شنبه ۱۰ اسفند ۱۳۸۱ - سال يازدهم - شماره ۲۹۹۳ - Feb.29,2003
جمعيت جهان به ۳/۶ ميليارد نفر رسيد
003110.jpg
* نرخ باروري در كشور هاي در حال توسعه براي اولين بار كاهش خواهد يافت
* اميد به زندگي در كشور هاي توسعه يافته در سال ۲۰۵۰به ۸۲ سال و در كشورهاي كمتر توسعه يافته به ۷۳ سال خواهد رسيد
گروه اجتماعي: براساس گزارش چشم انداز جمعيت جهان تا سال ۲۰۵۰ نرخ باروري در بيشتر كشورهاي در حال توسعه جهان براي نخستين بار كاهش خواهد يافت.
با اين همه، عليرغم اين كاهش و نيز مرگ و ميري كه برخي از جوامع با آن رودررو خواهند بود، انتظار مي رود جمعيت جهان با افزايش ۶/۲ميليارد نفري در طي ۴۷ سال آينده از ۳/۶ ميليارد نفر در حال حاضر به ۹/۸ ميليارد نفر در سال ۲۰۵۰ برسد.
تحقق اين پيش بيني به تضمين دسترسي زوج ها به تنظيم خانواده و تلاش موفقيت آميز براي مهارنمودن سرعت گسترش اپيدمي ايدز بستگي خواهد داشت. اين در حالي است كه امكان افزايش نرخ رشد جمعيت كماكان به گونه اي بالقوه باقي خواهد ماند.
بنابراين گزارش، به دليل تنوع پويايي جمعيتي در برخي از مناطق جهان، نرخ سالانه رشد جمعيت در كشورهاي توسعه يافته ۲۵/۰درصد است، در حالي كه كشورهاي در حال توسعه گاه با نرخ رشدي معادل ۴۶/۱ درصد يعني شش برابر كشورهاي توسعه يافته رودررو هستند.
پيش بيني مي شود جمعيت مناطق كمتر توسعه يافته جهان از ۹/۴ ميليارد نفر در سال ۲۰۰۰ به ۷/۷ ميليارد در سال ۲۰۵۰ برسد. اين افزايش به ويژه در ميان عقب مانده ترين كشورها چشمگيرتر بوده و جمعيت آنها را از ۶۶۸ ميليون نفر به ۹/۱ ميليارد نفر درسال ۲۰۵۰ خواهد رساند.
در ادامه اين گزارش آمده است: اميد به زندگي در سطح جهاني از ۶۵ سال در حال حاضر به ۷۴سال در فاصله سالهاي ۲۰۴۵ تا ۲۰۵۰ خواهد رسيد.
پيش بيني مي شود در كشورهاي توسعه يافته اين متغير، كه هم اكنون در مرز ۷۶ سال است به ۸۲ سال و در مناطق كمتر توسعه يافته، اميد به زندگي ۶۳ سال در حال حاضر به ۷۳ سال افزايش يابد.
اين گزارش پيامدهاي اپيدمي ايدز، در كشورهاي توسعه يافته را بسيار جدي و طولاني مدت پيش بيني نموده و خاطرنشان مي سازد اين بيماري تا سال ۲۰۱۰ بدون تغيير خواهد ماند. اما گسترش آن در صورت ايجاد تغييرات فناوري در ميان گروه هاي پرخطر كاهش خواهد يافت.
گزارش چشم انداز جمعيت جهان در پايان مي افزايد: مهاجرت بين المللي كماكان در نيمه نخست قرن ۲۱ به ميزان بسيار زياد ادامه خواهد داشت. ايالات متحده، آلمان، كانادا، بريتانيا و استراليا بزرگترين مهاجرپذيران باقي خواهند ماند در حاليكه مهاجران چيني، مكزيكي، هندي، فيليپيني و اندونزيايي همچنان بيشترين شمار مهاجران را تشكيل خواهند داد.

گذري بر عوامل زمينه ساز بحران هويت در ميان نوجوانان و جوانان
وقتي جوان بر سر دو راهي بماند...
003165.jpg
سانتايا فيلسوف آمريكايي:
«ملتي كه هويت نداشته باشد، محكوم به تكرار گذشته خود در آينده است».
در روزگاري دورتر از اين، نظام سنتي جامعه اعم از قبيله، طايفه، خانواده، پاسخگوي نياز نسل جوان بود و جوان حس تعلق و وابستگي خاصي به اين نظام داشت.
به تدريج كه نيازها،  روابط، تكنولوژي و... فزوني گرفت و پيچيده تر و متنوع تر شد، ديگر خود را قادر به تأمين خواسته هاي آنها نيافت.
لذا مسئوليت را به دست جامعه سپرد و اميدوار بود كه همه جانبه از فرزندش حمايت شود، اما چندي نگذشت كه جامعه به جاي مسئوليت پذيري، مسئوليت گريزي را پيشه كرد، حرف زد ولي عمل نكرد، قول داد ولي وفا نكرد.
حق آزادي بيان و انديشه را از جوان گرفت، به او گفت فقط اسلام را بشناس، غافل از اينكه اسلام را نيز به عنوان يك آئين  زندگي و كامل ترين دين آسماني، نتوانست به او عرضه كند و درست بشناساند.
به او گفت: كسب علم كن، اما هيچگاه فرصتي براي محك زدن آنچه ياد گرفته بود را در اختيارش قرار نداد.
بيكاري، فقر، ناهنجاري و... همه جا را فراگرفت، اعتماد جوان نسبت به او هر روز و هر لحظه كمرنگ تر شد و او حق اعتراض نداشت، او اجازه نداشت انتخاب كند و برگزيند، سرنوشتش به دست ديگران رقم مي خورد در حالي كه اجازه حاكميت بر آن را نداشت.
تا اينكه وي نيز به تمام عهد و پيمان هايي كه بسته بود پشت پا زد، تمدن ۲۵۰۰ ساله خود را ناديده گرفت و به فرهنگ و انديشه و تمدن ديگري روي آورد تا شايد آنجا بتواند نيازهاي سركوب شده خود را ارضا كند و جايگاه حقيقي خود را بشناسد.
تعريف هويت: هر انساني، جهان را به گونه اي مي بيند، از خويش، تصوير و تعبيري در ذهن دارد و موضعي را نسبت به ارزش ها ، بايدها و نبايدهاي زندگي انتخاب كرده است.
به موضع آدمي درقبال موضوعات انسان، جهان و ارزشها كه اولا از وحدت و انسجام برخوردار باشد، ثانيا در نزد آدمي معتبر و مطابق جلوه كند، ثالثا شفاف و واضح باشد، رابعا اثرات خويش را در همه وجوه شئون فردي واجتماعي آدمي نشان دهد، مي توان هويت نام نهاد.
بي هويتي: هنگامي كه يك فرد احساس كند كه در جامعه،  فاقد ارزش و مشاركت اجتماعي است، احساس تنهايي يا جدا افتادگي نسبت به نظام اجتماعي به وي دست مي دهد و با كنترل بيش از حد از سوي جامعه و فشار ناشي از آن، نسبت به نظام اجتماعي احساس بيزاري پيدا مي كند. در نتيجه براي كسب هويت، به فرهنگ ديگري روي مي آورد و دچار نوعي بي هويتي خواهد شد.
بحران هويت از منظر دوركيم
به نظر دوركيم، جامعه يك موجود زنده است و افراد به مثابه ياخته هايي هستند كه اعضاي اين جامعه را تشكيل داده و به صورت يك موجود زنده از نظر همبستگي اجتماعي متحول مي شوند.
وقتي جوامع به طور مستمر از حالت ابتدايي و ساده خارج شده و به سوي نوگرايي و يك حالت مدرن و پيچيده پيش مي رود، همبستگي هاي اجتماعي پيشين فرو مي پاشند و جامعه دچار عدم انسجام و گسيختگي مي شود.
در چنين وضعيتي، وجدان مشترك جامعه به زوال مي گرايد، ارزشها و هنجارهاي قبلي فرو مي پاشد، چندگانگي ارزشي در سطح جامعه پديدار شده و جامعه دچار تعدد شخصيت مي شود.
در چنين حالتي است كه در جوامع حالتي به نام حالت «آنوي» به تعبير دوركيم، پديد مي آيد.
عوامل مؤثر در شكل گيري هويت
نهاد خانواده
از گذشته تاكنون، فرآيند جامعه پذيري كه زمينه هاي كسب هويت اجتماعي نوجوانان در گرو عملكرد آن است، از خانواده شكل مي گيرد. «بروس كوئن» در رابطه با نقش خانواده در جامعه پذيري فرزندان چنين گفته است: «خانواده، نماينده تمامي جهان پيرامون كودكان است، تصويري كه كودكان از خودشان دارند، بستگي به اين دارد كه اعضاي خانواده چه احساسي در موردشان دارند».
مهمترين وظيفه خانواده ها در روند جامعه پذيري نوجوانان، مسأله تربيت اجتماعي و ايجاد رابطه انساني با نوجوانان و ارزش قائل شدن براي آنها و مشاركت آنها در خانواده است تا پايه هاي شخصيت اجتماعي نوجوانان در خانواده به نحو احسن پي ريزي شده و نوجوان احساس هويت كند.
ولي متأسفانه امروزه شاهديم كه نه تنها به نياز نوجوانان بي توجه هستند، بلكه  هويتي را كه خود به دنبال آن بوده اند ولي دست نيافته اند را از فرزندان طلب مي كنند، مانند آزمون سراسري دانشگاهها كه والدين، فرزند خود را تحت فشار قرار مي دهند كه با قبول شدن در رشته مورد نظر آنها، هويت فراموش شده آنها را دوباره بازگردانند.
پيامبر گرامي اسلام(ص) در رابطه با ايفاي نقش والدين به تناسب سن و نيازهاي آنان فرموده اند:
«فرزند تو در هفت سال اول،  حكم سرور و سلطان، در هفت سال دوم، حكم مطيع و فرمانبردار و در هفت سال سوم (يعني دوره نوجواني) حكم وزير و مشاور را دارد».
نهاد آموزشي
نهاد آموزشي يا همان مدرسه، نخستين محيطي است كه كودك بعد از خانواده وارد آن مي شود و نقش مهمي در جامعه پذير كردن نوجوانان و در نتيجه فراهم ساختن زمينه لازم براي كسب هويت اجتماعي آنها دارد. آن دسته از هنجارهاي رفتاري را كه انتظارداريم افراد آن را در جامعه بزرگتر رعايت كنند، در جامعه كوچكي مثل مدرسه، با تمرين و ممارست شايسته و دقيق مي توان به دست آورد.
پس به دليل اهميت اين نهاد، آن را از دو جنبه به نقد مي كشانيم:
مورد اول: برخورد مربيان و متوليان اين نهاد است كه عمدتا نتوانسته اند با دانش آموزان رابطه عاطفي، برقرار كرده و اكثرا به دليل برخوردهاي خشك و مستبدانه وگاه بي تفاوت خود با نوجوانان، نتوانسته اند الگوي مناسبي براي آنهاباشند تا بدينوسيله آنها را به فرهنگ خودي،  جذب كرده و زمينه مناسب براي شكل گيري احساس هويت را در آنها فراهم كنند.
مورد دوم: محتواي دروس نظام آموزشي جز يك سري اطلاعات خشك و بي روح و تئوريك، معلومات ديگري را در اختيار دانش آموزان قرار نمي دهد.
اطلاعات و معلوماتي كه مي بايست اصول زندگي اجتماعي را به آنها بياموزد، غالبا داراي محتوايي خشك و غيرجاذب بوده و ارضاء كننده نيازهاي يك دانش آموز امروزي كه در قرن بيست و يكم زندگي مي كند نيست.
رسانه هاي گروهي (تلويزيون وسينما)
رسانه هاي گروهي مترادف با وسايل ارتباط جمعي و معادل Mass Media است كه شامل كليه وسايلي مي شود كه ازطريق آن ارتباط حاصل مي شود و فقط منحصر به تلويزيون و راديو و روزنامه، مجله و كتاب نيست. امروزه رسانه تبديل به يك جبهه فرهنگي گسترده اي شده كه بيشترين فعاليتش در جهت تربيت جوانان است و حتي سياست خارجي را نيز متحول مي كند. درضمن سالهاست كه درباره نقش امپرياليسم رسانه اي در الگوسازي براي جوانان و جذب آنان به فرهنگ غربي بحث و گفت وگو در ميان است. درنتيجه به زعم نظريه هاي روانشناسي، نوجوانان وقتي فيلمي را تماشا كنند، به طور ناخود آگاه به دنبال شخصيت هايي هستند كه بتوانند خود را با آنها همانند كنند و يا از طريق آنان، اميال سركوب شده خويش را ارضاء كنند.
اما جامعه و رسانه هاي گروهي ما در مقابل اين جذابيتها و الگوپذيري از بيگانه چه راهكارها و ترفندهايي را در پيش گرفتند؟
بايد گفت كه متوليان رسانه اي جامعه ما خصوصا تلويزيون، علي رغم استفاده از تكنولوژي جديد، براي ساختن برنامه هاي جذاب و متناسب با ارزشهاي فرهنگ ايراني، متأسفانه صرفا به خريد كارتونهاي خارجي كه در آن مطابق با ارزشهاي فرهنگ غربي، الگوسازي شده، اكتفا كرده اند و درعوض در رابطه با داستان هاي ايراني و بخصوص مذهبي خودمان به گونه اي عمل كرده اند كه نه تنها قابليت الگوپذيري را در قشر جوان نداشته بلكه ايجاد تنفر و نوعي حالت استهزاء و تمسخر را نيز به خود گرفته است.
دردآورتر اينكه با استفاده از همين تكنولوژي، براي پخش آگهي هاي تجارتي و بازرگاني كه از لحاظ اقتصادي،  سود كلاني را در بردارد، برنامه هايي با كيفيت رنگ، صدا و تصاوير جذاب و ديدني ترتيب داده شده است كه تنها مي تواند به مصرف قشر مرفه كه اقليت جامعه ما هستند، برسد و فقط حسرت آن براي اكثريت جامعه كه قشر متوسط رو به پائين هستند، بماند.
گروه همسالان
گروه همسالان در نوجواني از افرادي تشكيل مي شود كه از حيث سن زماني و عقل به هم نزديكند و ميان خود يك وحدت ناگسستني ايجاد مي كنند. اين گروه به عنوان يكي از گروههاي مرجع نقش مهمي در ايجاد الگوهاي رفتاري افراد دارد.مانند نحوه آرايش، تمايلات گوش دادن به موسيقي، لباس پوشيدن، خيالات، نحوه صحبت كردن و...
بدين ترتيب، گروه همسالان منبعي براي ارضاي نيازهاي جوانان است و اين جذبه تا اندازه اي است كه فرهنگ خاصي را براي آنان بوجود آورده كه همگي از آن تبعيت مي كنند.
از جمله خصوصيات اين فرهنگ اين است كه:
۱- به ارزشهاي سنتي چندان پايبند نيستند.
۲- راز داري در بين آنها بسيار مهم و متداول است.
۳- از بزرگترها و طبقه  اجتماعي خود تبعيت نمي كنند.
۴- براي معاشرت، زبان و خرده فرهنگ ويژه اي دارند.
۵- اجباري در اعضاء براي پيروي از يكديگر احساس مي شود.
۶- به خاطر ترس از تحقير و تمسخر و طرد شدن از گروه سعي مي كنند همان اعمالي را نشان دهند كه گروه مي طلبد.
لذا در صورتي كه نقش گروهها و نهادها و ديگر مراجع، ضعيف باشد، گروه همسالان قوي تر عمل مي كند.
نهاد دولت
نهاد دولت، در رأس نهادهاي ديگر قرار دارد و به عنوان متولي نظام اجتماعي مطرح مي باشد. ولي آيا اين نهاد توانسته از پس مسئوليت دشوار و سنگين خود در جهت تحقق اهداف جامعه و پاسخگويي به نيازهاي آنان از راه درست آن، برآيد؟
همه ما مي دانيم كه دولت و مسئولين آ ن، در جامعه پذير كردن نوجوانان به طور مطلوب موفق نبوده اند و در دو زمينه باعث دوري گزيني آنها از جامعه و گرايش به الگوهاي غربي شده اند. يكي از اين زمينه ها، شيوه هاي نامطلوب كنترل اجتماعي اعمال شده توسط سازمانهاي ذيربط، در رابطه با نوجوانان است. به خصوص نگاه آنان به جوان كه به مثابه (حاملان فرهنگ غرب) و يا يك (تهديد) مي باشد، شرايطي را فراهم آورده كه فكر مي كنند براي مهار آنها، فقط مي توان به سركوب و موعظه متوسل شد.
نكته مهم ديگر به زعم پارسونز يك كنترل اجتماعي مطلوب و موفق در درجه اول بايد مبتني بر شيوه هاي جامعه پذيري و دروني كردن الگو و ارزشهاي فرهنگي باشد و در نهايت مي توان از زور و خشونت استفاده كرد ولي در جامعه ما بر عكس آن صورت مي گيرد! كه همين مسأله مي تواند موجب تعارض و تضاد جوانان با دولت شود. اين تعارض و تضاد مي تواند به اشكال ديگري توسعه يابد. به عنوان مثال در ناديده گرفتن حقوق مدني شهروندان، گرفتن حق انديشه و آزادي بيان و در يك كلام، تصميم گرفتن به جاي آنها.
وقتي مردم احساس كنند كه دولت نسبت به نظرات و عقايدشان، بي توجه است و در بعضي موارد، آنها را تحقير مي كند، همين عامل موجب بحران هويت مي شود.
و اين بحران، زماني پايان مي يابد كه اين تضادها و دوگانگي ها ميان دولت و ملت از بين برود تا علاقه قلبي جايگزين آن شود.
پس بياييد همه با هم به آينده اين قشر عظيم مملكتمان بينديشيم و هر گاه رفتار نادرستي از آنان سر زد، به جاي طرد كردن و تحقير و سرزنش آنان، كمي هم عملكرد و نحوه برخورد خودمان را به زير ذره بين ببريم و به ياد داشته باشيم كه هميشه جوانان آنگونه نمي انديشند كه ما فكر مي كنيم و آنگونه نمي پذيرند و انتخاب نمي كنند كه ما انتظارش را داريم».
مرضيه زارع مهرجردي

دوره جديد هفته نامه سپيده زندگي منتشر شد
دهمين شماره هفته نامه اجتماعي، فرهنگي، سياسي «سپيده زندگي» منتشر شد. در اين شماره سپيده زندگي مطالبي چون اينجا خيابان است، اين شيفتگي تا كجا؟ سينمايي براي همه، شوراها توفان يا نسيم، فوتبال يك نمايش عجيب و توده اي و... به چاپ رسيده است.

ايران در تلاش براي بكارگيري جديدترين شيوه هاي درمان اعتياد است
گروه اجتماعي: رئيس سازمان بهزيستي گفت: ايران، در جريان جديدترين و مؤثرترين شيوه هاي درمان اعتياد دنيا قرار داشته و در تلاش براي بكارگيري آنهاست.
دكتر محمدرضا راه چمني، در گفت وگو با ايسنا در مشهد روش هاي TC يا اجتماع درمان مدار و شيوه درمان NA يا انجمن معتادين گمنام را از روش هاي مؤثر درمان اعتياد عنوان كرد.
وي به آمار ۶۵درصدي ابتلاء به ايدز از طريق تزريق مواد مخدر با سرنگ هاي آلوده اشاره كرد و افزود: جهت درمان اعتياد معتادان تزريقي، ۳۰ كلينيك در سطح مراكز استانها ايجاد خواهد شد كه با توجه به استقبال اين معتادان از متادون، مي توان از گسترش ويروس ايدز در جامعه به صورت جدي جلوگيري كرد.
راه چمني به طرح سامان دهي معتادان خياباني اشاره كرد و افزود: طرح سامان دهي معتادان خياباني به ستاد مبارزه با مواد مخدر ارائه و كليات آن در يكصد و پنجمين جلسه اين ستاد مطرح شده است. وي تصريح كرد: هر قدر مراكز درماني و بازتواني كوچكتر باشد نتيجه درمان اثربخش تر و بازگشت  مجدد به اعتياد كمتر خواهد شد.
رئيس سازمان بهزيستي خاطرنشان كرد: سال آينده طرح درمان و باسوادكردن معتادان به روش دادگاه مدار نيز پياده خواهد شد. براساس اين طرح، فرد معتاد به جاي زندان، در سيستم درماني بهزيستي قرار مي گيرد و در صورت درمان، مجازات زندان وي لغو يا به جريمه نقدي تبديل خواهد شد.

پيكر پاك قربانيان سانحه هوايي كرمان تشييع شد
كرمان - خبرنگار همشهري: مراسم تشييع پيكرهاي ۲۷۶ قرباني سانحه هوايي كرمان، درميان حزن و اندوه فراوان انبوهي از مردم در مصلاي بزرگ شهر كرمان برگزار شد.
در اين مراسم رئيس مجمع تشخيص مصلحت نظام طي سخناني اين حادثه را جزو تلخ ترين حوادث تاريخ برشمرد و افزود: سپاهيان بي شك جزو بهترين انسانهاي تاريخ ما هستند چرا كه با شروع تولدشان همواره خدمتگزار امنيت كشور بوده اند و امروز هم عزاداران اصلي همانها هستند. وي با اشاره به مسائل و مشكلات امنيتي در شرق كشور از جمله مسائل افغانستان، بلوچستان و پاكستان، نقش نيروهاي سپاه از جمله سپاهيان لشكر ۴۱ ثارالله را در اين جبهه و همچنين در دوران دفاع مقدس بسيار بالا عنوان كرد.

نوربخش: بانكهاي خصوصي بايد حافظ منافع سپرده گذاران باشند
رئيس كل بانك مركزي اعلام كرد: مجوز بانك خصوصي تنها در صورت اطمينان از حفظ منافع سپرده گذاران واگذار مي شود.
به گزارش ايسنا محسن نوربخش - رئيس كل بانك مركزي - پس از جلسه هيأت دولت درباره خصوصي سازي بانكها گفت: وضعيت خصوصي سازي بانكها با وضعيت خصوصي سازي يك كارخانه يا شركت تفاوت دارد، زيرا در كارخانه، يك دارايي فيزيكي مشخص وجود دارد كه خصوصي سازي آن مطرح مي شود و اگر اين كارخانه با مشكلي روبه رو شد، در نهايت تعطيل مي شود و كارگرها بازخريد مي شوند، در حالي كه در بانك چنين اتفاقي رخ نمي دهد. وي اظهار داشت: بانك بايد طبق قانون بانكي و پولي عمل كند. از سوي ديگر تعهدات سهامداران در مقابل سپرده گذاران نيز بسيار محكم تر از اينهاست، بنابراين بحث خصوصي سازي بانكها و اداره آنها در ارتباط با اين است كه افراد اداره كننده چگونه حافظ منافع سپرده گذاران خواهند بود.
نوربخش افزود: بر همين اساس است كه بانك مركزي بر اساس اختياراتي كه دارد، تا زماني كه از سهامداران جديد و حفاظت از منافع سپرده گذاران مطمئن نشود، مجوز چنين كاري را واگذار نخواهد كرد.

۲ منتقد سينمايي بازداشت شدند
به گزارش خبرگزاري دانشجويان ايران، كامبيز كاهه و سعيد مستغاثي، دو تن از منتقدان سينمايي، چهارشنبه شب بازداشت شدند.
بنا به اظهار برخي از نزديكان اين دو، خبرنگار ايسنا اطلاع يافت، كامبيز كاهه، مترجم و منتقد سينما كه در نشرياتي همچون سينماجهان، مجله فيلم، دنياي تصوير، نقد سينما، سوره سينما، سينماي نو، فصلنامه فارابي، فيلم اينترنشنال، و سعيد مستغاثي كه در بخش سينماي ايران نشريه سينماجهان و هفته نامه سينما همكاري و فعاليت داشتند، چهارشنبه شب پس از بازرسي منزل بازداشت شدند. خبرگزاري دانشجويان ايران، تا اين لحظه از نوع اتهام و نهاد دستگيركننده، خبري دريافت نكرده است.

اجتماعي
اقتصادي
انديشه
خارجي
سياسي
شهر
شهري
علمي
علمي فرهنگي
ورزش
ورزش جهان
صفحه آخر
همشهري اقتصادي
همشهري جهان
همشهري ورزشي
|  اجتماعي   |   اقتصادي   |   انديشه   |   خارجي   |   سياسي   |   شهر   |   شهري   |   علمي   |  
|  علمي فرهنگي   |   ورزش   |   ورزش جهان   |   صفحه آخر   |  
|   صفحه اول   |   آرشيو   |   شناسنامه   |   چاپ صفحه   |