اشاره؛
بنياد نهاد خانواده با زن قوام مي گيرد؛ به همين دليل نبود زن در خانه به هر دليل خود منشأ آسيب هاي بي شماري است. شايد با چنين ضرورت و رويكردي است كه چندي پيش اعلام شد زنان زنداني با شرايطي خاص در هفته بزرگداشت مقام زن آزاد مي شوند. در همين زمينه گفت وگويي با رضوان نيري مشاور استاندار تهران و دبير كميته امور بانوان انجام داده ايم كه در ادامه از نظرتان مي گذرد.
* با چه توجيه و توضيحي طرح آزادي زنان زنداني مطرح شد؟
- دفتر امور بانوان به مناسبت هفته بزرگداشت مقام زن تصميم گرفت كه بعضي از زناني را كه به واسطه جرايم سهوي مثل صدور چك بلامحل و ديه تصادفات در زندان به سر مي برند آزاد كنيم. اما اين آزادي شامل آنهايي كه كلاهبرداري كرده اند نمي شود.
* براي عملي شدن اين ايده دفتر امور بانوان استانداري با چه سازمان ها و افرادي رايزني كرده است؟
- در اين زمينه با رياست قوه قضائيه مكاتبه اي انجام داديم علاوه بر اين تقاضاي عفو ويژه براي زندانيان زن را هم مطرح كرديم. گذشته از اين دفتر امور بانوان خود رأساً مبالغي جمع آوري كرد تا اين زنان آزاد شدند. اما اينكه اين آزادي به كدام زنان تعلق بگيرد مربوط به ضوابطي است كه در قوه قضائيه اعمال مي شود ولي ما آزادي تعداد بيشتر زنان زنداني و يا بخشش در ميزان محكوميت آنها را مي خواهيم، با آقاي عليزاده در دادگستري تهران و سازمان زندان ها و اقدامات تأميني كشور هم صحبت كرديم و آنها هم خيلي استقبال كردند. بر همين اساس در جلسه كار گروه امور بانوان به رايزني بيشتر در اين مورد پرداختيم. با سازمان حج و اوقاف و امور خيريه و از آن طريق با خيرين و انجمن هاي خيريه ارتباط برقرار كرديم كه بسيار استقبال كردند. ما ستادي از استانداري تهران، حج و اوقاف، كميته امداد، سازمان زندان ها و يك نماينده هم از شوراي هماهنگي تشكل هاي غيردولتي تشكيل داديم تا انشاءالله قبل از هفته زن اين كار خداپسندانه انجام پذيرد.
* چه آماري از زنان زنداني و كساني كه مشمول اين طرح مي شوند داريد؟
سازمان زندان ها ليستي از زندانيان زن استان تهران را تا تير ۸۲ اعلام كرده است كه بر اساس آن جمعاً ۹۲۰ زنداني زن وجود دارد كه جرايم مختلفي دارند. از اين تعداد ۵۱۹ نفر محكوم و ۴۰۱ نفر متهم هستند. به لحاظ طبقه بندي سني ۴۵ نفر زير ۱۸ سال، ۲۴۶ نفر ۱۸ تا ۲۵ سال، ۲۰۸ نفر در گروه سني ۲۵ تا ۳۵ سال و ۴۲۱ نفر در گروه سني بالاي ۳۵ سال قرار دارند. براساس نوع جرايم كساني كه جرائم مالي يا سهوي دارند ۴۳ نفر گزارش شده است و ما در حال تحقيق هستيم كه ميزان بدهكاري اين ۴۳ نفر چقدر است تا بتوانيم مشكلات آنها را حل كنيم.
* چه مزايا و پيامدهاي اجتماعي مثبتي در اجراي اين طرح مي بينيد؟
- اگر در هفته زن همين يك كار را كه نگاه ويژه به زنان زنداني است انجام دهيم و هيچ كار ديگري انجام نشود فكر مي كنم كار مثبتي انجام داده باشيم. مي دانيد كه جامعه ديد مثبتي نسبت به زن زنداني ندارد، موضوع جرايم مالي مثل ديه و جرايم سهوي اگر مشخص شود و براي مردم توضيح داده شود بسيارمثمرثمر است.زيرا كسي كه بايد ديه بپردازد واقعا ندارد و كسي هم كه ديه را بايد بگيرد راه ديگري جز اين ندارد كه گذران زندگي كند و يا مثلاً در مورد چك بدون محل كه نوعي تعهد بوده كه داده شده اما در زمان موعد تأمين نشده و طرف مقابل هم به خاطر مشكلات و مسائل خاص خودش چك را به اجرا مي گذارد، در اين ميان طرف ديگر آبرويش از بين مي رود، از نظر خانوادگي متزلزل مي شود، بچه ها بي سرپرست مي شوند و همسرش را هم به نوعي از دست مي دهد. گذشته از اين به  طور كلي موقعيت خانوادگي  زن زنداني از خانواده خود تا خانواده شوهر كاملاً مخدوش مي شود و حيثيت و موقعيت اجتماعي خود را از دست مي دهد، صرفاً به اين دليل كه نتوانسته به تعهدي كه داده عمل كند. از ديگر مزاياي اين طرح آن است كه خانواده هايي كه در آستانه از هم پاشيدگي هستند خصوصاً كساني كه تازه گرفتار شده اند با بازگشت زن به خانواده بچه ها نجات پيدا مي كنند. از نظر اجتماعي و رواني مادر نعمتي است براي بچه ها و زنداني بودن مادر تأثير بسيار نامطلوبي بر روي آنان دارد و باعث گرايش ساير اعضاي خانواده به بزهكاري مي شود. از سوي ديگر موضوع زنداني شدن مادر به شدت روي سلامت رواني فرزندان به خصوص دختران اثر مي گذارد. دختراني كه در آينده مي خواهند ازدواج كرده و تشكيل خانواده دهند از اين مسأله متأثر مي شوند و به اين ترتيب چندين نسل در واقع تحت الشعاع اين مسأله قرار مي گيرند. حال اگر اين زندانيان سريعاً و قبل از اينكه انگ زنداني بودن بر پيشاني آنها بخورد و قبل از اينكه با زندانيان ديگر راه هاي خلاف را بياموزند آزاد شوند، بسياري از عواقب اجتماعي امكان بروز و ظهور پيدا نمي كنند . بخش ديگر از تأثيرات اين مسأله اقتصادي است به اين صورت كه هزينه هاي دولت هم كم مي شود. در واقع بايد دقت كرد زندان جاي مجرم باشد نه كسي كه قصد جنايت و خلاف ندارد و سهواً گرفتار شده است.
گفت وگو: سرور قاسمي

ترك سيگار
* مطالعات نشان مي دهند كه اختلافات محسوسي در انگيزه ترك سيگار بين زنان و مردان وجود ندارد. آمادگي براي ترك سيگار و آگاهي هاي عمومي از اثرات و آسيب هاي مصرف دخانيات بر سلامت از جمله برنامه هاي مداخلاتي جهت ترك دخانيات مي باشند.
* در اواخر دهه ۱۹۷۰ و اوايل دهه ۱۹۸۰ مطالعات و بررسي ها حاكي از آن است كه تلاش براي ترك سيگار و موفقيت در اين زمينه بين زنان و مردان به طور مساوي بوده است.
مداخلات خودياري(انفرادي)
گزارشات حاكي از آن است كه تعداد زيادي از افرادي كه سعي در ترك سيگار دارند با خودياري خودشان حتي به ميزان كم تأثيرات مثبتي در ترك سيگار آنها داشته است البته در سالهاي اخير با افزايش مداخلات دارويي اين الگو تا اندازه اي تغيير يافته است.
حداقل مداخلات كلينيكي
گزارشات نشان مي دهند كه احتمال ترك سيگار از طريق مشاوره در زنان كمي بيشتر از مردان است. زنان ۳۹% و مردان ۳۵% و زنان بيش از مردان فرصت و تمايل استفاده از مشاوره ها و ملاقات هاي مستقيم را دارند.
حداكثر مداخلات كلينيكي
حداكثر مداخلات كلينيكي شامل روشهاي فردي، گروهي و يا مشاوره هاي تلفني طي جلسات متعدد بوده و يكي از موفق ترين روش هاي ترك مي باشد ،چرا كه اين روش ها باعث آماده كردن فرد و ايجاد انگيزه در اوجهت ترك سيگار مي شود. به اين ترتيب زنان نسبت به مردان علاقه بيشتري به ترك سيگار به شكل گروهي و شركت در اين گونه جلسات دارند و اين نشان دهنده آن است كه آنها نسبت به حمايتي كه از طرف سيستم رفاقتي و به شكل دو طرفه و دو جانبه طي جلسات طولاني اعمال مي شود علاقه مند هستند.
مداخلات دارويي
* يكي از مؤثرترين روش هاي دارويي جهت ترك سيگار كه در سالهاي اخير مشخص شده آدامس هاي نيكوتين، برچسب هاي نيكوتين و نيكوتين به شكل اسپري بيني، نيكوتين بلعيدني و بوپيروپيون مي باشد.
دو روش ديگر دارو درماني كلونيدين و ضدافسردگي ها مثل نورتيزپيتلين مي باشد كه توسط پزشك تجويز مي شود و معمولاً بيشتر دومين روش توصيه مي شود. اما تاكنون اداره غذا و دارو با شواهد موجود جهت ترك سيگار موافقت نكرده است.
* توصيه هاي دارويي جهت ترك سيگار، باعث بوجود آمدن پيامدهاي خاصي در اين زمينه شده است.با اين وجود جايگزيني نيكوتين نشان داده كه بيشترين تأثير را در ميان شبه داروها در زنان سيگاري داشته و به همين دليل بيشتر توصيه مي شود.
* براي مشخص شدن تأثير درمان جايگزيني نيكوتين بر زنان باردار و فرزندان آنها بررسي هاي بيشتر لازم است.
پيامدهاي خارق العاده ترك سيگار در زنان
* بررسي ها و مطالعات مشخص كرده كه عوامل زيادي كه وابسته به جنين هستند در ترك سيگار و همچنين ادامه ترك سيگار و يا برگشت مجدد بعد از ترك ،مؤثرند. اين عوامل شامل اثرات هورموني، حاملگي ، ترس از افزايش وزن، كمبودهاي حمايت اجتماعي و افسردگي هاست.
* زنان اغلب در طي دوران حاملگي سيگار را ترك مي كنند يا از طريق خود به خودي يا از طريق همكاري هاي گروهي در طول زندگيشان، هر چند بيش از ۶۷% آنها ۱۳ ماه بعد از زايمان دوباره به سمت سيگار برمي گردند.
* برنامه هاي خاص در دوران بارداري اثرات مثبتي به مادر و جنين او بر جاي مي گذارد.
- اگر شيوع كشيدن سيگار قبل يا طي سه ماهه اول بارداري متوقف شود يا كاهش يابد ب اين برنامه ها باعث پيشگيري از تولد ۱۳۰۰ كودك با عارضه كم وزني در سال و پس  انداز ۲۱ ميليون دلار در هزينه هاي مستقيم پزشكي در اولين سال خواهد شد.
* زنان بيش از مردان ترس از افزايش وزن دارند كه در صورت ترك سيگار بوجود مي آيد. مطالعات نشان داده كه رابطه اندك مستقيمي بين افزايش وزن و ترك سيگار وجود دارد كه اين باعث نگرانيها در زنان و مردان شده است.
* نقش حمايت هاي اجتماعي از طرف خانواده و دوستان در ترك سيگار بسيار مؤثر است بويژه اگر اين حمايت از طرف جنس مخالف باشد.
* ميزان ترك سيگار در زناني كه از وضعيت اقتصادي اجتماعي پايين برخوردار هستند كمتر از زناني است كه از وضعيت اجتماعي، اقتصادي بالايي برخوردار هستند.
تجزيه و تحليل مطالعات و بررسي ها حاكي از آن است در زناني كه از نظر وضعيت اقتصادي اجتماعي در سطح پاييني قرار دارند، تأثير فعاليت هاي رسانه هاي گروهي بويژه تلويزيون در بدست آوردن اطلاعات آنها در زمينه ترك سيگار بيشتر از زناني است كه از نظر وضعيت اقتصادي اجتماعي در سطح بالا هستند. زناني كه از نظر وضعيت اقتصادي اجتماعي پايين هستند بيشتر در برنامه هاي مداخلاتي شديد ترك سيگار شركت مي كنند و حدود ۲۵-۲۰% موفقيت در ترك سيگار دارند.متأسفانه گروه اندكي از زنان كه از نظر وضعيت اقتصادي اجتماعي در سطح پايين قرار دارند از اين برنامه ها برخوردار مي شوند.
ترك سيگار در بين زنان جمعيت هاي نژادي و قومي
در آمريكا، آفريقا، اسپانيا و هندوستان زنان مي خواهند كه سيگار را به تقليد از زنان سفيدپوست ترك كنند اما تحقيقات اندكي در زمينه ترك سيگار بين زنان جمعيت هاي نژادي و قومي وجود دارد.
افزايش قيمت بخشي از محصولات دخانياتي
شواهد علمي محكمي حاكي از آن است كه افزايش ماليات هاي محصولات دخانيات باعث كاهش مصرف و افزايش روزافزون موارد ترك سيگار شده است.
فعاليت هاي آموزشي رسانه هاي گروهي
فعاليت رسانه هاي گروهي همگام با ساير مداخلات در پيشبرد فعاليت هايي از قبيل افزايش ماليات ها و برنامه هاي آموزشي عمومي در زمينه كاهش مصرف و يا ترك مصرف دخانيات مؤثر است.
كاهش هزينه خدمات ترك سيگار براي افراد سيگاري
مداخلات مؤثري براي كمك به مصرف كنندگان دخانيات در زمينه ترك سيگار وجود دارد از قبيل برنامه هاي رفتاري و جلسات مشاوره  فردي يا گروهي و يا استفاده از برنامه هاي دارويي كه شامل جايگزيني نيكوتين مي باشد.يك راه مؤثر براي افزايش استفاده مردم از درمان هاي مؤثر جهت ترك دخانيات كاهش هزينه هاي اين گونه درمان ها است. شواهد علمي حاكي از آن است كه مداخلاتي كه سبب كاهش هزينه هاي افراد سيگاري مي شوند(از قبيل بيمه شدن آنها و يا پرداخت وجوهي به افراد توسط شركت هاي بيمه) سبب افزايش شمار زيادي از افرادي مي شود كه تمايل دارند مصرف دخانيات را كاهش داده و يا آن را متوقف كنند.
فرزانه فرشاد