پروژ ه بازسازي پياده رو خيابان وليعصر از سوي سازمان زيباسازي ادامه دارد
صداي تيشه به گوش مي رسد
|
|
عكس:گلناز بهشتي
كار خيابان وليعصر در دو فاز و در مناطق 1، 3 و 6 آغاز شد و بايد گفت اين پياده رو در حال حاضر اين شرايط را دارد تا يك پياده روي دلچسب را براي شما رقم بزند؛ كل اين پروژه در 36 كيلومتر - 18كيلومتر رفت و 18كيلومتر برگشت- به پايان رسيده و سازمان زيباسازي چند هفته اي است كه به سراغ فاز دوم اين كار رفته است
آزاده بهشتي
ممكن است شهر براي كساني كه به زندگي روزمره عادت كرده اند، مكاني منسجم و به هم پيوسته باشد. آنها احساس مي كنند كه همه گوشه و كنار اين شهر را مي شناسند اما اين احساس گسي است از رسوب كردن در شهري كه آنها سرانگشتي هم نسبت به آن شناخت ندارند. همه آنچه كه آنها نسبت به آن آگاهي دارند همان روزمرگي ها و گوشه و كنارهايي است كه در آن گم شده اند.
تهران شهر غريبه هاست و جامعه شهري آن پر از مهاجران است، مهاجراني كه مابين شهروند و شهرنشين گير افتاده اند. خوب كه به آنها نگاه كني مي بيني اين شهر آينه تمام نماي كشور است و در اين ميان آهنگ سريع گردآمدن غريبه ها در تهران و فقدان فضاهاي عمومي مناسب كه ساكنان شهر بتوانند مناسبات اجتماعي جديدي را در آن شكل دهند، اين شهر غريبه ها را در وضعيتي چندپاره نگاه داشته است.
تصورش را بكن وسط اين همه هياهو، فضاهاي عمومي كه به عنوان رگ هاي تنفسي شهر به حساب مي آيند، رفته رفته كمرنگ شوند، فضاهايي كه مدت هاست فقدان آنها به چشم مي آيد.
بارزترين اين فقدان هم اين است كه وسط رفت و آمد آدم هاي غريبه، ميادين-شايع ترين شكل فضاي عمومي براي گرد هم آ مدن و تنها فضاي عمومي باقي مانده- كاركرد تاريخي خود را در روند شهرسازي ايراني از دست داده و به محلي براي گردش انبوه ماشين ها و انسان هاي سرگردان در مشكلات ناشي از زندگي شهري تبديل شود.
گفتن اين حرف ساده نيست، اما شهر به مرور از جايي براي زندگي آدم ها به جايي براي تردد ماشين ها تبديل شده و تنها فضايي كه براي شهروندان باقي مانده، پياد ه روهاي ناقص و پارك هايي است كه در برخي روزها، جايي براي سوزن انداختن هم ندارد، هرچند بايد گفت كه اكثر فضاهاي همين پارك ها هم مشخصه هاي فضاي عمومي شهري را ندارد.
خاطره هاي از ياد رفته جواني
ميدان، ماشين و مردم، آهنگ زيبايي را در ذهن ايجاد نمي كنند. وقتي كه خوب به آن فكر مي كني مي شوند صداي بوق بوق و آدم هاي هراسان از هزار و يك اتفاقي كه از ماندن در ترافيك گريبان گيرشان مي شود، يا آنهايي كه آن سوتر خيابان در يك پياده رو پر از چاله و چوله از همين ناهنجاري كه سال هاست با آنها هم قدم شده، مچاله مي شوند و در خود فرو مي روند.
حالا تصورش را بكنيد كه تمام اين اتفاقات ناهنجار در خيابان، ميدان و پياده رويي به بلنداي يك تاريخ اتفاق بيفتد؛ آن وقت است كه شدت آزار و اذيت آن چند برابر مي شود، دليل آن هم كاملا مشخص است.
خيابان كه نامش وليعصر باشد، پياده رو آن كه بنشيند كنار اين نام و درختان چنار آن، از سال هاي ابتدايي 1300 تا امروز كه بالا بيايند، ترافيك در خيابان بيش از ساير خيابان ها آزاردهنده مي شود.
خاطرات روزهاي دور و دراز از سراشيبي ميدان راه آهن به سمت شمال بالا مي آيد و مي نشيند كنار چشم انداز قاب شده در برف شميران و تهران، در تصوير 80 سال خود از اين عبور و مرور پير مي شود و از شدت سرب و دود كه از لوله هاي اگزوز به حلقش روانه مي شود، به سرفه مي افتد.
ترافيك كه بيايد بنشيند وسط خيابان، آن وقت پياده رو هايي كه گاه و بي گاه لذتي داشت، مي شود شكل آلودگي صوتي كه گوش فلك را كر مي كند، يا هواي تازه بهار و زمين باران خورده پاييزي با بوي بنزين نيم سوخته اي كه مشام را مي آزارد، همراه مي شود.
خيابان و پياده رو با شهر سرناسازگاري نمي گذارند و هر وقت كاري پيش آمده به آن تن داده اند، اما وقتي ما تن به شهرنشين شدن داديم قيد خيلي از زيبايي ها را در شهر زديم، شديم شهر نشين اما اين شهر نشيني به قيمت از دست دادن خيلي از فضاهاي خاطره انگيز تهران تمام شد ، كه شايد برگرداندن آنها به شهر هزينه هايي را داشته باشد كه قادر نباشيم آن را تامين كنيم، حالا مي مانيم بين دوراهي كه چشممان را روي اين همه اتفاق ببنديم يا اينكه زل بزنيم به تهران و به روي خودمان نياوريم كه چه بلايي سر آن مي آيد.
شايد تنها دوباره سازي خيابان ها، كوچه ها و ساختمان ها بتواند تهراني را كه آرام آرام در حالت اغما فرو مي رود، از اين وضعيت نجات دهد. تنها همين دليل كافي است كه با تيشه فرهاد به جان اين شهر بيفتيم و شيريني خاطره هايي را كه لابه لاي گرفتاري هايمان گم شده، بيرون بكشيم. براي همين سازمان زيباسازي شهرداري تهران يك پروژه 36 كيلومتري را در خيابان وليعصر شروع كرده كه مي توان اميدوار بود به واسطه آن درخت هاي چنار باز هم برايمان خاطره ها را زنده كند.
حاكميت پياده بر سواره
مي خواهيم برگرديم به بزرگترين مشكلي كه اين روزها بيش از هر زمان ديگري گريبانگير شهروندان تهراني است، احتمال قريب به يقين شما براي يك بار كه نه، بارها و بارها در ترافيك گير افتاده ايد تا آنجا كه يكي از دغدغه هاي بزرگ مردم و مسئولان همين ترافيك است كه مي تواند يك قرار مهم را به تاخير بيندازد، يك قرارداد مهم را زير و رو كند و از همه بدتر اينكه جان زماني را كه روي مچ دست شما تيك تاك مي كند، بگيرد؛ در اين ميان اتوبوس، مترو و تاكسي نقش اساسي را در كاهش بار ترافيكي و پايين آوردن تردد خودروهاي شخصي در خيابان هاي پايتخت بازي مي كند، موضوعاتي كه در بروكراسي هاي اداري گير كرده اند و با اينكه مي دانيم راه حل بسياري از مشكلات ترافيكي است اما هنوز نتوانسته ايم در مورد آن به يك اجماع برسيم.
براي كاهش بار ترافيكي پايتخت پاي بازسازي پياده روهاي پايتخت كه به ميان كشيده شود، شايد اين بتواند گره كور ترافيك را شل كرده، تا بتوان باز شود.
احتمالا اين موضوع برايتان دور از ذهن است كه پياده روهاي تهران مكمل حل مشكلي به نام ترافيك باشد حالا ممكن است بپرسيد به چه صورت مي توان از پياده روهاي تهران براي كاهش بار ترافيكي شهر استفاده كرد؟ جواب سؤال ساده است.
ما پايتخت نشينان كمي تا قسمتي افراد تنبلي هستيم كه براي هر كاري به ابزارهاي مدرن وابسته شده ايم، مثلا حاضر نيستيم ساعت ها در صف نانوايي بايستيم و ترجيح مي دهيم عطاي نان تازه را به لقايش ببخشيم و به سراغ نان هاي بسته اي فروشگاه محل برويم. اين موضوع در موارد ديگر هم مصداق دارد، البته ما هم مي دانيم مقداري از اين كاهلي به صف طولاني برمي گردد اما خوب نمي توان موضوع نان تازه را نيز كنار گذاشت و بايد براي آن راه حلي پيدا كرد.
اگر بخواهيم موضوع پياده رو و ترافيك را به هم ربط بدهيم معادله به همين سادگي است، در صورتي كه موضوع سلامت جسمي و بهداشت محيط زيست را از مزاياي پياده روي فاكتور بگيريم باز هم مزاياي حاكميت فرهنگ پياده به سواره پررنگ خواهد بود، اما اين موضوع پراهميت نيز در تهران با مشكلاتي همراه است.
درست است كه براي يك خريد يا رفتن از يك مسير كوتاه به مسير ديگر نبايد پاي خودروهاي شخصي را به ميان كشيد، اما زماني كه سر و كله اتوبوس دير به دير در ايستگاه پيدا مي شود و بعد از كلي معطل شدن براي يك مسير دو سه ايستگاهه مجبوريد فشارهاي زيادي را تحمل كنيد، ترجيح مي دهيد از اتومبيل شخصي استفاده كنيد، تازه وقتي هم كه پا به پياده رو مي گذاريد، پياده روي مصائبي دارد كه هيچ وقت طعم لذت بخشي برايمان ندارد و پر از پستي و بلندي است كه در نهايت به اينجا ختم مي شود كه با وجود تاثير اين كار در كاهش آلودگي هوا و بار ترافيكي شهر قيد پياده روي را بزنيد و بازهم به قوطي فلزي دودزايتان برگرديد.
جداي از شيب يا جهت شمالي- جنوبي، شرايط ويژه جغرافيايي و شكل هندسي خيابان ها، مشكلاتي به دست انسان ها به وجود آمده است؛ از جمله موارد سخت افزاري و همچنين آب گرفتگي معابر به خاطر ساختمان سازي هاي كنار معابر و مسدود شدن آنها با نخاله هاي ساختماني و بي توجهي مغازه داران نسبت به اشغال پياده روها و... ، از مشكلات نرم افزاري پياده روهاي كلانشهرهاي كشور و از جمله تهران محسوب مي شود.
از سوي ديگر ورود بي رويه خودرو به سطح خيابان هاي كلانشهر تهران و تكميل ظرفيت معابر در طول سال هاي گذشته، باعث شده كه مديريت شهري مجبور شود به رغم ميل باطني، به حجم خيابان ها بيفزايد و از حجم پياده روها بكاهد.
در اين ميان تنها سازمان درگير در موضوع، مي تواند نقش كليدي را در حل موضوع بازي كند و در صدر آنها مديريت شهر به عنوان يك چشم مراقب از بالا به تمام موضوعات توجه ويژه داشته باشد. در مورد پياده روهاي تهران هم بايد سازمان زيباسازي را هدف قرار داد، به سراغ ملاصالحي كه مي رويم او بيش از هر كس ديگري به رابطه ميان ترافيك و حاكميت فرهنگ پياده اعتقاد دارد و مي گويد: استراتژي اين سازمان بر پياده راه سازي و تشويق مردم به پياده روي قرار گرفته است .
نمي توانيم گفته او را زير هيچ علامت سوالي بگنجانيم، كارنامه كاري اين سازمان از يكي دو سال پيش تا به امروز را كه بيرون مي كشيم، به دو خيابان مروي و سپه سالار مي رسيم كه تا امروز 95درصد كار آنها به پايان رسيده و نشان مي دهد استراتژي اين سازمان بهسازي پياده روهاست.
ملاصالحي مي گويد: استراتژي اين سازمان تشويق مردم به پياده روي است به همين خاطر در بعضي از قسمت هاي شهر مثل دره رود مقصود بيگ، كوچه مروي و خيابان باغ سپه سالار، عبور اتومبيل ممنوع و پياده رو ارجحيت پيدا كرده است .
به سراغ طولاني ترين و قديمي ترين خيابان تهران مي رويم كه چند ماهي است به تيشه مهندسان و كارشناسان زيباسازي سپرده شده تا با تكيه به علم و دانش آنها ناهمواري هايش برطرف شود و خاطره هاي تازه تري از اين خيابان برايمان رقم بخورد.
رئيس سازمان زيباسازي معتقد است: جداي از موضوع زيبايي و دل انگيز بودن اين خيابان، حجم تردد افراد پياده نيز در اين خيابان باعث شد تا اين خيابان به عنوان نقطه آغاز بهسازي پياده روهاي تهران انتخاب شود.
عبور يك ميليون نفر آن هم هر روز از اين خيابان را كه بگذاريم كنار زيبايي ، معروف بودن و قدمت خيابان به نتايج ساده اي مي رسيم كه انتخاب وليعصر به عنوان اولين گزينه پياده رو سازي را موجه مي كند. علاوه بر اين، اين حركت مي تواند الگوي خوبي براي ساير پياده روها و خيابان هاي پايتخت باشد تا آنجا كه به گفته ملاصالحي اين اقدام در ساير مناطق و شهرها در حال الگوبرداري است.
كار خيابان وليعصر در دو فاز و در مناطق 1، 3 و 6 آغاز شد و بايد گفت اين پياده رو در حال حاضر اين شرايط را دارد تا يك پياده روي دلچسب را براي شما رقم بزند؛ كل اين پروژه 36 كيلومتر- 18كيلومتر رفت و 18كيلومتر برگشت- به پايان رسيده و سازمان زيباسازي چند هفته اي است كه به سراغ فاز دوم اين كار رفته است.
البته مديرعامل سازمان زيباسازي شهرداري تهران بهسازي و حفظ هويت محيط شهري و ارتقاي سطح زندگي شهروندان از طريق رشد فرهنگ عمومي مي داند و مي گويد: تحقق اين هدف ميسر نخواهد شد مگر اينكه انجمن شوراياري هاي محلات همراه با شهروندان تهراني، در كنار مديريت شهري براي ساختن شهري آراسته و به دور از هر گونه آلودگي هاي بصري و آشفتگي محيطي، اقدام كنند .
از سوي ديگر و بنا به گفته كارشناسان شهري، يك پياده رو مناسب آن است كه با حداقل عرض مفيد 120سانتي متر، حداكثر شيب عرضي 2 درصدي از كنار ديوار تا خيابان و حداكثر شيب طولي 8 درصد ساخته شده باشد.
همچنين، حداكثر شيب اتصال پياده روهايي كه اختلاف سطح دارند بايد 3 درصد باشد و اين در حالي است كه هيچ يك از موارد استاندارد فوق در پياده روهاي شهر تهران مشاهده نمي شود.
در پوشش كف پياده روها بايد همواره از مصالح سخت و غيرلغزنده استفاده شود، اما امروزه نه تنها شاهد اين پوشش استاندارد نيستيم، بلكه به طور مداوم در سطح شهر حفاري هايي صورت مي گيرد كه منجر به مسدودشدن مسير تردد عابران سالم، كودكان، معلولان و مادران كالسكه به دست و... مي شود.
مديرعامل سازمان زيباسازي شهرداري تهران با تاكيد بر اينكه پياده روهاي شهر تهران با استانداردهاي روز دنيا فاصله زيادي دارد، مي گويد: اگر مي خواهيم مردم را به پياده روي و استفاده كمتر از خودرو شخصي و وسايل نقليه تشويق كنيم بايد پياده روهاي مناسب داشته باشيم، كاري كه در خيابان وليعصر اتفاق افتاد .با توجه به شيب خيابان، مصالح به كار رفته در پياده رو وليعصر به گونه اي است كه در فصل سرما و در زمان بارندگي مشكلي را براي عابران به ويژه سالمندان و معلولان ايجاد نكند، از سوي ديگر اگر يكي از سازمان هايي كه در كار كنده كاري خيابان تبحر دارد نياز به كندن تهران براي رسيدن به تاسيسات شهري داشته باشد، به سنگفرش هاي اين خيابان لطمه اي زده نمي شود و به راحتي خيابان به شكل اوليه آن باز گردانده مي شود.
فاز دوم طرح بهسازي خيابان وليعصر به موضوع تقاطع ها، مبلمان شهري و كاشت گل و گياه در اين مناطق اختصاص دارد كه به گفته مدير عامل اين سازمان تا بيش از 40درصد پيش رفته و تا اسفند ماه فعاليت هاي مربوط به اين فاز نيز به پايان خواهد رسيد.
درختان استوار وليعصر
قطعا كار جداگانه اي كه از سوي سازمان زيباسازي شهرداري تهران روي انهار و درختان اين خيابان صورت گرفته، نشان دهنده توجه ويژه مديريت شهري به المان هاي خاص اين خيابان است. به گفته ملاصالحي براي كار بازسازي نهر هاي اين خيابان كار ويژه اي صورت گرفته به صورتي كه داخل نهر طوري بازسازي شد كه به لحاظ آبرساني به ريشه ها لطمه اي وارد نشود.
در اين بخش از بازسازي خيابان وليعصر، كف بتني نهر ها شكسته شده و به صورت خشكه چيني درختان را نگهداري كردند، از سوي ديگر كار دوباره سازي نهر ها در زمستان و زماني كه درختان در خواب زمستاني به سر برده بودند انجام شد تا به درختان لطمه اي وارد نشود.
طول 36 كيلومتري خيابان وليعصر مكان هاي زيادي دارد كه خانواده ها مي توانند در آن علاوه بر تفريح و گردش به خريد بپردازند، به همين خاطر موضوع روشنايي اين خيابان در طرح جامع روشنايي اين سازمان مورد توجه ويژه اي قرار گرفته است. به گفته ملاصالحي 180 هزار متر مربعي كه محل عبور يك ميليون نفر است در طرح روشنايي سازمان زيباسازي در اولويت قرار دارد.
حجت الله ملاصالحي همچنين از انجام كارهاي مطالعاتي 30 مورد خيابان و معبر ديگر توسط كارشناسان سازمان زيباسازي شهرداري تهران با همكاري تعدادي از اساتيد دانشگاه هاي مختلف تهران كه رشته تحصيلي شان مرتبط با مسائل شهري است، خبر مي دهد و مي گويد: بخشي از اين 30 مورد احتمالاً تا قبل از پايان سال و بخشي ديگر نيز پس از پايان فاز مطالعاتي، از سال آينده در اولويت اجرا قرار مي گيرد كه بهسازي خيابان شريعتي از جمله اين اولويت هاست.
اگرچه اين روزها پياده روي در سطح شهر براي شهروندان چندان جذاب نيست و هر چند از آغاز كار روي اين پياده رو رقمي كمتر از 15ميليون تومان سرمايه گذاري شده، اما تهراني ها اميدوارند كه به زودي بتوانند با خيال آسوده در پياده روها راه بروند و نفس راحتي بكشند، چرا كه مديريت شهري كه پاسخگويي به نيازهاي اوليه شهر و شهروندان را از وظايف اوليه خود مي داند، در اولين گام، طرح بهسازي و اصلاح پياده روهاي تهران را با ساماندهي خيابان وليعصر تا پايان سال، به اتمام مي رساند.
|