* دوربين هاي سرعت سنج چه زماني وارد سيستم كنترل ترافيك شدند؟
- دوربين هاي سرعت سنج تكنولوژي روز دنيا را دارند. البته 20 يا 30 سال است كه انواع اين دوربين ها به كار مي رود. يك انقلاب صنعتي در دهه 1980 داشتيم به نام انقلاب فناوري اطلاعات . مظهر اين انقلاب، بروز كامپيوترهاي شخصي بود. اولين PCها ، 8086 بود كه پردازنده آپولو 11 روي آن قرار داشت. دهه 1990 هم انقلاب ارتباطات و مخابرات بي سيم واقع شد. فكس و مودم بسيار ارزان شدند و در اختيار عموم قرار گرفتند. به اين ترتيب ICT به وجود آمد. يعني فناوري اطلاعات و ارتباطات در هم ادغام شد. اين دوربين سرعت سنج هم از تكنولوژي رادار استفاده مي كند.
* قبلاً  با تكنولوژي رادار آشنا بوديد؟
- من افسر نيروي دريايي بودم. در دوران تحصيل در اروپا و آمريكا و همين طور در ايران، در زمينه رادار كار كردم. در 1356 اولين كتاب جنگ الكترونيك را نوشتم.
* چرا سراغ دوربين سرعت سنج رفتيد؟
- چون تعداد كشته هاي جاده اي و تصادفات رانندگي خيلي زياد است، چهار سال قبل با همكاري دانشكده هاي رياضي و علوم كامپيوتر مهندسي برق دانشگاه صنعتي اميركبير و تجربياتي كه از قبل داشتيم، تصميم گرفتيم كه دوربين سرعت سنج با بهره گيري از تكنولوژي رادار را بسازيم.
* اين دوربين در دانشگاه ساخته شد؟
- چند مركز تحقيقاتي بيرون دانشگاه به همراه اين چند دانشكده در دانشگاه صنعتي اميركبير با هم همكاري كردند تا اين دوربين سرعت سنج ساخته شد.
* نتايج كار چه طور بود؟
- وقتي اولين تست ها روي دوربين انجام شد، اين محصول برنده بهترين محصول نيروي انتظامي شد و از طرف دكتر قاليباف هم جايزه اي به ما اهدا شد.
* دوربين هاي سرعت سنج از چه زماني وارد سيستم پليس دنيا شد؟
- حدود 20 سال قبل در اروپا متداول شد و 10 سال است كه در آمريكا نصب شده. سيستم هاي قديمي چون از فيلم استفاده مي كردند و آنالوگ بودند، خيلي گران بودند. اما الآن حدود 6 يا 7 سال است كه از دوربين هاي ديجيتال در اين سيستم ها استفاده مي شود.
* آيا تأثير اين دوربين ها در ترافيك سنجيده شده است؟
- بله. آمار نشان داده كه اين دوربين ها حدود 30 درصد از تصادفات را كم مي كند. امسال در فرانسه هزار دستگاه نصب شده است و اين اهميت موضوع را نشان مي دهد.
* در ايران چه طور؟
- سال گذشته حدود 30 هزار نفر در تصادفات رانندگي در ايران از بين رفتند. اگر ما با اين دوربين ها 30 درصد از اين آمار كم كنيم، مثلاً  برسانيم به 20 هزار كشته، فقط پول ديه اين تعداد، حدود 300 ميليارد تومان مي شود؛ گذشته از جنبه هاي انساني قضيه كه غيرقابل محاسبه است.
* چند نوع تكنولوژي در اين دوربين ها هست؟
- اين سيستم ها 4 گروه هستند: رادار، لوپ، ليزر  و تصوير ويديويي. ساختار لوپ و رادار يكي است. براي سرعت سنج هاي لوپ، بايد جاده كنده شود. براي همين اين سيستم دارد از رده خارج مي شود. ليزر براي كارهاي خاصي به كار مي رود و سيستم ويديويي هم هنوز در حال تكميل است. در بسياري از موارد تا 150 كيلومتر بيشتر را جواب نمي دهد. ويديويي خيلي جاي پيشرفت دارد، اما جاي رادار را نمي تواند بگيرد. مثلاً  در شب مشكل دارد.
* دوربين شما از چه نوعي است؟
- سيستم ما راداري است.
* چه اجزايي دارد؟
- رادار، پخش ضبط تصاوير، دوربين و هماهنگي بين اين بخش ها و انتقال به يك سيستم خارجي.
* اين انتقال از چه راهي است؟
- هم سيستم بي سيم و هم خطوط ADSL . بستگي دارد كه آن نقاط چه طور به مخابرات وصل باشند.
* در حال حاضر اين سيستم ها در كشور نصب شده است؟
- بله. البته در حال حاضر مأموران نيروي انتظامي بايد به نزديك دستگاه بروند تا بتوانند اطلاعات را خارج كنند. اما اگر خطوط ADSL وصل شود، مي توان از يك مركز كنترل، همه اطلاعات را از دوربين ها خارج كرد و تنظيمات مختلف مثل سرعت در روز، سرعت در شب و ... را انجام داد.
* اصول فيزيكي اين سيستم چيست؟
- پديده اي در فيزيك داريم به اسم پديده دوپلر؛ به اين ترتيب كه وقتي موجي به سمت يك جسم فرستاده شود، موج برگشتي بر حسب اين كه جسم با چه سرعتي حركت مي كند، فركانسش تغيير مي كند. مثلاً  اگر جسم دور شود، فركانس كم مي شود و اگر نزديك شود، فركانسش زياد مي شود.
* روي ماشين پليس هم نصب مي شود؟
- بله. سيستم كلي همين است. مي توان با كمي دست كاري، آن را روي ماشين پليس نصب كرد.
* طراحي كلي سخت افزار، ايراني است؟
- ما قطعات را وارد كرده ايم، اما مهندسي و طراحي كلي سيستم توسط خودمان انجام شده است.
* چه قطعاتي وارد مي شود؟
- دوربين ، IC ها و ... اينها وارد مي شود. اما مهم طراحي و مهندسي سيستم است كه كار خودمان است.
* چند درصد؟
- مي توان گفت كه اگر كار مهندسي ما را از اين سيستم حذف كنيم، فقط 30 درصد باقي مي ماند.
* به هر حال ايران با مشكل تحريم هم مواجه است. اگر ما دچار تحريم قطعات بشويم، آيا اين سيستم مي تواند هم چنان در داخل توليد شود؟ قطعه خاص آمريكايي يا اروپايي دارد؟
- نه. اين دوربين ، قطعه اي ندارد كه استراتژيك باشد. قطعات آن در تمام بازارها پيدا مي شود.
* در ساخت اين دوربين ها مهندسي معكوس هم شده؟
- خير. تمام مهندسي و طراحي اين سيستم از خودمان بوده. ما تيم مهندسي و طراحي هستيم نه فروشنده جنس ديگران. ما ممكن است ايده بگيريم، اما كار خودمان را كرده ايم.
* نرم افزارش چه طور؟
- نرم افزار كاملاً  كار خودمان است. آقاي دكتر رضايي اين كار را انجام داده اند.
* نر م افزار هم ايراني شده؟
- بله. بومي شدن اين نرم افزار چند جنبه دارد؛ يكي محيط فارسي و تاريخ هجري شمسي و ... است. نكته بعدي طبيعت ترافيك در ايران است. سيستم هايي كه در خارج نصب شده براي ترافيك  همان جا طراحي شده و مناسب ترافيك سنگين ايران نيست. اتوبان هاي ما 3 لاين يا 4 لاين دارند اما مي بينيد كه گاهي وقت ها 5 يا 6 تا ماشين كنار هم در حال حركتند. دوربين هاي خارجي در چنين شرايطي Eror مي دهند.
* دوربين شما هنگ نمي كند؟
- نه. دوربين ما در اين شرايط هنگ نمي كند.
* امتحان كرده ايد؟
- بله. در اتوبان همت در شلوغ ترين نقطه، مسير شرق به غرب قبل از پل هاي فجر دوربين ما نصب است.
* پس شب ها كه من با سرعت مي روم، دوربين شماست كه در آن مسير از من عكس مي گيرد!
- بله. دوربين ما هم از نقطه نظر اپراتور بومي شده و هم با شرايط ترافيك ايران هماهنگ شده است.
*  سيستم كنترل ترافيك شما فقط كار جريمه كردن انجام مي دهد؟
- خير. اين دوربين آمار هم مي گيرد. ساعت هاي شلوغي را مي دهد، تعداد ماشين هاي عبوري را اندازه مي گيرد. در دوربين هاي خارجي هم اين گزينه ها هست، اما براي استفاده از آن بايد پول جداگانه پرداخت كرد. در حالي كه در نرم افزار ما اين قسمت ها تعبيه شده و از همه مهمتر اين كه منبع نرم افزار دست خودمان است. بر مبناي نياز، نرم افزار به روز مي شود.
* فقط سرعت را جريمه مي كند يا حركات مارپيچ را هم جريمه مي كند؟
- نه. اين فقط سيستم سرعت سنج است.
* خب، در بزرگراه توقف هم ممنوع است، آيا سرعت صفر را جريمه نمي كنيد؟
- نه! فعلاً نه!
* قصد توسعه كار را نداريد؟
- چرا، داريم روي نرم افزار كار مي كنيم. فعلاً داريم روي خلاف هاي سبقت كار مي كنيم.
* مي تواند مثلاً باران را تشخيص دهد؟ چون روزهاي باراني، حد سرعت پايين تر مي آيد؟
- هيچ جاي دنيا چنين كاري نكرده اند. گذاشتن سنسور باران، كار ساده اي است اما تا حالا جايي من نديده ام. همه اين توسعه ها را مي توان روي سيستم انجام داد، به شرط اينكه ما حمايت شويم؛ نه اينكه به حال خودمان رها شويم.
* مگر مسأله خاصي وجود دارد؟
- مسأله اي كه در اين بين وجود دارد، اين است كه ما خودباوري نداريم. باورمان نمي شود كه سيستم، ايراني باشد يا ايراني بتواند چنين سيستمي بسازد. البته ما وقتي مي گوييم سيستم ايراني، بايد به اين نكته توجه كنيم كه ما يك پروژه را به سه طريق مي توانيم انجام دهيم. فرض كنيد مي خواهيم يك ساختمان بسازيم؛ مي توانيم اين ساختمان را مستقيماً بخريم يا اينكه برويم در و پنجره و ديوار را پيش ساخته بخريم و بعد بياوريم اينجا سر هم كنيم؛ اين مي شود مونتاژ.
بايد فرهنگسازي شود.
پايه و اساس همه صنايع، تحقيق و توسعه است.
واقعيت اين است كه در ايران تحولات زيادي به  وجود آمده.
در سطح كلان، مديران، دلسوزند اما وقتي به پايين بدنه مي آييم، مي بينيم كه تعدادي از افراد،
به منافع كوتاه مدت
خودشان فكر مي كنند
اما يك راه سوم هم وجود دارد؛ مهندسي مي آيد و همه نكات لازم را محاسبه مي كند؛ چه جور آهني، چه جور آجري و چه جور جوشكاري. نقشه ها كشيده مي شود؛ اين طراحي ساخت است.
اين مهندس سازنده، تيرآهن و آجر و سيمان نمي سازد. اينها قطعه است. مهندس برق هم به همين صورت است. مثلاً در اين سيستم، سرعت سنج دوربينمان كانن است يا يك برد كامپيوتري را مستقيماً استفاده كرديم اما اينها بدون كار سخت افزاري ما ارزش ندارد.
* منظورم اين بود كه چه نوع حمايتي لازم است؟
- مناقصه اي در شيراز برگزار شد. شركت GATSO و ما حضور داشتيم. آنها 67ميليون قيمت پايه دادند و با هزينه هاي جانبي نيز حدود 80ميليون تومان براي هر دستگاه اعلام كرده بودند، در حالي كه ما اين دستگاه را 24ميليون تومان مي فروختيم؛ تقريباً بيشتر از يك سوم؛ در حالي كه منو و تقويم دستگاه ما فارسي است و براي همين آب وهوا هم ساخته شده.
* شما برنده شديد؟
- بله! شيراز اول يك دستگاه از ما خريد و شش ماه آزمايش كرد و بعد ما برنده شديم. بايد به اين نكته هم توجه كرد كه علاوه بر قيمت اوليه، اين دستگاه ها نياز به تعمير و نگهداري هم دارد.
* همه كار را كه خودتان انجام مي دهيد؟
- بله! تكنولوژي در حال تغيير است. در همين كامپيوترهاي شخصي، اين موضوع كاملاً مشهود است. كامپيوتري كه شما امسال مي خريد، 3 سال ديگر قابل استفاده نيست.
* در ايران هم؟
- همين شركت 5GATSO سال قبل تعدادي دوربين سرعت سنج به ايران فروخت. آن موقع گفتند كه اين دستگاه ها استاندارد انگليس است اما استاندارد انگليس اين بود كه بايد حتماً از دوربين آنالوگ و فيلم استفاده شود و استفاده از دوربين ديجيتال، ممنوع بود. اينها در ايران نصب شد. بعد از يك سال متوجه شدند پول فيلمي كه بايد براي اين دوربين ها خريداري شود، از پول كل جريمه هايش بيشتر است. دنيا عوض شده است؛ 15سال قبل يك كارخانه سيمان مي خريديم و مدت ها كار مي كرد، اما الان اگر چنين چيزي بخريم، ممكن است 3سال ديگر، سيماني كه توليد مي كنيم، استاندارد نباشد. من تخصصم پيش بيني سير تحولات تكنولوژي است. در چند سال گذشته حدس هايي كه زده ام تقريباً درست بوده.
* پس چه كار كنيم كه پول از بين نرود؟
- اگر خودمان سيستم ساز نيستيم، نخريم؛ آن كاري را انجام دهيم كه بلديم. البته اشكالي ندارد كه سيستم را بخريم ولي بايد قبول كنيم كه عمر مفيد آن فقط 3 سال است. با اين ديدگاه، اين سيستم را بخريم؛ مثل موبايل.
* مثال خوبي زديد. وقتي مثلاً GSM-1800 مي آيد، به خاطر قابليت هايش در تمام دنيا فراگير مي شود اما دوربيني كه نيروي انتظامي در اتوبان قم كار گذاشته، اگر نياز به قطعه جايگزين نداشته باشد، ديگر چه لزومي دارد كه به روز باشد؟ عكس را مي گيرد و به نيروي انتظامي مي دهد.
- عوامل مختلفي وجود دارد. اين سيستم بايد به نيروي انتظامي وصل شود. نيروي انتظامي يك مجموعه وسيع است. نرم افزارهاي نيروي انتظامي بايد با اين سيستم هماهنگ باشند. وقتي ويندوز تغيير مي كند، بايد اين سيستم هم تغيير كند.
* اين دوربين، با قوانين بين المللي هم هماهنگ است؟
- دقيقاً! مثلاً قوانين بين المللي مي گويد وقتي مي خواهيد از روي عكس، كسي را جريمه كنيد، بايد عكس شما وضوحش از يك حد خاص، بالاتر باشد. ما به اينترپل وصليم. بايد با اينها هماهنگ بشويم.
اين سير تحول تكنولوژي است و ما نبايد از اين وضعيت عقب بمانيم.
* بايد چه كار كرد كه از اين تحول عقب نيفتاد؟
- الان كشورهايي كه تكنولوژي ندارند، هر روز عقب تر مي افتند. اگر ما سيستم ساز نباشيم، ديگر حرفي براي گفتن نداريم. زماني است كه يك كشور واقعاً نمي تواند سيستم ساز باشد اما ما در ايران اين طور نيستيم. ما نيروي انساني داريم. بايد از آن استفاده كنيم. بايد خودباوري داشته باشيم. من نمي خواهم اغراق كنم و كار درستي هم نيست. ما بايد هواي اين نيروي انساني را داشته باشيم. مگر يك كارشناس مي تواند با ساعتي 3هزار تومان كار كند؟ فيلمي مستند از آفريقاي جنوبي مي ديدم كه در آن يك عده سياهپوست روي كوهي نشسته بودند و از شدت گرسنگي در حال مرگ بودند، اما كوه از طلا بود!
ما در ايران نيروي انساني داريم. اين نيروي انساني طلا است. بايد استفاده كنيم.
* از گروه شما اصلاً حمايت نشد؟
- ما الان در مناقصه برنده شده ايم. فرمانده نيروي انتظامي آمده به ما جايزه داده اما هنوز تعدادي فكر مي كنند كه ما نمي توانيم.
* فكر مي كنند شما نمي توانيد يا نمي خواهند به دست شما انجام شود؟
- ببينيد اين مدارك ما! يك مناقصه براي نصب دوربين در آزادراه تهران- قم و تهران- قزوين برگزار شد. وزارت راه مجري مناقصه بود. در ابتدا اعلام شد كه فقط شركت هاي خارجي وارد شوند. بعد ما اعتراض كرديم و قبول كردند كه ما هم وارد مناقصه شويم. دانشگاه صنعتي اميركبير هم وارد مناقصه شد. من پروپوزال را تنظيم كردم. با سود خيلي خوب، دو ميليارد و هشتصد ميليون تومان شد. بعد نمي دانم چه شد كه ما اصلاً در مناقصه شركت داده نشديم. طرف ما در مناقصه (مؤسسه تحقيقات ناجا) اصلاً شركت نكرده بود!
فقط 2 تا شركت در مناقصه حضورداشتند؛ شركت GATSO انگليس با ايزايران قرارداد بسته بود با 9ميليارد و خرده  اي و شركت ROBOT آلمان با صاايران قرارداد بسته بود با 10ميليارد و خرده اي كه ايزايران برنده مناقصه شد. جالب است بدانيد كه مديريت GATSO و ROBOT هم يكي است.
* من هم فكر مي كنم ايزايران هم يك جوري زيرمجموعه صاايران باشد. به هر حال، هم ايزايران و هم صاايران زيرمجموعه وزارت دفاع هستند.
- اين هفت ميليارد تومان كجا رفته؟ اگر قرار باشد اين طور پول مملكت دور ريخته شود كه ديگر پولي براي مملكت باقي نمي ماند.
* شرايط عادلانه است؟
- ما در ايران سيستم دوربين سرعت سنج را كه تكنولوژي بالايي هم دارد، در دانشگاه صنعتي اميركبير ساخته ايم. حالا بايستي از ما حمايت شود. الان نيروي انتظامي براي قرارداد با ما درخواست هايي دارد. وقتي از آنها مي پرسيم كه آيا از طرف هاي خارجي هم همين درخواست ها را مي كنيد، مي گويند: نه! ولي ما از شما مي خواهيم .
* به نظر شما مشكل اين بحث ها كجاست؟ من شخصاً فكر مي كنم كه قضيه، فرهنگي است يعني اين فرهنگ بيگانه پرستي بايد جاي خود را به فرهنگ خودباوري بدهد.
- بايد فرهنگسازي شود. پايه و اساس همه صنايع، تحقيق و توسعه است. فردوسي هم كه شاهنامه را نوشت، به او توجه نكردند. سال هاست كه اين فرهنگ وجود دارد. ما به تحقيقات خودمان اهميت نمي دهيم. از راه صنعت نان نخورده ايم و نمونه هاي بدي هم داريم؛ مثل پيكان. اما واقعيت اين است كه در ايران تحولات زيادي به  وجود آمده. دولت، بخشنامه هاي خوبي دارد كه بايد كالاها از داخل خريداري شود اما بخشنامه كافي نيست. بايد راهكار اجرايي هم داده شود. بخشنامه ها را خيلي راحت تفسير مي كنند. در سطح كلان، مديران، دلسوزند اما وقتي به پايين بدنه مي آييم، مي بينيم كه تعدادي از افراد، به منافع كوتاه مدت خودشان فكر مي كنند.
* چه راهكار اجرايي را توصيه مي كنيد؟
-كارهاي كلان را بايد دولت، خودش در دست بگيرد. همين پروژه را يك دانشگاه، چند دانشكده و چندين دانشجو پيگيري كرده اند تا به اينجا رسيده ولي چرا ما در مناقصه شركت نكرديم؟ من به دنبال اين نيستم كه كسي را جريمه كنند ولي به هر حال دولت پيگيري كند كه اين وسط چه اتفاقي افتاده كه ما با اين مبلغ، اصلاً در مناقصه شركت نكرده ايم و شركت خارجي با 3 برابر قيمت ما برنده شده. مديران اگر چنين كارهايي مي كنند، بايد بعداً جوابگو باشند. به نظر من دولت بايد به دنبال راهكاري باشد كه مديران دولتي در قبال تصميم هايي كه مي گيرند، پاسخگو باشند. بايد اين احساس در مديران ايجاد شود كه اگر خطايي كردند، پنج سال بعد هم مي آيند سراغشان، نه اينكه تا از يك سازمان رفتند، همه چيز فراموش شود.
* به هر حال دولت هم بخشي از اين قضيه است. همان طور كه شما فرموديد، اصل قضيه، فرهنگي است.
- اين واقعاً شايد 400 سال طول بكشد. بايد راهكارهاي فني ارائه شود و نقش دولت در اينجا نقش بسيار پررنگي است.
* دولت چه كار بايد بكند؟
- به نظرم كار ضروري كه دولت بايد به سرعت انجام دهد، اين است كه مناقصاتي كه دولت قصد برگزاري آنها را دارد، از پيش اعلام كند. دولت وقتي مي خواهد به سراغ يك تكنولوژي روز برود، 2 يا 3 ماه قبل سراغ برگزاري مناقصه مي رود. خب! اين گونه كه شركت هاي داخلي مسلماً هيچ كدام آمادگي شركت در مناقصه را ندارند. دولت بايد پيش بيني ورود يك تكنولوژي را داشته باشد، بعد به شركت هاي تحقيقي در سطح كلان اعلام كند كه قصد دارد مثلاً 2سال ديگر سراغ فلان تكنولوژي برود و مناقصه اي برگزار كند. به اين ترتيب، شركت هاي داخلي هم فرصت كافي براي تحقيق و توسعه را خواهند داشت.
* به نظر مي آيد كه دولت براي خريدهاي كلان به شركت هاي داخلي زمان بدهد و دوم اينكه تيم هاي بازرسي براي اين كار تشكيل شود. اگر محصولي در ايران توليد مي شود، نمي گويم با كيفيت بدتر، اما اگر مثل خارجي بود، از آن خريد كنند. بعدچرا بين قراردادهاي داخلي و خارجي تبعيض قائل مي شوند؟
- مدير لايق همين است. مدير لايق، مديري است كه توان پيش بيني داشته باشد؛ بداند كه يك سال آينده به چه چيزي احتياج دارد و از همان زمان، دانشگاه را درگير كند. البته بخش هاي بازرسي هم بايد وجود داشته باشد. اگر كسي ادعا مي كند كه مي تواند كاري كند، بايد بازرسي شود و معلوم شود كه آيا واقعاً مي تواند مشابه خارجي، كار كند يا نه. از طرف ديگر اگر مديري بگويد كه اين كالايي كه در ايران توليد مي شود، نيازهاي مرا برطرف نمي كند، تيم بازرسي صحت اين ادعا را تأييد كند.

بدون شك ماهواره هاي ناوبري نظامي از پيچيده ترين ماهواره هايي هستند كه بشر تاكنون موفق به ساخت آنها شده است. گرچه بنابر آنچه تاكنون انتشار يافته، هدف اصلي از طراحي و ساختمان آنها براي كاربردهاي نظامي بوده، ولي هم اكنون مطالعات دامنه داري براي استفاده هاي غيرنظامي از آنها در جريان است. برنامه ماهواره هاي ناوبري و يا به گونه اي ساده تر جهت يابي در آمريكا با ماهواره هاي ترانزيت كه اسم ديگر آن نوست (Navsat) است، از سال 1960 آغاز شد و نتايج موثر تحقيقات آنها را در سيستم موقعيت ياب جهاني (GPS) مشاهده مي كنيم. در ابتدا براي يك سامانه قوي تصميم به پرتاب 18 ماهواره ناوبري بسيار پيشرفته به نام ناواستار بود كه فصلي تازه را در ناوبري نظامي گشود. ماهواره هاي نظامي ناوبري به صورت شبكه هايي متشكل از چندين ماهواره در حال فعاليت هستند.
ماهواره هاي ترانزيت
اين ماهواره ها را شركت آر.سي.اي آمريكا ساخت و تاكنون حدود 25 ماهواره از اين نوع به فضا پرتاب شده اند. نسل پيشرفته ماهواره هاي فوق كه آنها را هم شركت RCA ساخت، نووا نام داد. با استفاده از ماهواره هاي ناوبري نوست و نووا با گيرنده هاي نه چندان پيچيده و بزرگ كه در كليه يگان هاي شناور ايالات متحده نصب مي شود، (يگان هاي سطحي و زيرسطحي) آنها مي توانند موقعيت دقيق خود را در هر گوشه از آب هاي جهان و در هر گونه شرايط جوي پيدا كنند.
ماهواره هاي ناواستار
ماهواره هاي ناواستار را در ميان كليه ماهواره هاي نظامي جهان، مي توان شاهكاري دانست كه به يمن دانش پيشرفته و دانشمنداني كه زندگي خود را وقف علم و تحقيق كرده اند، حاصل شده است. اين ماهواره نه تنها يك ماهواره ناوبري ساده به آن گونه كه ترانزيت و نووا و يا ماهواره هاي مشابه روسي است، بلكه وظايف چندين نوع از ماهواره هاي نظامي ديگر را نيز به تنهايي انجام مي دهد. ناواستار را مجتمع عظيم هوا فضايي راكول ساخت، ضمن آنكه شركت مگ ناووكس مهمترين پيمانكار تجهيزات دروني و آلات دقيق اين ماهواره ها به شمار مي رود. تا سال 1987، 18 ماهواره از اين نوع براي تكميل پروژه GPS در مدار زمين قرار گرفت. آنها قادر هستند در يك زمان هم به شناسايي مواضع دشمن در سه بعد اقدام كنند و موقعيت آن را به نيروي خودي گزارش دهند و هم به اصلاح مسير موشك هايي كه به طرف دشمن شليك مي شوند، بپرداند تا مانع انحراف آنها بر اثر اخلال الكترونيكي دشمن شوند.
به اين ترتيب از يك هواپيماي فوق العاده پيچيده شكاري يا بمب افكن يا ترابري يا سوخت رسان و... در پهنه آسمان گرفته تا زير دريايي هاي غول پيكر هسته اي در اعمال آبها، از يگان هاي دريايي عظيم سطحي به ويژه ناوهاي هواپيما گرفته تا واحدهاي توپخانه و زرهي و حتي يك واحد پياده نظامي مجهز به يك كوله پشتي 12 پوندي حامل گيرنده ماهواره هاي ناواستار مي توانند دقيقاً از موقعيت دشمن در قلمرو خودآگاهي يابند و تاكتيك هاي حمله و دفاع را براساس اطلاعات دريافت شده، برنامه ريزي كنند. وظيفه مهم ديگر اين ماهواره ها، مشخص كردن دقيق محل ماهواره كش ها در فضا و جهت يابي دقيق سلاح هاي ضدماهواره اي خودي به سوي آنهاست.
شش ماهواره ابتدايي اين پروژه در مداري به ارتفاع 109000 مايل از سطح زمين و در دو دايره قرار دارند. به اين ترتيب كه ناواستارهاي شماره 1 و۴ و 5 در يك دايره و شماره 2 و 3 و 6 در دايره اي ديگر به دور زمين مي چرخند، چون اساس كار اين ماهواره ها بر زمان سنجي استوار است براي دقت بالا از ساعت هاي اتمي استفاده مي كنند. هر ماهواره ناواستار معمولاً سه ساعت اتمي از جنس سزيوم با خود دارد. جالب است بدانيم در آزمايش هاي گوناگوني كه تاكنون انجام شده است، پس از آنكه سيستم موقعيت ياب جهاني تكميل شد، در تماس هايي كه با اين ماهواره ها انجام مي شود، كمترين انرژي گسيل نمي شود تا رخنه اي در آن صورت گيرد. نسل هاي كنوني ناواستار از پنل هاي خورشيدي به منظور توليد نيرو استفاده مي كنند، ليكن بنابردلايلي كه در فوايد راكتورهاي هسته اي در ماهواره ها، نسل هاي پس از ماهواره هاي مذكور همگي از مولدهاي اتمي بهره برده اند. عرض هر ماهواره ناواستار 531 سانتي متر و وزن آن هنگام پرتاب 7/742 كيلوگرم است كه اين رقم در مدار به 8/449 كيلوگرم كاهش پيدا مي كند (زيرا راكت حامل از آن جدا شده است).
ماهواره هاي ناواستار توسط راكت هاي اطلس-اف ساخت شركت جنرال دايناميكز از پايگاه هوايي وندنبرگ در ايالت كاليفرنيا به فضا پرتاب شده اند. نسل هاي بعدي اين ماهواره ها توسط شاتل هاي فضايي، در مدار مستقر شدند. يكي ديگر از وظايف ماهواره هاي ناواستار كه تقريباً مشابه وظيفه ماهواره هاي جاسوس هشدار دهنده است، تشخيص انفجارهاي هسته اي است. سنجشگرهاي ويژه كشف انفجار اتمي متعلق به ماهواره هاي ناواستار در لابراتوار سانديا تكميل شد و ترمينال متحرك ولي پرقدرت مربوط به ماهواره ها كه بتواند علايم آنها را مربوط به كشف انفجار اتمي تشخيص و مورد تحليل قرار دهد نيز حدود سي سال پيش تكميل شد. سيستم كشف انفجار اتمي ماهواره هاي ناواستار به طور يكپارچه يونز خوانده مي شود كه متشكل از حروف اول عبارت (Integrated operational Nuclear Detection) است. شبكه ماهواره هاي ناواستار قادر است وظايف خود را در سه بعد زير سطح، روي سطح (زمين و دريا) و بالاي سطح (هوا و فضا) با حداكثر خطاي 16 متر انجام دهد. به صورت خلاصه شبكه ماهواره هاي ناوبري فوق قادر است وظايف زير را انجام دهد.
۱ - تعيين محل دقيق هدف و نقطه  برخورد براي تمامي سلاح هاي هدايت شونده.
۲ - جهت يابي دقيق براي سفينه هاي فضايي، هواپيماها، موشك ها، وسايل نقليه زميني، يگان هاي درياي و زيردريايي، واحدهاي پياده و... و حتي تعيين محل دقيق سفينه هاي فضايي.
۳ - به عنوان كنترولر رفت و آمد هوايي.
۴ - هدايت گروه هاي تجسس و نجات براي يافتن گمشدگان و آسيب ديدگان نبرد.
۵ - آگاهي از وقوع انفجارهاي هسته اي.
۶ - انجام پاره اي از وظايف ماهواره هاي مخابراتي نظامي.

گروه علمي فرهنگي- چند سالي است كه تعداد كشته هاي تصادف هاي رانندگي به حد بسيار اسفناكي رسيده است و مسئولين از راههاي مختلف در پي آن هستند كه ميزان تصادفات رانندگي را كاهش دهند.
يكي از اين راهكارها، وضع قوانين جديد مثل بالا بردن جريمه هاي رانندگي يا اجباري شدن استفاده از كمربند ايمني است. اجرايي شدن اين قوانين تا حدود زيادي از ميزان تصادفات و به تبع آن آسيب ديدگان ناشي از اين تصادفات كم كرده است. اما به نظر مي رسد كه تنها وضع قوانين براي پايين بردن اين آمار كافي نيست.
همان طور كه صنعت اتومبيل سازي روزبه روز در حال پيشرفت هاي شگرف و عظيم است، نيروي پليس هم نياز دارد كه مطابق اين پيشرفت ها تجهيزات خود را به روز و نو كند. بنابراين: راهكار ديگر استفاده از تكنولوژي هاي نوين در اداره ترافيك و حمل و نقل است. يكي از اين تكنولوژي هاي نوين، دوربين هاي سرعت سنج است.
دوربين هاي سرعت سنج سالهاست كه در تمام دنيا استفاده مي شوند و چند سالي هم هست كه راهنمايي و رانندگي هم از اين دوربين ها براي كنترل ترافيك شهري و جاده اي استفاده مي كند.
اين تكنولوژي پيشرفته، سابقاً در دست دو يا سه شركت آلماني و انگليسي بوده است، اما گروهي از پژوهشگران و استادان دانشگاه صنعتي اميركبير توانسته اند نمونه داخلي اين دوربين ها را با تكنولوژي روز و در عين حال بومي توليد كنند. همانطور كه تكنولوژي دوربين هاي عكاسي و فيلمبرداري خانگي در همين چند سال كلي تغيير كرده است اين دوربين ها هم كه تكنولوژي بسيار پيشرفته تري در آنها نصب شده نيز دچار تغيير و تحول شده اند.
سيستم طراحي شده محققان ايراني، شامل به روزترين تكنولوژي دنياست. اما با وجود آن كه سيستم طراحي شده نه تنها چيزي كمتر از نمونه هاي خارجي ندارد و حتي در بعضي از موارد از آنها بهتر و ارزان تر است، در شهرداري هاي كل و معاونت هاي عمراني استانداري ها اقبال خاصي به اين دوربين نشان داده نشده است.
براي صحبت در مورد اين تكنولوژي، سراغ دكتر امير احمد سپهري مدير اين پروژه رفتيم. ايشان به همراه دكتر كراري و رضايي طراحان اصلي اين دوربين هاي سرعت سنج هستند. اين گروه پيش از اين يك سيستم كنترل ترافيك هم طراحي كرده  بودند كه هم اكنون نمونه آن در شيراز نصب شده و ترافيك اين شهر را كنترل مي كند.

گاز طبيعي CNG Compressed Natural Gas متراكم يا سوختي با مزيت هاي اقتصادي فراوان و جايگزين خوبي براي بنزين و حتي گازوئيل است در آينده نزديك با استفاده از اين سوخت در كشورمان آسيب كمتري به محيط زيست وارد مي شود و ضمن كاهش هزينه هاي حمل و نقل قادر خواهيم بود از خروج منابع ارزي كشور جهت واردات بي رويه بنزين تا حد قابل توجهي جلوگيري كنيم. كارخانه هاي خودروسازي داخلي نيز به زودي كليه خودروهاي خود را به صورت دوگانه سوز (Bi-fuel) توليد و عرضه خواهند كرد يعني خودروهايي كه قادرند با هر يك از سوختي هاي CNG يا بنزين حركت كنند. طبيعي است از آنجا كه در آغاز راه رسيدن به اين هدف قرارداريم سؤالات فراواني در باره اين سوخت وجود دارد.
درست به همين دليل با انتخاب و ترجمه اين مقاله سعي داريم پاسخ مناسبي به بخش عمده اي از اين سؤالات بدهيم.
* CNG چيست؟
- CNG همان گاز طبيعي است كه ما روزانه آن را در خانه و محل كار خود يا كارخانجات با فشار پايين استفاده مي كنيم. بديهي است ذخيره سازي گاز در چنين فشاري، به واسطه حجم زياد مورد نياز به صرفه نيست. از طرفي به خاطر تراكم كم آن در صورت استفاده در خودرو زمان هاي تجديد سوخت گيري فوق العاده كوتاه خواهد شد. بنابر اين در صورتي كه گاز طبيعي (NG) تا فشار حدود psi 3600 متراكم گردد، ما CNG خواهيم داشت.
* چند سالي است كه برخي از خودروها با مصرف LPG گازسوز شده اند حال چه تفاوتي ميان LPG و CNG وجود دارد؟
- بخش عمده تركيب شيميايي CNG را گاز متان تشكيل مي دهد، در صورتي كه گاز LPG مخلوطي از پروپان، بوتان و اندكي تركيبات ديگر است. CNG از متراكم كردن گاز طبيعي به دست مي آيد، اما LPG محصول تقطير و پالايش نفت خام در پالايشگاه ها است. متان حتي تحت فشارهاي بالا نيز به صورت گاز باقي مي ماند، بنابراين CNG علي رغم فشار psi 3600 هنوز حالت گاز دارد. البته گاز طبيعي را مي توان در تأسيسات خاصي و با پايين آوردن دما تا حد 160 درجه سانتيگراد تبديل به مايع كرد كه در صورت آن را LNG مي ناميم. گازهاي پروپان و بوتان در دما و فشار اتاق حالت گاز دارند، اما با يك تراكم متوسط مي توان آنها را مايع كرد. (LPG) از آنجا كه ظرفيت توليد LPG در پالايشگاه ها محدود است، بهتر آن است كه آن را به عنوان سوخت براي مصارف خانگي در مناطقي كه هنوز فاقد لوله كشي گاز طبيعي هستند، استفاده كنيم، چرا كه ذخيره سازي و حمل و نقل آن آسان است.
* آيا به هنگام استفاده از CNG نظير LPG، بوي گاز درون خودرو مي پيچد؟
- خير، خودروهاي CNG سوز نظير خودروهاي بنزين سوز بدون بو هستند. در صورتي كه در خودروهاي CNG سوز بوي گاز احساس كنيد سريعاً بايد مدار سوخت رساني را از نظر نشت احتمالي مورد بازرسي قرار دهيد.
* آيا خودرويي كه قبلاً LPG سوز شده، هم اكنون مي تواند از CNG نيز استفاده كند؟
- خير، زيرا اين دو سوخت ماهيتاً متفاوت هستند. ارزش حرارتي آنها يكسان نبوده و جهت احتراق صحيح نياز به درصد هوا به سوخت (Air-fuel ratio) متفاوتي دارند. تفاوت ديگر اين كه فشار ذخيره سازي CNG به مراتب بالاتر از فشار مورد نياز براي LPG است و به همين دليل مخزن ذخيره اي كه براي LPG طراحي و ساخته شده، مناسب CNG نيست. به عبارت خلاصه تر، خودروي شما مي بايد براي استفاده از سوخت CNG تبديل و تغييراتي در آن اعمال شود.
* تبديل خودرو به CNG سوز چگونه انجام مي شود؟
- باك مخصوصي در صندوق عقب خودروي شما نصب مي شود و مداراتي كه بتواند گاز را در جهت احتراق به سمت موتور هدايت كند، با آن مرتبط مي شود.
* آيا در صورتي كه ذخيره CNG در خودرو تمام شود، مي توان هنوز از بنزين استفاده كرد؟
- بله، زماني كه شما خودرويتان را براي استفاده از CNG تبديل مي كنيد، هنوز كاربراتور، باك بنزين و مدار سوخت رساني جهت بنزين را روي خودرويتان داريد. بنابر اين به سادگي با زدن يك كليد روي داشبورد، مي توانيد مسير بنزين به سمت موتور را برقرار كنيد. اما به هر حال استفاده از CNG براي شما ارزانتر خواهد بود.
* آيا لازم است كه هر چند وقت يك بار حتي در صورت عدم نياز اجباري از بنزين استفاده شود؟
- بله، اين مسأله، يعني استفاده هر چند وقت يك بار از بنزين باعث روانكاري مكانيزم كاربراتور و آمادگي بهتر سيستم سوخت رساني بنزين در مواقع لازم خواهد شد.
* نصب كيت مخصوص و تبديل خودرو به ‍ CNG سوز چقدر زمان مي برد؟
- انجام اين تبديل 4 يا 5 ساعت بيشتر وقت نمي گيرد، اما افزايش روز افزون تقاضا براي انجام اين تغييرات مي تواند به واسطه ازدحام باعث طولاني تر شدن زمان انتظار مشتري شود.
* چگونه مي توان پي برد كه چقدر CNG در مخزن خودرو باقي مانده است؟
- از طريق يك گيج الكترونيك مخصوص كه در كنترل پانل يا روي داشبورد نصب مي شود.
* با يك باك پر CNG، حداكثر چه مسافتي را مي توان طي كرد؟
- يك باك CNG به طور معمول معادل 10 تا 15 ليتر بنزين، گاز طبيعي را در خود ذخيره مي كند. بديهي است اگر ميزان مصرف خودرويتان را با واحد km/liter در اين عدد ضرب كنيد، ميزان مسافت تمايل پيمودن با يك باك پر از CNG به دست مي آيد براي مثال براي يك خودروي متوسط با حجم سيلندر 1300 سي سي اين مسافت چيزي در حدود 155 كيلومتر خواهد بود. در صورت نياز با افزودن تعداد باك مي توان اين مسافت را افزايش داد.
* آيا استفاده از گاز طبيعي فشرده در خودرو ايمن است؟
- بله، CNG به خاطر سه ويژگي مهم از سوختهاي بنزين، گازوئيل و LPG ايمن تر است. اول آن كه وزن مخصوص CNG برابر 587/0 است اين بدان معنا است كه اين گاز از هوا نيز سبك تر است، بنابر اين در صورتي كه نشت كند در جو صعود كرده و محو مي شود. دوم اين كه درجه حرارت خود اشتعالي CNG برابر 700 درجه سانتيگراد است، در حالي كه درجه حرارت خود اشتعالي بنزين 455 درجه سانتيگراد است. سومين مورد، اين كه باك هاي ذخيره CNG از فولادهاي آلياژي خاص و با رعايت بالاترين سطوح ايمني ساخته مي شوند كه بسيار مستحكم تر و ايمن تر از باك هاي بنزين خودروها هستند.
* آيا باك ذخيره CNG در خودرو با چنين فشار بالاي گاز درون آن ايمن است؟
- بله، باك هاي ذخيره CNG از فولادهاي آلياژي خاص و به صورت كاملاً يكپارچه ساخته مي شوند. هيچ نوع جوشي در ساخت اين باك به كار نرفته و باك براساس استانداردهاي معتبر بين المللي قبل از نصب مورد تست قرار مي گيرد. به علاوه اين باك ها به ديسك هاي پاره شونده ضد انفجار (Burst disc) مجهز هستند كه در صورت افزايش بيش از حد فشار يا به هنگام آتش سوزي اين ديسك ها پاره شده و فشار مخزن به شدت افت كرده و بخش اعظم گاز خارج مي شود.
* آيا وجود باك ذخيره پرفشار گاز در خودرو حتي به هنگام تصادف هاي شديد نيز ايمن است؟
- CNG سال ها است كه در كشورهايي چون نيوزيلند، ايتاليا، آرژانتين و آمريكا به عنوان سوخت خودروها مورد استفاده قرار مي گيرد و تمام اين كشورها آن را ايمن تر از بنزين شناخته و اعلام كرده اند.
* آيا استفاده از CNG براي موتور خودرو ضرري نداشته و به آن آسيب نمي زند؟
- خير به هيچ عنوان، بالعكس عمر برخي از قطعات موتور در صورت استفاده از CNG افزايش خواهد يافت. به عنوان مثال عمر مفيد روغن موتور تا حد زيادي افزايش مي يابد، چرا كه CNG باعث آلودگي يا رقيق شدن روغن موتور نمي گردد. از طرفي چون هيچ گونه سربي به همراه اين سوخت نيست رسوبات سخت سرب روي شمع ها ايجاد نشده و عمر مفيد شمع ها نيز تا حد چشمگيري افزايش مي يابد. همچنين از آنجا كه CNG سوختي گازي است، هيچ كربني به عنوان محصول احتراق تشكيل نشده و سطح داخلي موتور تميز باقي مي ماند.
* چرا دود و دمه خروجي از اگزوز خودروهاي CNG سوز كم و محدود است؟
- زيرا CNG در عمل سوختي پاك و تا حد بسيار زيادي عاري از آلاينده هاي زيست محيطي است. از آنجا كه عمده تركيب اصلي گاز طبيعي را متان تشكيل مي دهد خروجي اگزوز خودروهاي CNGسوز شامل بخار آب و جزء كوچكي مونوكسيد كربن است. با توجه به اين كه كربن يا ذرات ديگري در خروجي اگزوز وجود ندارد دود خروجي از اگزوز بسيار جزيي و قابل اغماض است. به دلايل فوق خودروهاي CNG سوز به راحتي و بدون به كارگيري هر نوع تجهيزات جانبي و خارجي (نظير مبدل هاي كاتاليستي در خودروهاي بنزيني سوز) قادر خواهند بود برآورده كننده كليه الزامات مشخص شده در استانداردهاي زيست محيطي موجود باشند.
* عملكرد و كارايي CNG در مقايسه با بنزين در يك خودروي تبديل شده به دوگانه سوز چگونه است؟
-هنگام استفاده از CNG شتاب خركت خودرو در مقايسه با بنزيني اندكي كمتر خواهد بود كه اين مسأله به واسطه افت 5 تا 15 درصدي قدرت موتور به هنگام استفاده از CNG است. شايان ذكر است اين ميزان افت توان موتور را مي توان با تنظيم كيت CNG به حداقل رساند و در شرايط معمول رانندگي در شهر اين ميزان افت قدرت محسوس نخواهد بود.
* آيا تجهيزات و سيستم سوخت رساني CNG نصب شده روي خودرو نياز به تعمير يا سرويس خاصي دارد؟
- به طور كلي اين سيستم سوخت رساني سيستم پيچيده اي نيست و به راحتي مي تواند سالها بدون اشكال كار كند اما براي آن كه همواره در شرايط حداكثر كارايي خود قرار داشته باشد بازديد دوره اي تجهيزات مربوط به آن بعد از هر 10000 كيلومتر كاركرد پيشنهاد مي شود كه ترجيحا مي بايد نزد همان تكنيسين مجازي كه خودرو را گاز سوز كرده انجام گيرد.
* آيا خودروهاي ديزل را نيز مي توان CNG سوز كرد؟
- بله، مي توان خودروهاي ديزل را، هم به صددرصد CNGسوز و هم به دوگانه سوز (Dual fuel) براي مصرف CNG و گازوئيل تبديل كرد.
* در صورتي كه مزاياي استفاده از CNG بسيار زياد مي باشد، چرا كشورهاي توسعه يافته از آن استفاده نمي كنند؟
- بد نيست بدانيم كه CNG در سطح جهان سوخت جديدي نيست و خودروها از دهه 1920 ميلادي تاكنون از اين سوخت استفاده كرده اند. در حال حاضر ايتاليا با 240 جايگاه عرضه CNG،بيش از 300 هزار خود روي CNG سوز دارد. در نيوزلند نيز حدود 250000خودرو در سال هاي اخير CNG سوز شده اند و حدود 250 جايگاه، عرضه CNG در اين كشور را برعهده دارند. آرژانتين نيز در چند ساله اخير برنامه ريزي گسترده اي را براي استفاده CNG طرح ريزي نموده و در حال حاضر 700000 خودروي CNG سوز دارد.
منبع: www.cng.com