ديگر، زمان بازي با اسباب بازي هاي تفريحي به اتمام رسيده است، اغلب خانواده ها وقتي به مغازه هاي فروش اسباب بازي مراجعه مي كنند، سعي دارند از بين اسباب بازي هاي خشن و تفريحي، اسباب بازي هايي را خريد كنند كه ذهن كودكان را به خلاقيت وادار كند. بنابراين، بازي هاي فكري و آموزشي در ميان ساير اسباب بازي ها يك سر و گردن بالاتر قرار دارند. با اين حال، با ورود رايانه و بازي هاي رايانه اي، هم اينك كودكان و نوجوانان دوست دارند به جاي بازي با وسايل تفريحي و ورزشي، به اين نوع بازي هاي ديجيتالي بپردازند.
«ميشل رسينك» مدير گروه تحقيقاتي مهد كودكهاي انگلستان طي گفت و گويي با خبرنگار بي بي سي «آلفرد هرميدا» علل گرايش كودكان و نوجوانان به اين نوع بازي ها را توضيح مي دهد، مطلبي در اين زمينه به صورت پرسش و پاسخ از اينترنت تهيه شده كه در پي مي آوريم.
* ميشل: ما مي خواهيم كمك كنيم تا اسباب بازي هاي هوشمند براي بچه ها توسعه يابند. البته ما به ساخت اسباب بازي هاي هوشمند علاقه چنداني نداريم، بلكه مي خواهيم اسباب بازي هايي بسازيم كه بچه ها را به فكر كردن وادار كند. ما متوجه شديم يكي از بهترين روش هايي كه به يادگيري كودكان كمك مي كند، اين است كه براي آنها اسباب بازي و ابزار جديدي فراهم كنيم تا آنها بتوانند فعاليت هاي خلاقيت آميز انجام دهند، طراحي كنند و با لوازم و رسانه هاي جديد اطرافشان، چيزهاي نو ايجاد و اختراع كنند.
آلفرد: بنابراين، چگونه اين تكنولوژي مي تواند قدرت خلاقه كودك را برانگيزاند؟
* ميشل: اگر ما به بچه ها نوع درستي از بازي خانه سازي بدهيم، بدين ترتيب مي توانيم قدرت خلاقيت آنها را تحريك كنيم. با وسايل سنتي خانه سازي، بچه ها مي توانند قلعه و خانه بسازند و به اين ترتيب با ساختار ساختمان هايي كه در دنيا ساخته مي شود، آشنا شوند. با تكنولوژي جديد، بچه ها مي توانند چيزهايي بسازند كه زنده مجسم شوند، حركت كنند و كنش و واكنش نشان دهند. چيزهايي كه آنها مي سازند، مثلاً دقيقاً مثل يك خرگوش نيست، ولي مي تواند مثل يك خرگوش رفتار كند، در اطراف حركت كند و تأثير متقابل بر محيط اطراف داشته باشد.
آلفرد: با اين كارها، بچه ها چه چيزهايي ياد مي گيرند؟
* ميشل: آنها مي توانند درك كنند چيزهايي كه در دنيا وجود دارد، واقعاً چطور كار مي كنند. آنها با ساخت يك روبات كوچك، با چراغ سنسوري كه به ارتعاش درمي آيد، به درك جديدي مي رسند. آنها وقتي مي بينند كه يك شب پره در اطراف يك لامپ چطور پرپر مي زند، متوجه اين رفتار مي شوند و درك مي كنند چه قانوني بايد حكمفرما باشد. اين امر باعث مي شود آنها هم دنياي تكنولوِژيكي و هم دنياي بيولوِژيكي اطرافشان را درك كنند.
آلفرد: آيا خطرناك نيست كودك به اين زودي با تكنولوژي و علم، آن هم به طور چشم بسته آشنا شود؟
* ميشل: من فكر نمي كنم اين موضوع براي كودك خيلي زود باشد. چيزهاي زيادي وجود دارند كه بچه ها مي توانند در هر سني شروع به استفاده از آن بكنند. البته من نمي گويم اين امر مي تواند جايگزين لوازم و اسباب بازي هاي سنتي كه بچه ها با آن بازي كرده اند، بشوند. قصد ندارم آنها كنار گذاشته شوند. بلكه ما هميشه مي توانيم جذابيت نوع لوازمي را كه بچه ها با آن بازي مي كنند، بالا ببريم.
آلفرد: اين تكنولوژي تا حدي پيچيده به نظر مي رسد و باعث مي شود تعداد زيادي از بچه ها از آن دوري كنند. هر كسي مي تواند از مداد رنگي و كاغذ استفاده كند. مانعي براي استفاده از مداد رنگي و كاغذ وجود ندارد.
* ميشل: اشتباه است كه تكنولوژي را امري بسيار پيچيده به بچه ها نشان دهيم كه آنها نتوانند افكار و احساسات خود را بيان كنند. آنچه كه ما مي خواهيم انجام دهيم، اين است كه تكنولوژي را ايجاد كنيم تا بچه ها را قادر سازد افكار و احساسات خود را بيان كنند به همان راحتي كه با مداد رنگي و كاغذ اين كار را انجام مي دهند. خوب است اسباب بازي سنتي بچه ها، مداد رنگي و كاغذ و خانه سازي را به عنوان يك استاندارد در نظر بگيريم، لازم است ما وسايل جديد تكنولوژيكي را به راحتي آن تكنولوژيها بسازيم.
بايد به خاطر داشته باشيم كه مداد رنگي زماني يك تكنولوژي محسوب مي شد. صدها سال پيش بچه ها مداد رنگي نداشتند، بنابراين اختراع آن يك پديده پيشرفته تكنولوژي به نظر مي رسيد، اما امروزه به عنوان بخشي طبيعي از دوران كودكي به نظر مي رسد. امروزه نيز تكنولوژي جديد ديجيتالي، ممكن است جديد و پيشرفته به نظر برسد، اما در آينده، اگر ما به درستي آنها را توسعه دهيم، آنها هم مثل مداد رنگي و كاغذ بسيار عادي به نظر خواهند رسيد.
آلفرد: اسباب بازي هاي ديجيتالي زيادي در بازار وجود دارند كه در آنها، از تكنولوژي كامپيوتر استفاده شده است. شما براي بچه ها، چه چيزهاي قابل دسترسي مي سازيد؟
* ميشل: من به طور كلي خيلي تحت تأثير بازي هاي ديجيتالي كه امروزه در بازار وجود دارد، نيستم. بسياري از آنها تكنولوژي را در راههاي سطحي به كار برده اند. مثل اين كه تعدادي چراغ چشمك زن يا صداي بيپ بيپ اضافه كنند. اينها ممكن است اسباب بازي ها را مهيج نشان دهند، اما نمي توانند مدت زمان زيادي ارزشمند باشند. اين گونه تكنولوژي ها كه در ساخت اسباب بازي ها به كار مي روند، آنها را زنده و هوشمند نشان مي دهند اما فرصت جديد خلاقيت براي بچه ها ايجاد نمي كنند. لازم است ما واقعاً بر اين نكته تأكيد كنيم كه چگونه مي توانيم با استفاده از تكنولوژي، از اختراعات خلاقيت آميز توسط بچه ها حمايت كنيم. امروزه اكثر بازي هاي الكترونيكي جديد به اين نكته توجه ندارند، اما فكر مي كنم در آينده امكانات بسياري ايجاد شود.
آلفرد: به نظر شما اسباب بازي ايده آلي كه با استفاده از تكنولوژي ديجيتالي باعث تقويت خلاقيت شود، كدام است؟
* ميشل: چندين سال است كه ما با شركت اسباب بازي سازي «لگو» همكاري كرده ايم تا آجرهاي خانه سازي توليد كنيم. شما مي توانيد از آجرهاي لگو سنتي استفاده كنيد و آنها را به هم بچسبانيد تا يك ساختمان بسازيد. اين آجرها را مي توانيد كنار هم بگذاريد تا چيزهايي بسازيد كه در دنيا وجود دارند و مي توانند زنده مجسم شوند و به اشيا ديگر كنش و واكنش نشان دهند. ما مشاهده كرده ايم از اين آجرهاي خانه سازي جديد در راههاي وسيعي استفاده مي شود و اين يكي از عناصر كليدي يك اسباب بازي خوب است. از اين آجرها فقط براي خانه سازي استفاده نمي شود، بلكه به شيوه هاي متفاوتي از آنها استفاده مي شود. بچه ها مي توانند از اين آجرها براي ساخت هر چيزي از يك كارخانه شكلات سازي اتوماتيك گرفته تا موجوداتي كه با هم اثر متقابل دارند، استفاده كنند يا اينكه يك پارك تفريحي بسازند.
آلفرد: ثابت شده كه اين آجرها محبوبيت زيادي دارند. به نظر مي رسد نسبت به ساير اسباب بازي ها اين آجرها بهتر مي توانند استعداد نهايي بچه ها را كشف كنند كه به اين ترتيب بچه ها مي توانند كارهاي زيادي با آنها انجام دهند؟
* ميشل: اينها همچنين قدرت خلاقيت بزرگسالان را افزايش مي دهند. بسياري از اين اسباب بازي ها به بزرگسالان فروخته مي شود كه اين امر نشانه خوبي است و نشان مي دهد تعداد زيادي از بزرگسالان نيز به اكتشافات تفريحي علاقه مند هستند. اگر ما نوع درستي از تكنولوژي را براي آنها فراهم كنيم، آنها مي توانند به مدت طولاني به بازي ادامه دهند، كشف كنند، بسازند و ياد بگيرند.
آلفرد: در تمام اينها، عنصر آموزشي وجود دارد. زماني كه بچه ها از اسباب بازي استفاده مي كنند، در واقع در حال يادگيري امور كاملاً پيچيده ديجيتالي هستند.
* ميشل: طي ساليان طولاني ما دريافته ايم كه بسياري از بهترين تجارب يادگيري ما، زماني رخ مي دهد كه چيزي را خلق يا طراحي مي كنيم. اگر ما بخواهيم به يادگيري بچه ها كمك كنيم، لازم است به آنها ابزار جديد براي طراحي و ابداع بدهيم. اين دقيقاً همان چيزي است كه آجرهاي خانه سازي لگو انجام مي دهند.
اين امر تعداد چيزهايي را كه بچه ها مي توانند طراحي يا خلق كنند افزايش مي دهد و بنابراين ميزان چيزهايي كه آنها مي توانند در اين فرآيند ياد بگيرند، افزايش مي يابد. بعضي موارد آنها چيزهايي ياد مي گيرند كه جزو برنامه آموزشي تحصيلي شان است. اما اين وسايل به بچه ها كمك مي كند آموزش را از راه بهتري ياد بگيرند، زيرا آن وسايل مي تواند مهيج تر و مورد علاقه بچه ها باشد.
آلفرد: شما آينده اين اسباب بازي هاي هوشمند را چگونه پيش بيني مي كنيد؟ ما از اين مرحله به كجا خواهيم رفت؟
* ميشل: اولاً ما هنوز براي استفاده آسانتر بچه ها از اين وسايل راه درازي در پيش داريم تا آنها بتوانند چيزهايي ايجاد كنند كه در قوه تخيل آنهاست.
ما مي خواهيم فنوني ايجاد كنيم كه بچه ها را با نقشه خيالي روبه رو كند و سپس نقشه خيالي آنها را به واقعيت تبديل كند. لذا لازم است ما اسباب كار جديد خانه سازي را طوري طراحي كنيم كه بچه ها به راحتي بتوانند قوه تخيل خود را به كار گيرند و آنها را به واقعيت تبديل كند.
ما مشاهده خواهيم كرد در جهت ديگر علاوه بر استفاده از تكنولوژي كامپيوتري، اين اسباب بازي ها به طور فزاينده اي از تكنولوژي ارتباطات استفاده خواهند كرد. بچه ها نه تنها يك ماشين اتوماتيكي يا موجود متحرك خواهند ساخت، بلكه گروه زيادي از موجوداتي ايجاد خواهند كرد كه با هم ارتباط دارند. ما علاوه بر انقلاب كامپيوتري، از انقلاب ارتباطاتي استفاده خواهيم كرد.
آلفرد: اين ايده شگفت انگيز به نظر مي رسد موجوداتي كه ايجاد كرده ايد، بتوانند با يكديگر ارتباط برقرار كنند؟
* ميشل: براي انجام اين كار ما متوجه شده ايم كه بچه ها در مورد ارتباطات عمومي و همچنين ارتباطات انساني چيزهاي زيادي ياد مي گيرند. همان طور كه آنها موجودات روباتيك خود را براي ارتباط با يكديگر برنامه ريزي مي كنند، درباره ارتباطاتي كه مي تواند به ايجاد ارتباط بهتر با ديگران كمك كند، نيز چيزهايي ياد مي گيرند.
