سه شنبه ۷ آذر ۱۳۸۵
غربت موسيقي ملي در رسانه ملي
صداي نارسا، تصوير ناپيدا
007239.jpg
سما بابايي
در رسانه ملي كمتر خبري از موسيقي ملي است و اين بيش از آن كه جاي ناراحتي داشته باشد، جاي تعجب دارد؛ چرا كه رسانه اي كه چشم ها و گوش هاي بسياري به دنبالش است و انتظارات زيادي از آن مي رود، خواسته و ناخواسته شده است بلندگوي تعدادي جوان جوياي نام كه اطلاعاتشان از موسيقي شايد حتي كمتر از مارك كت و شلوار چندصدهزار توماني شان باشد كه با آن شق و رق ايستاده و آوازي مي خوانند كه بيشتر شبيه ناله و نفرين هاي عاشقي شكسته دل است بر معشوقي بي وفا.
رسانه اي كه تا چندي قبل مجريانش حتي جرأت گفتن ترانه را به جاي سرود نداشتند، حالا شده است جولانگاه انواع موسيقي هاي پاپ و رپي كه نه تنها هويت ايراني كه اصلاً هيچ هويتي ندارند و ملغمه اي از صداهاي گوناگون است.
و در اين ميان اگر فرصتي شد قطعه اي از فلان و بهمان خواننده سنتي هم ميان تصاويري از گل و بلبل و حيات وحش گذاشته مي شود كه انگار ديگر حالا نوشداروي بعد از مرگ سهراب است كه مردم را نه ديگر آشنايي با آن است و نه حتي ديگر علاقه اي كه گوش مردم سراسر پر شده است از گروپ گروپ و ايتس ايتس  هايي كه با ناهنجاري از افكت هاي الكترونيكي شنيده مي شود.
اين در حالي است كه هوشنگ ظر يف آهنگساز و نوازنده برجسته  تار، صدا و سيما را مهمترين حامي موسيقي ايران مي داند و اعتقاد دارد كه تنها اين رسانه است كه مي تواند با پخش آثار فني و درست در عرصه موسيقي رديفي و دستگاهي گام هاي موثري بردارد.
او همچنين تاكيد مي كند كه ساخت آثار قدرتمند در زمينه موسيقي دستگاهي و سنتي نيازمند حمايت دستگاه هاي دولتي و فرهنگي چون صدا و سيما و همچنين برنامه ريزي هاي دقيق و گسترده است.
مصطفي كمال پورتراب اما با خوش بيني بيشتري نسبت به موسيقي صدا و سيما اظهارنظر مي كند و از افزايش چشمگير كيفيت آثار توليد شده در مركز موسيقي صدا و سيما در ماه هاي اخير خبر مي دهد؛ اگرچه او نيز تاكيد مي كند كه هنوز تا رسيدن به نقطه ايده آل فاصله بسياري است.
نمايش ساز از صدا و سيما
يكي از مشكلات اهالي موسيقي عدم نمايش ساز از سيما است كه همين مسأله باعث شده كه برخي آن را بي احترامي بزرگ به جامعه موسيقي بدانند.حميدرضا نوربخش، مديرعامل جوان خانه موسيقي، چندي قبل اعلام كرد كه هيچ دليل موجه براي نشان ندادن تصوير ساز و يا تصوير يك نوازنده به همراه نواختن سازش وجود ندارد.او حتي اعلام كرد كه اگر حكمي فقهي در اين خصوص وجود داشته باشد براي نشان دادن تصوير يك ساز كاملاً ايراني نيست. جوانان كشور سالها از ديدن سازها و نوازندگان پرتلاش كشور خود محروم شدند كه ثمره آن رواج موسيقي هاي بي هويت و گسترش سازهاي غربي در بازار موسيقي داخل كشور بوده است . در اين خصوص هنرمندان بسياري بارها با مسئولان سازمان صدا و سيما مكاتبه كرده اند كه تاكنون بي نتيجه مانده است.
كيوان ساكت، آهنگساز و نوازنده سه تار، نيز در اين خصوص چنين اظهارنظر مي كند: مسئولان صدا و سيما هيچ گونه دليل منطقي اي براي اين موضوع ندارند و اين سياست آنها تنها منجر به گرايش بيشتر جوانان به سازهاي غربي شده است. چرا كه رسانه ملي آنان را از نشان دادن سازهاي سنتي شان محروم مي كند و هجوم شبكه هاي خارجي از صبح تا شب اين سازها را به آنان نشان مي دهد .
مديران موسيقي
اگرچه عبدالحسين مختاباد به عنوان مدير موسيقي مراكز استان ها تلاش هايي در جهت پررنگ تر كردن موسيقي نواحي در صداوسيما و همچنين توليد اين آثار ارايه كرده است؛ اما اين تلاش ها تاكنون نتوانسته عينيت چنداني بيابد.در اين ميان ديگر مديران صدا و سيما
نتوانسته اند گامي در جهت احقاق حقوق صاحبان اثر بردارند، ضمن آن كه همچنان و با شدت بازار ارايه موسيقي هاي بدون مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي در آن باز است. علي معلم در دوران رياست خود بر مركز موسيقي صدا و سيما بابي را در اين سازمان فتح كرد كه اگرچه با مذاق بسياري از جمله اهالي و علاقه مندان موسيقي سنتي خوش نيامد،  اما موجب آشتي تعدادي ديگر با موسيقي شد. محمدحسين صوفي نيز در ابتداي رياست خود بر اين حوزه، با برگزاري جلسات پي درپي با بزرگان موسيقي وعده هايي داد كه هرگز محقق نشد، اما حالا كرم رضا پيريايي كه قبلاً مسئوليت واحد موسيقي استان كردستان را برعهده داشته به عنوان رييس جديد اين واحد انتخاب شد.مديران مركز موسيقي صداوسيما در حالي مي آيند و مي روند كه سياست هاي كلي اي در رابطه با موسيقي در اين سازمان جريان دارد كه هيچ مديري را اجازه ورود به آن نيست، اما پيريايي در اولين اقدامات خود برنامه اي با 1500 نفر از هنرمندان شعر و موسيقي برگزار كرد و از آنان خواست تا هركدام 10 اثر برگزيده موسيقي را به اين مركز معرفي كنند.
پيريايي اعتقاد دارد دست يافتن به شناخت جمعي و علايق عمومي در باب آثار موسيقي يكي از بهترين راهكارها در پيشبرد اهداف والاي نهادهاي فرهنگي و هنري است .اين در حالي است كه امير بكان نيز كه هم اكنون مسئوليت واحد آموزش مركز موسيقي صدا وسيما را برعهده گرفته است، مي گويد: با ايجاد دوره هاي آموزش و استفاده از استادان برجسته شاخه هاي مختلف موسيقي، وضعيت موسيقي در اين سازمان ارتقا پيدا مي كند.او براي رشته هاي آهنگسازي، تلفيق شعر و موسيقي، ترانه سرايي و آواز نيز كلاس هايي را برگزار كرده و همچنين خبر از مذاكره با بزرگان ساز و آواز براي برگزاري كلاس هاي آموزشي در اين رسانه مي دهد.اما در اين خصوص استاد حسين دهلوي با رنجيدگي مي گويد: بايد يك موزيسين در رأس واحد موسيقي صدا و سيما قرار گيرد، چون يك كار يك تخصص و مهارت مي خواهد، ضمن آن كه فقط يك موسيقيدان است كه درد اهالي موسيقي را مي فهمد؛ اصلاً  مگر مي توان از يك نفر غيرپزشك براي رياست يك بيمارستان استفاده كرد كه هميشه از افراد غيرمتخصص در واحدهاي موسيقايي استفاده مي شود.؟
خانه موسيقي
و صدا و سيما
تقريباً  يك سال قبل و در زمان رياست محمد حسين صوفي بر مركز موسيقي صدا و سيما بود كه تفاهم نامه اي بين خانه موسيقي و مركز موسيقي صدا و سيما براي استفاده مناسب از توانايي و ظرفيت هاي موجود در جامعه جهت توليد آثار كيفي و مناسب موسيقايي امضا شد.
براساس اين تفاهم نامه، خانه موظف شد كه آثاري را به صدا و سيما تحويل دهد؛ اگرچه اين تفاهم نامه هيچ گاه عملي نشد؛ اما هيأت مديره جديد نيز جلسات مشتركي را با رئيس جديد، مهندس پيريايي، برگزار كردند.خانه موسيقي
اگرچه در اولين تلاش خود بي نتيجه مانده بود؟ اما دوباره توافق نامه اي را با اين سازمان براي ساخت و ارائه آهنگ به امضا رسانيد. براساس اين توافق نامه، خانه موسيقي موظف شد آهنگ هايي را با نظارت مستقيم شورايي از آهنگسازان اين خانه به سازمان ارائه دهد. حسن ناهيد ، آهنگساز و نوازنده ني، نگاه مثبتي به همكاري هاي خانه موسيقي و صدا و سيما دارد. او مي گويد: اين همكاري مي تواند براي آينده بسيار مناسب باشد، چرا كه خانه موسيقي مي تواند آثاري را در صدا و سيما توليد كند كه موجب آشنايي و آشتي بيشتر مردم با موسيقي سنتي شود.
او ادامه مي دهد كه تاكنون نيز در اين زمينه سهل انگاري هايي صورت گرفته است كه بايد با تلاش مضاعف جبران شود. خانه موسيقي همچنين آمادگي خود را براي همكاري با مركز حفظ و پژوهش سازمان صدا و سيما اعلام كرده است. حميدر ضا نوربخش ، در اين زمينه مي گويد: هم اكنون خانه موسيقي ارتباطاتي با سازمان صدا و سيما دارد. ما در نظر داريم و تمام تلاش خود را مي  كنيم كه اين روابط تقويت شوند.
چهره هاي ماندگار
و اهالي موسيقي
ناگفته نبايد گذاشت كه صدا و سيما اخيراً نسبت به اساتيد موسيقي در انتخاب چهره هاي ماندگار توجه نشان داده است گرچه عده اي براين باورند كه انگار صدا و سيما سرعناد با موسيقي ملي دارد؛ اما در اين برنامه از بسياري از چهره هاي موسيقي نيز تجليل شد. صدا و سيما البته به اين مسأله اكتفا نكرده و به تازگي نشست هايي را همراه با بزرگان موسيقي آغاز كرده است.در آخرين نشست كه با حضور استادان برتر شعر و موسيقي برگزار شد، قائم مقام سازمان صدا و سيما ضرورت استفاده از تمام وسايل سخت افزاري و نرم افزاري را براي ايجاد يك تحول در موسيقي صدا و سيما مؤثر دانست.اما در اين ميان مديريت هاي مختلف سازمان صدا و سيما فراموش كرده اند كه بايد جوابگوي حقوق موسيقيداناني شوند كه آثارشان به طور مرتب از رسانه ملي پخش مي شود.
راديو
در اين ميان اما راديو فعاليت هاي قابل توجه تري را انجام مي دهد. از شبكه پيام كه بگذريم كه گاه و بي گاه در كنار انواع موسيقي هاي ديگر به موسيقي سنتي و ملي ايران نيز مي پردازد،شبكه فرهنگ نيز در ساعاتي پيش از ظهر به پخش موسيقي سنتي ايران مي پردازد و اين جاي شكر دارد، اگر چه مسئولان راديو هم تنها وجه خريد يك نوار را مي دهند و به كلي خود را از ارائه حق و حقوق به صاحبان اثر راحت كرده و فغان آنان را در آورده اند. سامان احتشامي ، نوازنده پيانو و آهنگساز، در اين باره مي گويد: من از صبح كه پيچ راديو را باز مي كنم تا شب مدام صداي پيانويم را مي شنوم؛ بدون آن كه هيچ حقي و حقوقي به من تعلق گيرد، در صورتي كه بايد فكري به حال قانون كپي رايت در ايران شود، مثل آنچه سالهاست در دنيا رايج است و حتي سالهاي بعد از مرگ يك هنرمند، تنها در صورت پرداخت حق و حقوق قانوني او به خانواده اش مي توانند آثار او را پخش كنند. با اين حال باز جاي شكر دارد كه مخاطبان اندك راديو از يادشان نمي رود كه در اوج تسلط گيتار و ويولون، هنوز كمانچه اي است كه با صداي محزونش مي شود ساعت ها آرام گرفت و يا تار ي كه مي گويند عاشق ترين ساز دنياست.
شايد به همين خاطر بود كه محمدرضا لطفي اندكي بعد از آمدنش به ايران حاضر به بازديد از راديو شد و به جامعه شناسي موسيقي در دنياي امروز اشاره كرد و لزوم پرداختن به اين موضوع علمي در زمينه موسيقي ايران.در اين ميان راديو گفت وگو نيز با گفت وگو با صاحب نظران و استادان موسيقي كشور، مسائل و مشكلات اين هنر را مورد تحليل و كنكاش قرار مي دهند.گروه نوازي،  بررسي نقش ترانه در موسيقي معاصر ايراني، سرود تيم ملي فوتبال و آسيب شناسي موسيقي معاصر از جمله مباحثي است كه در راديو گفت وگو و با حضور چهره هاي نامي موسيقي برگزار شده است.

نگاه
جشنواره بيست ودوم در راه است
گام هاي موسيقي فجر
007236.jpg
گروه ادب و هنر- بيست و دومين جشنواره موسيقي فجر از 10تا 18 دي ماه (يعني كمتر از 40روز ديگر) با دبيري كامبيز روشن روان برگزار مي شود. تا اين لحظه هيچ خبر و اطلاعي از چند وچون برگزاري اين جشنواره منتشر نشده است؛ اين درحالي است كه امسال چند اتفاق تازه در ساختار اين جشنواره رخ داده است. اول آنكه قرار است علاوه بر تهران در برخي شهرستان ها هم اين جشنواره برگزار شده و برخي گروه ها به اجراي موسيقي بپردازند؛ دوم اينكه يك چهره موجه و موسيقيدان مطرح به عنوان دبير اين جشنواره برگزيده شده است (البته در يكي دو دوره گذشته نيز دكتر رياحي دبيري جشنواره را برعهده داشته است اما با توجه به نوع و نحوه همكاري، سابقه، ويژگي كاري و... بايد دبيري روشن روان را از دريچه ديگر به نظاره نشست)و سوم زمان برگزاري جشنواره است كه دقيقا روز 11دي ماه (اول ژانويه) و يك ماه زودتر از موعد مقرر هرساله برگزار مي شود؛ همه اين موارد باعث شده است كه جشنواره امسال از خاصيت و ويژگي ديگري برخوردار باشد.
از ديگر ملاحظات قابل تامل تغيير مديريتي در سطوح مديريتي متولي اصلي جشنواره موسيقي فجر، يعني مسئولان دفتر امور موسيقي وزارت ارشاد است، تا دوره قبل تقريبا تمامي امور اجرايي جشنواره از سوي مسئولاني ساماندهي و اجرا مي شد كه در برگزاري جشنواره موسيقي سابقه اي شايد بيش از يك دهه داشتند (هرچند كه اين نكته - چون دو لبه تيزتيغ- گاه درجهت منفي وخلاف راه سليم و پرطراوت موسيقي سالم عمل مي كرد) به هر روي، اگر از جنبه اجرايي بنگريم برگزاري جشنواره اي با اين وسعت و با توجه به انتظاراتي كه از دبير آن مي رود، نياز به ظرافت ها و درايت هايي دارد كه قطعاً توجه به كوتاهي زمان و اندك بودن فرصت، بايد مد نظر مسئولان آن باشد.
با توجه به موارد گفته شده جشنواره دوره بيست و دوم اين قابليت را دارد كه از اساس با جشنواره هاي قبلي متفاوت برگزار شده و با اتكا بر كيفيت و كاهش تعداد گروه ها و دقت در محتواي آثار، دست كم به عنوان آغازي خوب براي اعتباربخشي به دوره هاي بعدي عمل كند.
قطعاً كامبيز روشن روان با كارنامه درخشان هنري و سابقه اجرايي اش اين قابليت را دارد تا بتواند جشنواره موسيقي فجر اين دوره را متحول سازد. هرچند كه تغيير ساختار و متحول ساختن جشنواره اي كه دولتي است و بيش از بيست دوره از عمر آن مي گذرد كاري بسيار سخت بوده و تقريبا محال مي نمايد، اما با توجه به اهميت قالب و ظرف اجرا كه تناسب آن با محتوا از اهميت و ارزش فراواني برخوردار است، اين تحول مي تواند با تقسيم بندي گروه ها (دقت در مجاورت) و دقت در رعايت تناسب محتوا با قالب تعريف و يا آغاز آن (تحول) تاييد شود.

موسيقي
اقتصاد
اجتماعي
انديشه
سياست
شهرآرا
ورزش
|  اقتصاد  |   اجتماعي  |  انديشه  |  سياست  |  شهرآرا  |  موسيقي  |  ورزش  |  
|   صفحه اول   |   آرشيو   |   چاپ صفحه   |