پاول در گزارش اخير خود به شوراي امنيت نام ابومصعب زرقاوي را مطرح كرد و كوشيد مخاطبانش را قانع كند پيوندگاه صدام حسين و اسامه بن لادن در وجود اين مرد يافته مي شود
مهرداد فرهمند
كالين پاول وزير خارجه آمريكا در گزارشي كه چهارشنبه شانزدهم بهمن به شوراي امنيت سازمان ملل متحد ارائه داد تا نظر اين نهاد را به حمايت از سياست كشور خود در اتخاذ اقدام نظامي عليه عراق جلب كند، به عنوان يكي از برگه هاي برنده خود، نام ابومصعب زرقاوي را مطرح كرد و كوشيد مخاطبان خود را قانع كند پيوندگاه صدام حسين و اسامه بن لادن، دو مردي كه به زعم او، جهانيان را تهديد مي كنند در وجود اين مرد يافته مي شود. اما پيش از آنكه اين نام به شكلي اين چنين گسترده و از سوي شخصي چون وزيرخارجه آمريكا بر سر زبان ها بيفتد، اين علي ابوالراغب، نخست وزير اردن بود كه براي اولين بار رسما وي را در سطح يك تروريست بين المللي مطرح ساخت.
در پي قتل يكي از ديپلمات هاي آمريكايي به نام لارنس فولي در پايتخت اردن كه آبان ماه گذشته رخ داد، نخست وزير اردن از احمد فيضل نزال الخلايله با عنوان يكي از اعضاي شبكه القاعده نام برد كه طراح اصلي قتل اين ديپلمات بوده است. اين نخستين بار پس از حادثه يازدهم سپتامبر بود كه يكي از ديپلمات هاي آمريكايي به قتل مي رسيد. احمد خلايله نام اصلي همان كسي است كه وزير خارجه با عنوان ابومصعب زرقاوي از وي ياد كرده و او را رابط صدام و بن لادن مي داند. آذر ماه گذشته كه سالم سعدبن صويد (اهل ليبي) و ياسر فتحي ابراهيم (اهل اردن) به عنوان عاملان ترور اين ديپلمات آمريكايي به چنگ دستگاه اطلاعاتي اردن افتادند اعتراف كردند كه براي انجام دادن اين توطئه مبلغ هيجده هزار دلار از زرقاوي دريافت كرده اند.
روزنامه عربي الحيات او را كسي مي داند كه در سال ۱۹۹۹ از سران طراز دوم القاعده بوده و مسئول مالي اين شبكه در منطقه اي مي شده كه اردن و يمن و كشورهاي حوزه خليج فارس را در بر مي گيرد.
ابومصعب زرقاوي ۳۶ سال دارد و كوچك ترين پسر از خانواده اي است كه سه پسر و هفت دختر دارند. او برخلاف آنچه پاول در سخنراني اش در شوراي امنيت گفت فلسطيني نيست بلكه از طايفه ابن حسن است كه بزرگ ترين طايفه در ميان قبايل بدوي اردن به شمار مي رود. اما براساس اطلاعاتي كه او در اختيار شوراي امنيت قرار داده و مورد تاييد ام سائل، مادر زرقاوي قرار گرفته، ابومصعب كه به تحصيل علوم ديني اشتغال داشته از آن دسته مسلماناني بوده كه در زمان حضور نيروهاي شوروي در افغانستان به صفوف جهادگران افغان پيوستند اما وي بر خلاف بسياري از همفكران خود پس از خروج نيروهاي روسيه به كشورش بازگشت. زرقاوي پس از بازگشت به اردن امامت جماعت يكي از مساجد شهر زرقا در مناطق مركزي كشور اردن را به دست مي گيرد و در همان اوان بوده كه همراه با ابومحمد مقدسي گروه «بيعت الامام» را در اين شهر تشكيل مي دهد كه مشي مسلحانه داشته و از لحاظ فكري متمايل به سلفيه بوده است.
زرقاوي در همان سالي كه اين گروه را تشكيل داد بازداشت و به پانزده سال حبس محكوم شد اما چهار سال بعد با عفو ملوكانه از زندان آزاد شد. او اين بار گروهي به نام توحيد را با هدف مبارزه در راه آزادي فلسطين تاسيس كرد كه از جمله عمليات اين گروه بمبگذاري در يكي از هتل هاي بزرگ پايتخت اردن در ژانويه سال ۲۰۰۰ ميلادي بوده كه محل تردد اسرائيلي ها و آمريكايي ها بوده است. زرقاوي سپس از اردن گريخت اما به خاطر طرح ريزي چنين توطئه اي غيابا به اعدام محكوم شد.
او سپس بار ديگر به اسامه بن لادن پيوست و در رده گردانندگان تشكيلات او در افغانستان قرار گرفت. منابع مختلف اطلاعاتي او را مسئول فعاليت هاي القاعده در جهت ساخت سلاح هاي ميكروبي و شيميايي و همچنين آموزش ساخت اين سلاح ها مي دانند.
زرقاوي در حمله آمريكا و متحدانش به افغانستان دوشادوش طالبان جنگيد و يكي از پاهايش را در اين جنگ از دست داد. او سپس موفق شد به كردستان عراق بگريزد و به سازماندهي گروهي بپردازد كه اكنون به انصارالاسلام مشهور است و در منطقه اورامان عراق فعاليت مي كند. اين گروه كنترل قصبه بياره و ۱۹ روستاي اطراف آن را در نوار مرزي ايران و عراق در دست دارد و رهبر آن، ملاكركار در نروژ به عنوان پناهنده زندگي مي كند.
اورامان عراق در كنجي قرار دارد كه ميان ايران، منطقه تحت كنترل دولت مركزي عراق و منطقه تحت كنترل اتحاديه ميهني كردستان عراق محصور شده و از لحاظ ساختار اجتماعي زمينه مناسبي براي رشد بنيادگرايي در آن وجود دارد. اين منطقه پيش از آنكه به جولانگاه انصارالاسلام مبدل گردد تحت حمايت اتحاديه ميهني بود اما اداره آن را جماعت اسلامي كردستان عراق به رهبري ملاعلي عبدالعزيز در دست داشت. انصارالاسلام درست ده روز پيش از وقوع حادثه يازدهم سپتامبر اعلام موجوديت كرد و مردم را به مبارزه با «حكومت سكولارها در كردستان» دعوت كرد.
در پي آن بود كه نيروهاي اتحاديه ميهني براي سركوب آن وارد اورامان عراق شدند و كنترل منطقه را از دست نيروهاي ملاعبدالعزيز خارج ساختند. اتحاديه ميهني تا مدت ها ديگران را به شكل دهي به انصارالاسلام و حمايت از آنان متهم مي كرد.
هفته نامه آلماني اشپيگل نيز به نقل از منابعي در دستگاه اطلاعاتي آلمان نوشته است كه زرقاوي پس از در هم كوبيده شدن مقاومت طالبان از افغانستان مي گريزد و از آن جا به لبنان مي رود اما مسئولان امنيتي لبناني با تكذيب اين خبر اعلام كردند كه دستگاه اطلاعاتي لبنان رد او را در عراق يافته است.
آن گونه كه روزنامه نيويورك تايمز نوشته است، آمريكايي ها هنگامي به ارتباط ميان زرقاوي و دولت عراق پي بردند كه يكي از اطرافيان او را هنگام عبور از مرز عراق به تركيه از طريق رديابي ماهواره اي و در حالي شناسايي كردند كه با تلفن همراه با زرقاوي در حال گفت وگو بوده و موفقيت آميز بودن عمليات ترور ديپلمات آمريكايي در اردن را به او تبريك مي گفته است. اين فرد سپس در تركيه دستگير شد. نيويورك تايمز در گزارشي كه از سخنراني كالين پاول در شوراي امنيت به چاپ رساند نوشته بود كه پاول در ميان اطلاعاتي كه از زرقاوي ارائه داد نكته اي را به عمد ناگفته گذاشت و آن كمك هاي يكي از اعضاي خاندان امير قطر به نام شيخ عبدالكريم آل ثاني به وي بوده است.
به نوشته اين روزنامه كه نوشته خود را به اظهارات يكي از مقام هاي نظامي آمريكايي در منطقه خليج فارس مستند كرده، شيخ عبدالكريم آل ثاني امكان تردد زرقاوي به ساير كشورها را از طريق قطر براي وي فراهم مي آورده و خانه امني در قطر در اختيارش قرار داده بوده است. بنابراين مي توان نتيجه گرفت شيخ عبدالكريم مي توانسته است بهترين واسطه براي فراري دادن زرقاوي از چنگال نيروهاي آمريكايي پس از شكست طالبان در افغانستان بوده باشد.
مقام آمريكايي مزبور كه اطلاعاتي در اختيار نيويورك تايمز گذاشته، عبدالكريم آل ثاني را متهم كرده است كه گذرنامه قطري در اختيار اعضاي القاعده مي گذاشته و يك ميليون دلار به اين شبكه كمك مالي كرده بوده است. اين روزنامه همچنين به نقل از مسئولان اطلاعاتي عربستان سعودي نوشته است كه آل ثاني فردي به نام خالد شيخ محمد را كه گفته مي شود طراح اصلي حملات يازدهم سپتامبر بوده در اواخر سال ۲۰۰۱ ميلادي پس از فرار او از كويت به مدت دو هفته در قطر پنهان كرده و پناه داده بوده است. نيويورك تايمز مي نويسد سرزدن چنين كارهايي از عضو طبقه حاكمه كشوري كه متحد شماره يك آمريكا در خليج فارس به شمار مي رود به شدت خشم جورج تنت رئيس سازمان سيا آمريكا را برانگيخته و اعتراض او به دولت قطر را در پي داشته است. اما دولت قطر در پاسخ او تنها به اين توضيح بسنده كرده كه بگويد شيخ عبدالكريم يكي از اعضاي بسيار متدين خاندان آل ثاني است و سمتي هم در دولت ندارد.
شيخ عبدالكريم آل ثاني تنها شخصيت قطري نيست كه به كمك به القاعده شهرت دارد. موضوع ارتباط با القاعده در مورد تعدادي از مقام هاي دولتي و چهره هاي سرشناس قطر مطرح است و حتي گفته مي شود شيخ حمد بن ثامر رئيس شبكه تلويزيوني الجزيره كه او نيز از اعضاي خاندان آل ثاني است با اسامه بن لادن سابقه آشنايي يا حتي دوستي ديرينه دارد و هنوز ميان اين دو ارتباطاتي پنهان وجود دارد كه نوارهاي صوتي و ويدئويي بن لادن از طريق همين روابط پنهان به دست الجزيره مي رسد. جالب اين جا است كه قطر در ياري رساندن به آمريكا در منطقه پيشتاز است و به خاطر روابط گرمي كه با اسرائيل داشته همواره مورد انتقاد كشورهاي اسلامي بوده است.
آمريكايي ها اصرار دارند كه از ابومصعب زرقاوي چهره كيمياگر خبيثي را بسازند كه در آزمايشگاه خود در عراق و پيش از آن در عراق در جست و جوي راه هاي از ميان برداشتن آناني بوده كه همچون او فكر نمي كنند اما همچون بسياري ديگر از مدعاهاي خود نتوانسته اند پاسخي قانع كننده ارائه دهند كه چگونه فردي كه تنها تحصيلات محدودي در زمينه علوم اسلامي دارد دست به فعاليت هايي مي زند كه كسب صلاحيت در آن به سال ها تحصيل و تجربه در رشته شيمي و امكانات آزمايشگاهي پيشرفته نياز دارد. بازديد خبرنگاران از مكاني كه آمريكايي ها آن را زرادخانه شيميايي ابومصعب مي دانند نيز براي كالين پاول چيزي جز شرمندگي به بار نياورد.