يك روز بعد از اعلام خبر دستگيري صدام، در حاليكه آمريكايي ها سرمست اين پيروزي اند، رهبران دنيا آن را نقطه عطفي براي وقايع اخير و آينده عراق مي دانند و مردم دنيا با حيرت بي تاب اخبار بعدي هستند، در عراق به غير از شهر تكريت همچنان مردم مشغول جشن و پايكوبي اند.
در شهر تكريت ديروز بيش از ۳۰۰ تن كه اكثر آنها را دانشجويان تشكيل مي دادند با در دست داشتن تصاوير صدام و در حاليكه گريه مي كردند در حمايت از او تظاهرات كردند. نيروهاي آمريكايي براي متفرق كردن اين جمعيت مجبور به شليك هوايي شدند.
مكان نگهداري صدام هنوز معلوم نيست . بعضي منابع خبري به ويژه شبكه هاي تلويزيوني عربي مي گويند صدام به دلايل امنيتي به قطر منتقل شده است.
دونالد رامسفلد وزير دفاع آمريكا با اشاره به اينكه روز دستگيري صدام روز مهم براي مردم عراق است گفت: با صدام حسين به عنوان زنداني جنگي و بر اساس كنوانسيون ژنو برخورد مي شود .وي با تاكيد بر اينكه صدام حسين در مكان نامعلومي محبوس است تصريح كرد: وي تاكنون همكاري نداشته اما تمكين كرده است. وي افزود: چالش موجود در عراق همچنان باقي مانده و خشونت عليه نيروهاي آمريكايي احتمالا ادامه خواهد يافت.
وزير دفاع آمريكا با اشاره به اينكه هنگام دستگيري صدام ۷۰۰ هزار دلار ضبط شده است اظهار اميدواري كرد كه حمايت مالي از شورشيان عراقي متوقف شود.
يك فرمانده آمريكايي ديروز گفت: هنگامي كه نيروهاي آمريكايي بالاي سر صدام رسيدند او از آنها خواست شليك نكنند. او گفت: شليك نكنيد من صدام حسين رئيس جمهور عراق هستم و مي خواهم مذاكره كنم.اين جديدترين اطلاعاتي است كه درباره دستگيري صدام حسين منتشر شده است.
محاكمه صدام
سفير ويژه انگليس در عراق ديروز گفت: اگر محاكمه صدام به صدور حكم اعدام منجر شود، لندن هيچ نقشي در آن ايفا نمي كند.
اين در حاليست كه مطبوعات اسرائيل ديروز از احتمال يك معامله با صدام خبر دادند و نوشتند: ممكن است به صدام وعده داده شود كه در صورت دادن اطلاعات در بازجويي هايش به حبس ابد محكوم شود.
وقوع دو انفجار ديروز در شمال بغداد و در جاده تكريت حدس آمريكايي ها درباره ادامه ناآرامي ها در عراق بعد از دستگيري صدام را به يقين تبديل كرد. كاندوليزا رايس مشاور امنيت ملي كاخ سفيد ديروز گفت كه اين حملات باز هم ادامه مي يابد.
بمب گذاري ادامه دارد
پليس عراق ديروز اعلام كرد: خودرويي بمب گذاري شده در برابر يك مركز پليس در شمال بغداد منفجر شد كه دست كم ۹ كشته و شمار زيادي مجروح برجاي گذاشت.
به گزارش خبرگزاري رويتر، اين مقام پليس عراق افزود: اين انفجار در برابر مركز پليس « ظهور» در روستاي حسينيه واقع در ۳۰ كيلومتري شمال بغداد روي داد.
اين مقام عراقي همچنين از كشف و خنثي كردن يك خودروي بمب گذاري شده ديگر در منطقه عامريه بغداد خبر داد.
ديروز همچنين يك كاروان آمريكايي در جاده بغداد به تكريت مورد حمله قرار گرفت.
اولين حرف هاي صدام
ريش ها و موهايش كوتاه و مرتب شده است؛ بعد از يك خواب كوتاه چند ساعته در اتاقي روي يك صندلي فلزي نشسته و در حاليكه هنوز در شوك و حيرت است انتظار نخستين بازديدكنندگانش را مي كشد.
بعد از ورود آنها، او همه آنها را نمي شناسد، اما آنها او را به خوبي مي شناسند. آنها آمده بودند تا تاييد كنند كه اين مرد صدام است يا نه.
چهار مقام بلندپايه سياسي عراق به دعوت آمريكايي ها به بازداشتگاه صدام در بغداد رفتند. آمريكايي ها مي خواستند كه اين ديدار از طريق پنجره هايي با ديد يك طرفه يا دوربين مداربسته صورت گيرد. اما مقامات عراقي درخواست كردند كه اين ديدار مستقيم باشد. اين اجازه داده شد. اين ديدار نيم ساعته چهار نفري كه هر يك نماينده قوم و گروهي بودند كه اعضاء آن در رژيم صدام حبس، شكنجه يا كشته شده بودند مقابل صدام قرار گرفتند.
عدنان پاچه چي يكي از اولين ملاقات كنندگان صدام كه پيش از به قدرت رسيدن حزب بعث در كودتاي سال ۱۹۶۸ وزير خارجه عراق بود مي گويد: صدام خسته و پريشان بود. انگار فروريخته بود.
هر چهار نفر مي گويند كه صدام علي رغم زنداني بودن در بازداشتگاه آمريكايي ها نسبت به گذشته هيچ پشيمان نبود، هم غرور داشت و هم نفرت و سعي مي كرد جنايات گذشته اش را با اشاره به اين موضوع توجيه كند كه او يك حاكم بود.
اولين سئوال را موفق الربيعي از اعضاي شيعه شوراي حكومتي از صدام پرسيد و گفت: چرا دستور قتل محمدباقر صدر و محمدصادق صدر (دو روحاني برجسته شيعه را در دهه ۱۹۹۰) دادي؟ صدام با شوخي با كلمه صدر كه در عربي به معني سينه است، خشم اين عضو شيعه شوراي حكومتي را برانگيخت.او قربانيان گورهاي جمعي تازه كشف شده در عراق را دزد، فراريان ارتش و خيانتكار خوانده است. ربيعي بعد از اين ديدار گفت: اگر صدام هنوز رئيس جمهور بود و ما چهارنفر زنداني، بدون شك ما را داخل دستگاه چرخ گوشت انسان مي انداخت.
آنها از او پرسيدند: اگر شما را به مردم عراق بسپاريم چه مي شود؟ او در جواب گفت: به آن غوغاگران عوام فريب.
يكي از حاضران با خشم از صدام پرسيد چطور مي خواهد روز قيامت با خداوند روبرو شود؟ صدام در جواب گفت: با قلبي آرام.
احمد چلبي رهبر كنگره ملي عراق و از حاضران در آن نشست بعد از اين ديدار گفت: او شفاف حرف مي زد. او از مردم عراق معذرت نمي خواهد و هيچ يك از جناياتش را انكار نمي كند بلكه در صدد توجيه آن برمي آيد. در اين نشست نيم ساعته پل برمر و ژنرال سانچز هم حضور داشتند. صدام كه تازه از خواب بيدار شده بود به غير از پاچه چي سه نفر ديگر را نشناخت و از اوخواست كه آنها را معرفي كند. چلبي به خبرنگاران گفت: صدام هنگام دستگيري دو اسلحه همراه داشت اما حتي يك گلوله شليك نكرد، از او پرسيدم تو كه هميشه مي گويي مرد شجاع و افتخار عرب هستي، هنگام دستگيري چرا حتي يك گلوله شليك نكردي؟ پس يك بزدل هستي.
صدام به زبان فرانسه در پاسخ به اين حرف ها، كلماتي گفت.
اول همكاري، بعد لجبازي
صدام حسين بدون هيچ مقاومتي دستگير شد و هنگام دستگيري رفتاري از روي همكاري با دستگيركنندگانش داشت، اما اين تنها به ساعات اوليه محدود شد. به گفته يكي از مسئولان اطلاعاتي آمريكا در عراق كه متن گزارش بازجويي اوليه صدام را ديده است، صدام همكاري نمي كند.
روز بعد از دستگيري به سلولي در فرودگاه بغداد برده شد. در جلسه نخست او به هيچ يك از پرسش هاي اوليه مستقيما پاسخ نداده است. متن مكتوب سخنان او نشان مي دهد كه هيچ انسجام و نظمي نداشته و پر از اشتباهات لفظي بوده است.
صدام در پاسخ به اين سئوال كه حالت چطور است؟ پاسخ داده: ناراحت هستم چون مردمم در اسارت هستند. بازجويان به او يك ليوان آب تعارف كردند و صدام در پاسخ گفته است: اگر آب بخورم بايد به دستشويي بروم و وقتي مردم من در اسارت هستند من چطور به دستشويي بروم؟
بازجويان از صدام درباره مكان نگهداري اسكات اسپيچر خلبان آمريكايي پرسيده اند كه در جنگ اول خليج فارس ناپديده شده است. صدام پاسخ داده است: نه ما هرگز زنداني نداشته ايم. نمي دانم برا ي او چه اتفاقي افتاده است؟
از صدام پرسيده شد آيا عراق سلاح كشتار جمعي داشته است. او پاسخ داد نه البته كه نه. آ مريكا اين را ساخت تا دليلي براي جنگ با ما داشته باشد.
از او پرسيده شد: اگر سلاح كشتار جمعي نداشتيد پس چرا اجازه نداديد بازرسان سازمان ملل از تاسيسات شما بازديد كنند؟
صدام پاسخ داد: نمي خواستيم آنها به ساختمان هاي رياست جمهوري بروند و به مكان هاي خصوصي ما وارد شوند. اين مقام بلندپايه اطلاعاتي آمريكا كه آنچه گزارش اولين بازجويي صدام خوانده در اختيار هفته نامه تايم قرار داده مي گويد: آمريكا اطلاعات قابل توجهي از بازجويي صدام بدست نمي آورد و بعيد است كه او اطلاعاتي بدهد.
ديگر مقامات بلندپايه رژيم كه تاكنون دستگير شده اند هم اطلاعات چنداني نداده اند.طارق عزيز صحبت چنداني با بازجوها نكرده و حتي عبد محمود منشي شخصي صدام هم هيچ اطلاعاتي نداده است.
خبرگزاري هاي ديگر به نقل از منابع خبري خود نوشتند ژنرال سانچز فرمانده نظاميان آمريكايي در عراق ساعتي پس از دستگيري صدام به وي گفت كه در خيابان هاي شهر مردم جشن گرفته اند، مي دانيد؟ و او در پاسخ گفته است: اوباش هستند.
وقتي از او درباره گورهاي جمعي پرسيده شد كه بعد از فروپاشي رژيم عراق در شهرهاي مختلف كشف شد و شاهدي بر جنايات صدام است، ديكتاتور سابق گفته است: آنها دزد بوده اند.

* عبدالعزيز حكيم رئيس شوراي حكومت انتقالي عراق، دستگيري صدام حسين را «ضربه اي بسيار شديد» به تروريستهايي خواند كه در داخل و خارج از اين كشور فعاليت دارند.وي در گفت و گو با روزنامه اسپانيايي «آ.ب.ث» در مادريد تصريح كرد: به رغم كاهش حملات تروريستي در عراق پس از دستگيري صدام اين حملات به طور كلي از بين نخواهد رفت.
رئيس دوره اي شوراي حكومت انتقالي عراق با تاكيد بر لزوم محاكمه صدام در خاك اين كشور گفت: براي اين منظور يك دادگاه ويژه براي رسيدگي به جنايات جنگي در عراق تشكيل شده است.وي افزود: محاكمه صدام عادلانه بوده و در آن، حقوق وي به عنوان يك انسان در نظر گرفته خواهد شد.
حكيم درباره احتمال اعدام صدام اظهار داشت: حكم اعدام در عراق هنوز به قوت خود باقي است و صدام هم جنايتكارترين فرد اين كشور است اما بايد ديد چه تصميمي درباره وي گرفته مي شود.
* روزنامه الوطن چاپ عربستان ديروز نوشت: محل پنهان شدن صدام از چند ماه پيش توسط نيروهاي اطلاعاتي آمريكا شناسايي شده بود.اين روزنامه به نقل از يك كارشناس اروپايي افزود: نيروهاي آمريكا براي دستگيري، صدام، منتظر دستور دولت متبوع خود بودند.
* «بيل رامل» يكي از مقامهاي ارشد وزارت خارجه انگليس روز دوشنبه به شبكه بي.بي.سي گفت:شوراي حكومتي عراق در روزهاي اخير اعلام كرده بود كه قصد دارد با نظارت جامعه بين المللي دادگاهي را براي محاكمه صدام حسين تشكيل دهد و اين طور كه به نظر مي رسد عراقي ها قصد دارند كه اين موضوع را به تنهايي حل كنند. در چنين شرايطي ما نظر خود را واضح و آشكار درخصوص مجازات مرگ اعلام مي كنيم كه مخالفت قاطعانه ما را در اين باره نشان مي دهد.
* تومي لبيد وزير دستگاه قضايي رژيم صهيونيستي گفت در صورت محاكمه صدام اين رژيم هم از او شكايت خواهد كرد.
* طرفداران صدام حسين در منطقه اعظميه بغداد تظاهرات كردند.به گزارش واحد مركزي خبر از بغداد طرفداران صدام كه نزديك به ۲۰۰۰ تن بودند برخي صورت هاي خود را پوشانده بودند و برخي نيز مسلح بودند.
* احمد قريع نخست وزير تشكيلات خودگردان فلسطيني از اظهارنظر صريح درباره بازداشت صدام حسين سر باز زد و اعلام كرد بازداشت وي مسئله اي داخلي براي عراق است.وي اولين مقام فلسطيني است كه به طور رسمي درباره بازداشت صدام اظهارنظر كرده است و افزود: ما از هر تصميمي كه مردم عراق بگيرند حمايت مي كنيم.
*سفير انگليس در تهران با ابراز خرسندي از دستگيري صدام، تاكيد كرد تصميم گيري درباره نحوه محاكمه ديكتاتور سابق عراق حق مردم عراق است.
«جان دالتون» ديروز در گفت وگوي اختصاصي با خبرگزاري فارس تصريح كرد: «تنها مردم عراق هستند كه مي توانند با توجه به عرف قضايي كشور خود درباره سرنوشت صدام تصميم بگيرند.»دالتون در پاسخ به سئوالي درباره توجيه حضور نيروهاي خارجي در عراق پس از دستگيري صدام گفت: «نيروهاي ائتلاف حتي لحظه اي بيش از آنچه در جدول زماني انتقال قدرت به مردم عراق تعيين شده است در اين كشور باقي نخواهند ماند.»
* وزير دفاع انگليس هشدار داد به رغم دستگيري صدام، درگيري و خشونت در عراق افزايش خواهد يافت و بعضي اوقات حتي «عناصر» خارجي نيز در اين حملات نقش خواهند داشت.
به گزارش خبرگزاري فرانسه از لندن، «جف هون» افزود: «ما بايد اين واقعيت را بپذيريم كه هنوز عناصر داخلي و خارجي در عراق وجود دارند كه همچنان به حملات برضد نيروهاي ائتلافي ادامه مي دهند.»

«كنعان مكيه» از نويسندگان مخالف عراقي در كتاب خود درباره عراق صدام حسين توضيح مي دهد كه قويترين عاملي كه رژيم بي رحم عراق را در قدرت نگاه مي داشت بيش از قدرت بي رحمانه «فضاي رعب و وحشت» بوده است.
به همين دليل مكيه عنوان كتاب خود را «جمهوري وحشت» انتخاب كرده است.
صدام وحشت را در همه مراحل اعمال مي كرد، مثلا با خيانتكاران پيش از آنكه كاري كنند برخورد مي كرد چون مي گفت: «پيش از آنكه اين فرد خودش بداندكه مي خواهد به من خيانت كند من از آن مطلع مي شوم».
اما اين بار او نمي دانست. آن عراقي كه لحظه آخر مكان صدام را لو داد و خبري را داد كه به دستگيري او منجر شد، فقط يكي از صدها عراقي بود كه همكاري با نيروهاي آمريكايي را شروع كرده اند. ممكن است آنها چندان هم از آمريكايي ها خوششان نيايد، اما از بعثي ها تنفر دارند و رفته رفته از ترسشان كاسته مي شود. بعد از اتفاق روز يكشنبه ترس آنها از اين هم كمتر مي شود. بعد از دستگيري صدام با يكي از مقامات بلند پايه دولت بوش صحبت مي كردم. او تاييد كرد كه اطلاعات ائتلاف رفته رفته به طور چشمگيري بهتر مي شود. او گفت: افرادي كه در عراق هستند به ما مي گويندكه همكاري اطلاعاتي عراقي ها در هفته هاي اخير بهتر شده است. پس دستگيري صدام بي دليل نبوده است. اين واقعه دلايل متعددي داشته است. هماهنگي ميان اطلاعات و تحليل ها بهتر شده و در نتيجه اطلاعات نسبت به گذشته بهتر شده است. اما عامل ديگري هم وجود دارد . بسياري از عراقي ها به دليل درگيري و حملات ونا آرامي ها خسته شده  اند. آنها نمي خواهند در چنين كشوري با اين وضعيت زندگي كنند.
اين مقام آمريكايي درباره اينكه آيا دستگيري صدام اين وضعيت را آرام مي كند يا نه مي گويد، اظهار نظر در اين باره دشوار است. من هميشه فكر مي كنم كه او بخش عمده وقت خود را صرف حفاظت از جانش كرده است.مدركي وجود ندارد كه ثابت كند او با عوامل حملات و نا آرامي ها در ارتباط بوده است. او هنگام دستگيري هيچ وسيله ارتباطي نداشت. اما تاثير واقعي اين اتفاق تاثير رواني است. در جوامعي چون عراق راز و رمز قدرت ديكتاتور همه را مبهوت مي كند. بعد از مرگ استالين تا چند روز مردم باور نمي كردند كه او مرده است. نمي توانستند تصور كنند كه او صحنه را ترك كرده است.
دستگيري صدام در درازمدت ناآرامي ها را ساكت مي كند. استراتژي چريك ها پيروزي نظامي نبوده است. آنها با حملات خود به اين هدف دست نمي يابند.آنها در پي پيروزي سياسي هستند آن هم با ايجاد اين برداشت كه ائتلاف نمي تواند عراق را با ثبات كند. پس از دستگيري صدام آنها در اين جنگ رواني دچار يك ضربه ويران كننده شدند.
اگر وضعيت كلي اطلاعات بهبود يابد، پيامدهايي بسيار فراتر از دستگيري صدام خواهد داشت.
آن مقام دولتي در واشنگتن مي گويد: اميدوارم اين دستگيري وضعيت همكاري اطلاعاتي در عراق را بهبود بخشد. اما مشكل امنيت را حل نمي كند. هنوز هم بايد هر كاري مي توانيم براي حل اين مشكل بكنيم. اين دستگيري مشكلات سياسي عراق را هم حل نمي كند.
اگر استراتژي نظامي ائتلاف در جهت بهبودي تغيير يافته استراتژي سياسي آن نيز از يك جنبه بسيار مهم دچار تغيير شده است. توني بلر از واقعه دستگيري صدام استفاده كرد و در سخنان خودبه اين مناسبت، به صراحت درصدد جلب نظر جامعه سني عراق برآمد. اين بخشي از تلاش ها براي متقاعد كردن سني ها و دادن اين پيام به آنهاست كه جايگاه مهمي در عراق جديد دارند. اين براي ثبات آينده عراق بسيار مهم است. آنها در گذشته ۲۰ درصد جمعيت كشور بودند كه ۱۰۰ درصد قدرت را در دست داشتند. اما اكنون ۲۰ درصد جمعيت كشورند و فكر مي كنند كه صفر درصد قدرت دارند. مقام آمريكايي مي گويد: بايد به آنها نشان دهيم كه اين درست نيست.
«استراتژي سني» (عنواني كه براي استراتژي جديد آمريكا و انگليس در عراق انتخاب شده) سه شكل خواهدگرفت: بهبود وضعيت امنيتي مناطق سني نشين، ايجاد درآمد و شغل در اين مناطق و وارد كردن سني ها به نهادهاي سياسي عراق جديد.
مسئول دولتي در واشنگتن مي گويد: مشكل اين است كه اكنون تعداد معدودي سازمان سياسي در عراق وجود دارد. صدام همه آنها را نابود كرده است.
بنابراين ما بايد ابتدا به تشكيل انجمن  هاي حرفه اي و احزاب سياسي كمك كنيم.
بعضي از مقام هاي دولت بوش مي خواستند ابتدا پيروز شوند و بعد درباره اين استراتژي سياسي فكر كنند. اين يك رويكرد اشتباه است زيرا مشكل سياسي باعث بروز مشكل نظامي مي شود. اما اكنون استراتژي پخته تري در دست است.
اينكه هيچ يك از اين اتفاقات مشكل سياسي عراق را حل
نمي كند. اين ها مسائل حساس و آزار دهنده  اي را كه با شروع انتقال قدرت در عراق پديدار شده حل نمي كند. اما دستگيري صدام حسين رويداد بزرگ و مهمي بود. «جمهوري وحشت» مرده است.
فريد ذكريا- نيوزويك
ترجمه: نيلوفر قديري

بشار اسد، رييس جمهور سوريه ديروز هنگام سفر به يونان اعلام كرد نگران آن نيست كه كشورش پس از عراق هدف بعدي امريكا قرار گيرد. به گزارش خبرگزاري فرانسه از آتن، اسد در پاسخ به سئوال يك خبرنگار مبني بر اين كه آيا او پس از آنكه ائئلاف تحت رهبري امريكا كشور هم مرز سوريه، عراق را اشغال كرد نگران شده است گفت: «آنچه در عراق اتفاق افتاد مربوط به عراق است نه سوريه.»

نشست لويه جرگه براي تصويب قانون اساسي افغانستان كه روز يكشنبه با حضور ۵۰۲ نماينده در كابل آغاز شده بود، ديروز نيز ادامه يافت. در جلسه ديروز پس از بحث هاي مختلف نمايندگان و ارائه پيشنهادهاي گوناگون در مورد شيوه انتخاب معاونان، لويه جرگه به اتفاق آراء تصميم گرفت با معرفي داوطلبان نمايندگي و از طريق ورقه رأي گيري انجام شود.
براساس گزارش هاي رسيده از كابل، علاوه بر اختلاف نظرهايي كه درخصوص نمايندگان انتخابي و انتصابي و نيز آيين نامه برگزاري جلسات و مسائل شكلي اداره امور وجود داشت،  بزرگترين اختلاف نظر درباره ماهيت قانون اساسي پيشنهادي مربوط به اعطاي قدرت زياد به رئيس جمهور است.