چشم انداز
براي يك گردشگر خارجي عجيب است كه چگونه در كشوري با داشتن هزاران هزار اثر تاريخي وجاذبه گردشگري، حتي افرادي كه به نوعي در صنعت توريسم فعاليت دارند با اصول اوليه اين صنعت ناآشنايند و چگونه برخي از شهرونداني كه كشورشان پيشينه تاريخي چندهزار ساله دارد در مواجهه با يك گردشگر نمي دانند چه رفتاري از خود نشان  دهند؟ و چگونه است كه رانندگان تاكسي، انگليسي نمي دانند؟ همچنانكه در ميان افرادي كه بايد راهنما و پاسخگوي گردشگر خارجي باشند، كمتر كسي را مي توان ديد كه از توانمندي هاي لازم برخوردار باشد، به گونه اي كه بتواند پاسخگو باشد.

عكس: مسعود خامسي پور
گروه شهري- فاطمه ستوده: از هواپيما كه پياده شد، محوطه بيروني فرودگاه را مه گرفته و آلوده ديد. با خودش فكر كرد كه مهم نيست؛ او كه قبل از سفر مي دانسته تهران شهر آلوده اي است، پس چشم هايش را باز كرد و لبخندزنان به سراغ يكي از تاكسي هاي ويژه فرودگاه رفت تا به هتل برسد، اما راننده ماشين، انگليسي بلد نبود.
براي شروع سفر، تجربه بدي بود اما تلخي  اين تجربه در مقابل اين تصور كه روزهاي زيبايي در انتظار اوست، رنگ باخت.
اما اينك در پايان سفر، تصويري كه از كشورمان در ذهن گردشگر نقش بسته، با تصوري كه پيش از سفر داشت، بسيار متفاوت است.
براي او عجيب بود كه چگونه در كشوري با داشتن هزاران هزار اثر تاريخي وجاذبه گردشگري، حتي افرادي كه به نوعي در صنعت توريسم فعاليت دارند با اصول اوليه اين صنعت ناآشنايند. چگونه است برخي از شهرونداني كه كشورشان پيشينه تاريخي چندهزار ساله دارد در مواجهه با يك گردشگر نمي دانند چه رفتاري از خود نشان  دهند؟ چگونه است كه رانندگان تاكسي، انگليسي نمي دانند؟ و چگونه است كه در ميان افرادي كه بايد راهنما و پاسخگوي او باشند، كمتر كسي را مي بيند كه از توانمندي هاي لازم برخوردار باشد، به گونه اي كه بتواند پاسخگوي يك گردشگر خارجي باشد. به نظر اين گردشگر، حتي بسياري از هتل ها درخور كشوري با اين حجم آثار تاريخي نبود و اينها تنها نكاتي است كه يك گردشگر در پايان سفر خود در فرصتي كوتاه توانسته بود براي يكي از شهروندان علاقه مند به صنعت توريسم كشور ما بازگو كند.
***
نحوه برخورد با گردشگر از مهمترين اصل هاي صنعت توريسم است؛ مسأله اي كه شايد بسياري از كارگزاران فرهنگي، از آن به سادگي مي گذرند.
ايران حدود 625هتل دارد كه تنها 65هتل از اين تعداد، مورد استفاده گردشگران خارجي و تورها قرار مي گيرد. يادتان باشد كه تعدادي از اين هتل ها-حتي بهترين هايشان- عمري 30ساله دارند، در حالي كه بر اساس استانداردهاي جهاني، عمر مفيد هر هتل، 15سال است. پس طبيعي است هتل هايي كه سال ها از تاريخ انقضايشان مي گذرد، نيازمند بازسازي اند و در حال حاضر اصلا شايسته پذيرايي از گردشگران نيستند.
از موارد مهم ديگري كه جزء موانع رونق صنعت توريسم به شمار مي رود، ناآگاهي بسياري از شهروندان در پذيرايي از گردشگران و چگونگي مواجهه با آنان است.
شايد آموزش عمومي در نحوه چگونگي برخورد با مسافران خارجي، بهترين راه حل ممكن باشد؛ راه حلي كه مي تواند مرزهاي ورود مسافران خارجي به ايران را بيشتر باز كند. اما سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري هم كه متولي پذيرايي از گردشگران است، از پرداخت نشدن حتي يك ريال به بخش آموزش سازمان گله مند است: باوجود گذشت 9ماه از سال، هنوز يك ريال از اعتبارات اختصاص يافته به بخش آموزش سازمان پرداخت نشده است .
مرتضي احمدي-مدير كل آموزش سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري- مي گويد: براساس برنامه ريزي انجام شده، پيش بيني مي شود تا پايان سال، 12هزار نفر در بخش هاي مرتبط با گردشگري و ميراث فرهنگي با آموزش هاي لازم آشنا شوند و تاكنون نيز 7هزار نفر آموزش ديده اند. با توجه به كمبود اعتبارات در بخش آموزش، تاكنون توانسته ايم طرح هاي بسياري را اجرايي كنيم اما اعتبار آنها را پرداخت نكرده و البته متعهد شده ايم كه به زودي هزينه آموزش هاي اجراشده را پرداخت كنيم و منتظر تخصيص اعتبارات هستيم. در صورت عدم تخصيص اعتبارات در بخش آموزش ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي ظرف حداكثر يك ماه آينده، نمي توانيم بسياري از طرح ها و برنامه هاي خود را در اين بخش ها عملي كنيم .
بخش آموزش اين سازمان تا به حال دوره هاي كوتاه و بلندمدتي را در زمينه هاي تخصصي دفاتر خدمات مسافرتي، هتلداري و... برگزار كرده است.
شايد بتوان گفت كه صنعت توريسم تنها به جاذبه هاي تاريخي گره نخورده است بلكه نخستين قدم براي جذب يك توريست، فراهم كردن شرايط پذيرش اوست؛ شرايطي كه به خوبي مي  تواند با كمك قابل توجه بخش خصوصي در هر استان و شهر شكوفا شود. اين تجربه در شهرستان سرعين و با همكاري بخش خصوصي ديده مي شود؛ به شكلي كه با همكاري بخش خصوصي در آن شهر و احداث تعدادي هتل و مراكز اقامتي به توسعه صنعت گردشگري كمك شده است. اين در حالي است كه بسياري از ايرانيان و نيز گردشگران خارجي، تنها سرعين را به عنوان منبع آب گرم ايران مي شناسند اما بر اساس آمارهاي موجود، هم اكنون 231چشمه آب گرم در كشور وجوددارد؛ چشمه هايي كه در پهنه كشورمان از سرعين تا دماوند و محلات و بندرعباس گسترده است.
احتمالا با خواندن آمار زير شگفت زده مي شويد، بعد هم متأسف! طبق اين آمار، سالانه حدود 45ميليون گردشگر در جهان از چشمه هاي آب گرم براي درمان بيماري هاي مختلف استفاده مي كنند اما كشور ما با داشتن بيشترين چشمه هاي آب گرم، سهمي از اين نوع گردشگران ندارد. معاون گردشگري سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري، عقيده دارد: چشمه هاي آب معدني در ايران به حال خود رها شده اند. حتي آگاهي ويژه  اي هم از تركيبات و خواص درماني آب هاي معدني در دست نيست .
البته سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري مي تواند با تبليغ جاذبه هاي تاريخي و نيز با فرهنگسازي، سهم عمده اي در رونق صنعت توريسم داشته باشد اما مهمتر از عنصر تبليغ جاذبه هاي تاريخي، ساختن بستر فرهنگي مناسب در برخورد با گردشگران است، به شكلي كه هر گردشگر با بازگشت به كشورش،  علاوه بر يادآوري بناهاي تاريخي، به ياد آسايش محل اقامتش و برخورد مناسب ميزبانان هم بيفتد؛ نكته اي كه مي تواند هر گردشگري را به سفر دوباره به كشورمان ترغيب كند.

گروه شهري - استفاده غيراصولي از مراتع و جنگل هاي استان اردبيل موجب برهم خوردن تعادل اكولوژيكي و شدت گرفتن روند تخريب منابع طبيعي اين استان شده است.
بهره گيري از مراتع و جنگل هاي استان به عنوان منبع توليد علوفه، چوب و تامين اراضي مورد نياز براي توسعه امور كشاورزي، صنعتي و شهرسازي، بروز بلاياي طبيعي همزمان از جمله سيل، خشكسالي، آتش سوزي و سرمازدگي، بهره برداري غيراصولي، برداشت هاي بي رويه از مراتع و ورود دامها به جنگل تعادل اكولوژيكي منابع طبيعي اين استان را بر هم زده و روند تخريب آن را شتاب داده است.
به گزارش ايرنا، كارشناسان اعتقاد دارند اين استان به رغم داشتن تنوع پوشش جنگلي فراوان از داشتن جنگل هاي سرسبز محروم مانده و در زمينه حفظ، احيا و بهره گيري از پوشش هاي جنگلي استان از طريق شناسايي استعدادهاي نواحي رويشي مناطق و اجراي طرح هاي جنگلي چندان اقدام جدي نشده است.
مشاور وزير مسكن و شهرسازي در امور بيت المال در اردبيل گفت: غفلت، سهل انگاري و توجه نكردن دستگاههاي اداري در پيگيري تخلفات متخلفان در عرصه منابع طبيعي در استان هاي گردشگري كشور مهم ترين عوامل تخريب اين منابع طي ساليان گذشته بوده است.
علي معصوم در گفت وگو با خبرنگار ايرنا دفاع از حقوق بيت المال و مبارزه قاطع با عوامل تخريب منابع طبيعي تمام استان هاي كشور را ضروري دانست كه بايد بر اساس برنامه ريزي هاي انجام شده با آن برخورد كرد.
غلامرضا خلف رضايي، رييس كل دادگستري استان اردبيل هم در اين باره گفت: متجاوزان به حقوق بيت المال از تعارض قانوني و با استفاده از روش هاي پيچيده در رسيدن به اميال خود بهره مي برند كه همه بايد به صورت متحد مانع از تجاوز به منابع طبيعي استان شويم.
دادستان اردبيل نيز در ارتباط با مبارزه با عاملان تجاوز به منابع طبيعي در استان گفت: بايد با تشديد مجازات و تعيين جرايم مالي سنگين و بررسي كارشناسي تمام احكام قبلي و اتخاذ وحدت رويه با متجاوزان به اراضي ملي برخورد كنيم.
فردين ارژنگي افزود: در هشت ماه اول امسال از يكهزار و 640هكتار مراتع تخريبي، 330هكتار آن با اقدام قضايي از دست متجاوزان به بيت المال بازپس گيري شده و بر همين اساس نيز ميزان تخريب اراضي ملي از سال 80به بعد سير نزولي داشته است.
وي گفت: بيشترين ميزان تخريب منابع طبيعي در شهرستان هاي مشگين شهر و بيله سوار بوده و در اين زمينه تاكنون 792پرونده تشكيل شده و موضوع در محاكم قضايي استان تحت بررسي است.
وي نبود تعادل بين دام و مرتع، چراي زودرس مراتع و كنترل نكردن مناسب ييلاقات را از جمله عوامل تخريب منابع طبيعي استان دانست.
مديركل منابع طبيعي استان اردبيل هم در اين باره گفت: از يك ميليون و 60هزار هكتار منابع طبيعي استان تاكنون براي 600هزار هكتار بنام دولت سند ثبتي صادر شده است كه با ادامه اين كار ميزان صدور سند رسمي تا پايان امسال به 700هزار هكتار مي رسد.
رحيم فرزانه افزود: در زمينه تخريب منابع طبيعي استان دو هزار و 139 فقره به مراجع قضايي معرفي و تشكيل پرونده شده است كه ازاين تعداد تاكنون با صدور حكم قضايي در يكهزارو 347مورد متخلفان به مجازات رسيده اند و بقيه پرونده ها نيز در حال رسيدگي و تعيين تكليف است.
وي پيشگيري از تخريب منابع جنگلي استان توسط گردشگران و تهيه و اجراي طرح هاي جنگل داري چند منظوره در مناطق جنگلي استان را ضروري ذكر كرد و گفت: نياز است در اولويت ويژه طرح هاي مديريت در مناطق جنگلي تهيه شده و ضمن استفاده از برخي قسمت هاي آن به عنوان گردشگري ساير مناطق ترميم و توسعه يابد.
وي با اشاره به اين كه سالانه بطور متوسط دو هزار هكتار از مراتع استان در معرض تخريب قرار مي گيرد گفت: نبود اعتبارات كافي براي پيشگيري از اين پديده از مشكلات اساسي اين اداره كل است.
وي تخصيص اعتبارات ويژه از محل اعتبارات ملي و استاني براي اجراي طرح هاي مديريت منابع طبيعي و صيانت، جذب گردشگر و توسعه صنعت گردشگري در اين منطقه را ضروري دانست.
وي گفت: اين اداره كل هم اكنون براي اجراي طرح هاي مراقبت از عرصه هاي طبيعي استان از جمله تامين و تجهيز نيرو، ايجاد شبكه هاي راديويي، بكارگيري نيروهاي نظامي و انتظامي، احداث ساختمان هاي حفاظتي و خريد تجهيزات و ماشين آلات كمترين اعتبارات را دارد و با اين همه حجم طرح ها، نيازهاي مطالعاتي و كار حفاظت از منابع طبيعي اعتبارات تخصيصي بسيار
اندك است.
كارشناسان مي گويند: تنوع اقليمي و اكولوژيكي منطقه لزوم بررسي و شناخت عوامل تخريب، تدوين سياست ها و رفع نابساماني هاي اجرايي را طلب مي كند كه بايد با تشكيل گروههاي كاري برنامه هاي منسجمي نسبت به تامين امنيت ماموران حفاظتي، نحوه برخورد با متجاوزان به منابع طبيعي اجرا شده و آموزش ماموران جنگل و مرتع اقدام شود.
اين كارشناسان همچنين واگذاري مراتع به مرتع داران، اجراي طرح هاي خروج دام از جنگل ها و مراتع، استفاده از سوخت فسيلي به جاي چوب توسط جنگل نشينان، بالا بردن سطح بهره وري منابع طبيعي، مشاركت مردم در استفاده چندمنظوره از منابع طبيعي، اشتغالزايي و تلفيق كشاورزي با دامداري در منطقه را با اهميت دانستند.

گروه شهري - پرنده نادر شناگر بلوطي ، در پارك ملي خشكي-دريايي بوجاق بندر كياشهر شناسايي شد.
كامران زلفي نژاد ، مديركل حفاظت محيط زيست گيلان با اعلام اين خبر به ايرنا گفت: اين پرنده فالاروپ بلوطي يا شناگر بلوطي نام دارد و در مجموعه تاريخ پرنده شناسي مدون، تنها دو بار در كشور گزارش شده است كه يك بار آن توسط كارشناسان در جنوب و بار ديگر در شمال كشور بوده است.
وي اضافه كرد: ورود پرندگان نادر از اين دست نشان دهنده اهميت بالاي اكولوژيك پارك ملي خشكي- دريايي بوجاق است كه هرساله به تعداد پرندگان مهاجر و تركيب گونه اي در آن افزوده مي شود.
زلفي نژاد اظهار داشت: يكي از عوامل مهم در تعيين سطح حفاظت در مناطق چهارگانه محيط زيست وجود گونه هاي كمياب و تعداد آنها است كه هم اكنون در پارك ملي بوجاق 14گونه از اين نوع ثبت شده است.
مدير كل حفاظت محيط زيست گيلان، از غاز پازرد، غاز پيشاني سفيد كوچك، فالاروپ و عروس غاز به عنوان نمونه هاي ديگر از پرندگان كمياب ياد كرد.
وي درباره ويژگيهاي فالاروپ بلوطي اظهار داشت كه اين پرنده از حشرات و لارو آنها در محيط تالابي تغذيه مي كند و نقش عمده اي در كنترل جمعيت برخي حشرات در اكوسيستم ها دارد.
زلفي نژاد افزود: تعداد پرندگان رصدشده در اين پارك تاكنون به 235 گونه رسيد كه نشان از دقت نظر سازمان محيط زيست در شناسايي توان اكولوژيكي كم نظير اين منطقه دارد.
پارك ملي خشكي- دريايي بوجاق در شرق استان گيلان و در بخش بندر كياشهر واقع شده است.

گروه شهري- جاذبه هاي سياحتي شهر من ايران مسابقه اي ويژه دانش آموزان ايراني است كه در امارات متحده عربي برگزار مي شود.
به گزارش ايسنا، اين مسابقه با همكاري سرپرستي مدارس جمهوري اسلامي ايران و باشگاه ايرانيان در دوبي، براي جذب گردشگران و گسترش صنعت توريسم ويژه دانش آموزان مقاطع ابتدايي و راهنمايي برگزار مي شود.
هم چنين نمايشگاهي از آثار رسيده شده از 28 آذرماه در باشگاه ايرانيان داير خواهد شد ودر شب يلدا (1 ديماه) درمراسمي درباشگاه ايرانيان به برگزيدگان اين مسابقه هدايايي اهدا
خواهد شد.

گروه شهري - كافي است به عكس هوايي باغ شازده نظري بياندازيم تا قطعه اي از بهشت بر روي زمين در ذهنمان تداعي شود. و اگر از زاويه اي ديگر، در محور اصلي باغ و از پايين به بالا به آن بنگريم و كمي آزادانه بيانديشيم، قدرت تخيل ما را با خود به زمان بخت النصر مي برد. زماني كه پادشاه بابل يكي از عجايب هفتگانه دنياي باستان را براي خشنودي زن ايراني اش، سامورامات (به يوناني سميراميس) به وجود آورد. باغ هاي معلق بابل، احتمالاً چيزي بيش از افسانه بوده و شايد معلق بودن آنها نوعي از مطبق بودن باشد. باغ شازده نمونه اي از آن باغ است؛يك باغ مطبق در دامنه كوهستاني
شهرماهان.
انتخاب موقعيت باغ در زميني شيب دار كه استعداد ايجاد باغ تخت را داراست باعث شد كه اين بهشت زميني كه تقابل چشمگير صحرا و سرسبزي را در جلوي چشمانمان مي آفريند، به صورت باغ مطبق ساخته شود. و از طرفي اين باغ، طويل ترين باغ تخت ايران محسوب مي شود.
نهري از سرچشمه رفيع خود، برف هاي قله جوپار سرازير مي شود و ناگهان در دل اين باغ حضور مي يابد تا نبض زندگي را به حركت درآورد.
اعتقاد داشتند كه بهشت مستطيل شكل است و باغ شازده ماهان (مثل همه باغ هاي ايراني) نمادي از بهشت كه به شكل مستطيل ساخته و ديواري بلند اين مكان مقدس را از دنياي بيرون جدا مي كند، است. كاشت گياهان و درختان در اين باغ هم هوشمندانه است و هم شاعرانه. در پائيز مي توان منظره برگ زرد چنارها را در لابه لاي درختان هميشه سبز سرو ستود.

همشهري آنلاين- آزاده بابايي نژاد: شهر بيروت كه در روزگاري نه چندان دور، نزار قباني - شاعر بلندآوازه معاصر جهان عرب - آن را عروس دنيا ناميد، تازه داشت خاطره تلخ ويراني  هاي جنگ داخلي و زخم هاي تيرها و خمپاره ها را براي هميشه به دست فراموشي مي سپرد كه دوباره ملتهب شد و در آتش جنگي 33روزه سوخت اما زنان و مردان مقاوم آن با بردباري تمام ايستادند، مقاومت كردند و با همتي پرشور، ويرانه هاي جنگ را ساختند و مي سازند.
اينجا در بيروت زندگي جاري  است و مردمش با شور و حرارت به زندگي ادامه مي دهند. هر زن بيروتي يك آشپز تمام عيار است؛ گويي سال ها نزد استادان آشپزي اين هنر را فراگرفته و براي اهل خانواده اش غذاهاي لبناني همچون مغلوبه مي پزد. اين روزها غذاهاي خارجي به ويژه ايتاليايي در ميان جوانان بيروتي حسابي رونق پيدا كرده و در سطح شهر نيز تعداد اين رستوران ها با اين مدل غذاها كم نيست.
در شب كريسمس، خيابان هاي شهر بيروت مملو از جمعيت است. همه براي ديدن منورهاي رنگارنگ و زيبا در آسمان، به خيابان ها مي آيند. در اين موقع سال، تعداد گردشگراني كه از سراسر دنيا به بيروت مي آيند تا علاوه بر گذراندن تعطيلات به تماشاي جاذبه هاي توريستي بپردازند، كم نيست و البته عمده آنها را فرانسوي ها تشكيل مي دهند. نكته بسيار مهم ديگر اين كه گراني در بيروت غوغا مي كند. سطح گراني در اين شهر آن قدر بالاست كه حتي از نيويورك نيز پيشي گرفته است.
از ديگر تفريحات شبانه مردم بيروت، گوش دادن به انواع موسيقي عربي است و چون در بيروت مردم به چهار زبان عربي، فرانسه، انگليسي و ارمني صحبت مي كنند، موسيقي غربي در ميان بيروتي ها طرفداران خاص خود را داراست. يكي از جمله زيباترين نقاط گردشگري بيروت كه در ليست بازديد هر خارجي به محض ورودش به بيروت وجود دارد، غار جعيتا است كه در 18كيلومتري شمال اين شهر واقع شده است. اين غار كه در ميان كوه هاي سرسبز و چشم اندازي زيبا قرار گرفته، در سال 1968 كشف و 10سال بعد از آن براي بازديد افتتاح شد.
مسير 750متري اين غار كه شب ها گردشگران بيشتري براي بازديد از آن صف مي كشند، با نصب چراغ هاي روشنايي و نورپردازي فوق العاده ، براي بازديدكنندگان بسيار جذاب مي نمايد. از نكات جالب توجه در اين غار وجود چشمه اي موسوم به چشمه آرزوهاست و بازديدكنندگان با اين اعتقاد كه اين چشمه آرزوهايشان را برآورده مي سازد، به داخل آن سكه مي اندازند. در كنار اين غار، رستوران ها، مراكز بازي و سرگرمي براي بچه ها و مراكز فروش صنايع دستي، كتاب و سي دي براي بزرگسالان وجود دارد.
جالب است بدانيد زبان عربي در لهجه لبناني كه بسيار نيز گوش نواز است به واسطه تماس با زبان فرانسه، چنان رقيق شده كه از لهجه هاي ديگر زبان عربي تمايز چشمگيري يافته است. علاوه بر آن، واژه هاي بسياري از زبان فرانسه و انگليسي به زبان روزمره مردم راه يافته تا جايي كه آنها براي سلام كردن، به آساني كلمه فرانسوي بن ژوق را به كار مي برند.