سازه كه به منزله اسكلت و ستون فقرات در ساختمانها نقش ايفا مي كند بايد به نحوي طراحي شود كه تاب تحمل جثه سنگين ساختمانها را در طول زمان بهره برداري داشته باشد و امكان مقابله با ضربه هاي ناشي از بلاياي طبيعي نظير زلزله و بادهاي شديد را دارا باشد
بيش از يك و نيم قرن از شناخت علمي بشر نسبت به طراحي سازه مي گذرد ولي هنوز تأثيرات عميق اين تحول در كشور ما و در محدوده اجراي ساختمانهاي متعارف ديده نمي شود.
سازه كه به منزله اسكلت و ستون فقرات در ساختمانها نقش ايفا مي كند بايد به نحوي طراحي شود كه تاب تحمل جثه سنگين ساختمانها را در طول زمان بهره برداري داشته باشد و امكان مقابله با ضربه هاي ناشي از بلاياي طبيعي نظير زلزله و بادهاي شديد را دارا باشد، اكنون به دليل عدم تنسيق همه جانبه امور مهندسي ساختمان توسط مراجع و دستگاههاي اجرايي ذيربط در وجود نگرش غير اصولي و وسعت آن در عرصه هاي ساخت و ساز شهري و همچنين تداوم شيوه هاي غيرتخصصي و در نهايت به دليل تأكيد بر ارزش افزوده نامعقول و غيرمنصفانه از سرمايه گذاري، موجباتي فراهم آمده تا اموال عمومي، سرمايه هاي ملي و به خصوص جان مردم با مخاطرات جدي روبه رو شده است.
سالهاي اخير، سالهاي سرمايه گذاري هر چه بيشتر مردم در صنعت ساختمان سازي بوده و طي چند سال گذشته بالاترين شمارگان پروانه احداث بنا در تاريخ اين مرز و بوم صادر شده است.
عليرغم وسعت احداث بنا در سالهاي گذشته توسط بخش خصوصي،  مقدمات مناسب براي اجراي ساختمانهاي با كيفيت مطلوب فراهم نشده است و به همين دليل ساختمانهاي احداث شده و در دست اجرا از وضعيت قابل قبولي برخوردار نمي باشند.
بناهاي بتني كه امروزه بيش از۸۰ درصد ساختمانهاي در دست اجرا را تشكيل مي دهند، عموماً  توسط مجرياني بنا مي شوند كه به طور معمول دانش فني لازم و اشراف علمي به عملكرد اين نوع مصالح را ندارند و از حداقل آموزش هاي اصولي نيز بي  بهره اند. بسياري از پيمانكاران ساختمانهاي متعارف شهري نه تنها داراي تجربه متناسب با مسئوليتشان نمي باشند بلكه صلاحيت ايشان به تأييد هيچ مرجع رسمي در كشور نرسيده است. مجموعه عوامل مذكور موجب شده است تا دامنه خطرپذيري توسط بهره برداران از اين نوع ساختمانها وسعت يابد و به دليل عدم اطلاع و اشراف عمومي، احتمال خطر، سير فزاينده اي را طي كند.
اكنون در شرايطي به سر مي بريم كه مصالح ساختماني عموماً  از استانداردهاي لازم برخوردار نمي باشند، كارگران ماهر فني حضور ملموسي در اجراي ساختمانهاي شهري نيافته اند، مقررات ملي ساختماني و استانداردها كه براي حمايت از مصرف كننده وضع شده اند زيرپا گذاشته مي شوند و مداخله افراد فاقد صلاحيت در صنعت ساختمان به عنوان تهديدي جدي، كشور را به سمت يك بحران ملي و ايجاد خسارت هاي غيرقابل جبران سوق مي دهد.
پيشينه تاريخي و غني كشورمان در احداث بناهاي زيبايي كه در مقابله با حوادث، ساليان متمادي پابرجاي مانده اند، حفظ ميراث فني پيشينيان، احساس مسئوليت در انجام وظايف و تداوم راه گذشتگان و الگو قرار دادن آنها، همگي موجباتي را فراهم آورده است تا به وضعيت بحراني فعلي بسنده نشود و اصلاح امور ساختماني و ايجاد تحولي در خور شأن دو تمدن عظيم اسلامي و ايراني جايگزين اقدامات انفعالي كنوني در سطح كشور شود.
شايان ذكر است كه تلاشهاي مهندسي، طي دهه گذشته موجب شده است تا در وهله اول به ابتكار مهندسان عمران طراحي سازه اي ساختمانها از كيفيت بسيار مطلوبي برخوردار شوند. كنترل طرحهاي معماري، تأسيسات مكانيك و برق در سالهاي گذشته موجب سرايت كيفيت بهتر طراحي به ساير رشته هاي ساختماني در بسياري از شهر هاي كشور شده است. عليرغم وضعيت نسبتاً مطلوب طراحي، به دليل هرج و مرج موجود در نحوه اجراي ساختمانها،  با توجه به وجود گسل هاي فعال در پايتخت و ساير نقاط لرزه خيز كشور از يك طرف و وضعيت نامطلوب اجرايي ساختمانها از طرف ديگر بسياري از نقاط كشور در معرض ويراني گسترده و تلفات جاني قابل ملاحظه قرار گرفته است.
مهندسان ساختمان طي سالهاي گذشته با عزمي چشمگير، سهم قابل توجهي در تدوين دستورالعمل مجريان ذيصلاح،  شرايط عمومي پيمان و پيمان هاي تيپ مرتبط با ساختمانهاي شهري را با همكاري سازمان نظام مهندسي استان تهران و وزارت مسكن و شهرسازي داشته اند و در صورت ابلاغ موارد فوق توان قابل توجهي را براي به اجرا گذاردن آنها دارند، ولي از آنجا كه تاكنون عزم و اراده جدي، تلاش و شتاب لازم در سطح ملي و منطقه اي براي ارتقاي كيفي اجراي ساختمانهاي شهري و حل بحران موجود شكل نگرفته است، لذا افزايش آگاهي عمومي مي تواند راهكار مناسبي براي پر كردن خلأ موجود تلقي شود. اطلاع هر چند كلي خريداران مسكن نسبت به تفاوتهايي كه در كيفيت اجراي ساختمانها وجود دارد مي تواند راهنماي مناسبي در راستاي ياري رساندن به ايشان باشد. اطلاع رساني اجمالي به سازندگان و مالكاني كه قصد ساختن بنا در ملك خويش را دارند و توصيه هاي لازم به ايشان براي رعايت مراتبي كه بتواند به اجراي ساختمانهاي با كيفيت مناسب تر بينجامد و در نهايت ارائه توصيه هاي فني به افرادي كه مالك ساختمانهاي قديمي فرسوده هستند و پيشنهادهاي خيرخواهانه به افرادي كه قصد اضافه كردن بناي ساختمان موجود خود را دارند، همگي مي تواند در شرايط فعلي به عنوان يكي از راه چاره هاي واقع بينانه به سمت اجراي ساختمانهاي با كيفيت مناسب تر رهنمون شوند.
احتمال وقوع زلزله و خطرات ناشي از آن
سالانه ۴۰ تا ۵۰ هزار زمين لرزه در سراسر جهان به وقوع مي پيوندد كه در اين ميان ۲۵ زمين لرزه داراي قدرت ۷ درجه ريشتر مي باشد، از طرف ديگر در طول ۸۸ سال ۹۲ زلزله مهم در ايران روي داده است كه قدرت ۱۸ مورد آنها بين ۷ تا ۸ درجه ريشتر بوده است. به طور متوسط هر ۵ سال يك بار زلزله اي شديد در ايران پيش بيني مي شود.
براساس گزارش هاي منتشره از سوي سازمان ملل طي دو دهه گذشته،  بلاياي طبيعي باعث از دست رفتن جان يبش از سه ميليون نفر انسان، آشفتگي و بي خانماني ۸۰۰ ميليون نفر و بيش از ۲۳ ميليارد دلار خسارت مالي به جهان شده است. در قرن بيستم بيش از دو ميليون انسان فقط در اثر زلزله جان خود را از دست داده اند.
در ۲۵ سال اخير سالانه حدود ۲۵۰۰ نفر بر اثر زلزله در كشورمان جان خود را از دست داده اند، همچنين سالانه حدود ۱۰۰ ميليارد تومان از اين پديده آسيب ايجاد شده است. با توجه به پتانسيل گسل مشا، زلزله اي با بزرگي بيش از ۷ درجه ريشتر در يك دوره بازگشت ۱۵۸ ساله در تهران پيش بيني شده كه به دليل وقوع آخرين زلزله در تهران با چنين شدتي كه در سال ۱۸۳۰ ميلادي رخ داده، به احتمال بيش از ۷۰% در سالهاي آتي زلزله اي با بزرگي ۷ ريشتر در اين شهر رخ خواهد داد. در سالهاي اخير به دليل به هم خوردن اكوسيستم طبيعت و اثرات منفي آن بر رفتار قانونمند زمين پيش بيني مي شود كه شدت زلزله ها به تدريج افزايش خواهد يافت، بر همين اساس در۱۰ تا ۱۵ سال آينده امكان وقوع زلزله اي با قدرت ۹ ريشتر پيش بيني شده است.
در صورت بروز زلزله اي با قدرت ۷ ريشتر در تهران، در دقايق اول ۵/۱ ميليون نفر كشته و ۵/۳ ميليون نفر زخمي خواهند شد.
همچنين بر مبناي اظهارات يكي از مسئولان پيشين شهرداري تهران براساس مطالعات مشترك ايران و ژاپن پيش بيني انجام شده بر مبناي اين مطالعات، اعلام كرده است كه در صورت وقوع زلزله اي به بزرگي ۲/۷ ريشتر در تهران، حدود ۹۰۰ هزار ساختمان تخريب خواهد شد.
با توجه به آمار برشمرده و پيش بيني هاي صورت گرفته مناسب است كه وزارت مسكن و شهرسازي، وزارت كار و امور اجتماعي و وزارت كشور با عنايت و شتاب بيشتري، تنسيق امور مهندسي ساختمان را در دستور كار خويش قرار دهند و ضمن اعمال سياستگذاريهاي مقتضي براي تعيين صلاحيت مجريان ساختماني و آموزش كارگران ماهر فني، كار كنترل كيفي اجراي ساختمانها را آغاز كنند و از اين طريق نياز سالانه ايران به يك ميليون واحد مسكوني را با ضمانت پايداري و مقاومت اين گونه ساختمانها در مقابل زلزله تأمين كنند.
ادامه دارد
دكتر احمدرضا عاملي كارشناس سازه

ميليونها نفر از مردم هند در پر جمعيت ترين ايالت اين كشور به علت عدم دسترسي به آب سالم آب آلوده به بقاياي كادميوم، فلورايد، آرسنيك، نيتراتها و سرب مي نوشند.
به گزارش خبرگزاري آسوشيتدپرس از هند، آبهاي زيرزميني در ۳۶ ناحيه شمال ايالت اوتارپرادش براي آشاميدن مناسب نيست و حدود ۷۰ درصد ۱۶۶ ميليون مردم اين ايالت دسترسي به آب آشاميدني سالم ندارند.
به گفته رشيد خان، مدير كل وزارت آب هند،آب به دست آمده از ۲۰ هزار تلمبه دستي در سراسر اين ايالت آزمايش شده است و نمونه برداري از ۱۱هزار تلمبه دستي نشان مي دهد كه آبها به مواد سمي گوناگون و حتي مواد سرطانزا آلوده مي باشند.
آلودگي آبهاي زيرزميني به آرسنيك در هند و بنگلادش مساله اي جدي است. به گفته كارشناسان غلظتهاي پايين آرسنيك مي تواند به تدريج در بدن انسان جمع شده و سرانجام منجر به انواع سرطانها، بيماريهاي پوستي و امراض گوناگون شود. همچنين در معرض تماس بودن با آرسنيك به مدت زياد موجب اختلالات كليوي، كبدي، روده اي، اعصاب،  قلب و عروقي و تنفسي مي شود.
در حال حاضر آب چاه منبع اصلي آب آشاميدني براي فقيران هند است و حدود ۷۰ درصد ۲/۱ ميليارد مردم هند كه در روستاها به سر مي برند بيشتر از آب چاه استفاده مي كنند.
«نيراج بورا»، رئيس انجمن پزشكي هند شعبه اوتار پرادش مي گويد: احتمالا دو برابر شدن شمار بيماران سرطاني در ۱۰ سال اخير در اوتارپرادش دليل واضحي بر آلودگي شديد آب در اين ايالت مي باشد. دفع ناشايست ضايعات صنعتي و شهري در هند منجر به آلودگي آبهاي زيرزميني شده است. همچنين آفت كشها و حشره كشها با آب باران مخلوط شده و سفره  هاي زيرزميني آب را آلوده مي كنند و متأسفانه آلودگي آبهاي زيرزميني يك روند بي بازگشت است و يك فاجعه بزرگ زيست محيطي محسوب مي شود. هند در گذار از مرحله توسعه صنعتي و شهري به طور گسترده اي با آلودگي همه جانبه محيط زيست  و به ويژه آلودگي آب روبرو شده است. تلاش هاي اين كشور براي جبران زيان هاي وارده ،  به كندي ادامه دارد اما پيامدهاي سوءتوسعه ناپايدار آثار زيانبار خود را در سطح گسترده اي در كشور پهناور هند آشكار كرده است.