گروه دانش و فناوري ـ شيدا عظيمي:مردم خيال مي كنند استخوان هايشان سخت و غيرقابل تغيير است و از اندام هاي داخلي و ماهيچه ها محافظت مي كند. ولي بافت استخوان از سلول هاي زنده و مواد در حال تغيير است. ساختار استخوان هاي بدن، تحت تأثير تعادل بين مواد معدني و هورمون هايي است كه جذب مواد معدني را كنترل مي كنند.
نام عـــلمي پـوكي استخوان، استئوپروزيس (osteoporosis) است و به آن درد خاموش هم مي گويند. اين بيماري اي است كه در آن مواد معدني استخوان ها از بين مي روند و استخوان ها پوك مي شوند. اين بيشتر، بيماري خانم هاي مسن است. با روش هاي آساني مي توان از سن 35 سالگي راحت جلوي اين بيماري را گرفت و عوارض پوكي استخوان را در بيماران بسيار كاست. مطالعات آماري نشان مي دهند بيش از 75درصد خانم هاي بين 45 تا 75 ساله هرگز چيزي در مورد پوكي استخوان از پزشكي نپرسيده اند. دانستن اطلاعات كافي در مورد علل اين بيماري، در پيشگيري و درمان آن بسيار مؤثر است. بهترين زمان پيشگيري از اين بيماري، بعد از يائسگي است.
وقتي مقداري از مواد معدني استخوان از دست مي رود و سلول هاي استخواني در نيمه فرآيند طبيعي پرشدن، كلسيم كمي جذب مي كنند، استخوان متخلخل مي شود و راحت مي شكند. شكستگي هايي كه گاه چنان كوچكند كه بيمار هيچ وقت متوجهشان نمي شود. هرچه بيماري بيشتر پيشرفت كند، احتمال بروز شكستگي در لگن، ستون فقرات و مچ دست بيشتر مي شود. تا شكستگي ايجاد نشود، از بين رفتن استخوان ها معمولا بدون درد است. در جوان ها، شكستگي استخوان، يكي دو ماهه درمان مي شود، ولي در افراد مسن روند بهبود كندتر است و ممكن است شكستگي هرگز درمان نشود.
تأثير هورمون هاي مختلف بر تراكم استخوان
هورمون ها در بدن، بين حذف استخوان هاي قديمي و ساختن استخوان جديد تعادل برقرار مي كنند. استروژن در متابوليسم استخوان نقش دوگانه اي دارد. اين هورمون، جذب كلسيم استخوان را افزايش مي دهد و از دست رفتن كلسيم استخوان را محدود مي كند. بيشترين ميزان تراكم استخوان در خانم ها در حدود 35 سالگي است. بعد از اين، و خاصه وقتي استروژن كم شود، از بين رفتن استخوان از تشكيل استخوان جديد، بيشتر مي شود. وقتي استروژن خون پايين مي آيد، كلسيم خون هم كم مي شود و هورمون PTH از غده پاراتيروئيد ترشح مي شود كه كلسيم خون را با جذب كلسيم از استخوان بالا مي برد و كلسيم استخوان كم مي شود. بعد از يائسگي جذب كلسيم در استخوان تحت تأثير هورمون هاي مختلفي است. ممكن است در يك سال بين 6 تا 50 درصد استخوان هاي يك خانم يائسه از ميان برود.
شما در معرض
پوكي استخوان هستيد؟
عوامل بيماري مختلف اند. معمولا استخوان زن ها ظريف تر و سبك تر از مردها است. در 35 سالگي تراكم استخوان مردها 30درصد بيشتر از زن ها است و سرعت پوك شدن استخوان مردها هم كمتر است و با توجه به اين كه بعد از يائسگي ميزان استروژن پايين مي آيد، صرفا زن بودن، آدم را در گروه افرادي مي گذارد كه در معرض خطرند. تراكم استخوان زنان سفيد و زرد، از زنان سياه كمتر است و نژاد نيز در اين مورد مؤثر است.
يائسگي زودرس كه بر اثر مصرف دارو يا عمل جراحي پديد مي آيد، احتمال پوكي استخوان را بيشتر مي كند. در مطالعه اي مشخص شده 69 درصد زناني كه تخمدانشان را با عمل جراحي خارج كرده اند، در دو سال پوكي استخوان  گرفته اند. پزشكان در شرايطي كه عمل هيستركتومي (خارج كردن رحم) لازم است، توصيه مي كنند اگر از نظر پزشكي امكان پذير است، تخمدان ها خارج شوند تا سطح استروژن پايين نيايد. اگر مادر يا مادربزرگ و يا خواهر كسي پوكي استخوان داشته، احتمالش بيشتر از معمول است كه او نيز پوكي استخوان بگيرد.
معمولا تراكم استخوان كسي كه مرتب ورزش مي كند بالا است. ورزش باعث افزايش تراكم استخوان مي شود. چاق ها نيز كمتر پوكي استخوان مي گيرند، زيرا بافت چربي ساير هورمون ها را به استروژن تبديل مي كند. سيگار نيز تراكم استخوان را پايين مي آورد و جذب كلسيم را كم مي كند.
علائم هشداردهنده پوكي استخوان
معمولا اين بيماري عوارض خاصي ندارد، مگر شكستگي هايي كه بر اثر زمين خوردن هاي خيلي ساده ايجاد مي شوند. گاه درد پشت و ستون فقرات كه نشان از شكستگي هاي ظريفي در ستون فقرات هستند هم نشانه اي است. كاهش قد نيز مي تواند نشان پوكي استخوان باشد. خميدگي پشت نيز از عوارض پوكي استخوان و حاصل شكستن مهره هاي ستون فقرات است.
تشخيص پوكي استخوان
اين بيماري معمولا با عكس هاي معمول راديولوژي مشخص نمي شود، مگر اين كه بيش از 30 درصد از استخوان از بين رفته باشد. بهترين روش تشخيص، روش( DXA dual xray absorptiometry) است كه تراكم استخوان را در لگن، ستون فقرات يا كل بدن اندازه مي  گيرند.
جلوگيري از بروز پوكي استخوان
احتمال ابتلا به اين بيماري با اندازه گيري تراكم استخوان در 35سالگي مشخص مي شود و با اطلاع از ميزان تراكم استخوان و دوري از عوامل ايجادكننده بيماري مي توان جلوي بروزش را گرفت. خانم هاي بين 50 تا 60 ساله نيز مي توانند با رژيم غذايي مناسب، ورزش و مصرف كلسيم، جلوي پيشرفت بيماري را بگيرند. در حالت معمول براي خانم ها مصرف روزانه mg650 كلسيم كافي است و براي خانم هاي بالاي 40 سال مصرف
۱۰۰۰ تا 1500 mg و خانم هايي كه بعد از يائسگي، هورمون درماني نكرده اند روزانه mg1500 كلسيم كافي است. مواد غذايي اي مثل ماست، شير، ماهي آزاد و آجيل و انواع كلم، كلسيم دارند. البته كلسيم زياد باعث تشكيل سنگ هاي ادراري و سفت شدن عروق مي شود و مضر است. نكته مهم ديگر نوع كلسيم است. كلسيم بايد زود در معده حل شود تا راحت تر جذب شود. براي امتحان مرغوبيت كلسيم يك قرص كلسيم را در يك ليوان كه 50 تا 100 گرم سركه دارد بيندازيد. اگر بعد از 30 دقيقه قرص كاملا حل شد، كلسيم مرغوب است و خوب جذب مي شود. مصرف ويتامين D نيز همراه كلسيم بسيار مهم است.
هورمون درماني بعد از يائسگي نيز مي تواند جلوي بيماري را بگيرد. معمولا هورمون درماني را 8 تا 10 سال بعد از يائسگي توصيه مي كنند. در اين روند اغلب قرص هايي را كه علاوه بر مواد شبه استروژن ويتامين D و منيزيم نيز دارند، تجويز مي كنند.
چطور با بيماري مقابله كنيم
معمولا شش ماه ورزش مرتب مي تواند جلوي شكستن خود به خود استخوان  را بگيرد. براي اين كه زمين نخوريد كفش هاي پاشنه تخت و طبي بپوشيد، سيم هاي اضافي و قاليچه هايي را كه ليز مي خورند از زمين جمع كنيد، خانه را روشن نگه داريد، شب ها هم در اتاق خواب و حمام چراغ هاي كم نور را روشن بگذاريد و وقتي از جاهاي خيس رد مي شويد بيشتر احتياط كنيد.
منبع: health square.com

گروه دانش و فناوري ـ زهرا بخشي: دانشمندان وسيله اي اختراع كرده اند كه كوچك است، پر بسيار باريكي مي سازد كه از گاز توليد مي شود و با آن باكتري ها را از بين مي برد. اسم اين وسيله را مداد پلاسمايي گذاشته اند. لونيرلاروسي كه به همراه همكارش زينپل لو اين وسيله 12سانتي متري را ساخته است مي گويد: با اين وسيله مي شود دقيق روي تومور، بدون صدمه زدن به بافت هاي اطراف، عمل كرد. او همچنين مي گويد: اين وسيله، كوچك و قابل حمل است و مي تواند تا هشت ساعت بدون شارژ كار كند. قبل از اين، همه دستگاه هاي ما بزرگ بودند و نمي شد آن ها را راحت جا به جا كرد.
پلاسما ماده سيال متشكل از يون و الكترون است و در جاهايي توليد مي شود كه اتم انرژي زيادي مي گيرد، مثل خورشيد يا رعد و برق. نتيجه توليد پلاسما حركت بسيار سريع يون ها است. بنابراين پلاسما هزاران درجه حرارت دارد. اما دستگاه لاروسي، پلاسما را با درجه حرارتي توليد مي كند كه مي توان آن را راحت براي بيماران به كار برد. لاروسي در مورد دستگاهش مي گويد: من بارها دست خود را روي اين پر پلاسمايي گذاشته ام و هيچ اتفاقي نيفتاده است.
اين اشعه هيچ تأثيري روي پوست ندارد و آزمايش هاي لاروس نشان مي دهد كه اين اشعه مي تواند راحت باكتري ميله اي انگل روده را از بين ببرد. واين هينز، زيست شناس همكار لاروسي مي گويد: روزهاي اول پروژه است. اميدواريم بتوانيم با اين وسيله باكتري هاي دهان را نيز از بين ببريم.
اين پر پلاسمايي 5 سانتي متري، وقتي توليد مي شود كه گاز هليوم همراه اكسيژن از الكترودهاي مسي داراي ولتاژ بالا مي گذرد. هليوم سخت يونيزه مي شود، اما مولكول هاي اكسيژن پر پلاسمايي، به راحتي به دو اتم اكسيژني فعال تبديل مي شوند كه به باكتري حمله مي كنند.
پرهاي پلاسمايي اوليه مشكلات زيادي داشتند. بيش از حد كوچك بودند؛ چند ميلي متر. حرارتشان بسيار كم بوده است و تفاوت ناچيزي با حرارت آزمايشگاه داشتند و الكترودها كمانه مي كرده اند.
رمز خنك نگه داشتن مداد پلاسمايي، ميدان الكتريكي چند كيلو ولتي آن است كه در هر ثانيه هزاران بار روشن و خاموش مي شود و اين باعث خنك ماندن مداد مي شود. لاروسي مي گويد: اين ميدان با اين ولتاژ، الكترون هاي سبك را به سرعت به حركت در مي آورد؛ در حالي كه الكترون هاي سنگين ثابت باقي مي مانند و اين به الكترون هاي فعال انرژي زيادي در مدت كم مي دهد. اين الكترون هاي متحرك بسيار سبك هستند و هنگام برخورد با مواد، گرماي كمي از خود به آن ها منتقل مي كنند. اين پلاسما زماني شروع به كار مي كند كه الكترون ها بسيار گرم هستند ولي گاز آن ها خنك است.
برعكس ديگر روش هاي شيميايي، در اين روش هيچ رسوبي باقي نمي ماند و اين در يك عمل شيميايي بسيار مهم است. در آينده احتمالا دكترها از اين مداد پلاسمايي براي كشتن سلول هاي توموري استفاده خواهند كرد، در حالي كه اشعه هاي مربوط به عمل هاي جراحي به بافت اطراف عضو مورد عمل صدمه مي زند، مداد پلاسمايي بدون صدمه زدن به اين بافت ها سلول هاي سرطاني را از بين مي برد.
منبع: Nature.com

گروه دانش و فناوري ـ ذوالفقار دانشي: پژوهشگران شركت ام فير تكنولوژي در نيوجرسي يك حسگر فلزي فراحساس ساختند. آن ها براي اين كار آهن رباهايي بسيار كوچك روي يك قطعه سيليكون نصب كرده اند. با اين ابزار مي توان از فاصله اي بسيار دور، عبور و مرور سربازان و تجهيزات دشمن را روي يك جاده بررسي كرد يا ديد افرادي كه در فاصله بسيار دوري هستند سلاح دارند يا نه. حتي حساس ترين آشكارسازهاي فلزي امروزي هم نمي توانند سلاح را از سي متري تشخيص بدهند.
اگر يك ماده فلزي رسانا يا مغناطيس در ميدان الكترومغناطيس آشكارساز قرار بگيرد، تغييراتي در اين ميدان ايجاد مي كند و اين تغييرات روي ولتاژ يا جرياني كه از آشكارساز مي گذرد اثر مي گذارد. با بررسي تغييرات در آشكارساز، حضور يك ماده فلزي را تشخيص مي دهند. از اين روش در گنج ياب ها و دروازه هاي امنيتي و بسياري وسايل ديگر استفاده مي كنند، اما تنها عيب آن، برد كوتاه دستگاه است كه بيش از 30 سانتي متر را نمي پوشاند. البته دستگاه  هاي حساس تري هستند اما آن ها محدوديت هاي ديگري دارند. مثلا دستگاه هاي اسكوييد (SQVID، دستگاه ابررساناي تداخل سنجي كوانتومي) مي تواند راحت تغييرات جزئي جريان را كه ناشي از ميدان هاي ضعيف مغناطيسي است، تشخيص دهد. زمين شناسان اين دستگاه ها را روي هواپيماها سوار مي كنند و با استفاده از آن، ذخاير آهن نهفته در زير پوسته زمين را كشف مي كنند. ولي اسكوييدها براساس خاصيت ابررسانايي كار مي كنند و براي رسيدن به اين خاصيت، ابتدا بايد آن ها را شديد سرد كرد و بايد نيتروژن مايع همراه داشته باشند تا فعاليت اسكوييدها ادامه پيدا كند. اما اين دستگاه جديد كه حاصل همكاري امفيز تكنولوژي و آزمايشگاه بل است، در دماي معمولي كار مي كند. در اين دستگاه، آهن رباهاي بسيار كوچكي روي يك داربست سيليكوني به مساحت 4 ميلي متر مربع نصب كرده اند. هنگامي كه يك آهن رباي كوچك، يك جسم مغناطيسي ديگر را در محدوده اثر خود احساس مي كند، اندكي در مكان خود جابه جا مي شود و نيروي اندكي را به بازوهاي سيليكوني نگهدارنده اش اعمال مي كند.
اما اين نيروي اندك را چگونه مي توان تشخيص داد؟ براي حل اين مشكل، دانشمندان تغييرات فركانس تشديد را در بلور سيليكون بررسي مي كنند. در پديده تشديد، ارتعاشات جسم شديد و شديدتر مي شود. آن ها يك پردازنده الكترونيكي طراحي كردند كه علايم تشديد را از بلور سيليكون مي گيرد و حضور فلز را آشكار مي كند. در حال حاضر اين دستگاه مي تواند يك آچار لوله كشي را از فاصله 5 متري تشخيص دهد، ولي هدف نهايي سازندگان، اين است كه پردازنده الكترونيكي دستگاه را كه فعلا حجمش معادل يك بسته سيگار است، به يك تراشه كاهش دهند و حساسيتش را آن قدر افزايش دهند كه بتواند يك هفت تير را از فاصله 30 متري آشكار كند.
منبع: Nature.com

گروه دانش و فناوري ـ مرتضي اسلام زاده: سرانجام پس از گذشت 6 ماه، سفينه Expedition 11 به زمين بازگشت. اين سفينه در پايان مأموريت 6 ماهه اش در ايستگاه بين المللي فضايي در مدار زمين، اين ايستگاه را به جانشين خود، سفينه Expedition 12 تحويل داد. فرمانده سفينه Expedition 12 ويليام مك آرتور است. اين سفينه هم اكنون در ايستگاه مستقر شده است.
سفينه فضايي Expedition 11 پس از 6 ماه اقامت در ايستگاه بين المللي فضايي به زمين بازگشت و در قزاقستان به زمين نشست. اولدسن، نام توريست فضايي است كه با سفينه۱۲ Expedition به فضا رفت و با Expedition 11 به زمين بازگشت. اولدسن به خرج خود به فضا رفته بود و فضانورد نبود. او دانشمندي بود كه مي خواست به عنوان سومين توريست، فضانوردي را هم تجربه كند؛ مسافرتي كه 20 ميليون دلار برايش هزينه در برداشت.

ايسنا: شركت خودروسازي دايملر كرايسلر كه در كشورمان به بنز مشهور است، خودروي جديد مرسدس مي باخ خود را به نمايش گذاشته كه با طراحي و قدرت عجيب خود همه را شگفت زده كرده است. مي باخ جديد با نام اكسلرو (Exelero) خودرويي عضلاني است كه طراحي كشيده جلو پنجره آن چهره اي خاص و خشمگين به آن داده است. اين خودرو را در نمايشگاه فرانكفورت به نمايش درآوردند و سبب تعجب همگان شد. اكثر افرادي كه آن را ديده اند، از طراحي عجيبش حيرت زده اند.
مي باخ اكسلرو حدود 6 متر طول و 2/2 متر عرض، و 130 سانتي متر ارتفاع دارد. كمي ارتفاع اين ماشين نسبت به طول و عرضش باعث مي شود هندلينگ فوق العاده اي داشته و با كمك سيستم هاي پيشرفته رانندگي مانند ESP راحت و سريع از هر پيچي بگذرد.
لاستيك هاي اين خودرو 315 ميلي متر پهنا دارد و دور رينگ آن 23 اينچ است. وزن اكسلرو حدود 3171 كيلوگرم است (حدود سه برابر خودروي سمند) و مي توان آن را با سرعت بيش از 350 كيلومتر بر ساعت راند. موتور اكسلرو 12 سيلندر، 6 ليتري با 612 اسب بخار قدرت است. راحت مي توان اين خودرو را با نصب توربو شارژر و پر خوران كردن موتور به 700 اسب بخار قدرت رساند. سيستم ترمز اكسلرو چهار ديسك ترمز بسيار بزرگ است.

ايرنا: دستگاهي كه براي كشف وجود يا عدم وجود بقاياي موجودات زنده در مريخ طراحي و ساخته شده است توانست با موفقيت وجود ميكروب هاي زنده و فسيل اين گونه ميكروب ها را در يك آتشفشان يخ زده در قطب شمال اثبات كند.
هانس آموندسن از دانشگاه اسلو در نروژ به اتفاق همكارانش در طرحي موسوم به آماز كه در آتشفشاني واقع در يك جزيره قطبي متعلق به نروژ دنبال مي شود توانستند با كمك دستگاه حيات ياب در مريخ، به وجود يك اجتماع ميكروبي داراي ساختار پيچيده در درون اين دهانه آتشفشان پي  ببرند. به گفته آندرو استيل از آزمايشگاه زمين شناسي كارنگي در واشنگتن دهانه هاي آتشفشاني پوشيده از برفي كه در جزيره نروژ وجود دارد مشابه دهانه هايي است كه در مريخ هست. اطلاعاتي كه دو مريخ گرد در سال هاي اخير ارسال كرده اند، اين احتمال را در ميان محققان تقويت كرده است كه به بقاياي حيات در اين سياره دست يابند. اطلاعات مربوط به مقادير زياد آب منجمد شده و متان منجمد شده، احتمالا حكايت از وجود فعاليت هاي گرمايي در زير سطح مريخ دارد. دستگاه حيات ياب جديد كه به تازگي در منطقه قطبي نروژ مورد آزمايش قرار گرفته محفظه كوچكي است كه در آن تراشه هاي حاوي رديف هاي سنجشگر از پروتون ها جا داده شده اند. يكي از خطرهايي كه دقت اين دستگاه را تهديد مي كند آلوده شدن ابزارهاي آن و از بين رفتن دقت اندازه گيري ها و آزمايش هاي صورت گرفته است. براي جلوگيري از اين خطر از مته هايي استفاده مي شود كه به طور دقيق استريل و عاري از ميكروب شده اند. گروه آماز در مأموريتي در سال۲۰۰۴ در منطقه اي ظاهرا عاري از حيات، به نشانه هايي از موجودات زنده برخورد كردند. اما كشف جديد، نخستين مورد از دستيابي به نمونه هاي حيات در دهانه يك آتشفشان يخ زده است كه يك ميليون سال از عمر آن مي گذرد. ليان بننينگ از دانشگاه ليدز و عضو ديگر گروه گفت: به نظر مي رسد زيست ـ بوم هاي بسيار كوچك توانسته اند با موفقيت خود را با شرايط بسيار سخت محيط تطبيق دهند. بر اساس برنامه تعيين شده قرار است دستگاه حيات ياب اواخر امسال بر عرشه فضاپيماي شاتل در فضا مورد آزمايش قرار گيرد .

گروه دانش و فناوري ـ مرتضي اسلام زاده: يك بمب خبري در سيليكون ولي؛ همكاري گوگل و سان. اين خبر را مديران عامل دو شركت در مانتين ويو در كاليفرنيا اعلام كردند. مي گويند هدف اين همكاري طراحي نرم افزارهاي جديد نگارشي گوگل است. شركت هاي گوگل و سان مي خواهند با همكاري نزديك در بازار نرم افزارهاي اداري كه در اختيار مايكروسافت است، سهيم شوند. در حال حاضر، قبل از آغاز كار، مشاركت اين دو تنها جنبه نمادين در مبارزه با سلطه مايكروسافت در بازارهاي جهاني دارد.اسكات مك نيولي، مديرعامل سان گفته اين همكاري يك مشاركت منطقي است و ما بي صبرانه منتظر آغاز اين همكاري هستيم.
يكي ديگر از اهداف اين دو شركت طراحي يك نوار ابزار مجاني جديد براي وب سايت گوگل است. آقاي اريك اشميت، مديرعامل كمپاني گوگل گفته است بنا بر پيش بيني ها، اين نوار ابزار را ميليون ها نفر از استفاده كنندگان از اينترنت دانلود خواهند كرد و اين موجب جست و جوي بسيار آسان تر اينترنت و مجموعا استفاده مقرون به صرفه  تر از آن خواهد شد. مديران عامل اين دو شركت تاريخ دقيق عرضه نرم افزار هاي جديد را اعلام نكردند. تاثير همكاري گوگل و سان بر روي بازار بي رقيب مايكروسافت بسيار زياد است و اين شكستي ديگر براي مايكروسافت خواهد بود.
منبع: سيليكون ولي