عكس :گلناز بهشتي
محمد باريكاني
كاروان كه راه افتاد،  آدم ها مهربان تر شدند، ديگر برايشان اهميتي نداشت كه آن دو وانت مملو از كمك هاي انسان دوستانه شان به دست چه كساني مي رسد.
تنها خانواده هاي پرجمعيت با آن لباس هاي رنگ و رو رفته كثيف و آلونك هاي كوچك چندمتري كه درست مانند كوپه هاي قطار كنار يكديگر رديف شده بودند، برايشان تاثربرانگيز بود.
پيرمرد 86ساله اي كه چون بچه دار نمي شد، سال ها پيش، برادرزاده اش را از خانه كنار دستي نزد خود آورده بود تا بزرگ كند، حالا راهنماي كارواني شده بود كه با هشت خودرو ساخت كارخانه هاي داخل مي خواستند به يك تور خودسازي بروند.
بيشتر اعضاي تور بانواني بودند كه از داخل يك كلاس خودشناسي در شمال شرق تهران مي خواستند با جمع آوري كمك هاي مردمي به مردمان محروم كمك كنند. به همين خاطر آنها يك روز تعطيل را انتخاب كردند تا از بزرگراهي در شرقي ترين نقطه پايتخت راهي حاشيه هاي جنوبي شهر شوند.
مقصد،  آلونك هاي حاشيه اي جنوب شرق تهران، جايي كنار كوره هاي آجرپزي بود.
آنها ولي نمي دانستند با شروع پاييز و فصل سرما ديگر ساكنان اصلي آلونك هاي حاشيه كوره پزخانه ها به روستاهايشان بازگشته اند تا با اندوخته اي كه از كار در كوره ها به دست آورده اند زمستان را در زادگاهشان پشت سر گذارند. پيرمرد هم با وجودي كه مي دانست ساكنان اصلي و البته نيازمند به دريافت كمك هاي انسان دوستانه از تهران خارج شده اند به همراهان كاروان چيزي نگفت.
اگر بخواهيد با كاروان همراه شويد بايد پس از چند ساعت رانندگي از خط اول بزرگراه، نزديك به جايي كه بايد بسته هاي برنج، حبوبات، لباس، گوشت، مرغ و قوطي هاي روغن به دست آنها كه پيرمرد مي گويد خيلي بيچاره اند برسد توقف كنيد تا او از خودرو باري كه جلوتر از همه ايستاده است پياده شود و برنامه  را براي بانوان نوعدوست و آقايان بازگو كند.
مي خواستم شما را به جاي قبلي ببرم، ولي پشيمان شدم، حالا شما را به جايي مي برم كه مردمان بدبختي در آنجا زندگي مي كنند تا زندگي شان را ببينيد و بدانيد كه چطور در محروميت زندگي مي كنند .
پيرمرد با آن صورت استخواني و كشيده اش در حالي كه به آرامي دستش را به موهاي كاملا سپيدش مي كشد رو به مرد جواني كه كنار او ايستاده است مي كند و مي گويد: اينجايي كه مي رويم زيارتتان كامل كامل مي شود . و مرد لبخند محبت آميزي به او مي زند، سرش را پايين مي اندازد و به پيرمرد مي گويد: هرطور كه شما صلاح بدانيد حاج آقا .
كاروان بار ديگر به راه مي افتد، حالا آنها در جاده خاوران تهران و در بزرگراهي هستند كه به گرمسار منتهي مي شود؛ با همان سرعت كم و حركت در خط اول بزرگراه!
گورستان ارامنه را كه پشت سرگذاشتند جاده فرعي سمت راست را به سمت برج هاي استوانه اي بلند ادامه دادند تا خانواده هاي آلونك نشين را خوشحال كنند. آلونك هاي كوره هاي آجرپزي شمس آباد جداي از آن چهار- پنج كارگر ثابتي كه براي انبار كردن خشت ها و كار ثابت در كوره مانده اند با شروع فصل سرما ديگر سرپناه رايگان افغان ها و آوارگان كرد عراق است.
پيرمرد فرمان توقف در كنار خانه هاي حاشيه كوره ها را مي دهد. كودكان افغان به استقبالش مي آيند و حاج آقا با نگاهي تند و فريادي تندتر فرمان مي راند. برين بگين مادراتون بيان بينم يالا !
زن هاي افغان از آلونك ها خارج مي شوند و براي دريافت كمك هاي انسان دوستانه شتاب مي كنند. برخي ها چادرهايشان را بين راه به سر مي كنند و مي دوند تا از كمك ها جا نمانند. ولي پيرمرد پشيمان مي شود و به كاروان فرمان حركت مي دهد. زنان افغان  حالا دست خالي باز مي گردند. مسير ادامه مي يابد تا انتهاي جاده، آنجا خانواده هاي بيشتري در انتظار دريافت كمك هاي بشردوستانه نشسته اند.
۲۴ خانوار با ميانگين 5فرزند. پيرمرد نخستين باري ست كه با كمك هاي زياد به منطقه رفته است، چون ساكنان مي گويند: در ماه يكي- دوبار براي توزيع يك وعده گوشت قرباني به كوره ها مي آيد و مي رود .
كاروان ولي چيزي از اين موضوع نمي داند.
پيرمرد به آنها مي گويد: مرا كه مي بينيد هر روز سر كوره ها مي آيم و به آنها كمك مي كنم . و كاروانيان به او مي گويند: پيرمرد خداخيرتان دهد . پيرمرد سرش را پايين مي اندازد و با حالتي از غرور در جايي دورتر از اتومبيل باري، درست در مقابل در ورودي به آلونك هاي سيماني مي ايستد. ماژيك آبي را از جيب لباسش بيرون مي آورد و پشت دست هاي خانواده هاي بي بضاعت علامت مي زند. اين علامت باعث مي شود تا تقسيم كنندگان بدانند كه بايد به چه كسي كمك كنند.
جانعلي جعفري مرد 40ساله افغان ، 26سال است كه در ايران زندگي مي كند. او 8سال است كه به حاشيه كلانشهر آمده و در آلونك هاي سيماني به همراه خانواده اش زندگي مي كند. كمك ها را كه مي گيرد، مي گويد: حاجي ماهي يكي- دو بار به ما سر مي زند و فقط براي مصرف، يكي- دو وعده به ما گوشت مي رساند، ولي اين كمك ها براي اولين بار است كه به خانواده ها داده مي شود .
اشتباه نكنيد. جانعلي در كوره ها مشغول به كار نيست. روزها به كارهاي ساختماني مشغول مي شود و تنها براي استراحت در حاشيه كوره به سر مي برد؛ خانه هايي كه در بهار و تابستان به كارگران فصلي كوره هاي آجرپزي تعلق دارد. البته درآمد او به حدي هست كه بتواند خوراك خانه را تامين كند، ولي با اين وجود حاج آقا اصرار دارد كه كمك هاي انسان دوستانه مردمي به افرادي مثل او تعلق گيرد. مي گويد: براي ثبت نام دو فرزندم در مدرسه 120هزارتومان پرداخت كرده ام و البته اين مبلغ بابت سه ماه تحصيل آنهاست و پس از آن دوباره همين مبلغ را پرداخت مي كنم .
ممكن است با مشاهده وضعيت ظاهري آنها با آن لباس هاي ساده بي رنگ و رو به اشتباه بيفتيد كه آنها فقير و بي بضاعتند، ولي صديقه رضايي زن افغان كه 6فرزند دارد و 5 سال است كه در آلونك هاي سيماني زندگي مي كند 20هزار تومان بابت تحصيل فرزندان و 30هزارتومان بابت حق سرويس مدرسه هر يك از فرزندانش پرداخت مي كند.
به داخل اتاق ها كه سرك بكشيد تلويزيون هاي رنگي 14اينچ با مارك هاي معتبر و دستگاه هاي پخش را كه با آن ست شده است مشاهده مي كنيد. با اين وجود پيرمرد اصرار دارد كه آنها به نان شب محتاج هستند.
درحالي كه اندام برخي مردان افغان ساكن در حاشيه قوي ست و برخي زنانشان اندام هاي چاقي دارند. خوراكشان به گونه اي ست كه مي گويند بسته هايي را كه به ما مي دهند شايد نزديك به دو وعده مصرف شود . در ميان افغان هاي ساكن در اين منطقه  ، تنها كارگران ايراني هستند كه در كوره ها مشغول به كار مي شوند و ديوار به ديوار افغان ها زندگي مي كنند.
زن 30 ساله سردشتي كه با سه دختر و همسرش به عنوان كارگر خشت زن در كوره پزخانه مشغول به كار است، يكي از همان هايي ست كه براي ثبت نام فرزندانش در مقطع اول و چهارم ابتدايي 21 هزار تومان پرداخته است. او در خصوص اين كمك ها مي گويد: در مدت دو سالي كه در كوره مشغول به كار بوده ام، حاج آقا چندين مرتبه براي دادن بسته هاي كوچك گوشت به اينجا آمده است، ولي حتي بيشتر وقت ها اين كمك ها به ما داده نمي شود و تنها افغان ها هستند كه مي توانند كمك ها را دريافت كنند .
دختر جوان كرد، ولي يكي از اعضاي خانواده 7 نفره اي ست كه سه سال است به همراه خانواده به حاشيه كوره ها آمده اند. پيرمرد شرط كمك به آنها را حضور مادر خانواده مي داند ولي از بدشانسي آنها مادرشان مشغول به كار است. التماس هاي دختر جوان به پيرمرد نتيجه نمي دهد و او عاجزانه از من مي خواهد كه در خصوص گرفتن كمك هاي انسان دوستانه با پيرمرد صحبت كنم. با اين وجود پيرمرد ماژيك آبي را تنها پشت دست آنهايي مي كشد كه افغان هستند و اينطور است كه دختر جوان ايراني با نااميدي به آلونك سيماني باز مي گردد.
مدير يك موسسه فرهنگي كه صاحب كلاس هاي مشاوره  گروهي براي خودشناسي ست، توانسته شاگردانش را ترغيب به كمك هاي انسان دوستانه كند، ولي مي گويد: اين كمك ها از طريق
حاج آقا صورت مي گيرد چون فقط او را مي شناسم و فكر مي كنم كه او كمك ها را به دست صاحبان اصلي اش مي رساند . مي پرسم كه آيا چيزي در مورد درآمد آنهايي كه كمك هايشان را دريافت مي كنند، مي داند و اينكه كمك هاي انسان دوستانه شان به دست خانواده هاي نيازمند ايراني نرسيده است؟ كمي مكث مي كند و با وجودي كه از سئوالات مطرح شده چندان خوشش نمي آيد، مي گويد: ببينيد! كردها و غربتي ها در يك فصل از سال اينجا هستند و در فصل هاي سرد از اين مكان ها مي روند، ولي در اين فصل افغان ها ساكن اين مناطق مي شوند و ما بر اساس نيت كمك رساني به آنها كمك مي كنيم. با حاج آقا هم كه آشنا شديم از اين به بعد از طريق او به مردم كمك مي كنيم .
امير- كارشناس كامپيوتر - كه تازه ازدواج كرده است به همراه همسرش ماهانه مبلغي نزديك به 80 هزار تومان را بابت انجام كارهاي خيريه و كمك به نيازمندان هزينه مي كند. او هم در اين تور خودسازي همراه كاروان است كه مي گويد: بيشترين تاثير اين اقدامات برخودمان است؛ از اين منظر كه بياييم و زندگي هاي سطح پايين را ببينيم و اينكه مردم چگونه زندگي مي كنند . وقتي از او مي پرسم فكر نمي كني كه بايد كمك هايت به دست صاحبان اصلي آن برسد، مي گويد: اينكه بگوييم بايد حتما و جايي بگرديم تا افرادي كه از همه مستحق تر هستند را پيدا كنيم خيلي بلندپروازانه است. ما تنها حركتي را انجام مي دهيم كه در درجه نخست تاثيرش برخودمان است و در درجه بعد كمك كوچكي به مردم نيازمند شود .
- فكر مي كني به يك تور خودسازي آمده اي يا كمك رساني به افراد نيازمند اهميت بيشتري دارد؟
بله،  مي شه گفت بيشتر به يك تور خود سازي آمده ايم. اصلا فردي كه به ديگران كمك مي كند، جنبه اصلي اش اين است كه خودش راضي شود و در درجه بعد به ديگران كمكي شود. وسوسه ما هم بيشتر يك وسوسه خودسازي  ست. خب ما هم كمك مي خواهيم و با ديدن زندگي هاي اينگونه، تاثير اين اقدامات براي خودمان بيشتر است .
حالا پاي نارضايتي از وضعيت اقتصادي جامعه هم به ميان مي آيد: اگرچه خودم اصلا به كمك رساني از اين دست معتقد نيستم، ولي فكر مي كنم در سطح كلان تصميم گيرندگان اقتصاد كشور در صورت تغييري كوچك در تصميم گيري هايشان باعث مي شوند كه پيامد تصميم گيري ها وضعيت اقتصادي ميليون ها شهروند را تحت تاثير قرار دهد .
فهيمه زن ديپلمه اي ست كه خود را متخصص زيبايي پوست و مو معرفي مي كند. وارد بحث مي شود و مي خواهد كه به او پاسخ دهم. واقعا چه كاري مي شود كرد؟ مي گويد : فقرا فقيرتر مي شوند و سرمايه دارها، سرمايه دارتر. بنابراين تنها راه، كمك ملت به ملت است و در اين بخش دولت هيچ سهمي ندارد .
او اگرچه از دولت مي خواهد كه برنامه هاي اقتصادي قوي براي خانواده هاي كم درآمد تدوين كند، ولي با اين وجود بر اين موضوع تاكيد مي كند كه واقعا فكر مي كنيد مردم چقدر مي توانند از نظر اقتصادي به يكديگر كمك كنند؟ اين اجناس كه ما در اختيار آنها قرار مي دهيم، اگر بخواهند حداقل مصرف را داشته باشند، مي توانند يك هفته استفاده كنند. در حالي كه دولت بايد به اين مسائل هم توجه كند .
حالا برخي از افراد كاروان متوجه شده اند كه مي توانند كمك هايشان را هدفمند تر كنند تا به دست افرادي كه واقعا بي بضاعت هستند، برسد.
يك عكس دسته جمعي در كنار كوره هاي آجرپزي با لبخندي كه حاضران در عكس مي زنند، كافي ست تا آنها با روح سبك تري به خانه هايشان باز گردند.
كاروان كه باز مي گردد، پيرمرد به بهانه وجود يك پايگاه نيازمند در محله اش كه همان خانه كوچك دو طبقه با يك طبقه اضافه روي آن است، اعضا را به منزلش دعوت مي كند. اتومبيل ها وارد خياباني در شرق تهران مي شوند و مرد زنگ خانه اش را مي زند. جواني كه در را باز مي كند، داماد خانواده و شوهر همان دختري  ست كه از خانه كنار دستي به منزل عمويش آورده شد. در خانه كه گشوده شد انباري از چاي، گوشت، برنج، روغن، خرما و ... در آن تلنبار شده بود. حالا مرد به هر يك از آنهايي كه در تور همراهش بوده اند، جعبه اي خرما هديه مي دهد و مدام زنگ خانه اش را كه نام دو نفر از بزرگان شيعيان را تكرار مي كند تغيير مي دهد. همه از او خداحافظي مي كنند و پيرمرد با آن كفش هاي لنگه به لنگه اي كه از صبح با كاروان همراه شده بود با فريادي از غرور به جمعيت اشاره مي كند و به دامادش مي گويد: پسرجان عمويت را بشناس، بشناس، عمويت را... .
تور خودسازي يك روزه كه پايان يافت، آدم ها هم رفته بودند؛ آدم هايي كه يك روز تعطيل از نقاطي در شمال شهر راه افتادند تا به مردماني پرجمعيت با لباس هايي بي رنگ و رو و كثيف با آن اتاق هاي 6 متري كه مثل كوپه هاي قطار جايي در نقاط حاشيه اي شهر، كنار كوره ها رديف شده بود، كمك كنند.

كمك هاي بي هدف
كمك رساني به نيازمندان و محرومان از سوي نيروهاي مردمي اگرچه ريشه در تاريخ ايرانيان دارد ولي در سال هاي گذشته اقداماتي از اين دست به شيوه هاي جديد جلوه بيشتري يافته است.
ايرانيان همچنان علاقه مند به كمك رساندن به نيازمندان هستند. اگرچه هنوز هم نيروهاي مردمي تلاش نوع دوستانه خود را ادامه مي دهند ولي
با اين وجود برخي گروه هاي بشردوست در قالب نيروهاي مردمي نمي دانند كه كمك هايشان بايد به دست چه كساني برسد. آنها حتي در شناسايي محرومان واقعي نيز ناتوان مي شوند و اين تنها راهنمايان بازنشسته اي هستند كه تشخيص مي دهند چگونه كمك ها را به دست افغان ها برسانند.

داستان بازگشت افاغنه مقيم ايران به كشورشان از آن موضوعاتي ست كه انگار تمامي ندارد و از سريال  هاي تلويزيوني هم كشدارتر شده است.
از همان روزي كه حكومت طالبان سرنگون شد و حتي پيش از آنكه دولت جديد افغانستان كاملا بر اوضاع مسلط شود، همه يادشان افتاد كه ميهمانان ناخوانده افغان بايد به خانه خود بازگردند و فارغ از آنكه ما ميزبانان خوبي بوده  ايم يا نه، اكنون ديگر ميهماني تمام شده است.
ابتدا همه چيز داوطلبانه بود. حداقل در ظاهر كسي براي خروج از ايران تحت فشار قرار نگرفت، اما پس از مدت كوتاهي مشخص شد باتوجه به اوضاع ناآرام و شرايط نامساعد افغانستان، هيچ كس دوست ندارد با پاي خود به سفر قندهار برود. پس شرايط تغيير كرد؛ خروج افاغنه شكل اجباري به خود گرفت و براي اين كار برنامه  ريزي شد.
اداره اتباع و مهاجران خارجي وزارت كشور، اصلي  ترين مسئول بازگشت افاغنه است و احمد حسيني، مدير كل اين اداره يكي از پركارترين آدم  ها در اين زمينه.
حسيني در آخرين روزهاي ارديبهشت امسال اعلام كرد 15 تيرماه سال جاري آخرين فرصت براي تسويه حساب  هاي حقوقي افغان  ها با كارفرمايان، صاحبخانه  ها، مدارس و دريافت كارنامه و گواهي  هاي تحصيلي ست. او گفت كه نيروي انتظامي، افغان  هاي فاقد ويزاي كار كه مشغول كار باشند را دستگير مي  كند.
حسيني آن زمان تعداد افغان  هايي كه به طور رسمي در كشور ساكن بودند را يك ميليون نفر اعلام كرد و وعده داد تا پايان سال، نيمي از اين تعداد به كشورشان باز  گردند. عددي كه حسيني در مورد تعداد افغان  هاي بازگشته به كشورشان از سال 81 تاكنون اعلام كرد،
يك ميليون و 800 هزار نفر بود كه به نظر مي  رسد نمي  توان فراموش كرد بسياري از كساني كه به افغانستان رفته  اند، دوباره به ايران بازگشته  اند كه در همان زمان نيز حسيني گفت حدود 4 هزار افغان در زندان  ها هستند كه جرم بيشترشان ورود غيرقانوني ست. در ماه  هاي بعد روند صدور اطلاعيه  هاي وزارت كشور و نيروي انتظامي در مورد افاغنه مقيم ايران ادامه يافت كه اين خود، نشان  دهنده وجود مشكل در خروج آنها بود.
اوايل ماه آبان گزارش سالانه سازمان ملل در نشست خبري نمايندگان آژانس  ها و كارگزار  هاي تخصصي سازمان ملل متحد نشان داد حدود 850 هزار افغان در ايران ساكن هستند.
بازگشت افاغنه به كشورشان يك مشكل جديد براي مسئولان ايراني ايجاد كرد و آن، شكايت  هايي بود كه از روند بازگشت به دست كميسارياي پناهندگان سازمان ملل مي  رسيد. برخي از افغان  ها نسبت به برخورد مسئولان ايراني هنگام بازگشت اعتراض داشتند. اين اعتراض  ها سرانجام باعث شد كميسارياي پناهندگان، ايران را به نقض حقوق بشر متهم كند؛ اتهامي كه با واكنش مصطفي پورمحمدي وزير كشور ايران روبه  رو شد.
پورمحمدي در ديداري كه چند روز پيش با كميسر عالي ملل متحد در امور پناهندگان داشت، از اتهامات وارده انتقاد كرد و گفت: ما مدعي هستيم كه هيچ كشوري در جهان به اندازه ايران برخورد انساني و انسان  دوستانه با مهاجران خارجي نداشته است . پورمحمدي اين قبيل اتهام  ها را ظالمانه و ناعادلانه دانست و گفت: اين پاداش خوبي نيست كه دريافت مي  كنيم و اين اتهام  ها روان ملت، دولت و مديران ما را آزرده مي  سازد .
وزير كشور تاكيد كرد: انتظار ايران اين است كه سازمان  ها و نهادهاي بين  المللي با درك شرايط موجود، نه به خاطر فشارها و سختي  هايي كه به ما تحميل مي  شود، بلكه به خاطر حل مشكل مهاجران به اين مسئله توجه بيشتري داشته باشند .
پورمحمدي با تاكيد بر ايجاد تمهيدات و شرايط مناسب براي بازگشت داوطلبانه مهاجران به كشورشان، اعلام كرد كه جمهوري اسلامي ايران همچنان آماده ارائه كمك  ها به مهاجران است، ولي علاقه  مند است كه مهاجران هرچه زودتر به كشورشان بازگشته و در خانه خودشان از كمك  هاي ايران برخوردار شوند.
وزير كشور همچنين براي مذاكرات بيشتر درخصوص دستيابي به راهكارها و راه  حل  هاي مناسب  تر درخصوص نحوه بازگشت مهاجران به كشورشان و برخورداري آنها از كمك  هاي بيشتر انسان  دوستانه اعلام آمادگي كرد.
در همين رابطه كميسيوني نيز براي حل اختلافات به وجود آمده تشكيل شد. آخرين اظهارنظر درباره خروج افاغنه در ايران هفته گذشته از سوي سيداحمد حسيني صورت گرفت.
حسيني گفت: دولت براي سياستگذاري جديد خود در ارتباط با بازگشت باقيمانده افاغنه در كشور و مرزبندي بين افراد مجاز و غيرمجاز اقدام به بازشماري مجدد اتباع افغان كرده كه بر مبناي آن مي  توان سياست  هاي جديد را ابلاغ كرد و اين برنامه  ها در راستاي اين طرح است .
حسيني مهمترين علت بازگشت مجدد افاغنه به ايران را اشتغال و ورود به بازار كشور ذكر كرد و گفت: 90 درصد افغان  ها كه براي اولين دفعه به صورت غيرقانوني وارد مرزهاي كشور مي  شوند، اخراجي و طردي از كشورشان هستند كه با انگيزه فوق وارد كشور مي  شوند .
به گفته حسيني، بيشترين افاغنه در استان  هاي سمنان، سيستان و بلوچستان، خراسان و تهران زندگي مي  كنند كه از سوي سازمان ملل پروژه  هايي براي توسعه اين استان  ها از سوي سازمان ملل تعريف شده تا هزينه  هايي كه مردم در اين زمينه متحمل شده  اند را بتوان تامين كرد.
حسيني ادامه داد: امسال حدود 70 هزار نفر از افاغنه به صورت داوطلبانه از كشور خارج شده  اند، ولي هرچه كه به پايان كار خروج افاغنه نزديك مي  شويم به لايه  هايي از مهاجران افغاني برخورد مي  كنيم كه مدت اقامتشان در ايران طولاني  تر است و اكثرا تشكيل خانواده داده  اند .
داستان بازگشت افاغنه تمامي ندارد و گرچه با تعويض دولت، سياست  ها در اين زمينه تغيير چنداني نكرده  اند، اما موضوع گاهي پيچيده  تر از آن مي  شود كه بسادگي قابل حل باشد.

اشكان هيراد- هر چند كه آمار دقيقي از تعداد كارگران مهاجر افغان در ايران از سوي مقامات رسمي اعلام نمي شود، ولي برآوردهاي كارشناسان سازمان ملل بيانگر آن است كه نزديك به 850 هزار كارگر افغاني در بخش هاي مختلفي مانند كشاورزي و ساخت وساز فعاليت شغلي دارند.
تصور اينكه خروج افغان ها سبب كاهش شديد نرخ بيكاري در ايران بشود، خوش خيالي ست، چون اغلب اين كارگران شاغل در ايران، كارگران ساكن در محل كار هستند. بسياري از كارگران افغان به همراه خانواده شان، در محل هايي دوردست، آن هم با امكانات حداقلي، هم زندگي و هم كار مي كنند. در اين ميان جايگزيني كارگر ايراني به جاي كارگران افغان ساكن در محل كار، مستلزم استخدام چند نفر به جاي يك كارگر خانواده افغان، با حقوق افزون تر و همچنين تقبل هزينه هاي سرويس رفت و آمد براي هر شيفت كاري ست كه در نهايت به افزايش شديد هزينه ها و ريسك توليد خواهد انجاميد.
قوانين كار در ايران به گونه اي ست كه كمتر افغان ها مي توانند در بخش هاي تجاري و صنعتي فعاليت شغلي قانونمند داشته باشند و بسياري از آنان در توافق با كارفرمايان محلي و به شكل غيرقانوني به مشاغل ساختماني يا در مواردي زراعي مي پردازند. در اين صورت كارفرما و كارگر به توافق شفاهي مي رسند و مطابق آن كارگر افغان در دوره اي مشخص كه مي تواند از يك روز تا چند ماه باشد، به استخدام كارفرما درمي آيد.
به كار گيري كارگران بيگانه به دليل نداشتن
مخارج اضافي مانند بيمه، حق بيكاري يا مرخصي، بسيار مقرون به صرفه  است. اينها در حالي اتفاق مي افتد كه با وجود صدها هزار كارگر افغان در ايران هيچ تشكل صنفي يا انجمن و اتحاديه كارگري كه مدافع حقوق آنان باشد، وجود ندارد و كارفرمايان نسبت به اين كارگران هيچ تعهدي ندارند. از سوي ديگر بسياري از مشاغل سخت را به طور عمده كارگران افغاني پذيرفته اند و كمتر كارگر ايراني ست كه به شغل هاي طاقت فرسا تن دهد. البته مخالفان حضور كارگران افغان هم دلايلي شنيدني دارند. آنان معتقدند كه هر چند دستمزد كارگر افغان از كارگر ايراني كمتر است، اما آنان از يارانه هاي دولتي همچون ايرانيان استفاده مي كنند؛ به طوري  كه در مجموع هزينه استفاده پناهندگان آواره افغان بابت استفاده از يارانه ها و ساير خدمات دولت، بيش از صرفه جويي ناشي از پايين بودن دستمزد آنهاست. همچنين ارزش افزوده اي كه كارگران افغان براي كارفرمايان ايراني توليد مي كنند، چندان مهم نيست كه نصيب چه كسي مي شود. مهم آنست كه حضور كارگران ساده خارجي در ايران به چه قيمتي براي مردم ايران تمام مي شود و جدا از كاهش موقعيت هاي شغلي چه هزينه ها ي حمايتي را بر دوش دولت تحميل مي كند.

زهره رجب  نيا- تاسيس مدارس هيات امنايي و نمونه مردمي را بايد در راستاي تصميم  گيري مشاركت يا مديريت مدرسه  محوري دانست؛ كوشش  هايي كه هم  اكنون بخش عظيمي از آموزش و پرورش كشورهاي توسعه  يافته را دربرگرفته.
هرچند تعريف واحدي از مديريت مدرسه  محور وجود ندارد، اما در اين راستا عموما سه سئوال براي فهم جريان تحقيق مديريت مدرسه محور مطرح مي  شود. نخست اهداف غايي و مفروضاتي كه زيربناي اين شكل از ساختار قدرت (اداره كردن) هستند، كدامند؟
دوم آنكه عوامل امكان و موانع مرتبط در اجراي مديريت مدرسه محور چه هستند و بالاخره آنكه نتايج تحقيقات درباره آثار آن بر مدارس چه هستند.
آندره جي نوبل مولف مديريت مدرسه  محوري و رئيس انجمن تحقيق، ارزشيابي و تحليل خط مشي كشور آلمان - در تحقيقي با عنوان مديريت مدرسه  محوري در پاسخ به اين سوالات معتقد است: خودمختاري مدرسه براي تصميم  گيري درخصوص بودجه، پرسنل و مواد برنامه درسي يك ضرورت اجتناب  ناپذير است، به طوري كه اين عامل كليدي بايد به وسيله يك برنامه توسعه نيروي انساني كارآمد براي ايجاد مهارت  ها در كساني كه در مديريت مدرسه محور درگير هستند، به منظور
درگير شدن موثر در مذاكره و تصميم  گيري آگاهانه همراه شود. وي يادآور مي  شود: خودمختاري بايد به وسيله مديري كه از مهارت  هاي رهبري كه تصميم  گيري مشاركتي را مقدور مي  سازد برخوردار است، همراه شود.
نوبل اضافه مي  كند: مديريت مدرسه  محور داراي بيشترين ثمربخشي ست، به شرط آنكه از طرف همه كساني كه درگير جريان آموزشي هستند نظير مديران، اتحاديه معلمان، ادارات منطقه و ناحيه، ستادها و بالاخره والدين دانش  آموزان مورد حمايت قرار گيرند.
رئيس انجمن تحقيق، ارزشيابي و تحليل خط مشي كشور آلمان مي  گويد: نقش بسياري از افراد زماني كه شيوه مديريت مدرسه محوري برگزيده مي  شود، بويژه نقش  هاي معلمان و مديران تغيير مي  يابد، به طوري كه نقش معلم در مديريت مدرسه  محوري درسطح وسيعي ارتقا مي  يابد و نقش مدير هم در اجراي مديريت مدرسه  محوري بسيار مهم است، چراكه مدير نيز به عنوان عضوي از تيم تصميم  گيري و نه به عنوان يك تصميم  گيرنده تنها
درنظر گرفته مي  شود.
وي ادامه مي  دهد: نقش اداره و سازمان مركزي هم در اين شيوه تغيير مي  كند، چراكه آنان به عنوان تسهيل  كننده و حامي تصميمات كه در سطح مدرسه اتخاذ مي  شوند مي  توانند در تنظيم اهداف و شيوه اداره مدرسه اقدام به تعيين سياست  ها و خط مشي اداره مدرسه كنند.
با اين همه نتايج تحقيق نشان مي  دهد كه در اجراي اين شيوه مديريتي در مدارس موانعي نيز مشاهده مي  شود.
به هر صورت مسئوليت  پذيري براي تصميمات و عواقب آنها امري مهم است و نتايج برخي تحقيقات نشان  دهنده آن است كه عدم پاسخگويي مدارس در قبال اجراي طرح  ها و دستيابي به اهداف خود مي  تواند در اجراي مديريت مدرسه  محوري مانع ايجاد كند. با اين همه مديريت مدرسه  محوري تنها اگر پاسخگويي نهايي با مدارس و والدين باشد، امكانپذير است.