Hamshahri Newspaper

بحث تغييرات دوباره در اساسنامه فدراسيون هاي ورزشي اين روزها در حال بدل شدن به سوژه داغ محافل ورزشي است. در كنار صحبت هايي مبني بر ايجاد تغييرات در اساسنامه كه در شوراي معاونين سازمان تربيت بدني مطرح است، مسئله انتصابي و انتخابي شدن رؤساي فدراسيون هاي ورزشي هم در كنار آن به گوش مي رسد. ورزش ايران طي نزديك به گذشت بيش از ۷۰ سال از پايه گذاري تربيت بدني در كشورمان تنها نزديك به ۶۰ سال است كه به شيوه انتخابي عمل كرده و در مابقي اوقات به روش انتصابي رؤساي فدراسيون هاي ورزشي را برگزيده است. اينكه كداميك از اين دو روش با توجه به موقعيت كنوني ورزش مي تواند سودمند واقع شود، ديدگاه ها متفاوت است.
در شيوه انتصابي فرد منصوب تنها پاسخگوي مقام بالادست خود خواهد بود و در حيطه كاري اش تلاش مي كند تا نظر مسئول مستقيم خود را جلب كند. اين انتصاب شايد هرگز مقبول اهالي آن رشته ورزشي متشكل از پيشكسوتان، مربيان، داوران و كارشناسان نباشد.در شكل انتخابي خيلي ها به مكانيسم انتخاب و به خصوص سهمي كه براي گروه ها و نيروهاي در برگيرنده قائل شدند، خرده مي گيرند و اعتقاد دارند كه عدالت در سهميه براي تصميم گيري در اين امر مهم ناديده گرفته شده است. در اين شيوه با وجود مقبوليت نسبي فرد برگزيده از نگاه جامعه ورزش و مجمع، گاهي اختلاف سليقه احتمالي موجود ميان نفر انتخابي با ديدگاه هاي رئيس سازمان منجر به بروز مشكلات ديگري مي شود. در اساسنامه اوليه تصويب شده از سوي هيأت دولت فقط مجمع حق عزل و نصب رئيس فدراسيون را در روش انتخابي داشت، اما پس از رفتن هاشمي طباء و آمدن مهرعليزاده به سازمان ورزش در تغييرات دوباره اي كه صورت پذيرفت، رئيس سازمان هم اندازه با مجمع، قدرت عزل و نصب رئيس انتخابي را پيدا كرد و حالا پس از گذشت شش سال باز هم گفته مي شود كه اساسنامه فدراسيون هاي ورزشي به زودي دستخوش تغيير و تحول خواهد شد.براي آشنايي شما خوانندگان عزيز و اينكه كدام شيوه مي تواند برآورنده نياز كنوني جامعه ورزش كشور باشد، به انعكاس ديدگاه هاي مختلف در اين زمينه پرداختيم.
فراهم نبودن فرهنگ انتخابات
رئيس فدراسيون واليبال به عنوان يكي از قديمي ترين رؤساي فدراسيون هاي ورزشي كه ۱۲ سال را به شكل انتصابي و ۸ سال را با شيوه انتخابي بر واليبال مديريت مي كند، يكي از مدافعان روش انتصابي است و اعتقاد دارد كه هنوز جامعه ما فرهنگ پذيرش شيوه انتخابي را ندارد.
البته او دليل مخالفت خود را خواسته هاي نابه جاي رأي دهندگان از فرد انتخابي و از دست رفتن زمان در طول مدت انتخابات ذكر كرد. محمدرضا يزداني خرم مي گويد: من از اول هم با انتخابي بودن رؤساي فدراسيون ها مخالف بودم و معتقدم كه رئيس سازمان تربيت بدني اين حق را دارد كه رؤساي فدراسيون ها را انتصاب كند.
وي دليل اين امر را محقق نبودن زمينه فرهنگ انتخابات مي داند و اعتقاد دارد كه از شيوه شايسته سالاري و كارآمد بايد در پيشبرد اهداف ورزشي سود جست.
رئيس فدراسيون واليبال در عين حال مخالف كاهش زمان دوره رياست فدراسيون ها از چهار سال به ۲ سال است. «دو سال نمي تواند براي به بار نشستن فعاليت مديران زمان كافي باشد. بايد به مدير خوب فرصت داد تا با در اختيار داشتن زمان مناسب بتواند برنامه ريزي مناسبي براي به اجرا درآوردن كامل يك پروژه در برنامه كوتاه، بلند و ميان مدت داشته باشد. در برخي از كشورها به دليل فعاليت هاي مثبت يك مدير ورزشي، زمامداري آنان حتي نزديك به ۲۵ سال هم به طول مي انجامد» .
نبود شرايط احراز در هر دو روش
استاد دانشگاه تربيت مدرس در ارزيابي انتصابي يا انتخابي بودن انتخابات مجامع فدراسيون هاي ورزشي به ايسنا گفت: ما بايد شرايط فرهنگي و اجتماعي جامعه خود را بسنجيم و با استفاده از محاسن هر دو روش، معايب كار را پوشش دهيم تا به روشي صحيح دست يابيم.
دكتر محمد احساني اعتقاد دارد كه هر دو روش چه انتصابي و چه انتخابي بودن مجامع فدراسيون هاي ورزشي هيچكدام در ورزش كشور جواب نداده است چرا كه هر دو روش داراي معايب و محاسن مخصوص به خود است و هيچگاه به روش متقن براي برگزاري انتخابات دست نيافته ايم.وي دليل اين مشكل را فراهم نبودن شرايط احراز در هر دو روش مي داند. «در روش انتخابي، شرايط به گونه اي است كه رأي ها به ميزان درست در ميان همه افراد تقسيم نمي شود. مثلاً اتحاديه باشگاه ها داراي ۲ رأي و هيأت هاي ورزشي داراي ۳۰ رأي هستند. چنين مشكلاتي باعث مي شود كه رئيس فدراسيون داراي اقتدار لازم نباشد و افراد ذينفع در سرنوشت فدراسيون ها بيشتر دخالت مي كنند. در روش انتصابي نيز بيشتر سليقه اي عمل شده و ما شرايط احراز اصولي را نداريم» . وي افزود: «ما در درجه اول بايد شرح وظايف را كاملاً روشن كنيم اما در حالت كلي با موانع زيادي روبه رو هستيم. توزيع رأي در انتخاب يك رئيس فدراسيون براساس آنچه كه در قوانين بين المللي آمده از اهميت بسياري برخوردار است. متأسفانه هم اكنون در كشور ما شرايطي فراهم شده كه همين انتخابات رؤساي فدراسيون هاي ورزشي، خسارات جبران ناپذيري به رشته هاي ورزشي وارد مي شود و افرادي كه اطلاعي از رشته ورزشي خاص ندارند، در انتخابات پيروز شده و جامعه ورزش را در آينده با مشكل مواجه مي كنند» .
شرايط بينابين
رئيس مركز توسعه مديريت و منابع سازمان تربيت بدني ضمن اعتقاد به كار كارشناسي در اين زمينه اعتقاد دارد: «در برخي جاها انتخاب و در برخي موارد نيز انتصاب در فدراسيون ها مثمر ثمر خواهد بود. انجام انتخاب يا انتصاب به زمينه لازم و يا ميزان شناخت در فدراسيون مربوطه باز مي گردد. البته بُعد زمان و شرايط حاكم به يك مجموعه نيز در انتصاب و يا انتخاب مهم است» .
مهندس اسماعيلي همدانلو با اعلام اينكه موضوع فوق در ميان مديران ورزش در حال بحث و بررسي است، گفت: «كم و كيف اين قضيه بايد بيشتر مورد كار كارشناسي قرار بگيرد؛ چرا كه يك زمان فردي آنقدر برجسته و شناخته شده است كه در حوزه كاري همه روي او دست مي گذارند. در برخي مواقع نياز به شور و مشورت و يا اخذ رأي است تا فرد مناسب انتخاب شود. در برخي مواقع هم بايد شرايط بينابين را در نظر گرفت.
انتخابي بودن نوعي ارزش است
رئيس كميته ملي المپيك، انتخابي بودن مجامع فدراسيون هاي ورزشي را نوعي ارزش براي ورزش كشور قلمداد كرد.دكتر رضا قراخانلو با اشاره به اينكه در كشوري زندگي مي كنيم كه بيشترين انتخابات در آن صورت مي گيرد، مي گويد:«از آنجا كه فدراسيون هاي ورزشي نهادهاي مردمي هستند، انتخاباتي بودن مجامع آنها متناسب با شأن نظام است كه اگر اشكالي در آن وجود دارد بايد آن را برطرف كرد .» وي همچنين معتقد است كه در انتخاب كادر فدراسيون هاي ورزشي افرادي بايد دخالت داشته باشند كه تأثيرگذاري واقعي در آن رشته ورزشي دارند. رئيس كميته ملي المپيك برخلاف آيين نامه فعلي كه بيشترين سهم از آن رؤساي هيأت هاي ورزشي است، اعتقاد دارد كه اعضاي مجامع بايد عمدتاً نمايندگان باشگاه ها و نمايندگان ارگان ها و نهادهاي داخلي كمك كننده به فدراسيون ها باشند.
زد و بند و تباني عامل بازدارنده
رئيس فدراسيون دوچرخه سواري زد و بندها و تباني ها در انتخابات رؤساي فدراسيون هاي ورزشي را عاملي بازدارنده در مسئوليت گرفتن افراد شايسته خواند. امير واعظي آشتياني در گفت وگو با فارس گفت:«انتخابات باعث شده كه امروز افرادي در ورزش ما مسئوليت داشته باشند كه نه از نگاه علمي برخوردارند و نه از نگاه كاربردي كه بتوانند روند رو به رشدي را در عرصه ورزش به جريان بياندازند .» وي افزود:«فدراسيون ها زير مجموعه مستقيم سازمان تربيت بدني هستند و بودجه خود را از سازمان و كميته ملي المپيك دريافت مي كنند. از سوي ديگر مسئوليت پاسخگويي عملكرد فدراسيون ها به مسئولان نظام و مردم بر عهده سازمان تربيت بدني است. چطور مي توان چنين رسالتي را براي رئيس سازمان در نظر گرفت، اما حتي حقي مبني بر انتصاب رؤساي فدراسيون براي او قائل نشد.» رئيس فدراسيون دوچرخه سواري با اشاره به اينكه رئيس سازمان تربيت بدني بهتر از هر كس ديگر مي تواند افراد مؤثر براي فدراسيون هاي مختلف را انتخاب و انتصاب كند، طرح تقليل مدت زمان رياست فدراسيون را از چهار سال به دو سال منطقي نخواند.وي براي مدت رياست فدراسيون هاي ورزشي مدت پنج سال و مشابه با برنامه توسعه كشور را پيشنهاد داد و تصريح كرد:«البته حق انتصاب اين امكان را به رئيس سازمان تربيت بدني مي دهد كه اگر مديري نتوانست برنامه هاي سازمان را دنبال كند او را بركنار نمايد.»
كل طرح را نبايد زير سؤال برد
رئيس فدراسيون شنا، شيرجه و واترپلو، با ارجح دانستن بحث انتخاب بر بحث انتصاب گفت:«هر جا كه مديري با نظر و رأي مردم انتخاب شود، بي ترديد از مشروعيت و قدرت بيشتري براي كار برخوردار خواهد بود.» وحيد مرادي با اشاره به اينكه در مملكت ما كه رئيس جمهور و نمايندگانش با رأي مستقيم مردم انتخاب مي شوند، گفت:«بهتر است به جاي پاك كردن صورت مسأله كل طرح انتخابات فدراسيون ها را زير سؤال ببريم و با تجربه به دست آمده در چند سال گذشته، نقاط ضعف آن را برطرف كنيم .» وي ضعف موجود در آيين نامه انتخابات را ناشي از كج سليقگي و عدم صبوري و اعمال نظر مسئولان و يك جور تباني دانست و اعلام داشت:«آنقدر طي۱۰ سال گذشته دست روي دست گذاشتيم تا امروز هيچ كاري براي رفع نواقص اساسنامه صورت نپذيرد و متأسفانه هيچ مسئول ارشدي هم به خود زحمت نداد تا با تحليل كارشناسي شده آن را اصلاح كند.به نظر من با برطرف شدن نقايص و نهادينه كردن انتخابات و تسري رأي مردم در انتخاب رؤساي فدراسيون هاي ورزشي، بي ترديد يك قدم در جهت رشد و اعتلاي ورزشي برداشته خواهد شد.»
رئيس فدراسيون شنا بحث كاهش مدت رياست فدراسيون ها را هم موجب تضعيف مديران ورزش خواند و عنوان داشت:« با چنين كاري فرصت برنامه ريزي، طراحي و اجرا و در نهايت نتيجه گيري از رؤساي فدراسيون هاي ورزشي گرفته خواهد شد.»
وي وجود چنين تفكراتي را سطحي و نه پخته و نشأت گرفته از عدم شناخت نياز كنوني ورزش ايران خواند و گفت:«نداشتن تحصيل آكادميك و شناخت روي ساير كشورها، زمينه هاي بروز چنين تفكراتي در مجموعه ورزش است. به عنوان مثال در كشورهاي صاحب ورزش تمامي ارگان هاي درگير مانع از حذف و يا رفتن مديران با سابقه و تجربه دار مي شوند. تمامي رؤساي فدراسيون هاي بين المللي سوابقي ۱۰ الي۳۰ ساله در سمت هاي خود دارند. «لارفاوي» رئيس الجزايري فدراسيون جهاني شنا، ۱۲سال نايب رئيس بود و هم اكنون نيز به عنوان عضو هيأت اجرايي كميته بين الملل المپيك (IOC) نزديك به ۲۰ سال است عهده دار رياست اين فدراسيون است و اين مدت حضور باعث تحول شگرفي در اين ورزش شده است.
بهترين حالت ، انتصابي بودن است
رئيس فدراسيون بدمينتون گفت:با توجه به شرايط فعلي ورزش كشور انتصابي بودن روساي فدراسيون بهترين حالت است.مهدي كرباسيان اظهار كرد: من به همراه يزداني خرم دو تن از قديمي ترين روساي فدراسيون هاي ورزشي كشور هستيم كه از سال هاي ۶۸- ۶۹ در اين پست انجام وظيفه مي كنيم.انتصابي بودن يا انتخابي بودن روساي فدراسيون هاي ورزشي در ادوار مختلف در سازمان تربيت بدني مطرح بوده و اگر به ريشه اين بحث توجه كنيم، با توجه به پرداخت بودجه اكثر فدراسيون هاي ورزشي از طرف دولت و سازمان تربيت بدني و اين كه بودجه كافي و مناسبي در شأن جوانان و ورزش اختصاص يابد، بهترين حالت انتصاب روساي فدراسيون هاست.
نيازبه كارشناسي
رئيس فدراسيون هندبال گفت: با كاهش مدت زمان رياست فدراسيون هاي ورزشي به دو سال، اصلا نمي توان برنامه ريزي كرد. عليرضا رحيمي اظهار داشت: معتقدم در دنيا چون سيستم اداره فدراسيون هاي ورزشي با ديگر ارگان ها متفاوت است، مديران به ثبات و زمان براي فعاليت نياز دارند به همين دليل با دو ساله شدن زمان رياست فدراسيون هاي ورزشي اصلا نمي شود برنامه ريزي كرد. وي افزود: در ساير كشورها زماني كه رئيس يك فدراسيون تغيير مي كند، كارها ادامه مي يابد چرا كه روي برنامه ريزي پيش مي رود، ولي متاسفانه در كشور ما هنگام عوض شدن رئيس فدراسيون تمام كادر فدراسيون تغيير مي كند كه روي عملكرد آن رشته تاثير مي گذارد. رئيس فدراسيون هندبال با تاكيد بر اين كه طرح احتمالي انتصابي شدن روساي فدراسيون هاي ورزشي بايد توسط گروه كارشناسي كه در اين مساله ذينفع نباشند، بررسي شود،خاطر نشان كرد: من به عنوان كسي كه در اين ميان ذينفع هستم نمي توانم اظهار نظر كنم اما به شخصه در هر دو صورت انتخابي يا انتصابي زير نظر سازمان تربيت بدني كار خود را ادامه مي دهم. اين گروه كارشناسي بايد با نظر سازمان تربيت بدني تمام مسايل مانند اساسنامه را به صورت دقيق مورد بررسي و ارزيابي قرار دهد.
نظر خاصي ندارم
محمد عليپور كه تا چندي پيش رئيس مركز توسعه ورزش همگاني بود و هم اكنون مسئوليت فدراسيون ورزش همگاني را در اختيار دارد، در اين باره مي گويد: هر رئيس سازماني با بررسي شيوه هاي مختلف سعي مي كند با انتخاب روشي ارزيابي بهتري روي زير مجموعه مديريتي خود داشته باشد و بتواند اعمال نظر كند.
وي افزود: من شخصاً نظر خاصي ندارم و اين موضوع بايد در رده هاي بالاي مديريتي سازمان تربيت بدني كارشناسي شود.
تركيب مجمع بايد عوض شود
حسين جلالي رئيس فدراسيون دو و ميداني ضمن موافق بودن با روش انتخابات معتقد است: اگر قاعده هرم قانونمند تعريف شود، همه چيز عالي خواهد بود. وي تركيب مجمع فعلي انتخابات را راضي كننده نخواند و گفت: بايد از سهم زياد هيأت ها كاست و بر سهميه ساير ارگان ها مثل دانشگاه آزاد و باشگاهها افزود.
وي پيرامون كاهش زمان رياست رؤساي فدراسيون ها گفت: با دو سال نمي شود برنامه ريزي كرد و در يك چشم به هم زدن اين مدت تمام خواهد شد، البته شايد در برخي از رشته ها چهارسال زمان زيادي باشد، اما در ورزش هاي پايه هر چه به مديران آن فرصت بيشتري داده شود بهتر مي توان نتيجه گرفت.
البته يك انتصاب خوب در خيلي مواقع بهتر از انتخاب جواب داده است و در بسياري از مواقع هم يك انتخاب بد خيلي چيزها را زير سؤال برده است.
بايد شرايط انتخابات جامع را فراهم كرد
رئيس فدراسيون تنيس گفت: اگر لوازم برگزاري انتخابات به طور كامل مهيا بوده و فرد منتخب استقلال كامل داشته باشد، اين روش بر انتصاب روساي فدراسيون ارجحيت خواهد داشت.
عليرضا خروشي در خصوص انتصاب يا انتخاب روساي فدراسيون هاي ورزشي گفت: اگر شرايط برگزاري نظام انتخاباتي جامع به طور كامل فراهم باشد انتخاب روساي فدراسيون هاي ورزشي نتايج مثبتي به همراه خواهد داشت. اما، اگر فرد منتخب پس از كسب آراء موافق، استقلال كامل نداشته باشد، شيوه انتصابي شرايط مطلوب تري خواهد داشت چرا كه در اين صورت رئيس فدراسيون با برخورداري از حمايت و پشتوانه سازمان تربيت بدني اقتدار بيشتري دارد.
وي ادامه داد: انتخابات شرايط و لوازم خاص خود را نياز دارد كه اگر اين شرايط مهيا نباشد قطعا موفقيتي نيز حاصل نخواهد شد.در غير اين صورت فرد منتخب تنها مجري قوانين و دستورات ساير مسئولان بوده و اقتدار كافي براي اجراي برنامه هاي خود را ندارد.
نبايد قوانين و مقررات به گونه اي باشد كه اختيار رئيس فدراسيون محدود شده و اعمال نظر منابع قدرت در روند كارها تعيين كننده باشد.
خروشي در خصوص انتصاب روساي فدراسيون اظهار كرد: اگر فرد انتصاب شده به طور كامل مورد حمايت مسئولان و مديران سازمان تربيت بدني و كميته ملي المپيك باشد كارآيي فدراسيون افزايش خواهد يافت.
هماهنگي فدراسيون با سازمان و تدوين برنامه هاي مورد نظر هر دو سازمان نتايج مثبتي به همراه خواهد داشت.رئيس فدراسيون تنيس با اشاره به نظام انتخاباتي فدراسيون جهاني تنيس به ايسنا گفت: در فدراسيون جهاني تنيس (ITF) نظام انتخاباتي به صورت جامع اجرا شده و رئيس اين فدراسيون با موافقت تمامي اعضا برگزيده مي شود.كنفدراسيون تنيس آسيا نيز به همين طريق انتخاب مي شود و مي توان گفت كه شيوه مطلوب ساير كشورها نظام انتخاباتي است.اما بايد توجه داشت كه شرايط اين كشورها با ايران متفاوت بوده و بايد اين تفاوت ها را به حداقل برسانيم.بايد شرايطي را فراهم كنيم كه فرد منتخب استقلال كامل داشته و در اجراي اهداف خود با مشكل خاصي روبرو نباشد.خروشي در مورد كاهش مدت رياست روساي فدراسيون ها از دو به چهار سال تصريح كرد: دو سال زمان بسيار كمي است و رئيس فدراسيون براي برنامه ريزي و اجراي آن به زمان بيشتري احتياج دارد.شناخت ورزش و آگاهي از رشته ورزشي نياز به زمان داشته و به نظر مي رسد كه چهار سال فرصت مناسبي براي اين كار است.
انتخابات موجب استقلال روساي فدراسيون ها مي شود
رئيس فدراسيون كاراته گفت: روي آوردن به نظام انتخابات موجب هماهنگي و همدلي بيشتر روساي فدراسيون با هيات هاي استاني خواهد شد.
عليرضا سمندر درخصوص موضوع انتخاب يا انتصاب روساي فدراسيون هاي ورزشي گفت: برگزيدن روساي فدراسيون هاي ورزشي از طريق برگزاري انتخابات موجب هماهنگي و همدلي بيشتر آنها با مسئولان هيات هاي استان ها شده و كمك بزرگي به برطرف شدن مشكلات ورزشي هر استان خواهد كرد.
وي ادامه داد: وقتي رئيس فدراسيون با راي روساي هيات ها انتخاب شود ارتباط و تعامل آنها با يكديگر افزايش مي يابد.در اين صورت رئيس فدراسيون خود را موظف مي داند كه با استان ها هماهنگ شده و براي برطرف كردن مشكلات آنها تمام تلاش خود را به كار گيرد.
در حال حاضر وضعيت انتخابي در كشور ما جا افتاده و به نظر نمي رسد كه مشكل خاصي در اين زمينه وجود داشته باشد.
سمندر درخصوص تاثير نظام انتخاباتي بر استقلال فدراسيون ها اظهار داشت: انتخاب رئيس فدراسيون موجب افزايش استقلال او خواهد شد.اما انتصابي بودن به بي اعتنايي وعدم هماهنگي رئيس فدراسيون با روساي هيات هاي استاني منجر مي شود و در اين صورت فدراسيون اعتقادي به فعاليت و هماهنگ شدن با هيات ها نداشته و نوعي بي تفاوتي در مسئولان پديد خواهد آورد. انتخابي بودن تنها شخص را به سازمان تربيت بدني وابسته مي كند.
رئيس فدراسيون كاراته افزود: روساي فدراسيون جهاني كاراته و كنفدراسيون آسيا نيز با راي مستقيم اعضا و فدراسيون هاي هر كشور انتخاب مي شوند و اين شيوه اي است كه در بسياري از كشورهاي دنيا پيگيري مي شود.وي درمورد كاهش مدت زمان رياست فدراسيون ها گفت: چهار سال زمان بسيار مناسبي براي مديران محسوب شده تا طرح هاي بلند مدت خود را به طور كامل عملي كنند. اجرا كردن بسياري از برنامه ها و تصميمات بزرگ يك فدراسيون در گرو در اختيار داشتن زمان كافي است و به نظر مي رسد كه دو سال زمان بسيار كوتاهي است.
سمندر رياست چهار ساله روساي فدراسيون در ايجاد حاشيه امنيت براي آنها را بي تاثير دانست و به ايسنا گفت: اگر رئيس فدراسيون عملكرد مناسبي نداشته و از عهده ايفا و اجراي وظايف خود برنيايد توسط رئيس سازمان تربيت بدني عزل خواهد شد.
بر اساس قانون، رئيس سازمان تربيت بدني اجازه دارد روساي فدراسيوني را كه عملكرد ضعيفي داشته اند از كار بركنار كند و واضح است كه با چنين شرايطي روساي فدراسيون نمي توانند به رياست خود مطمئن باشند.