عليرغم پيشرفت هاي تحصيلي دختران، هنوز برنامه هاي آموزشي طراحي شده براي آنها نياز به حمايت دارد.
بسياري از معلمان، والدين و مديران معتقدند در گذشته دختران نسبت به پسران در رياضي، علوم و تكنولوژي در سطح پايين تري قرار داشتند. در نتيجه مؤسسه ملي علوم، انجمن دختران، انجمن علوم سالي رايد و ديگر سازمان ها و پيشگامان و همچنين انجمن آمريكايي مؤسسه آموزشي زنان دانشگاهي، مؤسسات تكنولوژي بعد از مدرسه را پشتيباني كرده اند و به خصوص اردوگاه هاي تابستاني رياضي را براي تشويق دختران در اين زمينه برنامه ريزي كرده اند.
دختران پيشرفت هاي زيادي كرده اند تا جايي كه امروزه بسياري از آنها در رياضيات و علوم از پسران پيشي گرفته اند و بسياري نيز به دانشكده ها راه يافته اند. آيا بحران پايان يافته است؟ بعضي ها به اين سئوال پاسخ مثبت مي دهند و اظهار مي دارند كه ما نياز به برنامه ريزي هاي درازمدت ويژه دختران نداريم. در حقيقت آنها ادعا مي كنند كه چنين برنامه هايي غيرعادلانه است و توفيق دختران ناشي از اجحاف شدن حق پسران است. اما حقيقت اين است كه اين گونه برنامه هاي غني سازي براي دختران، بيش از گذشته مورد نيازاست.
چالش هاي دختران هنوز در پيش روست
اگر چه در دهه گذشته، دختران در رشته هاي علوم و رياضيات حضور گسترده اي داشته اند، ولي مشاركت آنها و فعاليت ها در تكنولوژي پيشرفته، از رشد چنداني برخوردار نبوده است. امروزه در دانشگاه هاي آمريكا، تعداد دانشجويان دختر، اندكي بيشتر از دانشجويان پسر است. اگر نگاه دقيق تري به افرادي كه به مدارج علمي در رشته هاي تكنولوژي پيشرفته نائل آمده اند بيندازيد، نابرابري وحشتناكي بين اين دو جنس مشاهده مي كنيد. مثلاً خانم ها ۲۸ درصد از مدارك ليسانس علوم كامپيوتري و ۱۸ درصد از مدارك ليسانس مهندسي را كسب كرده اند، ولي بيش از يك پنجم مدارك ليسانس فيزيك و يك هشتم از مدارك دكتري به خانم ها اختصاص ندارد. طبق آمار اداره كار آمريكا، مشاغل تكنولوژي پيشرفته از جمله مشاغل روزافزون سريع در قرن ۲۱ است و در آينده جهت برنامه ريزي، طراحي و مديريت سازمان ها متقاضيان بيشتري خواهند داشت و افرادي كه در اين حوزه ها مشغول به كار شوند، از حقوق هاي بالايي برخوردار خواهند بود. دختران منبع بكر با استعدادي هستند كه به سمت اقتصاد و فرهنگ تكنولوژي پيشرفته هدايت مي شوند، ليكن بايد در اين زمينه ها به موقع مورد تشويق قرار گيرند. اگر آنها مورد تشويق قرار نگيرند، فرصت براي ادامه حرفه ها در اين رشته ها از بين مي رود.دختران به دلايل ديگري نيز نياز به حمايت ويژه دارند. دختران از افت اثبات شده اعتماد به نفس در دوران نوجواني شان رنج مي برند. كاهش اعتماد به نفس مي تواند باعث افت عملكرد تحصيلي و كاهش همت و تلاش شود. موانع ديگر يادگيري كه مدارس مواجه شدن با آن را سخت مي دانند، ليكن برنامه هاي آموزشي ويژه دختران در آن موفق تر هستند، عبارتند از: آزارهاي جنسي، اعتياد، بارداري، خشونت و اختلالات تغذيه.
|
|
تناسب رويكردهاي تدريس با نيازهاي دختران
توجه به دختران هميشه به معني فقط دختران نيست. بسياري از مربيان، آموزش هاي عملي، علوم عمومي، رياضيات و فعاليت هاي كلاسي را طوري برنامه ريزي مي كنند كه هم براي دختران و هم براي پسران جالب مي باشد. به عنوان مثال: دنيس تبسكو و مري برس معلمان رياضي و فيزيك دبيرستان هادون فيلد مموريال در هادون فيلد نيوجرسي از حساب ديفرانسيل پيشرفته اصلاح شده به منظور تحول برنامه فيزيك استفاده مي كنند، تا كلاس براي دختران و پسران مطلوب شود. آنها به جاي محاسبه كردن مسئله به روش استاندارد، شاگردانشان را به استفاه از روش هاي بصري و كلامي براي حل مسئله آموزش مي دهند.
تبسكو مي گويد: دانش آموزاني كه داراي درك ملموس و انتزاعي بودند، تفكر انتقادي آنها در يك سطح بود كه من تا به حال نديده بودم و نتايج امتحاناتشان ثابت كرد كه آنچه را كه من در كلاس درس تجربه مي كردم به وقوع پيوسته است. براي اولين بار در حرفه ام، مشاركت كلاسي، نمرات آزمون ها و رويكردهاي كلي را بين جنسيت ها يك جور ديدم.
راهبردهاي ديگر براي رسيدن دختران به پسران شامل مفهوم رياضي القايي، علوم و تكنولوژي در زمينه هاي موضوعي از موسيقي گرفته تا تاريخ است. استفاده گسترده از كامپيوتر در بين رشته هاي تحصيلي، به دانش آموزان دختر نكات كليدي بسياري را ياد مي دهد تا مهارت و اعتماد به نفس در استفاده از تكنولوژي را به دست آورند. دختران بيشتر از پسران به كامپيوتر به عنوان ابزار مي نگرند و علاقه بيشتري به كامپيوتر براي حل مشكلات واقعي نشان مي دهند.
همه دانش آموزان (چه پسر و چه دختر) از جلسات و مصاحبات با زنان متخصص شاغل در رشته هاي علوم و تكنولوژي پيشرفته بهره مي گيرند.
بعضي از معلمان، مشاركت با دانش آموزان را در پيدا كردن آخرين دستاوردهاي تحقيقات در جنسيت و علم، رياضي و تكنولوژي، مفيد مي دانند. مربيان ممكن است اين گونه برنامه ها را به عنوان ايجاد اميدواري براي موفقيت تحصيلي دانش آموزان مد نظر بگيرند. اين برنامه ها به منظور كمك به معلمان در دست يافتن به آموزش يكسان نگر جنسيت طراحي شده اند. معلماني كه در چنين برنامه هايي شركت مي كنند، كلاس هاي ديگر را مشاهده مي كنند و كنش متقابل همكارانشان را با دانش آموزان ثبت مي نمايند. آنها در نابرابري هاي جنسيتي به پنج موضوع مهم توجه دارند كه عبارتند از: ارتباط آموزشي، دسته بندي و سازماندهي، مديريت و نظم و ترتيب كلاس درس، بالا بردن اعتماد به نفس و ارزيابي از عملكرد دانش آموزان.
معلمان در ايجاد اميدواري براي موفقيت هاي آموزشي دانش آموزان از طريق مشاهده گروهي، بازخورد و واكنش فردي از گرايشات دروني شان آگاه مي شوند و كيفيت كنش و واكنششان افزايش مي يابد.
يادگيري مشاركتي دختران و پسران
انجمن آمريكايي مؤسسه آموزشي زنان دانشگاهي در سپتامبر ۲۰۰۰ يك گردهمايي به نام «آن سوي رقابت هاي جنسيتي» تشكيل دادند، در اين گردهمايي هيأتي از محققان و پژوهشگران جمع شدند تا مسائل دختران و پسران را بررسي كنند. اين هيأت معتقد بود موانع زيادي در سر راه موفقيت دختران و پسران وجود دارد، كه اغلب ناشي از باورهاي فرهنگي مربوط به جنسيت زن و مرد است كه ما انتظار داريم دختران و پسران با آن برخورد خوبي داشته باشند. هدف از يكسان نگري جنسيت، ساختن محيطي براي يادگيري است، كه دختران و پسران تحت فشار رفتارهاي كليشه اي و انتظارات جنسيتي قرار نگيرند. عموميت دادن دختران و پسران، به حساب آوردن آنها در گروه هاي متفاوت همچون نژاد، قوميت، مقام هاي سياسي و اجتماعي و ديگر ويژگي ها نيست. ما نياز داريم به آن سوي تصور دختران و پسران به عنوان دو گروه جنسي حركت كنيم.
اين هيأت همچنين معتقد است آموزش متفاوت كودكان يك بده بستان نيست. اين عقيده كه يك جنس، پله ترقي ديگري شود، يكي از موارد مسخ جنسيت و يادگيري است. در حقيقت تحقيقات نشان مي دهد تأكيد فزاينده كلاس درس بر كار گروهي و تيمي، اگر چه اساساً به منظور بهبود وضع دختران انجام مي گيرد، ولي به نفع پسران نيز هست. كار گروهي باعث مي شود تكاليف محوله به طور كامل انجام شود و همچنين دانش آموزان را مجبور به رقابت عليه ديگري مي كند. اگر چه بعضي از دانش آموزان در اين نوع محيط رشد مي كنند، ولي بسياري نيز رشد نمي كنند. اين مهم است كه معلم كار كلاس درس را براي همه دانش آموزان، به وجود آورد و آن به اين معني است كه روش هاي تدريس متعددي اتخاذ نمايد تا با دانش آموزان متفاوتي تماس حاصل كند.
|
|
گزارشي به عنوان «تفكيك از طريق جنسيت» توسط انجمن آمريكايي مؤسسه آموزشي زنان دانشگاهي در سال ۱۹۹۸ انتشار يافت كه شواهد مبتني بر اينكه مدارس يك جنسيتي موفق تر هستند را دارا بود. اگر چه مدارس و كلاس هاي يك جنسي نتايج مثبتي را براي دانش آموزان به همراه دارد، ولي محققان به طوركامل پيامدهاي آموزش يك جنسي و تأثير دراز مدت آن را بر دختران و پسران بررسي نكرده اند.
حذف تعصبات جنسيتي در كلاس درس و آماده كردن همه دانش آموزان با يك آموزش يكسان نگر، به گونه اي است كه در آن دختر و پسر به يك اندازه سود مي برند.
از بين بردن موانع يادگيري براي كودكان
مبارزه دختران عليه پسران فقط براي منصرف كردن ما از ايجاد مدارس مؤثر يكسان نگر است كه براي همه دانش آموزان به كار مي آيد البته، هم دختران و هم پسران مشكلاتي پيش رو دارند كه بر موفقيت و آموزششان تأثير مي گذارد. تحقيقات حاكي از آن است كه پسران بيشتر علاقه مند هستند تا در كلاس هاي آموزش فردي ثبت نام كنند و همچنين آنها بيشتر مايلند تا از مدرسه ترك تحصيل كنند. در واقع ما بايد به اين مسائل توجه كنيم.
با چالش هاي مهمي كه پسران با آن روبرو هستند، آيا ما هنوز نيازمند برنامه هدفمند خاصي در جهت تشويق موفقيت دختران در مدرسه هستيم؟ پاسخ به اين سئوال مثبت است. آيا ما نياز به برنامه هايي براي پسران داريم؟ بله، نيازهاي متفاوت، مستلزم راه حل هاي متفاوت است. كسي مخالفت نمي كند كه دانش آموزان انگليسي زبان با مهارت هاي محدود، نياز به آموزش هاي ويژه دارند. آيا اگر ما به نيازهاي اين دانش آموزان توجه كنيم، بچه هاي ديگر مغبون واقع مي شوند. حقيقت اين است كه همه دانش آموزان به توجه ما نياز دارند.
هر كودكي استحقاق دسترسي به فرصت ها را دارد. اگر موانعي براي موفقيت وجود داشته باشد، ما بايد سعي كنيم آنها را برطرف كنيم. رسالت ما اين است كه به نيازهاي منحصر به فرد يادگيري همه دانش آموزان اعم از: دختران و پسران، معلولان، سفيد و سياه، هموطن يا بيگانه، ثروتمند و فقير توجه كنيم.
فقط در اين جاست كه ما مي توانيم از يكسان نگري، موفقيت تحصيلي و عدالت براي همه كودكان اطمينان حاصل كنيم.
نوشته: دنيس ا.جاب
ترجمه: معصومه عظيمي
منبع: Educational Leadership/
ژانويه ۲۰۰۲-دسامبر۲۰۰۳