|
نگاهي به استانداردهاي CDC براي بهداشت استخرها
آكواريوم يا استخر شنا؟
|
|
|
شايد شما هم يكي از افرادي باشيد كه «شنا» اين ورزش زيبا و مفرح را براي پركردن اوقات فراغت و ورزش انتخاب كرده ايد، اما بي ترديد براي يافتن استخري با شرايط مناسب به ويژه شرايط مناسب بهداشتي به مراكز گوناگوني مراجعه كرده ايد.
امروزه متأسفانه به دلايل مختلفي چون؛ ازدياد جمعيت، افزايش علاقه مردم به شنا و شايد حمام آفتاب، آلودگي هاي زيست محيطي، آلودگي هوا، استفاده بي رويه و نابه جا از كرم ها و لوازم بهداشتي- آرايشي، بي توجهي به نظافت شخصي، سهل انگاري مسئولين مراكز تفريحي- ورزشي در رعايت نكات بهداشتي و... نمي توان با اطمينان خاطر از استخرهاي عمومي استفاده كرد و عدم اطمينان از بهداشت استخرها، بسياري از علاقه مندان به ورزش شنا را از مراجعه به اين مراكز منصرف مي كند؛ ورزشي كه با اندكي توجه به شرايط بهداشتي آن، مي تواند به بهترين سرگرمي براي پركردن اوقات فراغت بسياري از مردم تبديل شود.
اين مقاله به بررسي بهداشت استخر، سونا و جكوزي و رعايت برخي از نكات هنگام شنا مي پردازد.
بر اساس استاندارد بين المللي مركز بهداشت جهاني، هر دو سال يك بار، «مركز بين المللي بهداشت و كنترل بيماري ها» (CDC) عوامل جديد آلوده كننده آبها و بيماري هاي ناشي از آن را منتشر مي كند. اين فهرست شامل انواع ميكروب ها و عوامل بيماري زاي شناخته شده و جديد موجود در آب استخرها، رودخانه ها، بركه ها و... است. در كنار اين فهرست، عواملي نيز به عنوان عوامل تشديد كننده آلودگي عنوان مي شوند. بر اساس اعلام اين مركز ۶ عامل به عنوان شاخص ترين عوامل آلودگي آب استخرها و جكوزي ها به شرح زير عنوان شده است؛
* ضدعفوني نكردن و يا ضدعفوني كردن نامناسب و ناكافي استخر و جكوزي؛
* تصفيه نامناسب و يا تصفيه نكردن آب استخر و جكوزي به مدت طولاني (بيش از ۲ روز)؛
* تجمع آلودگي هاي انساني چون چربي بدن؛ ناشي از تعرق يا استفاده از كرم هاي آرايشي؛
* استفاده از آب نامناسب، به عبارتي استفاده از آبهايي غير از آب لوله كشي شهري براي كاهش هزينه مصرف آب؛
* بي توجهي به نظافت محوطه استخرها؛
* عدم جلوگيري از استفاده افراد مبتلا به بيماري از استخرهاي شنا، استفاده افراد مبتلا به بيماري هاي واگيردار پوستي (نظير قارچ يا حساسيت) و يا بيماري هاي واگيردار از استخرهاي شنا ممنوع است.
طبق آمار CDC، بيشترين بيماري هاي ناشي از استفاده از استخرهاي عمومي، بيماري هاي پوستي به ويژه انواع قارچها و حساسيت هاي پوستي است كه به دليل وجود باكتري سودوموناس آيروژنيوزا (pseudomonas aruginosa) در استخرها است. پس از قارچ ها و حساسيت هاي پوستي، ناراحتي معده به ويژه زخم معده و ناراحتي هاي گوش به ويژه عفونت گوش مياني از شايع ترين بيماري هاي ناشي از استفاده از استخرهاي آلوده است.
بر اساس نظر متخصصان مركز بهداشت و كنترل بيماري ها (CDC) استفاده از ضدعفوني كننده هاي مناسب و رعايت بهداشت توسط شناگرها مهم ترين عوامل در جلوگيري از آلودگي استخرها است.
انسان، منبع آلوده كننده!
اشاره كرديم كه مركز بين المللي بهداشت و كنترل بيماري ها، ۶ عامل را به عنوان مهم ترين عوامل در آلودگي آب استخرها و جكوزي اعلام كرده است؛ اما بي ترديد يكي از مهم ترين منابع آلودگي آب استخرها، افرادي هستند كه از استخر استفاده مي كنند.
هر شخص با هر بار دوش گرفتن، آلودگي هايي چون لايه اي از پوست مرده، مقداري رطوبت و نمك ناشي از تعرق، اندكي اوره و چربي را از پوست مي زدايد. بنابراين زماني كه بدون دوش گرفتن وارد استخر يا جكوزي مي شويم، اين آلودگي ها را وارد استخر يا جكوزي مي كنيم. اين آلودگي ها، تغذيه كننده هاي مناسبي براي باكتري هاي موجود در آب هستند. از اين رو لازم است حتما قبل از ورود به استخر يا جكوزي دوش بگيريم.
اگرچه تصفيه نامناسب استخر و جكوزي از ديگر عواملي است كه باعث افزايش آلودگي استخر مي شود، اما افزايش بيش از حد تعداد افرادي كه از استخر يا جكوزي استفاده مي كنند نيز عاملي در جهت تجمع و ازدياد آلودگي است و دست آخر استفاده از كرم ها و لوازم آرايشي عاملي ديگر در جهت آلودگي آب استخرها است.
از سوي ديگر بسياري از افراد با آگاهي از بيماري واگيردار خود نظير انواع بيماري هاي پوستي، سرماخوردگي، بيماري هاي قارچي و... و بدون توجه به حق همنوعان خود از استخرها استفاده مي كنند كه اين خود عاملي در جهت سرايت و شيوع بيماري است.
شيوه هاي سنجش و كنترل آلودگي
* سنجش آلودگي
* يكي از شاخص ترين شيوه هاي سنجش آلودگي و كنترل آن، اندازه گيري ميزان ذرات جدا شده از سطح بدن شناگرها در ميزان معيني آب- به طور مثال ۸ تا ۱۵ گالن آب در روز- است.
* اندازه گيري ميزان ذرات نامحلول در آب (TDS) نيز روشي ديگر جهت سنجش كيفيت آب به شمار مي آيد. با سنجش ميزان TDS مي توان به زمان تعويض آب استخر و تعداد افراد استفاده كننده نيز پي برد كه اين دو عامل شاخصي مناسب براي سنجش كيفيت آب استخر و جكوزي است. بر اساس استانداردهاي CDC، بهترين زمان تصفيه آب، زماني است ك ذرات نامحلول آب (TDS) به ۲ تا ۳ هزار قسمت در بيليون (۳ _ ۲ ppm) برسد.
* كنترل آلودگي
* دوش گرفتن پيش از ورود به استخر، سونا يا جكوزي بهترين و آسان ترين شيوه كاهش و جلوگيري از آلودگي آب استخر و جكوزي است.
* استفاده از ضدعفوني كننده هاي داراي عامل كلرين (-chlorin) مؤثرترين و بهترين شيوه در كنترل آلودگي استخرها است. محلول هاي ضدعفوني كننده داراي عامل كلرين با تأثير بر باكتري ها باعث اختلال در دريافت اكسيژن شده و به اين ترتيب، باكتري ها از بين مي روند. در استخرهاي عمومي استفاده از محلول يك تا ۳ قسمت در بيليون (ppm ۳ _ ۱) حاوي كلر توصيه مي شود. از سوي ديگر محلول هاي ضدعفوني كننده باعث قطع تغذيه باكتري ها شده و باكتري ها از بين مي روند.
* شوك كلر، از ديگر شيوه هاي مؤثر در كنترل آلودگي استخرها است. در اين روش كه به صورت دوره اي انجام مي شود، استخر را با دز بالاي كلر آزاد (غلظتي معادل ۵ تا ۱۰ ppm) و يا كلر تركيبي شستشو مي دهند. ميزان دفعات شوك كلر، بسته به تعداد نفراتي كه از استخر استفاده مي كنند، متغير است. اما معمولا ۱۰ بار در ماه براي تعداد متوسط و شوك روزانه براي تعداد زياد توصيه مي شود. براي گندزدايي جكوزي نيز همين شيوه مناسب است.
*گندزدايي و ضدعفوني كردن دايمي استخر و جكوزي، از تخم گذاري و رشد و تغذيه تخم حشرات به طور چشمگيري جلوگيري مي كند. براي شستشو بايد كليه درزها، منافذ، سطوح در تماس با بدن به ويژه در سوناي بخار، دريچه ها به ويژه دريچه تصفيه استخر، فيلترها و... ضدعفوني شوند.
شاخص ضدعفوني كننده مناسب
- براي ضدعفوني كردن استخرها معمولا از تركيبات شيميايي كلردار چون گاز كلر؛ شستشو دهنده هاي مايع چون محلول سديم هيپوكلريت، كلسيم هيپو كلريت، ليتيوم هيپوكلريت و ايزوسيانورات كلردار معروف به دي كلر و تري كلر استفاده مي كنند.
* استفاده از يك محلول گندزدا چون هيپوكلرايت ها و يا هر ضدعفوني كننده داراي عامل كلرين ضروري است، چرا كه اين تركيبات مي توانند باكتري ها را در زماني كمتر از ۳۰ ثانيه از بين برده و مانع تكثير آنها شوند؛ علاوه بر اين باقي مانده كلر موجود در آب باعث از بين رفتن سودوموناس هاي (Pseudomonads) موجود در آب استخر و جكوزي شده و از ابتلاي افراد به بيماري هاي پوستي و ناراحتي هاي گوش جلوگيري مي كند.
* ماده ضدعفوني كننده بايد توان از بين بردن كامل تعداد زيادي از ارگانيسم ها را داشته باشد؛ از اين رو تركيبات حاوي عامل «كلرين» بهترين گندزدا هستند، چرا كه توان از بين بردن بسياري از ارگانيسم ها از گونه هاي مختلف را دارند. باكتري ها و ويروس ها كمتر از چند ثانيه و گروه كريپتوسپوريديوم ها (cryptosporidium) و ژيارديا (Giardia) پس از آن از بين مي روند.
* تركيبات ضدعفوني كننده داراي عامل كلرين به بهترين نحو «پاتوژن ها» (Pathogens) را از بين مي برند. به همين دليل استفاده از آنها به سرعت باعث از بين رفتن باكتري ها و ويروس ها مي شود. از اين رو با بررسي شرايط يك ضدعفوني كننده خوب، استفاده از ضدعفوني كننده هاي داراي عامل كلرين توصيه مي شود.
چند نكته
مركز بين المللي بهداشت و كنترل بيماري ها (CDC) نكات زير را براي شنا در استخرها پيشنهاد مي كند:
* استخرهاي خلوت و مطمئن را براي شناي خود برگزينيد.
* از تماس پوست چرب ناشي از استفاده از لوازم آرايشي يا كرم هاي مورد استفاده ويژه اين فصل با آب استخر كه حاوي كلر است جداً بپرهيزيد چرا كه اين مسأله باعث ايجاد حساسيت پوستي مي شود.
* حتما پيش از ورود به استخر، سونا، جكوزي و... دوش بگيريد.
* از كلاه و عينك شنا استفاده كنيد تا از آسيب به چشم و موها جلوگيري شود.
* فقط از لوازم شخصي استفاده كنيد.
* پيش از پوشيدن لباس و پس از خروج از استخر، حتما دوش گرفته و بدن و سر را با صابون و شامپو بشوييد تا كلر روي پوست بدن و موها باقي نماند.
اگر به بيماري پوستي، ناراحتي گوش و... دچار هستيد به هيچ وجه به استخر نرويد تا بيماري شما به ديگران منتقل نشده و روند بهبودي شما نيز كند نشود.
مترجم: مهتاب صفرزاده خسروشاهي
منبع: سايت آب و سلامتي وابسته به مركز بين المللي بهداشت و كنترل بيماري هاي آمريكا (CDC)
|
