فريبا مسعود پورشيرازي
كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس يكي از كميسيون هاي فعال در مجلس در مورد پرونده هسته اي كشورمان است. ارتباط اين كميسيون با شوراي عالي امنيت ملي و پيگيري طرح هاي مربوط به مواضع جمهوري اسلامي ايران در بحث هسته اي محور عمده فعاليت كميسيون امنيت ملي مجلس به شمار مي رود. اعضاي اين كميسيون از جمله فعالين تصويب دو طرح الزام دولت به دستيابي به فن آوري هسته اي و الزام به تعليق اقدامات داوطلبانه غني سازي در صورت ارجاع پرونده هسته اي ايران به شوراي امنيت سازمان ملل به شمار مي روند. علاء الدين بروجردي رييس كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي مجلس از جمله چهره هايي است كه به دو اصل اقتدار و اعتدال و پرهيز از افراط و تفريط در مباحث مربوط به مذاكرات هسته اي معتقد است. آخرين تحولات مربوط به مسائل هسته اي از جمله مواضع معتدل غرب در اجلاس اخير شوراي حكام و پيشنهاد روس ها براي غني سازي در خاك روسيه و عملكرد تيم جديد مذاكره كننده كشورمان مباحثي است كه با وي در ميان گذاشتيم. مطلب زير ماحصل گفت وگو با اين نماينده مجلس است.
* به عنوان رئيس كميسيون سياست خارجي و امنيت ملي مجلس بفرماييد نقش مجلس هفتم در مساله فعاليت هاي صلح آميز هسته اي كشورمان را چگونه ارزيابي مي كنيد؟
طبيعي است كه نمايندگان در خانه ملت نسبت به يكي از مهمترين مسائل گره خورده با منافع ملي ما كه مسأله پرونده هسته اي و يا فعاليت هاي صلح آميز هسته اي جمهوري اسلامي است، حساس هستند و در جهت حفظ اين منافع تلاش مي كنند.
مجموعه اقداماتي كه تاكنون در مجلس صورت گرفته اول طرح الزام دولت به ادامه فعاليت هاي صلح آميز هسته اي به عنوان يك گام ضروري در جهت حفظ منافع ملي بود كه با راي بسيار بالايي به تصويب رسيد و هنگام ارائه اين طرح بالاترين امضاء را به خود اختصاص داد. يعني با ۲۳۸ امضاء اين طرح به هيأت رئيسه ارائه گرديد كه در تاريخ مجلس بي سابقه بود.
از سوي ديگر با عنايت به اين واقعيت كه عليرغم وجود منابع عظيم سوخت هاي فسيلي در كشور و با توجه به پايان پذير بودن اين منابع، در آينده ما فاقد منابع فسيلي براي توليد انرژي جهت توسعه كشور خواهيم بود، به عبارت ديگر نسل هاي آينده ما نسل بدون نفت هستند از اين رو بايستي به فكر انرژي جايگزين باشيم. براساس نظريات همه كارشناسان جهان بهترين راه جايگزين براي سوخت فسيلي، سوخت هسته اي است. به همين دليل ما در مجلس به عنوان يك كار مشترك بين كميسيون سياست خارجي و امنيت ملي و كميسيون انرژي، توليد ۲۰ هزار مگاوات انرژي هسته اي را به تصويب رسانديم، و در بودجه ۸۴ براي آن رديف گذاشتيم.
اين امر بدين معنا است كه ما ظرف بيست سال آينده ۲۰ نيروگاه هزار مگاواتي را بايد در كشور بسازيم. طبيعي است كه اين امر گامي اساسي و راهبردي براي تأمين ملي و نياز نسل هاي آينده است. اين دومين گام مجلس در جهت دفاع از منافع ملي و دفاع از حق ملت ايران بود.
سومين گام با توجه به قطعنامه سپتامبر شوراي حكام مبني بر تهديد جمهوري اسلامي در ارجاع پرونده هسته اي اش به شوراي امنيت سازمان ملل به صورت يك اقدام غيرمنطقي و مغاير با مصوبات و گزارش هاي پيشين شوراي حكام بود كه مجلس در جهت مقابله با تهديد كشور طرحي را ارائه كرد كه در آن تصريح شد اگر شوراي حكام در جلسه آينده بخواهد پرونده هسته اي جمهوري اسلامي ايران را به شوراي امنيت سازمان ملل ارجاع دهد كه در نتيجه باعث خارج شدن پرونده هسته اي ايران از مسير حقوقي و فني مي شود، دولت ملزم مي شود، كليه اقداماتي را كه ايران به صورت داوطلبانه معلق كرده است، مجددا فعال نمايد و همه فعاليت هاي هسته اي به تعليق درآمده مجددا از سر گرفته شود. اين سومين گام مجلس بود. من فكر مي كنم اين اقدام مجلس تأثير خود را در پرونده هسته اي كشورمان در جلسه نوامبر شوراي حكام گذاشت.
*با توجه به عدم تصويب قطعنامه در اجلاس نوامبر شوراي حكام و عقب نشيني غرب از مواضع سخت گذشته به نظر شما آيا مصوبه اخير مجلس منتفي است؟
اگر اجلاس گذشته پايان ماجرا بود، حرف شما درست بود، اما اين پايان ماجرا نيست. ما اجلاس مارس را به عنوان جلسه ديگر شوراي حكام پيش رو داريم و تهديد به ارجاع پرونده هسته اي جمهوري اسلامي ايران به شوراي امنيت به قوت خود باقي است. بنابراين اهرم مقابله با اين تهديد بايد در اختيار جمهوري اسلامي باشد. مجلس اين اهرم و توانمندي را در اختيار مسئولين نظام قرار داده كه اگر طرف مقابل بخواهد تهديد خود را عملي كند با اين مصوبه از سوي مجلس ابزاري در اختيار مسئولين و كارگزاران نظام قرار داده شده كه در مقابل تهديد طرف مقابل از آن بهره گيري كنند كه اين ابزار مي تواند اثر بازدارندگي داشته باشد.
*عملكرد جناح هاي سياسي در مواجهه با پرونده هسته اي چگونه است؟
جدا از فراز و نشيب ها و نظرات افراد كه نمي تواند ملاك جدي براي قضاوت باشد، در مجموع فكر مي كنم همه جناح هاي سياسي اعتقاد دارند كه نظام و كشور بايد از اين فرصت تاريخي استفاده كند و اين قدرت را به دست آورد تا در رده كشورهايي قرار گيرد كه داراي توانمندي صلح آميز هسته اي باشد. حتي ايرانيان خارج از كشور به اين اصل اعتقاد دارند و همه كساني كه عرق ملي دارند نسبت به برخورداري ايران از فن آوري صلح آميز هسته اي تأكيد و اشتراك نظر دارند.
طبيعي است كه جناح هاي سياسي هم علاقه مندند كه افكار عمومي را به خود جلب كنند. حق بهره مندي از فناوري صلح آميز هسته اي يك حق قانوني و بين المللي است و زياده خواهي محسوب نمي شود و حقي است كه ماده ۴ عهدنامه NPT براي اعضاء به رسميت شناخته است. اگر يك جناح يا تشكل سياسي با اين حق مخالفت كند در حقيقت با حق ملت مخالفت كرده است و طبيعي است كه عقل سياسي حكم مي كند گروههاي سياسي چنين اقدامي را انجام ندهند.
در مجموع اين همگرايي و اشتراك نظر نسبت به برخورداري جمهوري اسلامي ايران از فن آوري هسته اي در ميان تمام گروههاي سياسي وجود دارد. در مصوبه اخير هم دعوتي كه از اقليت مجلس صورت گرفت، اكثريت قريب به اتفاق به اين مصوبه رأي دادند و اين مساله نشان مي دهد كه جناح اقليت هم نسبت به اين مسأله حساس هستند و طبيعي است كه از آن دفاع مي كنند.
* آقاي بروجردي نقطه اختلاف نظر و مناقشه ايران با طرف هاي مقابل در فن آوري صلح آميز هسته اي موضوع «غني سازي اورانيوم» است. آيا غني سازي در شرايط فعلي مي تواند تأمين كننده منافع ملي ما باشد؟
- وقتي شما بخواهيد ميلياردها دلار براي ساخت نيروگاه هسته اي هزينه كنيد و اين نيروگاه منهاي سوخت مانند اتومبيل بدون بنزين، پاره آهني بيش نيست بنابراين محرك اصلي همان تأمين سوخت نيروگاه ها براي تأمين انرژي مورد نياز است. وقتي مجلس ايجاد ۲۰ راكتور هزار مگاواتي را تصويب مي كند، طبيعي است كه وقتي ما در اين مسير كه سرمايه گذاري بسيار كلان مي طلبد، گام برمي داريم نمي توانيد ساخت نيروگاه ها را به يك منبع تأمين سوخت گره بزنيد كه در ساختار هسته اي جهان هيچ تضميني براي دريافت سوخت نيروگاه ها وجود ندارد.
جلسات متعددي كه براي ايجاد يك ساختار جهت تضمين به دولت هايي كه نيروگاه هسته اي دارند، تشكيل شد بعد از هفت هشت سال نتوانستند به نتيجه برسند. بنابراين هيچ ساختاري براي تضمين سوخت هسته اي وجود ندارد. بر اين اساس وقتي درصحنه بين المللي منبع مطمئني براي دريافت سوخت هسته اي وجود ندارد بايد خودمان توليدكننده باشيم. عقل حكم مي كند كشوري كه چندين ميليارد دلار براي ساخت نيروگاه سرمايه گذاري كرده است، سوخت آن را خود تأمين كند.
از طرف ديگر تأمين چرخه سوخت حق كشورهاي عضو NPT است و ماده ۴ هم اين مسئله را تأييد مي كند. چراكه كشورها با اهداف صلح آميز سوخت را توليد مي كنند. NPT همچنين كشورهاي برخوردار از فناوري هسته اي را موظف كرده است كه در چارچوب اهداف صلح آميز اين دانش را در اختيار كشورهايي كه از دانش هسته اي برخوردار نيستند، قرار دهد.
بنابراين غني سازي كه لازمه توليد سوخت نيروگاه است يك ضرورت اجتناب ناپذير است.
* اخيرا روسيه به ايران براي تأمين سوخت هسته اي در خاك روسيه پيشنهادي ارائه داده است. چرا اين پيشنهاد رسما ارائه نشد و جزئيات اين پيشنهاد چيست؟
بايد از روسيه سئوال كرد كه چرا اين پيشنهاد را رسما ارائه نكرد. چند نكته در اين زمينه وجود دارد. اول اين كه جمهوري اسلامي ايران مشاركت كشورها در فعاليت هاي صلح آميز هسته اي ايران را مطرح كرد و اين پيشنهاد همان ابتكار آقاي دكتر احمدي نژاد رياست محترم جمهوري است. در واقع طرح روسيه چنانچه به صورت رسمي مطرح شود پاسخي به طرح ابتكاري رئيس جمهور است.
نكته ديگر اين كه اين طرح فرضي به معناي پذيرفتن بخش اول فناوري هسته اي ما يعني پروژه UCF اصفهان است و توليد UF6 يعني ماده اي كه بايستي براي غني سازي اورانيوم به سانتريفوژها تزريق شود.
بنابراين در درون آن يك نكته مثبت مهمي وجود دارد و آن تأثير گام اول جمهوري اسلامي در جهت غني سازي است. نكته سوم اين كه ما سرمايه گذاري عظيمي در نطنز انجام داديم و طبيعي است كه از اين سرمايه گذاري بايد استفاده كنيم. بنابراين اصرار جمهوري اسلامي براي غني سازي در خاك ايران يك اصرار طبيعي است. البته اين بدين معنا نيست كه ما براي مشاركت در توليد سوخت با روسيه مشكل داريم ،منتهي در نطنز و در خاك جمهوري اسلامي ايران حداكثر آنچه كه بشود آن را انجام داد (اين فقط يك نظر شخصي است) كه ما كار مشترك در توليد سوخت را در هر دو جا يعني هم در روسيه و هم در نطنز انجام دهيم. اين اقدام حداكثر كاري است كه جمهوري اسلامي مي تواند انجام دهد براي اين كه به دعوت روس ها پاسخ منفي ندهد. اين به اين معناست كه غني سازي بايستي حتما در خاك ايران انجام شود.
* بنابراين شما معتقديد كه ايران طرح روسيه را مي پذيرد.
اين تصميمي است كه شوراي عالي امنيت ملي بايستي اتخاذ كند.
* آيا مجلس شوراي اسلامي نظر يا پيشنهاد مشخصي در اين رابطه دارد؟
طبيعتا ما در كارهاي اجرايي چون جزء وظايف دولت است و اين مسئله كه در حيطه مسئوليت شوراي عالي امنيت ملي است، دخالتي نداريم. البته مجلس از طريق حضور رياست محترم مجلس در شوراي عالي امنيت ملي و حضور رئيس كميسيون امنيت ملي و سياست خارجي در كميته هسته اي با شوراي عالي امنيت ملي ارتباط دارد اما طبيعي است كه تصميمات اجرايي را شوراي عالي امنيت ملي اتخاذ مي كند و مطمئنا آن تصميمات متضمن منافع ملي است.
* آيا مشاركت روسيه در تأمين سوخت هسته اي ايران منجر به وابستگي كشورمان به روسيه و در نتيجه مغاير با قانون اساسي نيست؟
نكته اي كه در چرخه سوخت حائز اهميت است، برخورداري از دانش و توانمندي هسته اي است. ما از استخراج اورانيوم تا تهيه كيك زرد تا تبديل آن به UF4 و بعد UF6 و بعد تزريق به سانتريفيوژها و ساخت سانتريفيوژ و غني سازي و تمام اين سيكل كه سيكل چرخه سوخت مي باشد را در اختيار داريم. يعني هم به لحاظ دانش تئوريك و هم به لحاظ عملي و فناوري از اين دانش بهره مند هستيم. بنابراين يا برخوردار از اين دانش بدون نياز به ديگران، هستيم. آنچه كه براي غرب مهم است «اعتماد» مي باشد. غرب تاكنون تبليغ كرده است كه ايران به دنبال بهره برداري نظامي از انرژي هسته اي است، اين تبليغات غلطي است اما آمريكا با اتخاذ سياست هاي راهبردي ضديت با جمهوري اسلامي، تبليغات ضدايران را دنبال مي كند. ما براي مقابله با اين تبليغات براي اين كه اين اطمينان را به دنيا بدهيم كه ما به دنبال استفاده نظامي از دانش هسته اي نيستيم و هيچگونه ترديدي در صلح آميز بودن فعاليت هاي هسته اي امان نداريم، براي اين كه ديگران هم ترديد نداشته باشند پيشنهاد مشاركت را با ديگر كشورها مطرح كرديم. هيچ كشوري اين كار را نمي كند و ما به اين دليل اين كار را انجام مي دهيم كه هرگونه شبهه اي مرتفع شود و در واقع توطئه آمريكا از پرتو اين شفاف سازي حداكثري خنثي گردد.
* آيا طرح روسيه به جز توليد سوخت در خاك روسيه جزئيات ديگري دارد؟
- ظاهرا طرحي ارائه نشده است كه ما بخواهيم راجع به جزئيات آن صحبت كنيم. مگر اين كه روزنامه همشهري از طريقي اين طرح را به دست آورده باشد.
* اما اين طرح كه هنوز به صورت رسمي ارائه نشده است، در سطح رسانه ها بسيار مطرح است و حتي شنيده شده است كه محور مذاكرات آتي ايران و سه كشور اروپايي، بحث راجع به طرح روسيه خواهد بود.
- بله. بحث درمورد كليت طرح است. كليت طرح اين است بعد از مرحله UCF اصفهان، مرحله غني سازي يعني UF6 به سانتريفيوژها در خاك روسيه انجام شود. يعني تكميل غني سازي. درواقع صورت مسئله همين است. جزئيات آن مسئله فني است كه اگر قرار باشد انجام شود متخصصان امر بايستي تصميم گيري كنند.
* پس درواقع جمهوري اسلامي ايران هنوز هيچ طرحي از جانب روسيه به صورت رسمي دريافت نكرده است؟
- بله. همينطور است. همانگونه كه سخنگوي وزارت خارجه اعلام كرده است واقعيت اين است كه روس ها هنوز هيچ طرحي به صورت رسمي به جمهوري اسلامي ايران ارائه نكردند.
* آيا مشاركت روسيه در توليد سوخت هسته اي با ايران در قالب تأسيس يك شركت سهامي خواهد بود؟
- طبيعي است كه اگر توافق بر سر همكاري مشترك صورت بگيرد، جزئيات آن نيازمند بحث كارشناسي است كه متخصصان خود را مي طلبد.
ادامه دارد
