مي گويند تازه ترين فيلم بهمن قبادي حاصل موفقي داشته است و فيلمي خوش ساخت شده كه دقتش بر جزييات مستند، تصويري تكان دهنده از جنگ در عراق ارايه مي دهد. اين تعاريف البته هنگام نمايش فيلم هاي قبلي قبادي هم شنيده مي شد اما تصويري كه رسانه هاي داخلي و خارجي يعني همه آنها كه فيلم را ديده اند از آن ارايه مي دهند، به قدري ثابت است كه گويا بايد باور كرد «لاك پشت ها هم پرواز مي كنند» فيلم خوبي از كار درآمده است.
فيلم بهمن قبادي هفته گذشته وقتي در آخرين روزهاي جشنواره سن سباستين روي پرده رفت، خيلي از معادلات را به هم ريخت و سبب شد شامگاه روز شنبه بهمن قبادي روي سن مراسم اختتاميه در حالي جايزه اش را از ماريو بارگاس يوسا نويسنده نامدار پرويي بگيرد كه كمتر كسي ديگر به موفقيت سينماي بين المللي ايران در محافل جهاني باور داشت.
«لاك پشت ها هم پرواز مي كنند» جايزه «صدف طلايي» جشنواره بين المللي فيلم «سن سباستين» اسپانيا را در شرايطي گرفت كه قبادي در سال ۲۰۰۰ ميلادي با فيلم «زماني براي مستي اسب ها» جايزه دوربين طلايي فستيوال كن فرانسه را از آن خود كرده بود و در سال ۲۰۰۲ ميلادي نيز موفق به دريافت جايزه كن و فستيوال شيكاگو براي دومين كار خود به نام «آوازهاي سرزمين مادري ام» شده بود.
پس از كسب اين جايزه خبرگزاري فرانسه در گزارشي از جشنواره بين المللي فيلم سن سباستين اسپانيا نوشت: «بهمن قبادي كارگردان مشهور ايراني فيلمي را به اين جشنواره ارايه كرد كه موضوع آن تاكنون به صورت فيلم درنيامده بود. ستارگان اين فيلم، كودكان كرد عراقي اي هستند كه در ارودگاه هاي آوارگان در شمال عراق زندگي ميكنند و تاكنون هرگز آنان را در برنامه هاي تلويزيوني و ماهواره اي نشان نداده اند.»
بهمن قبادي در كنفرانس مطبوعاتي پايان جشنواره هم گفت: «لاك پشت ها هم پرواز ميكنند، از سياست سخني به ميان نميآورد بلكه زندگي واقعي اين مردم را به نمايش ميگذارد. من سعي كردم صحنه هايي را در اين فيلم نشان دهم كه تاكنون هرگز در شبكه هاي تلويزيوني نمايش داده نشده اند. در اين مدت جورج بوش رئيس جمهوري آمريكا و صدام حسين رئيس جمهوري سابق عراق به ستاره هاي تلويزيون تبديل شدند، اما قهرمانان واقعي، اين كودكان هستند. از آن جا كه من نيز يك كرد هستم، بايد از سياست سخن بگويم. من از سرنگوني صدام حسين خوشحال هستم، اما حضور نيروهاي آمريكايي در منطقه مرا ناراحت كرده است. براي همين در فيلم من صدام حسين و بوش سياهيلشكر هستند و مردم و كودكان عراقي شخصيت هاي اصلي فيلم به شمار ميروند. اين فيلم توسط كودكاني بازي شده است كه تاكنون هرگز سينما را به چشم نديده اند.»
نكته جالب درمورد قبادي وقتي بود كه روي سن رفت تا جايزه اش را بگيرد. وقتي قبادي ديد همه او را فيلمسازي كرد مي نامند و ترجيح مي دهند نامي از ايران به ميان نيايد، پس از گرفتن جايزه اش گفت: «خوشحالم كه اين جايزه به سينماي ايران تعلق مي گيرد.» حرفي كه حتي خبرگزاري هاي خارجي هم كه از شيوه خود مراسم تبعيت و قبادي را فيلمسازي كرد كه در تهران زندگي مي كند ناميده بودند، مجبور به نقلش شدند. اين هوشمندي در ديگر حرف هاي قبادي در جشنواره سن سباستين هم ديده شد. او در گفت و گويي درباره شرايط ساخته شدن و روند توليد كار گفت: «صحنه هاي بسيار دردناكي در فيلم وجود دارد. من اميدوارم كه يك حكومت مردم سالار در عراق برقرار شود و كردستان بتواند صنعت سينماي خود را داشته باشد و كردها بتوانند در عرصه سينما خود را نشان دهند. در اين فيلم فقط سه ايراني در بين دست اندركاران فيلمبرداري بودند: خودم، دستيار و فيلمبردار. بقيه افراد عراقي بودند. من فيلم را با شوخي و نصب آنتن هاي ماهواره اي آغاز كردم و سپس به سمت صحنه هاي خشن همچون تجاوز ارتش صدام ، مرگ و قطع عضو رفتم. اين فيلم با ورود نيروهاي آمريكايي و قطع عضو «كاك ماهواره اي» كه براي نجات يك كودك نابينا خود را بر روي مين پرتاب ميكند، پايان مييابد. درحالي كه كاك فكر ميكند آمريكايي ها كشورش را به بهشت تبديل ميكنند، يكي از دوستانش به او ميگويد: آنقدر مين آمريكايي جمع كردي كه بالاخره جانت را در اين راه گذاشتي.»
|
|
حرف هاي رسانه هاي خارجي باز هم جالب توجه است. حدود يكصدوپنجاه رسانه اسپانيايي زبان در اسپانيا و كشورهاي آمريكاي لاتين، با تمجيد از ويژگيهاي لاك پشت ها هم پرواز مي كنند، موفقيت روزافزون سينماي ملي ايران را ستوده اند.
«لا اونيورسال» چاپ ونزوئلا نوشته است كه برنده شدن فيلم قبادي كسي را متعجب نكرد، زيرا سينماي ايران در سال هاي اخير ثابت كرده است كه يك سينماي موفق است. سينماي ايران در جشنواره سن سباستين توانمندي خود را به نمايش گذاشت، همان گونه كه در ديگر فستيوال ها كارگردان هايي همچون عباس كيارستمي، مجيد مجيدي و جعفر پناهي از اعتبار آن دفاع كرده بودند. روزنامه «ال پاييس» چاپ اسپانيا هم به نقل از «ماريو وارگاس يوسا» نويسنده سرشناس آمريكاي لاتين و رئيس هيات داوران جشنواره سن سباستين نوشت كه فيلم قبادي، سرشار از انسانيت، شعر و احساس است. روزنامه لاوانگوارديا چاپ بارسلونا هم نوشت: لاك پشت ها هم پرواز مي كنند، يك فيلم تكان دهنده درباره كودكان عراقي است كه واقعيت را به صورتي عريان روايت ميكند. روزنامه «ال موندو» نيز به ويژگيهاي فيلم و تهيه آن در منطقه كردنشين مشترك ايران، عراق و تركيه اشاره كرد و نوشت : بدبختي، جنگ، شكنجه و اردوگاه پناهندگان، كليد واژه هاي اين فيلم قبادي است. نشريه اينترنتي «اوتروكامپو» در آمريكاي لاتين هم نوشت: قبادي در فيلم «لاك پشت ها» به موضوعاتي پرداخته است كه به سادگي ديده نميشوند، اما او به عنوان يك سينماگر موفق، نكته بين و بومي توانسته است شرايط ساكنان منطقه را به زيبايي براي بيننده توصيف كند.
به نوشته برخي مطبوعات، اگر فيلم لاك پشت ها مستند بود، بينندگان قادر به درك سختيهايي كه مردم آن منطقه دارند، نبودند: كودكان بازيگر در فيلم لاك پشت ها هم شادي و هم درد را نشان ميدهند... آنان واقعاً فوق العاده هستند. افراد بزرگي هستند در اندام هايي كودكانه.
كم بودن هزينه ساخت فيلم لاك پشت ها يكي ديگر از ويژگيهايي است كه موردتوجه روزنامه هاي اسپانيايي زبان قرار گرفته است. آنها نوشته اند كه قبادي موفق شده است براي ساخت فيلم خود، از امكانات موجود درمنطقه به درستي استفاده كند و با كمترين هزينه، پيام فيلم و واقعيت را نشان دهد.
حالا جايزه بهمن قبادي يك برگ برنده ديگر براي سينماي بين المللي ايران است. سينمايي كه حضور كمرنگش در ونيز سبب شده بود خيلي ها پايان عمرش را پيش بيني كنند اما قبادي پس از دريافت جايزه اش در سن سباستين، به شكل معناداري جايزه را علاوه بر اهدا به مردم مناطق كردنشين به سينماي ايران هم تقديم كرد. اين يعني سينماي جشنواره اي ايران هنوز نفس مي كشد. سينمايي كه مي تواند سينماي بين المللي ايران هم ناميده شود.
فيلم قبادي اين هفته در جشنواره بين المللي كودك و نوجوان اصفهان هم روي پرده خواهد رفت و اصلاً بعيد نيست جايزه اصلي بخش بين الملل اين جشنواره را هم از آن خود كند.