الهام اناري
پاييز از راه رسيد. ديگر از سكوت صبحگاه تابستاني خيابان ها خبري نيست. اين روزها بچه مدرسه اي ها هم به بقيه مسافران صبحگاهي اضافه شده اند و حجم بزرگي از ترافيك شهري را به خود اختصاص داده اند.
رفت و آمدهاي بين خانه و مدرسه، علاوه بر ايجاد ترافيك شهري، براي خانواده هزينه بر است؛ هزينه هايي كه تحت عنوان هزينه سرويس مدارس همه ساله به خانواده ها تحميل مي شود؛ هزينه هايي كه گريزناپذير است؛ خانواده ها مجبورند براي آسايش رفت و آمد فرزندان خود، اين هزينه را بپردازند.
مسافت خانه تا مدرسه دانش آموزان اغلب زياد است. اولياي دانش آموزان هنگام ثبت نام فرزندانشان، بدون هيچ سئوال اضافي اين هزينه را مي پردازند، ولي آيا يدك كشيدن عنوان مدرسه، مي تواند ضامن صددرصد سلامت و امنيت همه جانبه سرويس ها باشد؟ به عبارت ديگر آيا مي توان بدون آگاهي از شرايطي كه يك سرويس مدرسه بايد دارا باشد، با چشمان بسته اين هزينه را پرداخت كرد و بچه ها را به امان خدا سپرد؟
آگاهي از شرايط مناسبي كه سرويس مدرسه بايد دارا باشد، مي تواند اين حق را به اولياي بچه ها بدهد كه شرايط ايده آل را از مسئولان مدرسه طلب كنند.
معاون آموزش عمومي سازمان آموزش و پرورش شهر تهران، اخيرا اعلام كرده كه انجمن هاي اوليا و مربيان، وظيفه ساماندهي سرويس هاي مدارس را برعهده دارند؛ يعني مدير مدرسه نمي تواند بتنهايي در اين قبيل امور تصميم گيري كند و تنها هزينه را از والدين دانش آموزان دريافت كند. برنامه ريزي براي اين امور بايد با همكاري دو طرف، يعني خانه و مدرسه صورت بگيرد.
بخش ويژه حادثه خيز در تهران
سردار ساجدي نيا، رئيس راهور تهران بزرگ اعلام كرده، بار ترافيك درتهران همزمان با بازگشايي مدارس، حدود 25 درصد افزايش مي يابد. بر اين اساس، همزمان با بازگشايي مدارس، تهران به دو نقطه ويژه و عادي تقسيم مي شود كه نيروهاي راهنمايي و رانندگي در نقاط ويژه شامل مناطق 1، 2، 3، 4، 6، 7، 13، 11 و 12 كه با بازگشايي مدارس با تراكم بار ترافيكي همراه هستند، حضوري فعال داشته باشند.
اما مناطق 4، 5 و 21 داراي بيشترين نقاط حادثه خيز هستند و قرار است تيمي كارشناسي، مسئول بررسي اين نقاط شود و اصلاحاتي در اين مناطق صورت بگيرد.
برگه اخطار پليس ياران كوچك
از روز 31 شهريور ماه تمام ماموران راهنمايي و رانندگي در طرح مهر براي كنترل ترافيك تهران در معابر مشخص مستقر مي شوند و 16 هزار پليس يار نوجوان نيز به صورت پليس يار ترافيكي به تسهيل عبور و مرور كمك مي كنند؛ پيدا كردن جاي پارك براي والدين و عبور دانش آموزان از گذرگاه عابر پياده، از جمله وظايف اصلي پليس ياران ترافيكي است. آنها ضمن تذكر و ارشاد متخلفان، فرم هاي اخطاريه تذكري هم در اختيار دارند. در سرويس هاي سواري يك نفر و در ميني بوس ها، دو نفر به عنوان پليس يار نامحسوس حضور دارند و 10 تخلف شاخص به مديران مدرسه گزارش مي شود. مديران، تخلفات را به راهور گزارش مي دهند و در صورت تكرار تخلف، مجوز رانندگان لغو مي شود. هدف از اجراي طرح هاي جديد آن است كه رانندگان سرويس هاي مدارس با مسئوليتي مضاعف نسبت به انجام خدمات درخصوص انتقال دانش آموزان اقدام كنند.
شرايط راننده و ماشين سرويس
اما رئيس راهنمايي و رانندگي، امسال از شرايط سرويس هاي مدارس نيز سخن به ميان آورده است تا والدين اين شرايط را بدانند و هنگام ثبت نام براي سرويس، اين ويژگي ها را از مسئولان مدرسه خواستار شوند. سرويس هاي مدارس بايد فرم صحت و سلامتي و معاينه فني داشته باشند. همچنين رانندگان سرويس هاي مدارس مي توانند برگه عدم سوءپيشينه خود را ظرف 5 روز دريافت كنند. رانندگان سرويس مدارس دخترانه در مقطع راهنمايي و دبيرستان، بايد 23 سال به بالا و متاهل باشند.
توصيه هاي پليس در آغاز سال تحصيلي
پليس راهنمايي و رانندگي تهران بزرگ در آستانه آغاز سال تحصيلي 85-84 با صدور اطلاعيه اي به والدين توصيه كرد كه در روزهاي آغازين مهر ماه، براي رساندن دانش آموزان به مراكز آموزشي از وسايل نقليه شخصي استفاده نكنند.
به والديني كه داراي دانش آموز مقطع دبستان هستند توصيه مي شود كه حداقل چند روز ابتداي مهر ماه را با خردسالان همراهي كرده و آنان را با نحوه عبور از خيابان و حوادث احتمالي آشنا كنند و دانش آموزان را آموزش دهند كه حتما براي طي عرض معابر از نقاط خط كشي شده و پل هاي مخصوص عابران استفاده كنند.
به دانش آموزان نيز تاكيد مي شود از سيستم حمل و نقل عمومي نظير اتوبوس هاي شركت واحد، تاكسي و سرويس هاي آرم دار خطي استفاده كنند و از سوار شدن به وسايل نقليه متفرقه خودداري كنند و همچنين رانندگان نيز به علائم نصب شده در اطراف مدارس و مراكز آموزشي توجه كرده و مراقب جان دانش آموزان در اين نقاط باشند. توصيه مي شود رانندگان و والدين از توقف و پارك دوبله در مقابل در مدارس كه موجب راهبندان هاي مقطعي مي شود پرهيز كنند. همچنين با توجه به محدوديت سطح مفيد معابر و سنگيني بار ترافيك بزرگراه ها و خيابان ها، به رانندگان توصيه مي شود كه براي خروج از منزل برنامه ريزي داشته و حتي المقدور قبل از ساعت 7 صبح سفر خود را آغاز كنند.
مسئولان مدارس از رانندگان باصلاحيت و اتومبيل هاي سالم جهت سرويس بهره گيري كنند و بر نحوه ارائه خدمات آنها نظارت كنند. همچنين استفاده از اتومبيل هاي سواري متفرقه توسط برخي از خانواده ها فاقد ايمني بوده و بنابراين توصيه مي شود كه جهت جابه جايي دانش آموزان، از رانندگان متفرقه استفاده نشود.
كنترل نامحسوس تخلفات 9 گانه
سردار ساجدي نيا اعلام كرده كه تخلفات 9 گانه و كنترل سوار و پياده كردن دانش آموزان از سوي پليس ياران نامحسوس كنترل مي شود. متخلفان به مدير مدرسه معرفي شده و در مرحله اول تعهد مي دهند و سوءسابقه نيز در پرونده شان درج مي شود. در صورت تكرار، قرارداد آنها لغو شده و به راهنمايي و رانندگي تهران بزرگ اعلام مي شود كه آنها در ساير مدارس نيز نمي توانند فعاليت كنند.
تمامي سرويس هاي مدارس ملزم هستند كه تنها يك سرنشين در صندلي جلو خودرو سوار كنند. به خودروهاي متخلف از اول مهر تذكر مي دهند، اما از 15 آبان به طور قانوني خودرو جريمه خواهد شد.
بر اساس دستورالعمل ايمني تردد دانش آموزان در سال تحصيلي جديد، ايستگاه هاي سرويس مدارس بايد به اندازه 50 متر جهت سوار و پياده كردن دانش آموزان باشد.
به گزارش مهر، پاكسازي ايستگاه هاي سرويس مدارس توسط عوامل راهنمايي صورت گرفته و سوار و پياده كردن دانش آموزان مي بايست فقط از در سمت راست وسايل نقليه صورت بگيرد.
استفاده اجباري از كمربند ايمني براي سرنشينان جلو سرويس مدارس و تعيين يك نفر به عنوان ارشد سرويس با عنوان پليس سرويس مدرسه، از ديگر ضوابط تعريف شده در دستورالعمل ايمني تردد دانش آموزان براي سال تحصيلي 85 - 84 به شمار مي رود.
بر همين اساس، گزارش وضعيت رعايت مقررات رانندگي سرويس توسط پليس هاي سرويس و حضور پرسنل راهور از ساعت 6:30 دقيقه الي 9 صبح و از ساعت 11 الي 14 مقابل مدارس تعيين شده در ايام بازگشايي مدارس، از ديگر دستورالعمل هاي مذكور است.
همچنين استفاده از پل مقابل مدارس توسط دانش آموزان با هدايت پليس ياران مهر و تنظيم زمان حضور سرويس ها با فاصله زماني مناسب كه موجب تراكم در مقابل مدارس نشود، از ديگر ضوابط و دستورالعمل هاي صادره جهت افزايش ايمني تردد دانش آموزان است.
همچنين در مدارسي كه فضاي مناسب و كافي جهت توقف دارند، سرويس ها بايد قبل از زنگ آخر در محوطه مدرسه مستقر و پس از سوار شدن و خروج دانش آموزان بي نياز از سرويس، مدرسه را ترك كنند. 

قانون مندي رفت و آمد از خانه تا مدرسه
در هفته اول مهرماه سال گذشته در 4هزارو 453تصادف درتهران، 365 نفر كشته و مجروح شدند.
هفته اول مهر است و سفرهاي درون شهري دانش آموزان در فاصله خانه تا مدرسه اغاز شده است.اما آمار تصادفات سال گذشته نگران كننده است. پس بايد به فكرتامين امنيت جاني دانش آموزان در اين مسيرها بود. دانش آموزان از سرويس مدارس استفاده مي كنند.
حضور يك سرنشين در صندلي جلو،تشكيل پرونده براي سرويس هاو...از شرايطي است كه امسال براي خودروهاي سرويس مدرسه تعيين شده است.

مهديا گل محمدي- هر ساله بازگشايي مدارس با فراز و نشيب هاي خاص خود همراه است. پس از راهكارها و شيوه هاي پر كردن اوقات فراغت كودكان در فصل تعطيلات، بايد فكري براي بايسته هاي تحصيلي آنها كرد؛ اين درحالي است كه امروزه شيوه هاي تحصيلي و نوع عملكرد دانش آموزان به فراخور تغيير ساختار آموزشي تفاوت هايي داشته است. تا پيش از اين مدارس كشور داراي يكدستي و شباهت هايي بودند كه با وارد شدن مدارس غيرانتفاعي و ديگر بخش هاي آموزشي به عرصه آموزش و پرورش، اين شباهت ها به طبقه هاي متعددي بدل شده است.
حضور مدارس غيردولتي، جدا از بحث تاكيد بر اختلاف طبقاتي و چگونگي توزيع علم دراين مدارس، زواياي ديگري را ايجاد كرده است.
يكي از اين زوايا، افزايش فاصله بين خانه و مدرسه است. حساسيت خانواده ها به نوع و كيفيت آموزش، انتخاب نزديك ترين مدرسه را منتفي ساخته است. دانش آموزان براي رسيدن به مدرسه انتخابي والدين، بايستي فاصله اي را طي كنند كه برخلاف افزايش جريان مدرسه سازي، بازهم اين فواصل روزبه روز درازتر مي شوند.
شيوه اي كه براي پوشش چنين مشكلي اتخاذ مي شود، اختصاص وسيله نقليه اي براي رساندن بچه ها به مدرسه است.
سرويس مدارس در كنار رفع برخي مشكلات و اضطراب والدين براي خطرات و تهديدات بر سر راه كودكان، كاستي هايي نيز دربردارد.
در نگاه اول، هزينه هاي بالا و نبود تعرفه اي مناسب، ذهن هر پدر و مادري را به خود مشغول مي كند. در اين ميان نقيصه هاي چندي نيز وجود دارد كه كمتر خانواده اي به آن توجه دارد.
راننده سرويس و مسئوليت كودكان
كودكان يكي از آسيب پذيرترين اقشار جامعه را تشكيل مي دهند و آسيب هاي مبتلا به آنها اگرچه شناخته شده اند، اما داراي ويژگي پنهاني هستند؛ به طوري كه بسياري از سرخوردگي ها و ناراحتي هاي آنها به زبان جاري نمي شود.
در اين بين راننده سرويس عهده دار بخشي از مسئوليت كودكان است و سهل انگاري وي مي تواند منجر به بروز برخي مشكلات شود.
والدين قبل از هر اقدامي مي توانند شناخت كاملي از راننده سرويس كسب كنند تا از صحت وجدان اخلاقي و كاري وي اطمينان داشته باشند. در كشورهاي پيشرفته، نهادي براي نظارت بر راننده هاي سرويس مدارس وجود دارد كه مجوز شروع به كار آنها را منوط به برخي ويژگي ها و گذراندن مراحل چندي مي كند تا از هر لحاظ، ايمني لازم وجود داشته باشد.
مشاغل مرتبط با كودكان، منطبق با روحيات آنان برنامه ريزي مي شود. برخورد نامناسب با كودكان، اثرات روحي جبران ناپذيري در آنها ايجاد مي كند؛ به همين منظور فردي مهربان و دوستدار كودكان براي اين منظور مناسب مي نمايد.
مهارت و تخصص فني راننده ها نيز اهميت بسزايي دارد، چرا كه براي نمونه، نقص فني سرويس مدارس، انتظار و سردرگمي دانش آموزان را درپي دارد.
سرويس مدرسه، خودروي اختصاصي
هر چند راهنمايي و رانندگي كشور سعي در ساماندهي سرويس مدارس دارد، اما به نظر مي رسد نبود خودروهاي يكسان به منظور كنترل بيشتر، چنين اقدامي را دچار مشكلاتي كند. تا هنگامي كه از هر وسيله اي به عنوان سرويس مدرسه استفاده شود،  نمي توان نظارت مناسبي بر اين امر داشت. اين در حالي است كه وجود خودرو خاص مدارس، مزيت هاي بسياري دارد. براي نمونه، ايمني اين نوع خودروها به فراخور سرنشينان آن طراحي مي شود؛ به طوري كه خودرو اجازه حركت با سرعت غيرمجاز و مانورهاي خطرناك را به راننده ندهد. وسايل برودتي و حرارتي خودرو بايستي سلامتي بچه ها را تامين كند. اين درحالي است كه در كشور ما برخي راننده ها براي تامين گرماي ماشين در زمستان از وسايل غيراستانداردي مانند گاز پيك نيك استفاده مي كنند.
در سرويس نيز بايد طوري باشد كه تنها راننده توان باز و بسته كردن آن را داشته باشد تا هر از چند گاهي شاهد مجروح شدن بچه ها نباشيم. حضور يك فرد آموزش ديده يا فردي كه بر ورود و خروج دانش آموزان نظارت كند نيز الزامي مي نمايد، چرا كه معمولا سوار و پياده شدن بچه ها از ركاب خودروهاي عمومي كار ساده اي نيست و معمولا در سرويس هاي مدرسه فعال در كشور ما به آن توجهي نمي شود. در مجموع به نظر مي رسد نهادهاي مرتبط با اين موضوع مي توانند طرحي جامع به منظور ساماندهي سرويس هاي مدارس در نظر گيرند كه طي آن خودروهايي هم شكل و داراي استانداردهاي لازم سفارش داده شود.
اين اقدام در كشورهاي توسعه يافته تاثير مثبتي بر كاهش تهديدهاي مبتلا به كودكان و دانش آموزان داشته است. براي نمونه اتوبوس هاي زردرنگ آمريكايي موفقيتي ملي براي صنايع خودروسازي اين كشور محسوب مي شود، چرا كه در كنار قيمت مناسب تمام شده، داراي ضريب امنيت بالايي هستند.
اين اتوبوس ها روزانه 82 هزار و 700 دانش آموز لس آنجلسي را از خانه به مدرسه و از مدرسه به خانه جابه جا مي كنند. رنگ زرد اين سرويس ها، ويژگي خاصي را به آنها داده است كه به هر يك از دانش آموزان اطمينان و امنيت را ارائه مي دهد.
راننده هاي سرويس مدارس بايستي جواز استاندارد كيفي فدرال را از مراكز مجاز اخذ كنند. همچنين مطابق آمارهاي ارائه شده از سوي شوراي ملي ايمني آمريكا، اتوبوس هاي زرد ايمن ترين خودروهاي مورد استفاده در آمريكا هستند؛ به طوري كه ايمني خودروهاي ياد شده، 40 برابر بالاتر از ضريب ايمني سواري هاي شخصي است.

ساناز الله بداشتي- وقتي قرار است زنگ مدرسه در اول مهر به صدا درآيد، فقط كيف و كتاب و دفتر و مداد، خاطر اوليا را مشغول مي كند، آنچنان كه از 15 شهريور مخارج خانه براي تهيه بهترين ابزار تحصيل كنار گذاشته مي شود. اما در كنار همه اين تلاش ها براي بهترين شرايط كسب علم فرزندان، تامين امنيت آنها از خاطر فراموش مي شود يا در خوش بينانه ترين حالت، در آخرين بخش از فهرست خانواده براي تحصيل فرزندان قرار مي گيرد.
مروري بر كمين گاه هاي مجرمان، براي به دام انداختن طعمه هاي خود، مي تواند نگراني خانواده ها را از تعداد كيف و كتاب هاي دانش آموزان، آنچنان بيشتر كند كه حفظ امنيت فرزندان و يادآوري ايمني تحصيل را در اولويت قرار دهند. مشخص كردن، كوتاه ترين و ايمن ترين مسير براي رفت و آمد فرزند از خانه به مدرسه، اولين قدمي است كه خانواده ها بايد براي فراهم آمدن آن شرايط بردارند. شايد يادآوري خاطره پسر جوان متجاوز به دانش آموزان ابتدايي مدرسه اي در منطقه تجريش به سرعت اين قدم براي خانواده ها بيفزايد. جواني كه با تعقيب دانش آموزان در مسيرهاي خلوت با استفاده از فضا، با اغفال و تهديد كودكان، به آنها تجاوز مي كرد و آنچنان جريحه اي بر جسم و روح اين كودكان باقي گذاشت كه آنها حتي از رويارويي با اين متجاوز، واهمه داشتند.
حفظ امنيت فرزندان در همراهي دوست يا همكلاسي هاي او نيز به دست مي آيد، اما در اين شرايط هم بايد به او يادآوري شود كه شيطنت و بازيگوشي فرصت را براي سودجويان براحتي ايجاد مي كند و به آنها كمك مي كند كه نقشه هاي ناگهاني يا شايد از پيش تعيين شده خود را اجرا كنند.
وقتي دقت و توجه به اطراف، به فرزند يادآوري شود، مي آموزد كه حركات و رفتارهاي مشكوك را تعقيب كند؛ مي آموزد كه در اولين فرصت، ماموران پليس را در جريان آن قرار دهد و با آرامش بيشتري مسير را طي كند و اين شرايط، يعني بهترين موقعيت براي جلوگيري از وقوع هر گونه حادثه ناگوار. با اين حال، همه حوادث، دزدي، آدم ربايي يا تجاوز نيست، عبور و مرور فرزندان از مسيرهاي پررفت و آمد در كنار كمك به دانش آموزان و فرار آنها از موقعيت هاي خلوت و خطرناك، حادثه خيز است. دقت به تابلوهاي راهنمايي و رانندگي و توجه به دستورات ماموران پليس راهنمايي و رانندگي در به وجود نيامدن حوادث ناگوار كمك كننده است.
پل هاي عابر پياده و خط كشي هاي سفيد خيابان هاي شلوغ و پررفت و آمد، بهترين مسير براي عبور دانش آموزان است، مسيري كه هم به كاهش ترافيك و هم حفظ جان دانش آموزان كمك مي كند.
همه اينها يعني درست و به موقع رسيدن دانش آموزان پيش از به صدا درآمدن زنگ مدرسه و بازگشت آنان به خانه پيش از آنكه فرصت هاي آينده از دست برود. مسئولان همه آماده باش هستند و تلاش مي كنند كه بهترين شرايط را براي ايمني دانش آموزان فراهم كنند، اما در كنار همه اينها، نگاه هاي كنجكاو و گاهي وحشت زده در كمين نشسته اند تا فرصتي را بدزدند . گرچه پليس با افزايش پاس پياده و گشت هاي سواره خود در محدوده هاي مدارس قول داده تا امنيت بچه ها را تامين كند، اما موضوع در نكته ظريفي خلاصه مي شود. نكته آنجاست كه اگر بچه ها مسائل انتظامي و ايمني را بياموزند، كمتر طعمه سوءاستفاده كنندگان قرار مي گيرند. براي همين هم لازم است تا والدين با كمك گرفتن از مشاوران، نكته هاي لازم را به بچه هايشان بياموزند.

هر ساله با فرا رسيدن شهريورماه، خيلي از خانواده ها كه تمام سال را به فكر فراهم كردن مقدمات يك سفر متناسب با اوضاع دخل و خرج خود بوده اند، دل را به دريا مي زنند و تصميم آخر را مي گيرند كه هر طور شده، راهي شوند و چند روزي را به خوبي و خوشي بگذرانند و به قول معروف آب و هوايي عوض كنند تا هم بچه ها با روحيه شاداب تري روزهاي مدرسه را شروع كنند و هم بزرگترها پيش از فرا رسيدن فصل سرما بتوانند تمدد اعصابي حاصل كنند و... .
اما براي سفر هم به هر حال امكاناتي لازم است. اولين نكته اي كه بايد در فكر آن بود، وسيله سفر است. اگر خانواده خودرو شخصي داشته باشد كه فارغ از مخارجي كه براي آماده سازي و تجهيز خودرو لازم است، مشكل خاصي وجود ندارد. ولي مشكل وقتي رخ مي نماياند كه قرار باشد خانواده با يكي از وسايل حمل و نقل عمومي بين شهري سفر كند. مسلما آسوده ترين گزينه هواپيماست، ولي با توجه به اينكه هزينه اين وسيله به قدري است كه در مخيله خيلي از خانواده ها نمي گنجد، گزينه هاي بعدي مطرح مي شوند. اگر خانواده به قدر كافي دورانديش بوده باشد،  از قبل بليت قطار تهيه كرده است (بگذريم از اينكه بسياري از شهرهاي كشور از خط آهن محروم هستند)، ولي اگر هزينه سفر در همين روزهاي پاياني جفت و جور شده باشد و تصميم خانواده به قطعيت رسيده باشد، پيدا كردن بليت قطار از محالات است، پس بايد به فكر اتوبوس بود. شايد فكر كنيد كه تهيه بليت اتوبوس به عنوان معمول ترين گزينه، كار ساد ه اي باشد، ولي اگر در مواقع خاصي از سال (مثل شب عيد و اواخر تابستان) گذرتان به يكي از پايانه ها بيفتد، متوجه خواهيد شد، سهمي كه در زنبيل خانواده به مخارج سفر اختصاص داده ايد، بسيار مختصر بوده است؛ البته اگر بليت را از يكي، دو هفته قبل از سفر تهيه كنيد، دقيقا همان مقدار هزينه خواهيد كرد كه بايد (يعني به اندازه قيمت مصوب)، ولي در غير اين صورت گريبان شما به دست شانس و تقدير خواهد افتاد.
به هر كدام از شركت هاي مسافربري كه سر بزنيد، متوجه مي شويد كه بليت مورد نظر شما را ندارند؛ پس مجبور مي شويد به اتوبوس هاي بيرون پايانه دلخوش باشيد. اگرچه در بسياري از فصل هاي سال به دليل كمبود مسافر، تخفيف هاي كم و زيادي براي مسافران در نظر گرفته مي شود، ولي در روزهايي كه انبوه مسافران به دنبال بليت هستند، تعيين نرخ و هزينه سفر به عهده راننده و شاگرد اتوبوس است. در روزهاي پاياني هفته گذشته، رانندگاني كه بيرون از پايانه هاي تهران اقدام به سوار كردن مسافر مي كردند، در بعضي موارد، حتي تا دو برابر نرخ مصوب را به عنوان كرايه از مسافران طلب كرده اند؛ اتوبوس هايي كه در مواقع عادي با 50 تا 60 درصد كرايه مصوب هم حاضر هستند مسافران را به مقصد برسانند. به عنوان مثال، در نظر بگيريد كه قرار است مسافري از تهران به اصفهان سفر كند. قيمت مصوب بليت تهران- اصفهان و بالعكس با اتوبوس هاي ولوو (با پذيرايي)، 3 هزار و 300 تومان است. در مواقع عادي بسياري از دفاتر مسافربري با در نظر گرفتن تخفيفي 10 درصدي، بليت اين سفر را به قيمت 3 هزار تومان نيز عرضه مي كنند. اتوبوس هاي خارج از پايانه هم گاهي حاضر مي شوند، حتي با كرايه 2 هزار تومان مسافران را بپذيرند، ولي اين روزها اين نرخ به نحو سرسام آوري افزايش يافته، به گونه اي كه در روزهاي پاياني هفته گذشته به 5 هزار تومان هم رسيده است. در نظر بگيريد كه خانواده اي ساعت ها در پايانه سرگردان بوده اند، آيا راهي جز پرداخت دو برابر نرخ مصوب كرايه خواهند داشت؟
اوضاع كرايه خودروهاي سواري هم دقيقا به همين شكل است. مثلا به رغم اينكه نرخ مصوب كرايه خودروهاي سمند براي مسير تهران- قم، 2 هزار و 500 تومان براي صندلي جلو و 2 هزار تومان براي صندلي عقب است، اين نرخ در روز چهارشنبه هفته گذشته با افزايشي توجيه نشدني، به 3 هزار و 500 تومان براي صندلي جلو و 3 هزار تومان براي صندلي عقب رسيده است. جالب اينكه، شركت هاي خدمات دهنده اي كه برنامه ريزي و هدايت خودروهاي سمند را به عهده دارند، به مسافران جواب سربالا مي دهند و فقط 2، 3 متر آنطرف تر خودروهاي همان شركت ها پارك شده اند و رانندگان آنها كرايه هاي نجومي طلب مي كنند. نرخ كرايه خودروهاي سواري در مسير تهران- اصفهان هم حتي تا دو برابر مي رسد؛ به طوري كه در همان روز مورد اشاره، رانندگان اين خودروها مبلغ 15 هزار تومان براي صندلي جلو و 12 هزار تومان براي هر مسافر صندلي عقب طلب كرده اند؛ يعني تنها 4 هزار و 500 تومان كمتر از نرخ بليت هواپيما! (نرخ كرايه سواري دراين مسير در مواقع عادي، 9 هزار تومان براي صندلي جلو و 6 هزار تومان براي هر مسافر صندلي عقب است).
حالا شما در نظر بگيريد كه قرار است يك خانواده 4 نفره به شهرش برگردد. مجموع اين هزينه ها چنددرصد درآمد ماهانه خانواده را دربرخواهد گرفت؟
اگرچه خانواده ها مي توانند با برنامه ريزي دقيق تر، بليت سفرهايشان را به موقع و با قيمت مصوب دريافت كنند، ولي نظارت ارگان هاي مسئول بر نرخ كرايه ها نبايد به شكلي باشد كه هر كس به هرگونه كه توانست به مسافران در راه مانده، اجحاف و تعدي كند. آيا مثلا هيچ كس مسئوليت رسيدگي به تخلفات خودروهاي خطي سمند را مي پذيرد؟ خودروهايي كه به هر حال شخصي نيستند و در پيكره حمل و نقل عمومي كشور تعاريف مشخصي دارند.
ساير هزينه هاي سفر آنقدر هست كه مردم را از سفر منصرف كند يا بترساند. حالا اگر اين هزينه هاي پيش بيني نشده هم به ماجرا اضافه شود، تنها رهاورد سفر، خستگي و درگيري هاي رواني و به هم ريختگي برنامه سبد خانوار خواهد بود؛ برنامه اي كه يك خانوار متوسط براي ترميم آن به ماه ها وقت نياز دارد. بهتر نيست برنامه ريزان و مسئولان به جاي در نظر گرفتن و طراحي برنامه هايي مثل پرداخت هزينه سفر به كارمندان و... ابتدا به تثبيت هزينه هاي سفر بپردازند؟
البته اگر امكانات و شرايط خانواده اجازه بدهد، صرفه اقتصادي در اين است كه سفر به فصل هاي خلوت تر سال موكول شود؛ فصل ها و روزهايي كه ساير هزينه ها، حداقل تا 30 درصد كمتر از روزهاي پاياني تابستان است. اما اگر فرزندان شما بايد به مدرسه بروند، بهتر است به راه هاي ديگري بينديشيد. اين روزها دخل و خرج سفر اصلا با هم جور درنمي آيد.