
تجهيزات و امكانات بر علاوه (ره)امام فرودگاه سوي به پروازي بار چرخش.مي‌كنند ايفا
.آورد چنگ به ديپلماتيك كريدور از را آن بتوان شايد كه مي‌طلبد روشي و آدابي
ابتداي تا سفري پرواز براي تهران مقيم خارجي مسافران (ره) امام فرودگاه تجهيز با
مترو روي پيش مهم چالش پايتخت با فرودگاه اين ريلي اتصال.پيمود خواهند را ساوه آزادراه
و امام يادگار بزرگراه‌هاي قلعه‌مرغي فرودگاه فضاي عقبنشيني با.است تهران شهرداري و
.شد خواهند هدايت فرودگاه سمت به نواب
.است خوش‌انگاري هم نوروز 82 تا (ره)امام فرودگاه افتتاح به اميد
آمريكا راه در روسيه نفت
فتاح‌زاده عباس:ترجمه
كرد دريافت نفت روسيه از مستقيما بار اولين براي متحده ايالات سال 2002 ژوئيه در
آمريكا به آزمايشي اقدام يك طي و شد پيشگام روسيه بزرگ نفتي دومين‌شركت يوكوس
صادركرد نفت
كه گسترده‌اي سرمايه‌گذاري‌هاي از استفاده با دارند قصد روسيه نفتي شركت‌هاي
متحده ايالات نفت مهم تامين‌كنندگان از يكي به بدل مي‌دهند ، انجام برايشان آمريكايي‌ها
و روسيه در نفتي زيربنايي تاسيسات در حاضرند كه كرده‌اند اعلام آمريكاييهاشوند
.دهند انجام را كلاني سرمايه‌گذاري‌هاي آمريكا به روسيه از سياه طلاي انتقال راه‌هاي
نفت صادرات حتي كه است حدي به زمينه اين در شده گرفته نظر در طرح‌هاي گستردگي شده گفته
.مي‌دهد قرار خود تحت‌الشعاع هم را آمريكا به عربستان
تگزاس ايالت در واقع هوستون در آمريكا و روسيه نفتي مقامات شركت با كه اجلاسي طي
و مهم نقش روسيه": داشت اظهار متحده ، ايالات تجارت وزير ايوانز ، دانالد شد ، برگزار
جاري ماه اوايل كه مذكور اجلاس "گرفت خواهد برعهده دنيا نفت تامين در را استراتژيكي
در روسيه جايگاه تقويت براي خويش تصميم در آمريكايي‌ها كه داد نشان خوبي به شد ، برگزار
روسي مقامات برخي آمريكا تجارت وزير اظهارات به واكنش در.هستند مصمم كاملا نفت بازار
وزير يوسفو ، ايگور.نموده‌اند اعلام را زمينه اين در بيشتر همكاري براي خويش آمادگي
كشورش نفتي شركت‌هاي كه گفت ، آمريكا تجارت وزير اظهارات از پس بلافاصله روسيه ، انرژي
حدود سالانه تا است ضروري كاري چنين براي اما هستند ، متحده ايالات به نفت صادرات آماده
مدد به كه كرد خاطرنشان وي.شود سرمايه‌گذاري روسيه نفت صنعت در دلار ميليارد يك
كاملا متحده ايالات شرقي سواحل به روسيه نفت رساندن امكان آمريكا سرمايه و تكنولوژي
.دارد وجود
در پروژه‌هايي اجراي پيرامون آمريكايي و روسي شركت‌هاي هوستون اجلاس برگزاري از قبل
روز نفتي شركت (جاري ميلادي ماه) اكتبر اول روز در.بودند يافته دست توافق به راستا اين
نمودند اعلام "اويل ماراتون" آمريكايي شركت و _ روسيه در دولتي شركت يك _ (Rosneft) نفت
طرحي اونام پروژه.كرد خواهند فعاليت (UNAM) اونام به موسوم نفتي پروژه در مشتركا كه
.مي‌شود داده انتقال شمالي آمريكاي به روسيه در اورال ناحيه نفت آن براساس كه است عظيم
جديد تاسيسات ساخت بر علاوه اونام پروژه چارچوب در كه كرده‌اند اعلام فوق‌الذكر شركت دو
.شد خواهد استفاده هم نفت بازاريابي و انتقال زمينه در فعلي امكانات از
ظرف كه داده‌اند اطمينان خود آمريكايي همكاران به هوستون در روسيه مقامات مي‌شود گفته
يافت ، خواهد افزايش روز در بشكه ميليون يك سقف تا آمريكا به روسيه نفت صادرات سال پنج
جنگ خطر به توجه با.دهد انجام را لازم سرمايه‌گذاري‌هاي متحده ايالات اينكه بر مشروط
جايگاه متحده ايالات براي روسيه نفتي صادرات نفت ، كمبود يعني آن پيامد و خاورميانه در
دو با روسيه از خود حيات مايع دردريافت آمريكا اقتصاد البته.است يافته مهمي و جديد
ندارد وجود كافي اندازه به نفت انتقال لوله خطوط روسيه در يكسو از:روبه‌روست جدي مشكل
.است محدود كشور اين بنادر در بارگيري ظرفيت ديگر سويي از و
.كرد دريافت نفت روسيه از مستقيما بار اولين براي متحده ايالات سال 2002 ژوئيه در
نفت آمريكا به آزمايشي اقدام يك طي و شد پيشگام روسيه ، بزرگ نفتي شركت دومين يوكوس ،
از آمريكا به نفت صادرات مي‌زدندكه حدس روسيه نفتي مقامات كار اين از پيش.كرد صادر
بالاي هزينه‌هاي مي‌گويند آنها از برخي هم هنوز.نباشد صرفه به مقرون اقتصادي لحاظ
هريك ازاي به را صادراتي چنين از حاصل درآمد مي‌تواند متحده ايالات به روسيه نفت انتقال
اطلاعات يوكوس ، شركت سخنگوي شادرين ، الكساندر اخيرا.دهد كاهش سنت حدود 50 تا نفت بشكه
حامل كشتي سه يوكوس گفت وي.داد ارائه آمريكا با شركت اين معامله پيرامون را دقيق‌تري
به مقرون متحده ايالات به صادرات كه دريافت كار اين اتمام با و فرستاد آمريكا به نفت
آمريكا به خام نفت تن ميليون پنج يوكوس شركت آينده سال است قرار وي گفته به.است صرفه
.كند صادر
در براي را معاملاتي پيش مدتي از روسيه ، در نفت توليدكننده بزرگترين اويل ، لوك شركت
شرقي سواحل در حتي اويل لوك.مي‌كند پيگيري آمريكا در توزيع سيستم يك گرفتن اختيار
.است كرده خريداري را (Getty) جتي به موسوم زنجيره‌اي بنزين‌هاي پمپ از مجموعه‌اي آمريكا
اين.است بارنتز درياي كنار در جديد نفتي ترمينال يك ساخت درصدد همچنين اويل لوك
بالايي بارگيري قابليت داراي شد خواهد ساخته سيبري در مورمانسك ناحيه در كه ترمينال
.كنند بارگيري ترمينال اين در توانست خواهند سرعت به آمريكا عازم تانكرهاي و بود خواهد
آبهاي طريق از مورمانسك در بارگيري از پس نفت‌كش‌ها زمينه اين در شده ارائه طرح بنابر
در را خود نفت و شد خواهند آمريكا راهي شمالي منجد اقيانوس جنوب و اطلس اقيانوس شمال
عمدتا مي‌شود صادر مورمانسك طريق از كه نفتي.مي‌كنند تخليه متحده ايالات شرقي سواحل
.مي‌شود استخراج (Timan-Pechora) پچورا تيمان به موسوم روسيه در نفتي حوزه يك از
بازار مي‌گويد ، روسيه فدراسيون شوراي در طبيعي منابع كميسيون رئيس اودينتسوف ، ميخائيل
.است "مهم و جذاب بسيار بازاري" آنجا به نفت انتقال بالاي هزينه‌هاي رغم به آمريكا
و چين كشورهاي به خصوص به آسيا شرق در نفت فروش امكانات بايد روسيه وي گفته به البته
چرا باشد ، هم ناحيه اين به خود نفت صادرات رشد فكر به و باشد داشته نظر مد هم را ژاپن
.مي‌گيرد صورت كمتري باهزينه و ارزان‌تر آنجا به نفت صادرات كه
در هم كار اين مخالفان تعداد آمريكا به نفت صادرات با روسي مقامات موافقت‌هاي رغم به
منافع كه مي‌كند تصريح دوما ، نماينده ايشنكو ، يوگني.نيست كم مسكو سياستمداران ميان
سعي اول درجه در آمريكا مي‌گويد وي.هستند تضاد در بعضا يا و متفاوت آمريكا و روسيه
تحت قيمت‌ها تا وادارد هم با مخالفت به را (اوپك) نفت صادركننده كشورهاي اعضاي دارد
اين جاي به تا مي‌كند توصيه دولت به عملكردي چنين از انتقاد ضمن او.گيرند قرار فشار
.بيابد دست نفت صادركننده كشورهاي با "بين‌المللي اتحاد" يك به تا كند سعي كار
در.كند عمل سازمان اين خواسته‌هاي به تا گذاشت فشار تحت را روسيه اوپك گذشته سال طي
به آينده ژانويه ماه در قيمت‌ها تثبيت منظور به كه كرد اعلام اوپك هم گذشته نوامبر ماه
نظير اوپك غيرعضو كشورهاي از.كاست خواهد خود صادرات از روز در بشكه ميليون ميزان 5/1
كاهش بشكه هزار را 500 خود توليد نيز آنها كه شد خواسته هم روسيه و عمان نروژ ، مكزيك ،
را قيمت‌ها جنگ كرد تهديد اوپك كه زماني اما نپذيرفت ، را چيزي چنين ابتدا روسيه.دهند
.دهد كاهش روز در بشكه هزار سقف 150 تا را خود نفت توليد شد حاضر مسكو مي‌اندازد ، راه به
بازار در مهمي جايگاه تدريج به نفت توليدكننده يك عنوان به روسيه تحليلگران اعتقاد به
كل از نيمي حدود.مي‌كند صادر نفت بشكه ميليون سالانه 100 كشور اين.مي‌كند پيدا نفت
ثابت اخير سال‌هاي طي روس‌ها.مي‌شود تامين نفت صادرات طريق از روسيه ارزي درآمدهاي
موضوع اين علت.ندارند آن نفوذ تحت گرفتن قرار يا اوپك در عضويت به تمايلي كه نموده‌اند
روبه‌رو محدوديتي با جديد و بزرگ بازارهاي از بهره‌برداري در نمي‌خواهند كه است آن
.باشند
جهاني بازار در قوا موازنه روسيه نفت صادرات رشد كرملين عالي‌رتبه كارمندان اعتقاد به
.شد خواهد تمام عربستان ضرر به همه از بيش كه موضوعي مي‌دهد ، تغيير را انرژي
ولت يونگه:منبع
تئوريسين بدون تئوري
بين‌الملل سياسي اقتصاد در منطقه‌گرايي
قويدل مهدي: ترجمه
مي‌توان نخستاست گرفته قرار عمده فرايند دو تاثير تحت معاصر ، بين‌الملل سياسي اقتصاد
اشاره اقتصادي بعد در ويژه به (Globalization) شدن جهاني فرايند به معطوف گرايشات به
شدن منطقه‌اي يا (Regionalism) منطقه‌گرايي به مربوط گرايشات دوم و كرد
آن مانع شدن جهاني به مربوط تمايلات.است تجاري و اقتصادي روابط (Regionamlisation)
حذف سوي به فزاينده گرايش وجود رغم به.يابد گسترش بتواند منطقه‌گرايي تا است نشده
با همچنين و بين‌الملل تجارت راستاي در ويژه به مختلف كشورهاي بين محدوديت‌ها و موانع
ويژگي‌هاي و ممتاز پيوندهاي وجود ،"جغرافيا پايان" تز طرح و مكان بعد شدن اهميت كم
در.است كرده فراهم منطقه‌گرايي براي را زمينه منطقه ، يك در كشورها از گروهي بين مشترك
راه سر بر مانعي تنها نه برخي ، ديدگاه برخلاف منطقه‌گرايي فرايند گفت مي‌توان راستا اين
اقتصادي شكوفايي و مي‌كند كمك منطقه كشورهاي اقتصاد بيشتر ادغام به بلكه نيست شدن جهاني
نزديك‌تر باعث منطقه‌اي بلوك‌هاي اقتصادي شكوفايي نتيجه در و منطقه كشورهاي از تعدادي
.مي‌شود جهاني اقتصاد شدن
از زيادي تعداد دوم جهاني جنگ از پس.است جهاني نزديكي سوي به گامي منطقه‌اي نزديكي
.دادند قرار خود ملي اهداف اولويت را اقتصادي توسعه سياسي ، استقلال كسب از پس كشورها ،
.مي‌شد صحبت لاتين آمريكاي و آفريقا آسيا ، در مانده عقب يا فقير كشورهاي از زمان آن در
جهان مختلف مناطق كشورهاي بين تمايز بيستم ، قرن اواخر در يعني آن از بعد سال پنجاه
فرايند در را بزرگي گام آسيا شرق جنوب كشورهاي.كرد جدا را خود راه آسيا و شد آشكار
طوري به.شدند معروف "آسيا ببرهاي" و "جديد صنعتي اقتصادهاي" به و برداشتند شدن صنعتي
.بود درصد از 10 بالاتر سالانه ، كشورها اين اقتصادي رشد نرخ دهه سه به نزديك مدت براي كه
مرحله وارد مجموعه يك عنوان به آسيا ، شرق جنوب كشورهاي اقتصادي 1997 ، بحران رغم به
.شده‌اند اقتصادي رونق از پيشرفتهاي
از پس منطقه اين.نبود موفق آسيا اندازه به لاتين آمريكاي در منطقه‌گرايي متاسفانه اما
به دهه 80 در اوقات برخي كه بالا تورم با برد رنج اقتصادي مشابه و شديد نوسانات از آنكه
بدهي‌ها بار زير لذا.شد متوسل خارج از وام دريافت به و گرديد مواجه رسيد رقم سه
آفريقاي در.ببرد پيش احسن نحو به را ملي اقتصاد آزادسازي و اقتصادي اصلاحات نتوانست
و بي‌كفايتي اداري ، فساد اقتصادي ، رشد نرخ كاهش و اقتصادي وخيم وضعيت نيز صحرا زير
عرب جهان در.بمانند عقب جهاني اقتصاد چرخه از كشورها اين اغلب شد باعث داخلي منازعات
.است نشده فراهم عربي كشورهاي تمام اقتصادي همگرايي براي مناسب شرايط هنوز نيز
وجود به اروپا در دوم جهاني جنگ از پس تجاري و اقتصادي روابط كردن منطقه‌اي موج اولين
نظم چارچوب در متقابل همكاري گردونه به ورود براي غربي اروپاي تشويق براي آمريكا.آمد
در آمريكا ديگر هدف.كرد حمايت اروپا منطقه‌گرايي از كثرت‌گرايي ، و چندجانبه هژمونيك
برخي كه طوري همان ديديم پس.بود كمونيسم خطر مهار اروپا ، در منطقه‌گرايي از حمايت
و آلمان مثل سابق دشمنان بين تاريخي آشتي به اروپا در صلح آينده بودند گفته كارشناسان
منافع ايجاد بدون بود معتقد اروپا وحدت معنوي پدر "مونه ژان".داشت بستگي فرانسه
كردن طي در ، اروپايي كشورهاي است گفتني.داشت نخواهد وجود اروپايي متقابل ، اقتصادي
توجه نيز بشر حقوق به احترام و دموكراتيك ارزش‌هاي رعايت بر اقتصادي همگرايي فرايند
.داشتند
تجارت پيمان".بود منطقه‌گرايي جديد موج شاهد جهاني اقتصاد 90 ،
دهه ويژه به دهه 80 در
آزاد تجارت اتحاديه" و "آپك پاسيفيك آسيا اقتصادي همكاري" ،"نفتا شمالي آمريكاي آزاد
كه هستند خاص منطقه يك در اقتصادي برجسته مجموعه‌هاي جمله از
"مركوسور لاتين آمريكاي
اثرات برابر در واكنش يك را منطقه‌گرايي كارشناسان برخي.آمدند
وجود به قرن 20 اواخر
براي مقدماتي مرحله را اقتصادي ديگرمنطقه‌گرايي برخي.مي‌كنند تلقي شدن جهاني روند
حتي اروپا در اقتصادي همگرايي به توجه با.مي‌دانند اقتصاد شدن جهاني فرايند به ورود
وجود به مشخص جغرافيايي منطقه يك در منطقه‌گرايي فرايند گفت مي‌توان آسيا شرق جنوب در
اقتصادي ، زمينه‌هاي در را مشترك ارزش‌هاي از مجموعه‌اي مختلف ، كشورهاي آن در مي‌آيدكه
آن همكاري‌هاي زيربناي مشترك ، ارزش‌هاي اين.فرهنگي‌مي‌پذيرند و علمي نظامي ، سياسي ،
نئوكلاسيك ، نظريه‌هاي براساس.مي‌آورد وجود به بين‌الملل و منطقه سطح در را كشورها
تسهيل ديگر ، مناطق با گفت‌وگو براي منطقه يك اقتصادي و سياسي قدرت و ظرفيت افزايش
منطقه‌اي رشد و منطقه‌اي اتحاديه‌هاي چارچوب در اقتصادي و سياسي همكاري‌هاي افزايش
از منطقه‌اي توليدي نظام كارآمدي و درآمدها طريق‌افزايش از رفاه دولت از حاصل منافع
.است اقتصادي منطقه‌گرايي قالب در منطقه يك كشورهاي اهداف جمله
"جهاني سياست‌هاي در جديد گرايش دو ;شدن منطقه‌اي و شدن جهاني" كتاب در "هيگوت ريچارد"
و رشد مي‌نويسد است رسيده چاپ به امارات استراتژيك تحقيقات و مركزمطالعات سوي از كه
مرحله منطقه‌گرايي.است شدن جهاني عصر در جهاني نظام بعدمهم منطقه‌گرايي فرايند توسعه
.است ديگر سوي از شده جهاني اقتصادهاي بين و سو يك از كشورها بين روابط در آرام و مياني
منطقه‌گرايي است ، اقتصاد مديريت براي ايدئولوژي يك و عمليات از مجموعه‌اي شدن جهاني اگر
گرفتن نظر در بدون فرايند دو اين از يك هر درك و است شدن جهاني تجلي كه پديده‌اي‌است
.است بحث‌انگيز اصطلاح يك "شدن منطقه‌اي" مفهوم حال هر در.نيست ديگري‌امكان‌پذير
را شدن منطقه‌اي بين‌الملل سياسي اقتصاد ويژه به بين‌الملل روابط دانشمندان پژوهشگران‌و
از و شده‌اند هماهنگ هم با سياسي لحاظ از كه مي‌شناسند كشورهايي بين فعاليت عنوان به
پولاني كارلهستند اروپا اتحاديه همانند همگرايي‌اقتصادي دنبال به اقتصادي لحاظ
شدن منطقه‌اي است ، معتقد بين‌الملل سياسي اقتصاد برجسته كارشناسان از
(Karal Polanyi)
.است شدن جهاني كنار در خاص منطقه يك در بازارزده جوامع استراتژي‌هاي از يكي هم
.كرد توصيف بازار چالش‌هاي راه‌حل از بخشي عنوان به مي‌توان را
منطقه‌گرايي
است شده دوخته آينده به نگاه‌ها
*ريشاتور باب
ايالات كه بود باور اين بر كنگره بودجه دايره يافت راه
سفيد كاخ به بوش جورج كه هنگامي
.داشت خواهد دلاري ميليارد بودجه‌اي 5600 مازاد دهه‌آتي يك طي متحده
سال 2012 تا دلاري ميليارد هزار حداكثر بودجه‌اي وجودمازاد از پيش‌بيني‌ها اكنون
در بوش ماليات كاهش برنامه كه بگذاريم اين بر را اصل كه است صورتي اين‌در و دارد حكايت
اشتياق و بورس بازارهاي سقوط انضمام به كاهش‌ماليات‌ها عمل درشود متوقف سال 2010
در چند هر.است داده تقليل زيادي حد تا را بودجه مازاد كردن‌بيشتر هزينه به كنگره
محركه‌اي تا شده موجب پولي انبساط سياست‌هاي.است متفاوت تصويركاملا اين مدت كوتاه
بودجه‌اي سياست‌هاي به توجه با واقع در.وجودآيد به آمريكا سقوط آستانه در اقتصاد براي
از دور هنوز كه اقتصادي بهبود و رسيده خود پايين‌ترين‌سطح به كه بهره نرخ دشوار ، و سخت
مالي محركه‌هاي كه مي‌كنند گمان تحليلگران‌وال‌استريت از برخي مي‌رسد نظر به دسترس
هزينه‌هاي كنترل مالي سياست بهترين بوش تيم اعتقاد به.انديشيده‌شود بايد بزرگ‌تري
بر 86 مشتمل كه كرد امضا را جديدي قوانين بوش.است آينده در ماليات‌ها از كاستن و امروز
عهده بر كنگره پاش‌هاي و ريخت اعظم بخش مسئوليت برداشته هزينه‌در دلار ميليارد
دلار ميليارد كردن 5 هزينه بر مشتمل كه لايحه‌اي امضاي او اوت ماه در.رئيس‌جمهوراست
دموكرات‌هاي دفعات به او گذشته هفته‌هاي طي و زد باز سر بود ، اضطراري هزينه‌هاي قالب در
.است داده قرار نكوهش مورد مالي دليل‌بي‌انضباطي به را سنا
پايدار و دايمي آمريكا ، افول حال در اقتصاد تقويت راه
بهترين كه است باور اين بر بوش
كاهش از ديگري دور خواهان نيز سايرين چند هر است گذشته سال كاهش‌ماليات‌هاي كردن
طرح براي تلاش حال در بوش اقتصادي مشاور ليندسي‌نزديك‌ترين لاري.هستند ماليات‌ها
اكنون كه مي‌كند دنبال را بورس بازار سرمايه‌گذاران از حمايت هدف كه است لايحه‌اي
متفاوت ايده اين اقتصادي تبعات و حواشي.داده‌اند دست از اين‌بازارها به را خود اعتماد
است سرمايه‌گذاري‌ها سود بر متعلقه كاهش‌ماليات‌هاي بر قائم كه ايده يك.است متناقض و
در مردم مي‌دهد اجازه مردم به كه ديگري.بخشد ارتقا را سهام بازار وضعيت مي‌تواند
سپرده‌گذاري ميزان كنند سرمايه‌گذاري سودده و ماليات از سرمايه‌گذاري‌معاف حسابهاي
اختصاص خريد به را كمتري مبالغ مردم كه اين‌است ديگرش معناي اما مي‌دهد افزايش را مردم
.يافت خواهد كاهش تقاضا ميزان آن نتيجه در و خواهندداد
هدف.است آن پس‌پرده سياسي اهداف كاهش‌ماليات‌ها به مربوط مباحثات در نهفته مهم نكته
احتمال كه چند هر باشند داشته جزء سهامداران عرضه‌به براي چيزي جمهوريخواهان كه است اين
مالي منافع لحاظ و ثروتمندان با تباني به جمهوريخواهان ماليات‌ها ، كاهش‌بيشتر با مي‌رود
.بود خواهد دموكرات‌ها موضع بي‌شك اين كه مي‌شوند متهم آنان
قرار نكوهش مورد را بوش توسط ماليات‌ها كاهش لايحه دليل‌تصويب به بودجه كسر تشديد آنها
ايجاد حال در بوش" كه مي‌دارد اذعان سنا بودجه رئيس‌كميته كونراد كنت.مي‌دهند
ادعاهاي رغم به ".است آمريكا و اقتصاد شدن غرق حال در كشتي در بيشتري سوراخ‌هاي
افتادن تعويق به از آنان از تعدادانگشت‌شماري تنها مالي شفافيت مورد در دموكرات‌ها
هيچ دموكرات‌ها ضمن همين در.مي‌كنند حمايت كاهش‌ماليات‌ها زمينه در موجود طرح‌هاي
قيمت شدن بيمه مشمول هزينه‌بر لايحه جمله از خود مالي طرح‌هاي از كاستن براي تلاشي
خدمات گسترش براي كه تلاش‌هايي.نبسته‌اند كار پزشكي‌به نسخ در شده تجويز داروهاي
دغدغه‌هاي مهم‌ترين از يكي مي‌گيرد صورت افراد از بيمه‌اي حمايت‌هاي افزايش و درماني
مشكل به دهه اين پايان تا مي‌رود كه است آمريكا اقتصادي برنامه‌هاي طراحان و كارشناسان
از يكي براساس.مي‌رسد پيري سن به آمريكا شكوفايي نسل كه زماني شود ، بدل آمريكا جدي
هزينه‌هاي ويژه به و مستمري - اجتماعي موردتامين در كنگره بودجه كميته اخير تحقيقات
سال در مالي ناخالص توليد كل درصد هزينه‌از 6/7 اين مجموع كه مي‌دهد نشان درماني خدمات
هزينه‌بر لوايح كه است صورتي در اين البته كه خواهدرسيد سال 2020 در درصد به 3/11 2000
مقابل در.شود حذف جاري محاسبات از بيماران براي تجويزشده داروي قيمت از سهمي پرداخت
دولتي نهادهاي در رئيس‌جمهور به كردنش هزينه موردنحوه در تصميم‌گيري كه بودجه‌اي سهم
.مي‌يابد كاهش سال 2012 در درصد به 7/5 ملي ناخالص درصد از 1/7 واگذارشده
قائم آنكه از بيش آمريكا درازمدت مالي سلامت حفظ.دارد عمده‌حكايت تغييري از تحول اين
و اجباري هزينه‌هاي كنترل مستلزم باشد دولت اختياري هزينه‌هاي بر كنترل و نظارت بر
.است دولتي تعهدآور
واشنگتن اقتصادي تحقيقات موسسه عضو *
|
