سام پورمهدي
در ميان دولت مردان جمهوري اسلامي ايران اكبر هاشمي رفسنجاني بيش از همه دغدغه ثبت اتفاقات تاريخي را داشته و دارد. بخشي از اين دغدغه شايد به دلبستگي و علاقه مندي وي به تاريخ معاصر برگردد و بخشي ديگر به دست به قلم بودن و حتي ناشربودنش در سالهاي پيش از انقلاب برمي گردد كه هر سه اين مشخصات وقتي در چهره اي جمع شود، طبيعي است كه دغدغه ثبت و انتشار خاطرات در وي بيش از ديگران ظهور و بروز پيدا كند.
نخستين كتاب از مجموعه اي كه هاشمي رفسنجاني خود در شكل گيري آن سهم و نقش داشت؛ «هاشمي و انقلاب» نام داشت كه در سالهاي مياني دهه ۷۰ و به كوشش سيد مسعود رضوي به نگارش درآمد. اين اثر تا به امروز يكي از كاملترين منابع درباره رخدادهاي ابتداي انقلاب تا آغاز جنگ است و حتي با اثري كه هم اينك و از سوي دفتر نشر معارف به دست چاپ سپرده شده است(كتاب انقلاب و پيروزي) پهلو مي زند.
پس از اين كتاب بود كه هاشمي به سراغ انتشار خاطرات روزانه خود از سال ۶۰ به بعد رفت. اين خاطرات كه به نوشته هاشمي تا به امروز به ۲۲ جلد رسيده است، سه مجلد آن (سالهاي ،۶۰ ۶۱ و ۶۲) منتشر شده است، كه اطلاعات ذيقيمتي را در اختيار مورخان و محققان قرار مي دهد. هاشمي در مقدمه كتاب درباره چگونگي نگارش اين خاطرات مي نويسد.
«از سال ۱۳۶۰ تاكنون، هر روز كارها و خاطرات خودم و نيز حوادث مهم داخلي و خارجي را در صفحه اي از تقويم متعلق به همان روز نوشته ام... تاكنون سه جلد كتاب از متن همان يادداشتها كه متعلق به سالهاي ۱۳۶۰ ، ۱۳۶۱ و ۱۳۶۲ مي باشد، با عناوين: «عبور از بحران »،«پس از بحران» و « آرامش و چالش» منتشر شده است». اين خاطرات ابتدا و به ترتيب در روزنامه هاي همشهري، جمهوري اسلامي و جام جم انتشار و سپس در قالب كتاب منتشر شد؛ البته آنچه كه در كتاب منتشرشده است، صورتي كامل تر از انتشار يافته ها در روزنامه دارد.
استقبال از اين كتابها، به خصوص كتاب اول بسيار زياد بود، به نحوي كه در اين مدت به چاپ هشتم رسيد. اين اثر واكنشهاي متفاوت و متناقضي را نيز برانگيخت و چه در داخل كشور و چه در خارج از ايران نوشته ها و مقالات مختلفي در نقد و بررسي اين كتاب نوشته شد كه جا دارد جناب رفسنجاني در چاپهاي بعدي انتقادات و پيشنهادات راجمع بندي و به برخي از آنها پاسخ گويد تا، كتاب جنبه تكميلي و تنقيحي آن افزونتر و صبغه اسنادي آن بيشتر و در نهايت بر دانسته هاي تاريخي درباره انقلاب افزوده شود.
در كنار اين سه كتاب، ناشر و سرپرست اين مجموعه (محسن هاشمي) سعي كرده است تا با انتشار مجموعه خطبه هاي نمازجمعه، مجموعه سخنرانيها و نيز مجموعه سخنان هاشمي در مجلس ، در كتابهايي جداگانه، اين پازل را تكميل كرده و خواننده علاقه مند، به خصوص مورخان و محققان تاريخ انقلاب را، با مجموعه اي كامل و غني تر آشنا سازد.
اين مجموعه تكميل كننده بخشهايي از خاطرات اصلي اند كه بسيار خلاصه و اشاره وار نوشته شده اند. براي نمونه  در كتاب خاطرات اگر به برخي حوادث و بحث و جدلهاي مجلس به شكلي گذرا اشاره شده است (به خصوص مباحثي كه هاشمي رفسنجاني در آن حرف و سخن و اظهارنظري كرده است)، در متن مذاكرات مجلس، آن بحث و موضوع به شكل كامل انتشار يافته است. و يا اگر در خاطرات به خطبه هاي نماز جمعه و سخنرانيهاي خاص اشاره اي كوتاه صورت گرفته، متن آن سخنان، (به خصوص خطبه هاي نماز جمعه هاشمي كه تحليلي موجز و مختصر از برخي از مهمترين حوادث ايران و جهان در هر دوره اي است و خوشبختانه تا به امروز نيز فرم محتواي شنيدني و قابل استفاده، حتي براي شنونده عامي را حفظ كرده است) هم در كتابي جداگانه آورده شده است.
اين قطعات جداگانه وقتي به هسته مركزي، كه همانا خاطرات روزانه است، پيوند مي خورد، صورت و هياتي قابل اعتنا به خود مي گيرد كه همانا روايتي نسبتاً جامع و نزديك به واقعيت به تاريخ سالهاي اوليه انقلاب است.
از اين منظر كتابها و خاطرات هاشمي را در ميان مجموعه كتابهايي كه در حوزه تاريخ انقلاب نوشته شده است، اعم از خاطرات و يا مصاحبه ها،... مي توان در رده هاي بالا قرار داد، چرا كه نويسنده سعي كرده است تا آنجايي كه امكانات و شرايط موجود اجازه مي دهد، از نگاه ناظر امروزين به ماجراهاي آن روزها ننگرد، ضمن آنكه لحن  هاشمي در نگارش خاطرات تقريباً گزارش گونه، مختصر و البته با كمترين اظهارنظر شخصي است. همين ويژگي سبب شده است تا خواننده از بسياري از چهره هاي ابتداي انقلاب را كه به هر دليلي در كوران حوادث انقلاب به حاشيه رفتند، مورد غضب قرار گرفتند، حذف و حتي اعدام شدند و... بخواند، بدون آنكه با صفتي منفي در نوشته هاشمي درباره آنها مواجه شود.
«ثبت اين يادداشتها با دقت و امانت كامل و بدون دخالت دادن سليقه و خواست شخصي يا جناحي صورت گرفته و بي طرفي- كه شرط تاريخ نگاري صحيح است- مراعات شده است. اكنون هم هنگام چاپ و نشر، سعي مي شود كه در آن دستكاري نشود، جز در موارد محدودي كه سرّي از اسرار كشور و نظام و جامعه و يا آبرو و حيثيت شخص و يا شخصيت و يا جرياني در ميان باشد، كه خوشبختانه موارد اندكي پيش  آمده كه چنين شده باشد و نياز كمتري به ناديده گرفتن آن نوشته ها، ايجاد شده است و البته موارد مبهم نيز از افراد مرتبط با هر موضوع يا حادثه سئوال مي شود». (مقدمه هاشمي بر انقلاب و پيروزي )
از سوي ديگر به دليل ماهيت سالهاي ابتدايي انقلاب، تدوين خاطرات اين دوره اهميتي افزونتر از سالهاي بعد مي يابد، ويژگي سالهاي ابتدايي كه به دليل تنشهاي موجود و رقابتهاي ميان گروهها، و نيز شكل نگرفتن نهادها و افرادي كه دغدغه جمع آوري اسناد تاريخ و نيز بايگاني و طبقه بندي آنها را داشته باشند، سبب شده بود تا عملاً اين دوران نيز تا حدودي وانهاده شود به نحوي كه در مقدمه كتاب درباره اهميت تاريخنگاري اين دوره مي نويسد: «سرعت ورق خوردن كتاب تاريخ انقلاب در آن سالها، خيلي بيشتر از سالهاي بعد است. اين سالها به تمام معناي كلمه بستر انقلابي واقعي و بديع و روزانه شاهد تحول و دگرگوني و حادثه هاي مهم بوده است. ضمن آنكه بسياري از تاريخ سازان آن دوره، به رحمت خدا پيوسته اند، يا شهيد شده اند و يا به مرگ طبيعي دار دنيا را وداع گفته اند. برخي نيز گوشه نشيني اختيار كرده منزوي و بي تفاوت شده اند و...» (همان) همين كمي و كاستي ها سبب شده است تا هاشمي كه دغدغه ثبت تاريخ و به جا گذاشتن روايتي دقيق تر براي نسل آينده را در سر دارد، به رغم آنچه كه خود گرفتاريهاي مسئوليتهاي روزمره مي نامدش، به عمده درخواستهاي مصاحبه پيرامون حوادث اين دوران پاسخ مثبت گويد... اما به نظر مي رسد، تمامي اين دغدغه ها سبب نشده است كه هاشمي به صرافت پركردن اين سه سال نيفتد. «... همه اينها باعث نشده كه احساس خلاء در سلسله خاطرات و كارنامه در اين سه سال رنجم ندهد» (همان).
همين دغدغه سبب شد تا دفتر نشر معارف وعباس بشيري به گردآوري و طبقه بندي رخدادهاي مهم آن سه سال پرداخته و نتيجه را از نظر هاشمي رفسنجاني بگذرانند. اين مجموعه چنانكه شخص هاشمي مي نويسد: «چندين بار حك و اصلاح شد تا اينكه دو جلد آن تحت عنوان كتاب به بازار نشر راه يافته است».(همان)
به نظر مي رسد، تفاوت مهم اين مجموعه با سه كتاب ديگر كه در قالب خاطرات سالهاي ۶۰ تا ۶۳ منتشر شده اند، تفاوت اساسي دارد و آن اينكه «مطالب اين كتاب يادداشتهاي روزانه نيست. در برابر در بيان چگونگي حوادث، برخوردار از تحليل و توضيح است و در متن آن مقدمه و نتيجه گيري دارد ».(همان)
كتاب در چهارفصل تدوين شده و البته با ارجاعات و پانوشتهايي كه در آن آمده سعي شده اطلاعات آرشيوي مفيد و مختصري در باره جريانها و افراد داده شود، تا خواننده جوان يا ناآشنا با شخصيتها و جريانات نيز بار اطلاعاتي اش افزوده شود.
فصل اول كتاب به روزهاي پيش از انقلاب و ۷ ماهي كه هاشمي در زندان بوده است اختصاص دارد. دراين فصل مطالبي چون دادگاههاي نظامي، نماز جمعه در زندان، كار در زندان، سقوط هواپيما،... آمده است.
فصل دوم به آغاز سال ۵۷ باز مي گردد كه در آن موضوعاتي چون، دولت آشتي ملي، قيام ۱۷ شهريور، اعتصاب مطبوعات، شوراي انقلاب در نهان، كنفرانس گوادلوپ، ورود امام (ره)، بازرگان، نخست وزير دولت انقلاب، شوراي انقلاب و دولت موقت، كانال خبري انقلاب، ماجراي حزب خلق مسلمان، امام در راه قم، امام و انتقاد از دولت...
فصل سوم را بايد مهمترين فصل كتاب به شمار آورد كه چه به لحاظ مطالب و موضوعاتي كه در آن طرح شده وچه از نظر حجم قابل مقايسه با فصول ديگر نيست. مطالب اين فصل كه عنوان تثبيت انقلاب را برخود گرفته است، از ابتداي سال ۱۳۵۸ آغاز مي شود. در اين سال حوادثي مهم چون، حادثه كردستان، رفراندوم جمهوري اسلامي، محاكمه هويدا (كه هاشمي در كتاب مي گويد بدون اطلاع شوراي انقلاب اعدام شد)، ماجراي فرزندان آيت الله طالقاني، استعفاي دكتر سنجابي، تغيير در شوراي انقلاب، بحثها بر سر شكل دهي مجلس خبرگان، ماجراي ترور هاشمي، فوت آيت الله طالقاني، بحث ولايت فقيه در قانون اساسي (هاشمي به صراحت و شفافيت درباره پيشينه و چگونگي ورود اين بحث به قانون اساسي سخن مي گويد). بحران گروگانگيري سفارت آمريكا (كه هاشمي به اتفاق آيت الله خامنه اي در حج بوده اند و در اين باره نظرات خواندني اي دارد) و... كتاب در تدوين، فصل بندي، آوردن نمايه هاي متنوع، تصاوير چهره هاي سياسي صاحب نام دوران پيش و پس از انقلاب، حرفه اي و كارشناسانه پرداخت شده است. اختصاص حجمي قابل قبول براي اسناد دست اول مرتبط با موضوعات كتاب نيز بر غناي اثر افزوده است.در نهايت آنكه نويسنده سعي كرده است جانب انصاف را نگاه دارد و از گفتن واقعيتها تن نزند. همين ويژگي به همراه شجاعت در طرح برخي موضوعات مي تواند جايگاهي بايسته به اين كتاب ببخشد. اميد كه جناب هاشمي در انتشار بقيه خاطرات خويش و نيز تكميل و پاسخگويي به برخي پرسشها درباره خاطرات منتشرشده در چاپهاي بعدي كمر همت بندند.
كارنامه و خاطرات سالهاي ۱۳۵۷ و ۱۳۵۸: انقلاب و پيروزي/ هاشمي رفسنجاني/: زير نظر محسن هاشمي (به اهتمام) عباس بشيري/ ناشر: دفتر نشر معارف انقلاب، چاپ اول، پاييز ۱۳۸۳/ قطع وزيري، گالينگور به همراه تصاوير/ ۶۵۶ صفحه، ۴۵۰۰ تومان.

خواندن و بازخواني دوباره و چندباره متون كهن ادب فارسي، مي تواند آشنايي خواننده با فرهنگ كهن و باشكوه ايراني _ اسلامي را فزوني بيشتري بخشد. در چند دهه اخير و به مدد تلاش هاي چهره هاي نام آوري چون زنده ياد محمدتقي بهار و استاد شادروان مجتبي مينوي، نهضتي در تصحيح و انتشار متون كهن به راه افتاد كه سبب شد تا آثار درخشاني از ادب فارسي به بازار نشر عرضه شوند. اما اين متون به دليل نوع پرداخت و حاشيه نويسي هاي فني، كه لازم هم بود و هست، عملا با اقبال خواننده عادي كمتر روبه رو مي شد، به نحوي كه بسيار اتفاق افتاده بود كه خواننده عادي با ديدن لغت هاي منسوخ، نثر متكلف و غامض، عطاي خواندن آن را به لقايش بخشيد. اين مشكل سبب شد تا برخي از اهل ادب به صرافت انتشار گزيده هايي كوچك با شرح معاني و ... از آثار درخشان ادب فارسي بيفتند. اين آثار اگرچه براي خواننده خواستار خوانش آثار متون كهن مفيد و مختصر و قابل استفاده بود، اما اين عيب و انكسار را داشت كه برخي خوانندگان، با خواندن همين متن هاي تلخيص شده، در ذهن خود، اين گمانه را تقويت كنند كه كل اثر را خوانده اند. اين مشكل سبب شد تا يكي از چهره هاي حوزه ادبيات فارسي كه دستي چيره در داستان نويسي دارد و امروزه از داستان نويسان خوب به شمار مي رود، به صرافت شيوه تازه اي از ارايه اين متون بيفتد. اين شخص كسي نبود، جز جعفر مدرس صادقي كه با همكاري نشر مركز مجموعه اي با عنوان بازخواني متون را منتشر ساختند.
مدرس صادقي خود معتقد است كه نگاه به اين متون بيشتر دانشگاهي و مدرسي بوده است و در مقدمه كتاب ضمن توضيح تفاوت ادبيات با پژوهش ادبي مي نويسد: «مخاطب ادبيات يك خواننده آزاد است كه با رغبت و شوق به سراغ كلام مكتوب مي آيد تا با آن جفت شود _ بي هيچ واسطه اي _ متن هيچ گاه براي او تجلي گاه آراء و عقايد انتزاعي و آموختني ها نيست. او در درجه اول مي خواهد از خواندن متن لذت ببرد» و سپس از افراد مي خواهد كه به متون كهن به عنوان يك متن خواندني نظر بيفكنند.
مدرس صادقي در سالهاي قبل و پيش از چاپ نخست اين مجموعه گفته بود كه «تا امروز، باوجود همه تلاش هاي مثبت و مفيدي كه انجام گرفته، خوانندگان روزگار ما كماكان روي خوشي به ادبيات و متون كهن نشان نمي دهند و انس و الفتي با آن ندارند» و بر همين اساس مجموعه بازخواني متون را طراحي كرده است.
در اين مجموعه اصل متن دست نخورده باقي مي ماند ولي با تدوين مجدد متن و فصل بندي و پاراگراف بندي و يكدست كردن رسم الخط و نقطه گذاري و حذف مكررات و عبارات عربي و پيراستن شاخ و برگهاي اضافي، تلاش به عمل آمده تا متن به شكلي سرراست و بدون هيچ مانع و وقفه اي قابل خواندن باشد و درعين حال، كليت متن به عنوان يك اثر ادبي محفوط بماند. همه حذف ها و تمهيدات ديگر ويراستار درجهت پيوستگي و يكپارچگي متن و ارايه اثري كامل و داراي يك چارچوب مشخص به كار رفته است. درواقع مواد اصلي خواندن متن بوده و به همين دليل، از حاشيه پردازي خودداري شده. فقط فهرستي از اسامي خاص در انتهاي كتاب درج شده، همراه با فهرستي از واژه ها، واژه نامه در درجه اول به منظور آشنايي با ويژگي هاي زبان متن، تنظيم شده و در برابر گذاري واژه ها، فقط معناي واژه در متن موردنظر بوده است و از توضيحات اضافي خودداري شده است. به نظر مي رسد ويرايش هاي جديد اين مجموعه تلاشي است براي دست يافتن به صورت اصلي و جوهر خود متن _ صورتي كه تاكنون در قالب نسخه هاي خطي و مطابق با نسخه هاي خطي گرفتار آمده بود. در چاپ هاي تازه ناشر سعي كرده است طراحي هاي زيبايي براي جلد كتاب درنظر بگيرد و آنها را در قالب گالينگور انتشار دهد.
از اين مجموعه تاكنون كتاب هاي ترجمه تفسير طبري (قصه ها)، مقالات مولانا (فيه مانيه)، مقالات شمسي، تاريخ سيستان، سيرت رسول الله، عجايب نامه، قصه هاي شيخ اشراق و تاريخ بيهقي منتشر شده اند.
يك تاسف هم باقي مي ماند و آن اينكه چرا جناب مدرس صادقي و ناشر محترم، اين مجموعه را ادامه ندادند و در حد همين چند كتاب متوقفش كردند.
مريم جباري

كتاب روابط عمومي و رسانه كه توسط دو تن از صاحبنظران رشته ارتباطات و روابط عمومي نگاشته شده است، منتشر شد.
اين كتاب كه در ۱۶۰ صفحه توسط نشر سايه روشن منتشر شده، مسايل مربوط به عملكرد مطبوعاتي روابط عمومي ها و همچنين نحوه تعامل آنها با رسانه ها را مورد بررسي قرارداده است.
تعاريف روابط عمومي و رسانه، شناخت تحريريه رسانه ها، معرفي انواع مطبوعات، آموزش نحوه نگارش خبر براي رسانه هاي جمعي، تشريح منافع مشترك روابط عمومي ها و رسانه ها، ويژگي هاي خبر، مصاحبه و گزارش در ميان فعاليت هاي رسانه اي، نحوه پاسخ نويسي به مطالب رسانه ها، وابستگي متقابل رسانه و روابط عمومي به يكديگر، وظايف رسانه اي روابط عمومي در مواقع بحراني، بريده جرايد و اينترنت و روابط عمومي ازجمله دوازده سرفصل اين كتاب مي باشند.
كتاب روابط عمومي و رسانه را حسين صدري نيا و فيروز ديندار فركوش كه هردو از كارشناسان باتجربه مطبوعات و روابط عمومي ها به شمار مي روند، به رشته تحرير درآورده اند.

گفت وگو: مانا لقماني
سيدابوالحسن مختاباد - توزيع كتاب از جمله مشكلات جدي نشر در ايران است؛ نقطه اي كه چند سالي است نگاهها روي آن متمركز شده و متأسفانه هنوز راه چاره اي مناسب براي آن انديشيده نشده است. شركت «پكا» كه قريب به ۶۰ ناشر شاخص كشور آن را بنا نهادند، از بدو تأسيس (سال ۱۳۷۶)، در انديشه شبكه توزيعي گسترده در كشور بود، اما راه به جايي نبرد، چرا؟ چون بناگذاران آن از يك نكته بديهي اقتصادي غفلت كردند و آن بازار تقاضا بود.
در واقع اين مجموعه بدون توجه به كشش بازار و تقاضاي موجود به توزيع و توليد كتاب دست يازيد و در نهايت كارش به آنجا انجاميد كه از وظيفه اصلي خود، كه همانا توزيع كتاب بود، دست شست و به سراغ اموري جانبي چون جايزه مهرگان، طرح جمع آوري كاغذ باطله و... رفت.
در اين مجال كوتاه، قصد نداريم كه به نقد و ارزيابي فعاليتهاي گذشته پكا بپردازيم و نيز نمي خواهيم جايزه اي مهم و با اهميت چون «مهرگان» را سبك بشماريم، اما با توجه به آغاز به كار هيأت مديره تازه و انديشه هاي نسبتاً نويي كه در اين مجموعه وجود دارد، پيشنهاد مي كنيم كه اگر اين مجموعه خواهان تحولي در بازار توزيع كتاب است، مي بايست به تقويت عواملي رو بياورد كه تقاضاهاي بالقوه را به بالفعل و تقاضاهاي خاموش را به تقاضاهاي بالقوه تبديل كند.
اين كه براي تقاضاي بالقوه و تبديل آن به تقاضاهاي بالفعل چه بايد كرد، خود نيازمند كار كارشناسي و پژوهشي است. همچنان كه شناخت بازار تقاضاي كتاب نيز امري مغفول نهاده شده است.
براي آشنايي بيشتر با فعاليتهاي پكا، با مديرعامل آن گفت وگويي كرده ايم كه مي خوانيد.
* انگيزه اوليه تشكيل پكا چه بود؟
- تشكيل پكا به سبب ضرورتي به نام توزيع انجام شده است؛ توزيع نياز ناشراني بوده و هست كه هر يك به نوبه خود براي توليد كتاب و پخش آثار شان در بخش توزيع فعاليتهايي را- شخصاً يا از طريق ساير مؤسسات- انجام داده بودند؛ اما كمتر ناشري را پيدا مي كرديد كه از نحوه توزيع كتاب هايش راضي باشد. البته همه مطلب هم اين نيست؛ چرا كه همه مشكلات در نحوه توزيع و پخش خلاصه نمي شود و غير از مشكل توزيع، مشكل مهم تري به نام توليد را پيش رو داريم.
* با توجه به اينكه يكي از مشكلات صنعت نشر و كتاب، توزيع محصولات فرهنگي است، نقش پكا در اين باره چه مي تواند باشد؟
- پكا با فعاليت هاي خود، نه اين كه بخواهد مشكل توزيع كتاب را كاملاً برطرف كند؛ اما موضوعي شد كه بسياري از ناشران بتوانند با همفكري يكديگر در مسايل گوناگون نشر و گسترش بازارشان تعامل كنند و راه شركت سهامي را برگزيدند كه آن هم ضوابط خود را داراست. بعد هم براي اين كه بتوانيم از توليد و توزيع وارد كار بزرگتري شويم. چندين ناشر دور هم جمع شدند تا يك حركت قوي انجام گيرد كه البته آسان هم نبود.
هم براي اين كه بتوانيم از توليد و توزيع وارد كار بزرگتري شويم. چندين ناشر دور هم جمع شدند تا يك حركت قوي انجام گيرد كه البته آسان هم نبود.
در ابتداي كار، فروشگاه و نمايشگاهي از آثار ناشران سهامدار و ساير ناشران در خيابان انقلاب ايجاد و سپس در سال ۱۳۷۸ به محل فعلي منتقل شد.
* اصولاً مبناي كار شركت پكا چيست؟
- مبناي كار ما غير از هدفمان كه پخش و گسترش كتاب است، بايد مبتني بر قوانين تجارت هم باشد. بنابراين پكا هم در عين حال كه كارش بازرگاني است، وجه هماهنگي غني هم دارد.
* پكا علاوه بر فعاليت در جهت پخش كتاب، چه فعاليت هاي ديگري را انجام مي دهد و در واقع نقش پكا در گسترش فرهنگ مطالعه چيست؟
- پكا علاوه بر فعاليت هاي گفته شده نشست هايي را هم در محل فروشگاه با اهل قلم، ادبا و اهل هنر ترتيب داده و مخاطبان توانسته اند در اين نشست ها با نويسندگان، هنرمندان و مترجمان ديدار و گفت وگو كنند. بدين ترتيب بود كه كم كم پاي مدارس و ساير مراكز فرهنگي به اين مجموعه باز شد و پكا به سهم خود توانست با راه هايي كه بعداً در برخي از طرح هاي پكا تجلي يافت. اين ارتباط را با مخاطبان در جهت گسترش فرهنگ كتابخواني ايجاد كند. يكي از مواردي هم كه پكا در مسير خود به آن پرداخته طرحي است با عنوان طرح ملي «كتاب محيط زيست، صرفه جويي» با هدف دسترس پذير كردن كتاب. پكا همسو با اين شعار كه «كاغذ زباله نيست» در برابر كاغذ باطله، مقوا و... به مردم بن كتاب اهدا مي كند تا آنها از طريق كنار گذاشتن كاغذ باطله و جمع آوري آن به شكلي بتوانند كتاب تهيه كنند.
* واكنش ها نسبت به اين طرح چگونه بود؟
- اين مسئله حتي براي كساني كه پيش از اين چندان گرايشي به مطالعه نداشتند، وسيله اي شد تا با كاغذ باطله بتوانند كتابخوان شده و كتاب تهيه كنند. علاوه بر آن، اين طرح آخري به شرطي كه بتوان كارخانه بازيافت كاغذ را با تكنولوژي پيشرفته آن وارد كرد، تحقق مي يابد. در نتيجه چنانچه اين حجم انبوه كاغذ را كه سالانه همراه ساير زباله ها دور ريخته مي شود بتوانيم بازيافت كنيم. بخشي از آن ماده اوليه اي را كه براي توليد كتاب به آن نيازمنديم، تهيه كرده ايم.
* اين طرح غير از تهران در چه شهرهايي اجرا مي شود؟
- اين طرح فعلاً در تهران اجرا مي شود؛ منتها برنامه گسترش آن را از طريق گسترش سوله ها در تهران داريم و در طرحي جامع تر، گسترش آن به ساير نقاط و در وهله نخست به مراكز استان ها و تلاشمان هم بر اين است كه ظرف يك ماه آتي اين كار را در شيراز بتوانيم از طريق يكي از سهامداران عضو، انجام دهيم.
*معمولاًً پكا جوايزي را به برخي از اهل قلم اعطا مي كند؛ اين جوايز در چه زمينه اي است؟
- فعاليت ديگري كه پكا در راه توسعه كتاب و تشويق پديد آورندگان آن انجام داده، اهداي جوايزي است كه به «مهرگان» معروف است. اين جوايز در دو حوزه ادبيات و علم بوده كه ادبيات شامل بزرگسال، كودك و نوجوان و علم فعلاً در حوزه محيط زيست كه يك موضوع مهم در جوامع امروز است. بنابراين ما هر قدر در ايران موضوع محيط زيست را مورد بررسي قرار دهيم، پديد آورندگان اين آثار تشويق مي شوند كه بيشتر به اين موضوع بپردازند.
* در فروشگاه پكا بيشتر چه كتاب هايي به نمايش گذاشته مي شود؟
- در حال حاضر، بيشتر كتاب هاي عمومي و كتاب هاي حوزه كودك و نوجوان، اما در نظر داريم كه كتب درسي و دانشگاهي نيز به اين مجموعه بيفزاييم.
* با توجه به وجود بحران كاغذ، نقش پكا در كاهش و حل اين مشكل چيست؟
- پكا در واقع سازمان نشر نيست و در حال حاضر هم امكاني براي بازيافت كاغذ ندارد؛ چون اين كار به تكنولوژي پيشرفته نياز دارد كه قطعاً استقرار چنين كارخانه اي در كشور هزينه زيادي در برخواهد داشت. در حال حاضر، در ايران تكنولوژي تبديل كاغذ به مقوا وجود دارد كه آن هم مقواي تحرير نيست كه بتوان در صنعت نشر از آن استفاده كرد. البته ما در حال تدوين طرح جامع توزيع سراسري كتاب هستيم كه بخشي از آن نيز ناظر بر جمع آوري سراسري و بازيافت كاغذ است.
* برنامه هاي آينده پكا چيست؟
- فوري ترين مسئله ما اين است كه بتوانيم از طريق كميته هايي كه در خود سازمان ما براي موضوع توزيع، گسترش طرح كتاب، محيط زيست و صرفه جويي و راه هاي به اجرا در آوردن آن در سطح كشور وجود دارد،كارهايي را انجام دهيم. گسترش اعطاي جوايز كتاب هاي برگزيده به ساير حوزه ها، غير از ادبيات و علم، مسئله يافتن بازارهاي جهاني براي كتاب هاي ايراني، داشتن يك وب سايت فعال و به روز براي اطلاع رساني داخلي و بين المللي همه و همه از مواردي است كه كميته هاي تخصصي پكا در آن مشغول برنامه ريزي هستند و اين كه بتوانيم حداكثر تا پايان سال جاري به سهم خود، تحولي را در توزيع سراسري كتاب در سطح كشور داشته باشيم.