سه شنبه ۱۳ دي ۱۳۸۴
فرآيندي ده گامي براي طراحي، اجرا و ارزشيابي
برنامه آموزشي اثر بخش
005655.jpg
دكتر محرم آقازاده
براي طراحي، اجرا و ارزشيابي برنامه آموزش، تاكنون الگوهاي گوناگون پيشنهاد شده است. الگويي كه در اين نوشته معرفي مي شود، از سوي كي يريك پاتريك معرفي گرديده است. كي يريك پاتريك ، يك الگوي ده گامي براي طراحي، اجرا و ارزشيابي برنامه آموزشي را مورد توجه قرار مي دهد. گام هاي پيشنهادي كي يريك پاتريك براي طراحي، اجرا و ارزشيابي دوره آموزشي به ترتيب زيرند:
۱ _ تعيين نيازها
موفقيت هر برنامه اي منوط به برآوردن نيازهاي مخاطبان دوره آموزشي است. راه هاي مختلفي براي تعيين نيازهاي آموزشي وجود دارد. برخي راه هاي نيازسنجي يا تعيين نيازها در زير آمده است:
* پرسش از مخاطبان آموزش.
* پرسش از مدير يا سرپرست بلافصل مخاطبان آموزش
* پرسش از كساني كه از ماهيت شغل و شيوه انجام آن شغل آگاهي كافي دارند.
* آزمون كردن مخاطبان آموزش
* تجزيه و تحليل فرم هاي ارزيابي عملكرد
اطلاعات مورد نياز درباره نيازهاي آموزشي را مي توان از طريق مصاحبه و پرسش سؤال هايي هدف دار از مخاطبان آموزش، مديران، سرپرستان و متخصصان به دست آورد. در صورت «زمان بر» و «هزينه بر» بودن مصاحبه، مي توان با استفاده از انواع آزمون ها و مراجعه به اسناد و مدارك، دست به گردآوري اطلاعات زد و به تعيين نيازهاي مخاطبان آموزش اقدام كرد.
۲ _ تنظيم اهداف
پس از تعيين نيازهاي آموزش، ضروري است اهداف عيني دوره آموزش تنظيم گردند. اهداف عيني بايد دست كم بنا به سه جنبه متفاوت برنامه آموزش تنظيم شوند. سه جنبه مورد نظر براي تنظيم اهداف عيني برنامه آموزش، عبارت اند از:
۱ _ نتيجه اي كه دوره آموزش در پي دستيابي به آن است. براي مثال، افزايش توليد، افزايش ميزان فروش، برقراري ارتباطات انساني، كاهش غيبت از كار و... برخي سازمان ها، اهداف عيني را براساس سودي كه بايد عايد كنند تنظيم مي كنند.
۲ _ رفتاري كه مدير و سرپرست انتظار دارند براي حصول نتايج پيش بيني شده نشان داده شود. مخاطبان آموزش در طي دوره آموزش بايد دانش، مهارت و نگرشي را كسب كنند كه سازگار با اهداف سازماني باشد.
۳ _ دانش، مهارت و نگرش كه انتظار مي رود مخاطبان آموزش بياموزند. برخي برنامه هاي آموزشي براي انتقال دانش، مهارت و نگرش خاصي طراحي مي شوند. بعضي ديگر، ارتقاي سطح دانش، مهارت و تغيير نگرش در مخاطبان آموزش را هدف قرار مي دهند.
۳ _ تدارك محتوا
براي تدارك محتوا، نيازهاي تعيين شده و اهداف عيني تنظيم شده، دو عامل بسيار اثرگذار هستند. در تدارك محتوا، برنامه ريزان دوره آموزشي بايد اين سؤال را بپرسند كه، «چه عناوين يا موضوعاتي نياز است ارائه گردد تا نيازها برآورده شوند و اهداف عيني تنظيم شده تحقق يابند؟» پاسخ به سؤال طرح شده، انتخاب عناوين و موضوعاتي هستند كه نيازها و اهداف را پوشش مي دهند.
۴ _ گزينش مخاطبان
در گزينش مخاطبان آموزش، نخست بايد به سؤال هايي كه در زير آمده است پاسخ داد.
۱ _ از برنامه آموزش چه كساني سود بيشتري كسب مي كنند؟
۲ _ آيا شركت در برنامه آموزش اختياري است يا اجباري؟
۳ _ آيا مخاطبان آموزش براي شركت در دوره آموزش بايد سطح بندي شوند؟
۴ _ از منظر قانون چه برنامه هاي آموزشي اي مورد نياز هستند؟
پاسخ سؤال اول آن است كه از «برنامه آموزش همه سطوح مديريتي سود مي برند.» جواب سؤال دوم، روشن است: «شركت در دوره هاي آموزش اختياري است» ما با اين همه شرايط سازماني الزام شركت در دوره هاي آموزش را به وجود مي آورند. چنين الزامي، دست كم براي شركت در دوره هاي آموزشي پايه بسيار زياد است- غالباً در سطح اجبار. پاسخ سؤال چهارم بسته به فضاي سازماني موجود در ميان سطوح مختلف مديريتي در درون سازمان است. برخي سازمان ها داراي دوره هاي آموزشي مدوني هستند كه شركت در آنها الزامي است و اين الزام را قوانين دولتي به وجود آورده اند.
۵- تعيين بهترين برنامه زمان بندي
براي تعيين برنامه زماني دست كم بايد سه عامل اثرگذار در نظر آورد، اين سه عامل عبارتند از: مخاطبان آموزش، مديران/ سرپرستان و شرايط مطلوب يادگيري. گاه متخصصان آموزش در تهيه برنامه زماني اجراي دوره آموزشي، فقط ترجيحات خود را در نظر مي گيرند، چنين رويكردي به اثربخشي برنامه آموزشي آسيب مي رساند. به هر روي، برنامه زمان بندي شده دوره آموزش بايد پيشاپيش به اطلاع مخاطبان دوره آموزشي، مديران و سرپرستان برسد تا آنان بتوانند به طور مؤثرتري براي شركت در دوره آموزشي برنامه ريزي كنند.
۶- انتخاب تسهيلات مناسب
تصميم گيري درباره تهيه و تدارك تسهيلات مناسب براي اجراي دوره آموزش هم از فعاليت هاي حائز اهميتي است. تسهيلات بايد هم ايجاد آسايش كنند و هم در مخاطبان آموزش ايجاد آرامش كنند. كوچك بودن اتاق ها، فقدان نور كافي، وجود سر و صداي مزاحم، مسافت طولاني تا محل آموزش و... همگي در مخاطبان آموزش مي توانند نگرش منفي به  وجود آورند.
۷- انتخاب مربيان/ استادان شايسته
انتخاب مربي يا استاد، نقش اساسي در موفقيت برنامه آموزشي ايفا مي كند. وجود ويژگي هايي، چون تسلط بر موضوع آموزش، توانايي تدريس و علاقه مندي به آن، توانايي برقراري ارتباط و توانايي ايجاد انگيزه براي يادگيري در مخاطبان دوره آموزشي در يك مربي يا استاد، او را براي حضور در دوره آموزشي موجه مي سازد. از آن جا كه بهره گيري از مربيان و استادان برون سازماني هزينه بردار است، بهتر است براي انتخاب آنان اقدامات اطمينان بخشي انجام گيرد. براي حصول اطمينان از كفايت مربي يا استاد مي توان از تدريس استاد در موقعيت هايي شبيه به موقعيت آموزشي پيش بيني مشاهده اي به عمل آورد. رويكرد ديگر مي تواند ارزشيابي مربي يا استاد از سوي متخصصان آموزشي باشد كه پيشتر از آنان در كار تدريس كمك گرفته اند. شيوه اي ديگر براي كسب آگاهي از توانمندي مربي يا استاد انجام مصاحبه است.
۸- انتخاب و آماده سازي ديداري- شنيداري 
يك ديداري- شنيداري مطلوب داراي دو مقصد عمده است: كمك به استاد براي حفظ علاقه و كمك به برقراري ارتباط. استفاده از ديداري- شنيداري ها در فرآيند ياددهي و يادگيري به ايجاد نگرش مثبت در مخاطبان آموزش كمك مي كند. در انتخاب ديداري- شنيداري ها براي خريد، بهتر است، مروري كلي بر آنها داشته باشيد تا از تناسب و سودمندي آنها براي دوره آموزش آگاه گرديد.
۹- هماهنگ سازي برنامه آموزش براي اجرا
گاه هماهنگ كننده برنامه آموزش براي اجرا، مربي يا استاد است. و گاه فرد ديگري جز مربي يا استاد برنامه  براي اجرا آماده مي سازد. در هر صورت، در هماهنگ سازي برنامه آموزشي براي اجرا بايد عوامل دخيل در موفقيت يا عدم موفقيت برنامه در نظر گرفته شوند. به ديگر سخن، هماهنگي برنامه آموزشي براي اجرا بايد مبتني بر واقعيت ها باشد.
۱۰- ارزشيابي برنامه آموزشي
هر برنامه آموزشي براي برآورده كردن يك دسته نياز و محقق كردن اهداف عيني ويژه اي به اجرا درمي آيد. اهداف برنامه آموزش مي تواند در زمينه انتقال دانش و پرورش مهارت و نگرش باشد. در هر صورت، الزامي است ميزان تحقق اهداف عيني و برآورده شدن نيازهاي تعيين شده سنجيده شود. ميزان اثربخشي برنامه آموزشي در برآورده شدن نيازها و تحقق اهداف از طريق كاربرد انواع آزمون ها، مصاحبه  و مشاهده عمل مخاطب آموزش پس از شركت در دوره آموزش مشخص مي گردد.
منبع
Kirkparick, D.L.(1998)Evaluating Trainig Program (2ed.), San Francisco,Inc.

همايش ها و سمينارها
هفتمين همايش بين المللي يافته هاي جديد درباره سركوبگرهاي ايمني و راهكارهاي فعال كردن سيستم ايمني بدن
۱- تاريخ برگزاري: ۱۹-۱۶ فوريه ۲۰۰۶
۲- مكان برگزاري: آلمان/ برلين
۳- پست الكترونيكي: immuno@Kenes.Com
۴- صفحه الكترونيكي:
http://www.Kenes.com/immuno
۵- نيم  نگاه: اختلال در عملكرد سيستم ايمني بدن عمده ترين دليل ابتلاي افراد به بيماري و يا آشكارشدن بيماري هاي نهفته است. همايش با هدف بحث و تبادل نظر درباره شيوه هاي مختلف افزايش توان سيستم ايمني بدن در مقابل بيماري ها، سركوبگرهاي ايمني و شيوه تاثيرگذاري اين عوامل بر سيستم ايمني بدن، مكانيزم هاي التهابي، درمان با استفاده از سلول هاي بنيادي، مداخله گرهاي جديد و اثرات منفي آنها بر عملكرد سيستم ايمني(مداخله گرها به عواملي گويند كه به هر دليل بر فعاليت سيستم ايمني بدن تأثير گذاشته و عملكرد آن را مختل مي كنند)، درمان هاي كلينيكي چون پيوند اعضا در شرايط حاد، افزايش مقاومت و بهبود عملكرد سلول هاي T و B (T•B cells) و... برگزار مي شود.
پنجمين همايش ساليانه اصول ارتقا و حفظ بهداشت و سلامت كودكان(NIGHOS)
۱- تاريخ برگزاري: ۱۸-۱۶ مارس ۲۰۰۶
۲- مكان برگزاري: آمريكا/ اورلاندو
۳- پست الكترونيكي: Cgunther-
murphy@inchq.org
۴- صفحه الكترونيكي:
http://www.nichq.org
۵- نيم  نگاه: حفظ بهداشت و سلامت كودكان و نوجوانان، به ويژه در جوامع جوان و در حال توسعه نكته اي حائز اهميت است چرا كه جوانان و كودكان، نسل آتي هر ملتي بود و نسلي بعدي نيز از آنها متولد خواهد شد. اين همايش با هدف بحث و گفت وگو درباره خانواده مركز اصلي حفظ بهداشت روحي- رواني و جسماني كودكان و نوجوانان ، شيوه هاي اطلاع رساني صحيح و ارتقاي سطح خانواده ها در زمينه بهداشت جسمي _ روحي كودكان و نوجوانان، يافته هاي جديد در زمينه نيازهاي كلينيكي كودكان، كاهش سطح اختلاف مراقبت هاي بهداشتي و رواني كودكان متعلق به طبقات مختلف اجتماعي، بررسي و شناسايي نيازهاي بهداشتي- رواني كودكان و نوجوانان، سرپرستي و حمايت از كودكان و رفع نيازهاي آنها با كمك خانواده ها و مسئولان، ارتقاي سطحي كيفي خدمات بهداشتي ارائه شده كه كودكان و نوجوانان و... برگزار مي شود.
پنجمين همايش بين المللي مراقبت ها و آموزش هاي لازم براي معلولان جسمي و ذهني
۱- تاريخ برگزاري: ۱۰-۱۱ آوريل ۲۰۰۶
۲- مكان برگزاري: انگليس/ پريستون
۳- پست الكترونيكي: eykelly@uclan.ac.uk
۴- صفحه الكترونيكي:
http://www.ldoffenders.co.uk
۵- مسئولان برگزاري: دانشگاه سنترال لندكاشير پريستون، دانشكده بهداشت و سلامت
۶- نيم  نگاه: همايش با هدف بحث و تبادل نظر درباره؛ آموزش ها و نيازهاي افراد ناتوان، نيازهاي آموزشي- پرورشي معلولان، نيازهاي ويژه معلولان ذهني و فعاليت آموزشي- پرورشي مورد نياز اين گروه، طرح هاي ويژه براي نگهداري و مراقبت از معلولان، بررسي تأثير آموزش بر كاهش مشكلات افراد معلول به ويژه معلولان ذهني، يافته هاي جديد درباره طب معلولان، سياست گذاري هاي دولت ها براي رفع مشكلات معلولان، سازماندهي فعاليت هاي درماني- بهداشتي افراد ناتوان، نيازهاي زنان معلول، نيازهاي مردان معلول و نيازهاي كودكان، نوجوانان و جوانان معلول، كمك رساني و رفع نياز افراد مبتلا به چند معلولي و... برگزار خواهد شد.
دهمين همايش ديابت(PACD10)
۱- تاريخ برگزاري: ۳۱-۲۸ مارس ۲۰۰۶
۲- مكان برگزاري: مصر/ قاهره
۳- پست الكترونيكي: mahmoud@arab-
diabets.com
۴- صفحه الكترونيكي:
http://www.arab-diabetes.com
۵- نيم  نگاه: ديابت به يكي از بيماري هاي شايع در بسياري از جوامع، به ويژه جوامعي كه بهداشت تغذيه اي را رعايت نمي كنند، تبديل شده است.
دهمين همايش ديابت به بررسي نكاتي چون: ديابت و چاقي، ديابت و متابوليسم به ويژه متابوليسم بافت استخواني ، ديابت و كبد، بررسي سندرم (بيماري) مقاومت به انسولين، ديابت و تأثير آن بر كليه ها، پژوهش هاي جديد درباره ديابت و علل ابتلا به ديابت نوع اول و دوم و راه هاي پيشگيري، ديابت و تأثير آن بر پاها، درمان ديابت با مصرف(تزريق) انسولين، مديريت درمان ديابت نوع دوم و جلوگيري از شيوع آن در جوامع، بيماران ديابتي و روزه، كنترل ابتلا به ديابت نوع دوم در كشورهاي عربي، مصرف دارو و تازه هاي علم داروسازي در اين زمينه، ديابت نوع دوم در جوانان و نوجوانان، ديابت و مسأله ازدواج افراد مبتلا به ديابت، پيشگيري از ابتلا به ديابت نوع دوم در كودكان، بررسي وضعيت بيماران ديابتي پس از پيوند كبد، شيوه هاي كاهش و جلوگيري از حمله قلبي در بيماران ديابتي، ديابت و فشار خون بالا و... مي پردازد.
اين همايش  با كارگاه آموزشي نيز همراه است.

نگاه
آن چه موفقيت را تضمين مي كند
نگاهي به لزوم و چگونگي برقراري ارتباط ميان والدين و اولياء مدرسه
005652.jpg
مشغله كاري چه به صورت حقيقي و چه مجازي بهانه اي است جهت فرار از رسيدگي به امور ديگر. بهانه اي كه اولياي دانش آموزان را يا از حضور در مدرسه معاف كرده و يا به حضور گذري در جلسات اولياء و مربيان عادت داده است؛ كه بي شك اين بي توجهي و عدم صرف وقت براي برقراري ارتباط با اولياي مدرسه به ويژه آموزگار، لطمه اي جبران ناپذير به فرزندان اين والدين پرمشغله و گريزپا وارد خواهد كرد كه گاه جبران آن امكان پذير نيست.
شايد با نيم نگاهي به نكاتي كه در پي مي آيد، اندكي بيشتر در وظايف خود تأمل كنيم.
روانشناسان معتقدند جدا از نقش اولياء مدرسه درتعليم و تربيت دانش آموز آموزگار به تنهايي نقش مؤثري در تعليم و تربيت دانش آموز، شكست و يا موفقيت تحصيلي و رفتاري او دارد.
رفتار آموزگار بر رفتار عملكرد تك تك دانش آموزان مؤثر است چرا كه دانش آموزان مفيدترين ساعات روز را با آموزگار گذرانده و از نزديك با او در ارتباط هستند؛ بنابراين مي توان با برقراري ارتباطي صميمانه ميان والدين و آموزگار كاستي ها را جبران كرده و دانش آموزان را به موفقيت نزديك كرد.
در اين بين بسياري از آموزگاران با آغوش باز از نظرات و انتقادات والدين استقبال كرده و منتظر شنيدن عقايد مثبت و منفي آنها به منظور بهبود شيوه آموزشي و رفتاري خويش اند.
اما گاه نيز مشاهده شده كه آموزگار علاقه اي به برقراري ارتباط با والدين ندارد و از هرگونه ملاقات حضوري يا گفت وگوي تلفني طفره مي رود كه در اين صورت وظيفه والدين است كه با زمينه سازي مناسب امكان برقراري ارتباط را فراهم كنند.
نظرسنجي ها نشان مي دهد آموزگاران به دانش آموزاني كه والدينشان با آموزگار مرتبط بوده و جوياي وضعيت تحصيلي و رفتاري فرزندشان هستند با علاقه بيشتري درس مي دهند و سريع تر از سايرين با آنها ارتباط عاطفي برقرار مي كنند تا دانش آموزاني كه والدين آنها هيچ حساسيتي نسبت به عملكرد تحصيلي و رفتاري فرزندشان از خود نشان نمي دهند؛ چرا كه معتقدند والدين حساس حاميان خوبي براي آموزگار بوده و او را در ادامه راه ياري مي دهند.
دست اندركاران امر آموزش معتقدند ارتباط با  آموزگار و اولياي مدرسه بايد به طور مرتب و حداقل هر دو هفته يك بار باشد. از اين رو براي دستيابي به اين هدف چند نكته را به خاطر بسپاريد:
* فهرستي از نكات و مطالبي را كه قصد داريد با آموزگار فرزندتان در ميان بگذاريد يادداشت كنيد تا هنگام ملاقات چيزي را فراموش نكنيد.
* اگر قصد داريد از شيوه خوبي كه براي آموزش فرزندتان استفاده شده، تشكر كنيد، مورد، موردنظر را دقيقاً يادداشت كرده و در هنگام ملاقات حضوري يا تلفني به آن نكته اشاره كرده و تشكر كنيد. مثلاً؛ «متشكرم كه به فرزندم تمرين اضافي داديد تا مبحثي را كه بلد نبود، ياد بگيرد.» اين شكل اشاره به مسأله آموزگار را دلگرم ِمي كند چرا كه متوجه توجه شما به روش تدريس او مي شود.
* مسأله يا مشكلي را كه باعث نگراني تان شده يادداشت كنيد تا دقيقاً موضوع مورد نظر را مطرح كرده و پاسخ بگيريد. هيچ گاه مسأله را به طور كلي بيان نكنيد مثلا به جاي اين كه بگوييد: «چرا از پلي كپي براي تمرين بيشتر استفاده نمي كنيد؟» بگوييد: «فكر مي كنم مبحث تقسيم براي فرزندم و بسياري از بچه ها مشكل است چرا كه هنوز به آن تسلط ندارند. بهتر نيست براي تمرين بيشتر از پلي كپي اضافي استفاده كنيد؟» اشاره دقيق به مشكل هم نگراني  شما را برطرف مي كند و هم آموزگار به درستي متوجه نياز دانش آموزان و درخواست والدين مي شود و اين مشاركت ثمربخش خواهد بود.
* جبهه گرفتن و رفتار طلبكارانه مشكل را برطرف نمي كند از اين رو براي رفع مشكل با مثبت انديشي در صدد رفع مشكل برآمده و با رفتاري دوستانه آموزگار را ملاقات كنيد.
* بر روي رفتار يا مشكل درسي فرزندتان تمركز كنيد و در صدد باشيد تا ايرادهاي واقعي را پيدا كنيد، ايراد گرفتن بي جا از آموزگار تنها راندمان كاري او را كاهش مي دهد. بنابراين به جاي شكايت و رفتار حق به جانب، مشكل را با آموزگار در ميان بگذاريد حتي اگر مقصر باشد. سعي كنيد بدون جستجو براي يافتن مقصر مشكل را حل كنيد، چرا كه مقصر هر كه باشد، اصل، برطرف شدن مسأله است.
* از آموزگار بخواهيد در صورت لزوم يكي از دانش آموزان ممتاز را كنار فرزندتان بنشاند تا به طور غيرمستقيم فرزندتان از او الگوبرداري كند. بهتر است اين مسأله بين شما و آموزگار بماند و هرگز كسي از آن مطلع نشود.
* به آموزگار فرزندتان اطمينان بدهيد كه در صورت لزوم همراه او بوده و مي توانيد در فعاليت هاي فوق برنامه او را ياري دهيد. در بازديدهاي علمي، برنامه هاي تفريحي، مناسبت هاي ويژه و... داوطلبانه به  آموزگار و اولياء مدرسه كمك كنيد.
با اين شيوه نه تنها زمينه برقراري ارتباط بيشتر فراهم مي شود بلكه آموزگار خود را جدا از والدين و آنها را مقابل خود نمي بيند.
- اگر طرح مفيد يا پيشنهاد كارسازي به نظرتان رسيد به صورت حضوري يا به طور كتبي طرح را با آموزگار فرزندتان در ميان بگذاريد و تأكيد كنيد در صورت لزوم مي توانيد آموزگار را در اجراي طرح ياري دهيد.
و كلام پاياني: روانشناسان معتقدند هر چه ارتباط والدين با اولياء مدرسه به ويژه آموزگار مربوطه بيشتر و صميمي تر باشد، دانش آموز در امور درسي و رفتاري موفق تر خواهد بود....
موفق باشيد.
مهتاب صفرزاده خسروشاهي

تازه ها
005661.jpg
پژوهش در مدرسه
شماره ۱۳۷ ماهنامه  سما به صورت ويژه نامه اي با عنوان «پژوهش  در مدرسه» منتشر شد. اين ويژه نامه كه به مناسبت هفته  پژوهش انتشار يافته به بررسي مسائل مربوط به مدرسه اي پرداخته است. مهم ترين مقاله هاي ويژه نامه عبارتند از: پژوهش ، كليد دانايي(دكتر حيدر نوراني)، از يادگيري تا پژوهش(ابراهيم اصلاني)، وقتي كه من تحقيق فرزندم را نوشتم(مرتضي مجدفر)، طرح مطالعاتي پژوهش محوركردن يادگيري در مدرسه(دكتر حسن ملكي)، كتاب/ كتاب خانه/ كتاب خوان(جواد محقق)، پژوهش مدرسه اي يا دانشگاهي(دكتر علي رئوف)، پژوهش چيست و نسبت ما با آن كدام است؟ (دكتر ابراهيم فتح الهي).
در ويژه نامه پژوهش در مدرسه، گفت وگويي با موضوع «پژوهش و مدرسه» با دكتر فروغي چاپ شده است. گزارش علمي اولين جشنواره پژوهش ها و آثار دانش آموزي سما و همچنين گزارش هايي از فعاليت هاي پژوهش در واحدها و مدارس سما، از ديگر مطالب ويژه نامه است. مقاله ها و مطالب ديگري نيز در اين شماره از ماهنامه سما ديده مي شود. تكنيك شش كلاه تفكر، از ادوارد دوبونو و معرفي كتاب هاي در زمينه تفكر و پژوهش از جمله مطالب آن است.
ويژه نامه پژوهش در مدرسه، مي تواند براي علاقه مندان به مسائل آموزش و پرورش و به خصوص، حوزه پژوهش و پژوهش هاي مدرسه اي و دانش آموزي جالب توجه باشد.
005658.jpg
انتشار شماره جديد «دادگستر»
بيستمين شماره مجله حقوقي «دادگستر» ، ويژه زمستان ،۱۳۸۴ منتشر شد.
در اين شماره دادگستر مطالب زير را مي خوانيد: تعرفه دستمزد كارشناسان رسمي دادگستري، مشاهير عدليه و دادگستري ايران در بستر تاريخ، نظام قضايي هلند از نگاه آمار، دادگستري در شعر و ادب پارسي، تاريخچه مطبوعات حقوقي، نقش سازنده شروط ضمن در نكاح، وكالت، چالش ها و روش ها، آشنايي با اينترپل، آخرين آراي وحدت رويه ديوان عالي كشور و ديوان عدالت اداري، سرقت اطفال از منظر فقها. اين شماره دادگستر در ۸۸ صفحه و به قيمت ۵۰۰ تومان منتشر شده است.

فرهنگ
اقتصاد
اجتماعي
انديشه
سياست
موسيقي
ورزش
|  اقتصاد  |   اجتماعي  |  انديشه  |  سياست  |  فرهنگ   |  موسيقي  |  ورزش  |  
|   صفحه اول   |   آرشيو   |   چاپ صفحه   |