در اينكه از چه زماني توجه متفكران به اهميت بازي در رشد كودك جلب شده است، تاريخ مشخصي وجود ندارد؛ ولي شايد فلسفه يونان از جمله افلاطون، از اولين كساني باشند كه به ضرورت و نقش بازي در رشد كودكان توجه كرده اند. از نظريات بسيار قديمي در مورد بازي، نظريه «صرف انرژي زايد» است. در اين نظريه، بازي كوششي است كه براي رفع خستگي يا صرف نيروي زايد بدن انجام مي گيرد.
از نظر پياژه چنين برخوردي نسبت به بازي، برخوردي سطحي و ساده لوحانه است، زيرا به هيچ وجه اهميتي را كه بازي براي رشد رواني كودك دارد، مشخص نمي كند. وي معتقد است كه كودك با بازي كردن توانايي هاي خود را به آزمايش مي گذارد و غرايز اجتماعي خود را تقويت مي كند. علاوه بر اينكه بازي موجب رشد جسمي كودك مي شود، در رشد زبان او نيز مؤثر است و معيارهاي اخلاقي و اجتماعي را در او شكل مي دهد.
نقش بازي در رشد كودك
بازي از مهمترين عوامل رشد جسماني، اجتماعي، عاطفي، اخلاقي و عقلاني تلقي مي شود. مهارت ها و تجارب كودك از طريق بازي رشد مي كند و پشتوانه آن نيز وسائل، مواد گوناگون، بزرگسالان و مربيان با تجربه اي هستند كه بازي را بهترين طريق يادگيري و رشد كودك به حساب مي آورند.
بازي توانايي هاي كودك را به كار مي اندازد و خلاقيت را به همراه مي آورد. كودكان ضمن لذت از بازي همچون بزرگسالان به آن نگاه نمي كنند. بازي جزيي از زندگي كودك و از ضروريات مسلم رشد اوست كه با تولد آغاز مي شود.
بازي براي كودك يك فعاليت طبيعي و منطبق بر فطرت اوست و سبب رشد همه جانبه او مي شود. كودك از بازي لذت مي برد و انرژي بي پاياني براي انجام دادن آن دارد. از طريق بازي كودك نحوه زندگي در جامعه را مي آموزد و براي بزرگسالي آماده مي شود. اگر كودكي را در موقع بازي كردن مشاهده كنيم، خواهيم ديد كه چگونه امكان استفاده از وسايل گوناگون را آزمايش مي كند و از تركيب آنها موارد استفاده جديدي را پيدا مي كند. كودكي كه قطعات مكعب شكل را سرهم مي كند، خانه مي سازد و خراب مي كند يا با قطعه چوبي اسب سواري مي كند، سخت مشغول شناختن محيط و كسب اطلاعات در مورد آن است.
كودك با بازي زندگي مي كند، از بازي لذت مي برد و ضمن آن مهارت هاي جديدي كسب مي كند. او از طريق بازي، علاوه بر رشد، اتكاي به نفس و آشنايي با محيط، حدود توانايي هاي خود را مي شناسد و سعي در رفع كمبودهاي خويش مي كند. او چيزهاي گوناگون را با هم مقايسه كرده، اختلافات و تشابهات آنها را درمي يابد و سعي مي كند موارد استفاده آنها را نيز بيابد.
اهميت بازي در رشد عاطفي و اجتماعي كودك
علاوه بر اينكه در موقع بازي، كودك نيروهاي جسماني و عقلاني خود را به كار مي گيرد و مهارت هاي مختلفي را مي آموزد؛ در بازي با ساير كودكان، چگونگي ايجاد ارتباط با آنها را فرا مي گيرد و ديگران را بهتر مي شناسد و از خود نيز شناخت بهتري به دست مي آورد. بازي، عواطف و احساسات كودك را بيدار ساخته او را به سوي زندگي اجتماعي و قبول مسئوليت ها راهنمايي مي كند. كودك در موقع بازي تمام توانايي هاي خود را به كار مي گيرد و با انطباق اين توانايي ها با محيطي كه در آن زندگي مي كند، موقعيت خود را درمي يابد. كودك از طريق بازي كردن احساسات خود را بيان مي كند و بدين وسيله، ترس ها و نگراني هاي خود را ابراز مي كند و در بسياري از موارد، مسايل خود را حل مي كند. كودكان در بازيهاي گروهي، راه و رسم زندگي با ديگران را مي آموزند و تجارب جديدي كسب مي كنند. اين بازي ها نه تنها در رشد شخصيت كودك مؤثر است بلكه از طريق آنها مي توان به رشد عاطفي و اجتماعي كودك نيز پي برد و براي مشكلات او چاره اي انديشيد. كودك از طريق بازي ياد مي گيرد كه چگونه در استفاده از وسايل بازي با ديگران سهيم شود و از اين طريق حس تعاون و احترام به ديگران را در خود رشد مي دهد. كودك در بازي، چگونگي رعايت قوانين و مقررات را از طريق فرمانبرداري از مقررات وضع شده فرا مي گيرد. البته كودك در ابتدا نمي تواند براي ساير كودكان حقوقي قائل شود. لذا به شدت در مقابل آنها مقاومت مي كند و حاضر نمي شود اسباب بازي هاي خود را به آنها بدهد. كودكي كه براي اولين بار از تاب استفاده مي كند، بسيار خودخواهانه برخورد مي كند، ولي به مرور ياد مي گيرد كه ديگر كودكان نيز مشتاقانه انتظار مي كشند. با بزرگتر شدن كودك اين اصل پذيرفته مي شود كه شرط اساسي بازي با ديگران همكاري است. در حدود سه سالگي كودك نسبت به كودكان ديگر و بازي با آنها علاقه مند مي شود و به تدريج آمادگي پيدا مي كند كه حقوق ديگران را درك كند وقتي كودك به اين مرحله رسيد، زمان آشنايي و آموختن بازيهاي گروهي فرا مي رسد.
عدم دخالت در بازيهاي كودكان و تحميل نكردن روش بازي به آنها از نكاتي است كه بايد مورد توجه قرار گيرد تا آنكه بازي بتواند تأثير خود را در رشد همه جانبه كودك به جا بگذارد. كودك بايد آزاد باشد تا به روش خود بازي كند. اگر سؤالاتي را مطرح مي كند يا تقاضاي كمكي دارد بزرگسالان مي توانند به وي كمك كنند. اگر اسباب بازي جديدي دارد كه براي استفاده از آن نياز به كمك بزرگسالان ضروري است مي توان به او كمك كرد، ولي به جاي كودك بازي كردن يا مداخله بي مورد و القا كردن روش صحيح بازي به او لزومي ندارد. كودك بايد به روش خود بازي كند و به مرور روش بازي و قواعد و مقررات آن را تجربه كند.
تأثير متقابل رشد جسماني و بازي
تأثير بازي بر رشد همه جانبه كودك چنان چشمگير است كه همه كارشناسان تربيتي بر اين اصل اتفاق نظر دارند و آن را شاهراه ارتباطي كودك مي دانند. در اين ميان رشد جسماني نيز از اين مهم بي تأثير نمي ماند.
از يك سو بازي مستلزم به خدمت گرفتن عضلات (اعضاي موجب حركت) و دستگاه هاي مختلف بدن است. با توسعه بازيها و اجراي انواع متنوع آنها عضلات بيشتري به كار گرفته مي شوند و فعاليت هاي اين اعضاء افزايش مي يابد. بكارگيري عضله لازمه اصلي رشد جسماني و حركتي است.
همواره با رشد جسماني مهارت هاي كودك نيز توسعه مي يابد و هماهنگي هاي عصبي عضلاني وسيع تري در كودك ايجاد مي شود. در اين صورت است كه بازي (در معني وسيع تر، حركت) را نياز اوليه زندگي مي دانند. از طرف ديگر، همواره با رشد جسماني كودك امكان اجراي مهارت هاي بيشتر و پيچيده تر افزايش مي يابد، بطوري كه كودك با محيط وسيع تري ارتباط برقرار مي كند.
بازي از ديدگاه اسلام
از روايات و احاديث چنين برمي آيد كه دين مبين اسلام توجه خاصي به كودكان مبذول داشته است و اين مهم در سيرت ائمه  اطهار و پيامبر گرامي«ص» به وضوح نمايان است. چنانكه احاديث گواهي مي دهند پيامبر با احترام و اكرام با كودكان بازي مي كرد. «اكرموا اولادكم و احسنوا آدابكم»: فرزندان خود را مورد تكريم و احترام قرار دهيد و با آداب و روش هاي پسنديده با آنها معاشرت كنيد.
اسلام تا هفت سالگي اجازه بازي كردن را به فرزند مي دهد و آن مقارن است با اتمام دوره كودكي و اوايل نوجواني. در حديث ديگري از پيامبر آمده كه ايشان «شيطنت و ستيزه جويي كودك در خردسالي را فزوني عقل او در بزرگسالي مي داند» پيامبر هيچ گاه بازي كودكان را مانع نشد و حتي هنگامي كه امام حسن(ع) بر گردنشان سوار بود و در حالي كه حضرت در سجده گاه بود، نمازش را طولاني كرد تا مبادا در بازي امام حسن(ع) خللي ايجاد شود. از رفتار نيك پيامبر در بزرگداشت مقام كودك، بخوبي مي توان به اهميت تفريح و نشاط براي تربيت و پرورش ابعاد وجودي كودكان پي برد.
مريم دانشفر
عكس از : مسعود خامسي پور

منابع:
۱- روانشناسي رشد، تأليف دكتر پروين كديور، دكتر سيف، رضا نوري، انتشارات سمت ۱۳۷۳
۲- مجله ورزش و ارزش شماره ۱۲۶- ۱۳۷۶
۲- وسايل الشيعه- ج ۱۵ ص ۱۹۳

با وجود مشغله زياد، كار بيرون و منزل، محبت تان را به فرزندان نشان دهيد. دكتر هريت هيت، مدير مركز والدين در پنسيلوانيا مي گويد: «بهترين راه محبت ورزي به فرزندان داشتن ارتباط مؤثر است. چگونه مي توان ارتباط مؤثر داشت؟
۱- زمان
يك راه مؤثر براي حفظ ارتباط با كودك آن است كه روزانه حداقل ۱۵ دقيقه را براي فرزندان اختصاص دهيد. اجازه دهيد كودك تان رئيس باشد. روي زمين بنشينيد و با كودك پيش دبستاني و يا كوچك تر بازي كنيد. به فرزند ۷-۱۲ در درس هاي مدرسه كمك كنيد. با فرزند نوجوان به خريد برويد. توجه داشته باشيد فرزند تان رئيس است و شما بايد دستورات او را اجرا كنيد. او را نصحيت يا راهنمايي نكنيد. در اين مدت كودك رفتار واقعي خود را نشان مي دهد و پذيرش و محبت شما را احساس مي كند.
۲- تأثير كلام
نانسي سامالين، نويسنده كتاب «دوست داشتن فرزند كافي نيست» مي گويد: طرز صحبت كردن شما با فرزندان، آنان را به دوست يا دشمن تبديل مي كند، براي مثال كودك عصباني از مدرسه بازمي گردد و مي گويد: «من عصبي هستم، امروز معلمم سر من داد زد.» نگوييد «اين حرف را نزن، حتماً معلم ات دليلي داشته كه سرت داد زده» بگوييد «معلمت سرت داد زد؟ بايد نارحت كننده باشد.» كودك احساس مي كند او را درك مي كنيد و دوست داريد و در كنارش هستيد. اكنون مي توانيد به اصل مطلب پي ببريد. پس موضوع را از او بپرسيد. چون شما موقعيت سخت كودك را درك كرده ايد، مي توانيد او را نصيحت كنيد.
وقتي هم فرزند مشكلي ندارد، به همين گونه رفتار كنيد. فرزند به خانه مي آيد و مي گويد: «امروز تيم ما برنده شد.» نگوييد «آهان»، يا «كتت را دربيار و آويزان كن» در عوض بپرسيد: «چه بازي كرديد؟»، «چه امتيازي آورده ايد؟ با اين پرسش ها به نوعي به او مي گويد: «حرفت را، شنيدم، به آن علاقه دارم و مي خواهم بيشتر بدانم»، چنين مهارت هاي ارتباطي، دايره گفتگو را افزايش مي دهد.
۳- هيجان
نسبت به هيجان هاي كودك صبور باشيد. دكتر جان گات من نويسنده كتاب «هنر پدر و مادر بودن، پرورش هوش عاطفي كودك» مي گويد، هر هيجان كودك نظير عصبانيت، ترس، نااميدي، شادي و غم، را نام ببريد. اين امر به كودك كمك مي كند هيجان خود را كنترل كند.
هيجان كودك را شناسايي و تأييد ولي رفتارش را محدود كنيد. براي مثال وقتي كودك از ميز آشپزخانه بالا مي رود، شما جلوي كارش را مي گيريد عصباني مي شود. بگوييد «تو عصباني هستي، مي خواهي از ميز آشپزخانه بالا بروي ولي من اجازه نمي دهم.» با نام بردن هيجان كودك، به او كمك مي كنيد هيجان اش را كنترل كند. دكتر گات من مي گويد «بدين ترتيب، كودك مطمئن مي شود كه تنها نيست و شما هيجان اش را تأييد مي كنيد.» اين امر بهترين روش بيان علاقه و ايجاد صميميت بين شما و كودك است.
۴- محبت تان را از فرزند دريغ نكنيد
ولي او را محدود كنيد
به كودك محبت ولي او را محدود كنيد. وقتي مانع كار بد كودك مي شويد، در كوتاه مدت ناراحت مي شود. ولي در درازمدت با دلايل قانع كننده شما متوجه مي شود كه او را دوست داريد و به او توجه مي كنيد.
«نه» را با پيام محبت آميز مطرح كنيد. براي مثال «اجازه نمي دهم در خيابان پياده روي كني، من نگرانت مي شوم، چون تو را خيلي دوست دارم.» احتمالاً در بعضي مواقع هر كاري كه مي كنيد كودك فرياد مي زند و اذيت مي كند. وقتي به كودك محبت مي شود، رفتارش تغيير مي كند. دكتر رابرت كارن نويسنده كتاب «روابط اوليه با كودك و ايجاد علاقه» مي  گويد: «وابستگي سالم كودك به والدين بسيار مهم است، زيرا او مي آموزد محبت كند و با توجه كافي و محبت به كودك، اعتماد به نفس و احساس امنيت كودك را افزايش  دهد، وابستگي او را به والدين كمتر مي كند و در نتيجه او با ديگران روابط جديدي خواهد داشت. كودكي كه احساس مي كند او را دوست دارند، اجتماعي تر مي شود، هوش عاطفي او افزايش مي يابد و با علاقه مي تواند مشكلات را حل كند.
* به كودك بگوييد «دوستت دارم.»
*در هنگام بيان علاقه به كودك، او را نوازش كنيد.
* وقتي كودكان كار درستي انجام مي  دهند، آنان را تأييد كنيد.
* مراقب كودك و رفت و آمد او باشيد.
* متوجه پيشرفت كودك باشيد.
* نظر فرزند را بپرسيد.
* به سؤالات كودك با دقت و حوصله جواب دهيد.
* از كودك مسئوليت هاي متناسب با سن اش انتظار داشته باشيد.
* شرايطي را به وجود آوريد كه كودك اعتماد به نفس به دست آورد.
* با دوستان و اقوامي كه به كودك محبت مي كنند، معاشرت كنيد.
مترجم: الهام مؤدب
برگرفته از اينترنت

ايسنا: مزروعي گفت: تا آن جا كه اطلاع دارم دبير خانه  شوراي امنيت ملي رابطه تفاهمي با مطبوعات داشته و دنبال پرونده سازي و برخورد با مطبوعات نيست.
رجبعلي مزروعي نماينده  مردم اصفهان و رئيس انجمن صنفي روزنامه نگاران در گفت وگو با خبرنگار پارلماني خبرگزاري دانشجويان ايران(ايسنا)، پس از بيان اين مطلب در مورد سخنان دادستان كل تهران مبني بر برخورد با مطبوعات متخلف بر اساس معرفي شوراي عالي امنيت ملي به قانون مطبوعات اشاره كرد و افزود: تبصره اي در اين قانون وجود دارد مبني بر لازم الاتباع بودن مصوبات شوراي عالي امنيت ملي براي مطبوعات و مطبوعاتي كه از آن تخلف كنند به دادگاه معرفي مي شوند.
وي ادامه داد: بر اساس اين تبصره اگر شوراي امنيت ملي در رابطه با مطبوعات مصوبه اي داشته باشد و مطبوعات از آن تخلف كنند به دادگاه معرفي مي شوند.
در اصل مربوط به شوراي امنيت ملي مصوبه  اين شورا بحث يا مطلبي است كه در شورا تصويب شود و به امضاي مقام معظم رهبري برسد اگر چنين سيري طي شد و مصوباتي در رابطه با مطبوعات وجود داشت و مطبوعات از آن تخلف كردند، طبعا اين حق براي شورا محفوظ است كه مطبوعات متخلف را به دادگاه معرفي كند.
مزروعي ادامه داد: اگر مصوبات غير از اين (روند) باشند يعني مصوبات خود شوراي عالي امنيت ملي نباشد و به طور مثال كميته هاي زير مجموعه اين شورا يا دبير خانه شورا، سياست هايي را به مطبوعاتي ابلاغ نمايد كه از سوي وزارت ارشاد هم انجام مي شود و مطبوعات از آن تخلف نمايند، وجه قانوني ندارد و نمي شود مصوبات يا دستورالعمل هاي كميته ها يا دبير خانه را مصوبات شوراي عالي امنيت ملي تلقي كرد.

گروه اجتماعي: همايش  «پيشگيري  ازسوء مصرف  موادمخدر» روز پنجشنبه  در فرهنگسراي  ورزش  به  كار خود پايان  داد.
در اين  همايش  دو روزه  حدود ۲۰ تن  از دانش آموزان  مناطق  نوزده گانه  آموزش  و پرورش  شهر تهران ، مقاله هاي  خود را در زمينه  پيشگيري  از مصرف  مواد مخدر ارائه  دادند. تعدادي  از دانش آموزان  و مسئولان  آموزش  و پرورش  شهر تهران  در گفتگو با خبرنگار ايرنا مركز استان  تهران ، برگزاري  همايش  «پيشگيري  از سوء مصرف  مواد مخدر» را براي  رفع  معضل  اعتياد در نخستين  قدم  مفيد دانستند.
آنان  معتقدند: جلوگيري  از ترويج  و گسترش  مواد مخدر در برخي  از مدارس  تهران  توجه  بيشتر مسئولان  آموزشي  و اجرايي  را مي طلبد.
يكي  از دانش آموزان  منطقه  ۱۸، گفت : برگزاري  اين  همايش ها زنگ  خطري  براي  خانواده ها است  كه  علاوه  بر توجه  به  تامين  مادي  فرزندانشان ، به  مسائل  روحي  و رواني  آنان  نيز توجه  كنند.
«الميرا قندي» دانش  آموز مدرسه  فدك ، افزود: دسترسي  آسان  به  مواد مخدر در جامعه  نگران كننده  است . كارشناس  مسئول  مشاوره  سازمان  آموزش  و پرورش  شهر تهران  گفت : اين  همايش  با هدف  ارج نهادن  به  جوانان ، تقويت  روحيه  خودباوري  و مشاركت  جويي  آنان  در امر پيشگيري  از اعتياد و مصرف  مواد مخدر برنامه ريزي  شده  بود.

ايسنا:  هيات مديره شركت تعاوني مسكن اعضاي انجمن صنفي روزنامه نگاران ايران به كليه كساني كه حائز شرايط عضويت در اين شركت تعاوني نيستند و يا قصد انصراف از عضويت را دارند، يك هفته مهلت داده است تا با مراجعه به دفتر انجمن صنفي و پر كردن فرم ويژه مطالبه حق السهم نسبت به دريافت وجوه واريز شده خود اقدام كنند.
مسعود هوشمند رضوي، رييس هيات مديره شركت تعاوني مسكن اعضاي انجمن صنفي روزنامه نگاران ايران با بيان اين مطلب به خبرنگار ايسنا، گفت: افراد مشروحه ذيل از روز شنبه ۷/۴/۸۲ تا پايان وقت اداري روز پنجشنبه مورخ ۱۲/۴/۸۲ فرصت دارند نسبت به پر كردن فرم مذكور اقدام كنند:
۱- كليه كساني كه از طريق انجمن صنفي روزنامه نگاران ايران و از پروژه نواب صفوي مسكن دريافت كرده اند و طبق مصوبه اولين مجمع عمومي شركت تعاوني و اساسنامه تصويب شده نمي توانند عضو شركت تعاوني باشند.
۲- افرادي كه قبلا از طريق هر يك از تعاوني هاي مسكن و در هر يك از شهرهاي كشور مسكن دريافت كرده اند.
۳- كساني كه از طريق سازمان زمين شهري زمين دريافت كرده اند.
۴- كساني كه اكنون عضو يكي از تعاوني هاي مسكن كشور (غير از تعاوني مسكن اعضاي انجمن صنفي روزنامه نگاران ايران) هستند.
۵- روزنامه نگاراني كه بعد از تاريخ ۱۰/۲/۱۳۸۲ (آخرين مهلت اعلام شده براي واريز پول) اقدام به واريز پول كرده اند.
۶- روزنامه نگاراني كه تكليف عضويت آنها در انجمن صنفي روزنامه نگاران ايران هنوز مشخص نشده و يا عضويت آنها به حالت تعليق درآمده است.
۷- كساني كه قصد انصراف از عضويت در شركت تعاوني را دارند.
رييس شركت تعاوني مسكن اعضاي انجمن صنفي روزنامه نگاران ايران تاكيد كرد: با توجه به محدوديتهاي قانوني و اجرايي كه وجود دارد، در صورتي كه افراد ذكر شده در مهلت تعيين شده از سوي هيات مديره فرم ويژه دريافت حق السهم را پر نكنند، بازپرداخت وجوه نقد آنها حدود ۴ تا ۵ ماه ديگر به طول خواهد انجاميد.

گروه اجتماعي :جانشين فرماندهي نيروي انتظامي با اشاره به تقويت استحكامات و موانع فيزيكي و انساني در مرزهاي شرقي براي جلوگيري از ورود قاچاق مواد مخدر به داخل كشور گفت: ظرف ماههاي گذشته بيش از يك ميليارد دلار براي انسداد مرزهاي شرقي هزينه شد.
به گزارش خبرنگار حوزه «انتظامي» ايسنا سردار عبداللهي در مراسم افتتاح اولين جشنواره فرهنگي ـ هنري هفته مبارزه با مواد مخدر، سود فراوان حاصل از فروش اين مواد را عامل ترغيب سوداگران مرگ و مافياي بزرگ مواد مخدر به قاچاق و حمل اين ماده افيوني دانست و خاطرنشان كرد: اين سود، تجارت مواد مخدر را بعد از تجارت اسلحه در دومين رده مبادلات اقتصادي دنيا قرار داده است.
جانشين فرماندهي نيروي انتظامي كشور وجود مرز مشترك يكهزار و ۵۰۰ كيلومتري ايران با پاكستان و بويژه افغانستان به عنوان بزرگترين توليدكننده مواد مخدر دنيا با حجم توليد سالانه ۳۵۰۰ تا چهار هزار تن را از دلايل اصلي شيوع پديده مصرف مواد مخدر در داخل كشور دانست و اظهار داشت: بسياري از قاچاقچيان مواد مخدر در گذشته از ايران ـ به دليل موقعيت جغرافيايي ويژه اش ـ به عنوان مسير ترانزيت مواد مخدر به اروپا استفاده مي كردند كه البته در حال حاضر با توجه به كنترل هاي شديد و موانع فيزيكي زياد مسير ترانزيت مواد مخدر از ايران به سوي كشورهاي آسياي ميانه بويژه تاجيكستان و حوزه خليج فارس تغيير جهت داده است.
وي با اشاره به اقدامات جدي نيروي انتظامي جهت انسداد مرزهاي شرقي كشور از طريق موانع الكترونيكي، فيزيكي و انساني اظهار داشت: نيروي انتظامي با توجه به تحميل هزينه هاي سنگين مالي و انساني و عدم همكاري كشورهاي اروپايي در اين زمينه، هنوز در راه مبارزه با مواد مخدر سست نشده است.
وي تصريح كرد: آمار كشفيات مواد مخدر در سال گذشته نسبت به سال ۸۰ رشد ۲/۷ درصدي را نشان مي دهد و همچنين در دو ماهه اول امسال، كشف مواد، بيش از ۶۷ درصد افزايش داشته است.
به گفته عبداللهي، استحكامات مرزي شديد، ايجاد موانع متعدد و گماردن سازمانهاي متعدد نيروي انتظامي در گلوگاههاي مرزي تا عمق كشور، قاچاق مواد را ازمسير ترانزيتي ايران براي سوداگران مرگ دچار مشكل كرده است اگرچه به خاطر حجم بالاي توليد در افغانستان بخشي از مواد نيز وارد كشور مي شود.