عروس خزر
نويسنده: فريده انوش/ انتشارات گلبرگ/ چاپ اول، ۱۳۸۴ ، ۲۷۲ صفحه/ ۲ هزار تومان
وقايع اين داستان بلند كه براساس خاطرات يك زن كهنسال به نام «كشور» شكل گرفته، در سال هايي رخ مي دهند كه مردم شهربندري باكو (پايتخت جمهوري آذربايجان كنوني) هنوز نخستين سال هاي حكومت اتحاد جماهير شوروي سابق را تجربه مي كردند، در آن سال هنوز حكومت شوراها مجال كنترل كامل مرزها و منع آمد و شد ساكنان دو سوي مرز را نداشت و شمار قابل توجهي از مهاجران ايراني و بيشتر از شهرهايي همچون اردبيل و آستارا، براي دستيابي به كار بهتر رهسپار آن سوي مرز مي شدند. باكو كه كم كم سيماي يك شهر صنعتي را پيدا مي كرد، پذيراي خيل جويندگان كار بود، اما كاميابي ها كمتر از آن بود كه مهاجران با دست پر به زادگاه خود بازگردند.
حوادث اصلي قصه بر مشكلات اقتصادي و زيستي كشور شكل گرفته و فراز و فرودهاي عاطفي نيز فضاي دراماتيك قصه را تشديد كرده است. آشنايي خواننده با برخي ويژگي هاي سياسي و اقتصادي و مناسبات اجتماعي آن دوران، از مزاياي اين كتاب است.
رضاشاه و ديدگاه ها (خاطرات)
پژوهش و تأليف: كيوان پهلوان/ ناشر: خاور زمين/ ۴۲۴ صفحه، وزيري/ با جلد سلفون/ چاپ اول، ۱۳۸۴/ ۴۵۰۰ تومان.
كتاب رضاشاه و ديدگاه ها (خاطرات) مجموعه اي از خاطراتي است كه نويسنده در تحقيقات خود از بستگان، آشنايان و افرادي كه به نوعي خاطراتي را شنيده و يا اين كه خود با آن مواجه بودند، ثبت كرده است. همان طور كه از نام كتاب برمي آيد، زندگي سياسي و شخصي رضاشاه و حتي خاطرات افرادي كه در زندگي او نقش داشته اند، در اين مجموعه گردآمده است. خاطرات به گونه اي جمع آوري شده كه خواننده نه تنها مي تواند با ويژگي هاي شخصيتي رضاشاه آشنا شود، بلكه به شرايط اجتماعي ۲۰ سالي كه او حكومت كرده است، نيز پي مي برد.
مؤلف در مقدمه كتاب مي نويسد: رضاشاه نيز يكي از شاهان ايراني است كه وارث حكومت هاي استبدادي دو هزار ساله است و نمي توان وي را از ديگر پادشاهان مستثني كرد. انقلاب مشروطه روي داد تا اراده مردم را جايگزين كند، اما اين نتوانست فرهنگ استبدادي دو هزار ساله را ريشه كن سازد. تنها رضاشاه مستبد نبود، افراد پيرامون او چون رشد يافته همان فرهنگ استبدادي و شاهي بودند، خود به خود شاه را كه از لحاظ رواني روحيه اي ستمگر داشت، به سوي ديكتاتوري سوق مي دادند. رضاشاه پرورده تفكر استبدادي اعوان و انصار خود نيز هست. اگر به خوبي دقت كرده و تك تك ياران و عاملان به قدرت رساندن رضاشاه را بررسي كنيم، در خواهيم يافت كه آنها خود روحيه ديكتاتوري داشتند.
نويسنده سعي دارد خارج از مقدمه وارد قضاوت تاريخي نشده و فقط چهره هاي متفاوت و چند لايه رضاشاه را از زبان ديگران به تصوير كشد.