|
در پي درخواست كميته ملي طبيعت گردي انجام مي شود:
تغيير مسير جاده گرگان مشهد به خارج از جنگل گلستان
|
|
|
گروه شهري- در پي درخواست كميته ملي طبيعت گردي، وزارت راه با تغيير مسير جاده گرگان مشهد به خارج از پارك ملي گلستان موافقت كرد.
به گزارش خبرنگار ما در اين باره رئيس سازمان حفاظت محيط زيست و وزير راه درخواست كرده اند در بودجه 86 به همين منظور رديف مشخصي در نظر گرفته شود.
اين گزارش حاكي است چندي پيش آرش كوشا دبير كميته ملي طبيعت گردي ايران با ارسال نامه اي براي اسفنديار رحيم مشايي معاون رئيس جمهوري و رئيس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري اشاره كرده بود : پارك ملي گلستان به عنوان ذخيره گاه زيست كره از اهميت ويژه اي در سطح بين المللي براي توسعه اكوتوريسم برخوردار است و سالانه تعداد زيادي از مشتاقان طبيعت از آن بازديد مي كنند. نظر به اينكه احداث آزاد راه گرگان مشهد كه مسير آن از ميان اين پارك مي گذرد با توجه به سيل خيز بودن مسير تعيين شده، اثرات تخريبي كه بر محيط زيست پارك ملي و متعاقب آن توسعه اكوتوريسم در منطقه دارد، بدينوسيله مراتب مخالفت كميته ملي طبيعت گردي با احداث راه در آن مسير اعلام و تغيير مسير آزاد راه مطابق نظر سازمان حفاظت محيط زيست را پيشنهاد مي كند. مستدعي است ترتيبي اتخاذ فرمايند تا موارد را به نحو مقتضي به اطلاع وزير محترم راه و ترابري برسانند و در صورت صلاحديد در هيأت محترم دولت طرح نمايند.
در پي اقدام مهندس مشايي در همين باره، فاطمه واعظ جوادي رئيس سازمان حفاظت محيط زيست نيز اعلام كرده است : با تاييد مراتب فوق (درخواست كميته ملي طبيعت گردي) لازم است براي سال 1386 رديف ويژه اي براي احداث راه از ضلع شمالي خارج از پارك ملي گلستان ايجاد شود و قبلا طي نامه اي درخواست شده است. محمد رحمتي وزير راه و ترابري نيز در توضيح همين درخواست اعلام كرده است: با ايجاد رديف براي راه خارجي شمالي گلستان موافق و مصر هستم.
كابوس آسفالت
ماجرا از آنجا آغاز شد كه به رغم همه مخالفت هاي آشكار تشكل هاي زيست محيطي با تعريض جاده پارك ملي گلستان، سرانجام با تخريب اراضي پيراموني جاده در داخل پارك ملي گلستان موافت شد.
اين خبري بود كه در مهر ماه امسال در صدر اخبار زيست محيطي بسياري از روزنامه ها و سايت هاي خبري درج شد.
خبري كه انعكاس آن، اعتراضات ديگري را برانگيخت چرا كه با اعلام اين موافقت، پوزه هاي صخره اي دو طرف اين جاده تخريب مي شد و در نتيجه خسارات هنگفتي به بدنه پارك ملي گلستان وارد مي آمد، تشكل هاي زيست محيطي ضمن اعلام اين هشدار و با استناد به مصوبه هيأت دولت در سال 1382 كه براساس آن وزارت راه موظف شده بود به منظور حفظ تنوع زيستي در پارك ملي گلستان و حفاظت بيشتر از اين منطقه منحصر به فرد، خواستار انتقال اين جاده به بيرون از پارك بودند.
دامنه اين اعتراضات هر روز افزايش مي يافت و در همين زمان، نشست مشتركي ميان مجري طرح احداث جاده و مسئولان محيط زيست در سازمان حفاظت محيط زيست برگزار شد.
در پي آن، مقرر گرديد وزارت راه براساس شرايطي كه سازمان حفاظت محيط زيست آن را تعيين مي كند عمليات اجرايي مورد نظر را ادامه دهد. شرايطي كه به گفته معاون محيط طبيعي و تنوع زيستي سازمان حفاظت محيط زيست در 14 بند تنظيم شده بود.
با اين همه دامنه اعتراضات همچنان بالا گرفت تا آنجا كه بيش از 150 صاحبنظر و نخبه محيط زيست طي نامه اي به رئيس جمهور از وي خواستند دستور توقف عمليات اجرايي تعريض جاده گلستان و انتقال آن به بيرون از اين پارك را صادر كند.
در اين نامه آمده بود: از سال 80 تاكنون، بروز سيل هاي پي درپي و شديد در مسير جاده اي كه از پارك ملي گلستان مي گذرد، سبب خسارات جاني، مالي و زيست محيطي شديدي شده كه كشته شدن حدود 700 نفر و نابودي جنگل هاي مسير گوشه اي از اين فجايع است.
به اعتقاد نويسندگان اين نامه، به رغم آنكه موضوع انتقال جاده در هيأت دولت قبلي تصويب شد اما در عمل مسئولان وزارت راه حاضر به پذيرش اين درخواست ملي نشدند و با صرف بودجه هاي هنگفت شروع به اجراي پروژه بازسازي جاده اي كرده اند كه به علت سطحي و غير كارشناسي بودن، هيچ ضمانتي براي مقاومت آن در برابر سيل هاي آينده ندارد.
از آنجايي كه در اين پارك يك هزار و 350 گونه گياهي معادل 19درصد گونه ها، 45 درصد جنس ها و 65 درصد تيره هاي گياهي ايران وجود دارد و افزون بر اين، زيستگاه گونه هاي مختلف جانوري همچون مرال، شوكا، قوچ و ميش، كل و بز، پلنگ، خرس قهوه اي و پرندگاني همچون هما يا كركس ريش دار، دال، عقاب طلايي، دليجه، كبك، تيهو، قرقاول و باقرقره است، عبور جاده اي پررفت و آمد از ميان اين پارك، حيات اين گونه هاي گياهي و جانوري را در معرض خطر و نابودي قرار مي دهد، چرا كه با احداث جاده مورد نظر، استفاده صحيح و حفاظت از پارك غيرممكن مي شود از سوي ديگر، اين تعريض جاده باعث نابودي پوشش گياهي و بالطبع باعث بروز سيلاب هاي شديد مي شود.
با اين همه، در واكنش به همه اعتراضاتي كه از سوي تشكل ها، نهادها و افراد مختلف صورت مي گرفت، مجري طرح جاده گلستان اعلام كرد: طي 5/2سال گذشته، وزارت راه و ترابري با هماهنگي كامل با سازمان حفاظت محيط زيست، بدون قطع حتي يك درخت، عمليات بازسازي جاده را پيش برده و در تمام مراحل طراحي و اجراي كار، كمترين خسارتي را به محيط زيست وارد نكرده است.
مجري طرح جاده گلستان تأكيد كرده بود: با پيشرفت پروژه، اصلاح پوزه هاي سنگي و قطع درختان معارض در مسير ديوار حفاظتي ضرورت يافت كه پس از كارشناسي هاي مشترك، در مهرماه امسال به توافق سازمان حفاظت محيط زيست و اعلام آن به وزارت راه رسيد.
تغيير بازي
اما به نظر مي رسيد همه آنچه كه از سوي مجري طرح گفته مي شود گريزگاه هايي براي ادامه احداث جاده است و همچنان تأكيد كارشناسان محيط زيست نه بر اصلاح نحوه اجراي جاده، بلكه تغيير مسير و گذر آن از مرز شمالي پارك ملي گلستان است.
به نظر مي رسد با موافقت اخير وزير راه اكنون زمينه رهايي جنگل گلستان از كابوس جاده فراهم شده باشد. البته اين كابوس در حال حاضر همچنان بخش هاي ديگري از طبيعت ايران، از جمله منطقه حفاظت شده البرز مركزي و پارك ملي لار (به خاطر جاده نور- لواسان) جنگل هاي هيركاني مازندران (به خاطر جاده تهران- شمال)- پارك ملي اروميه (به خاطر جاده عبوري از داخل درياچه به پارك ملي (به خاطر اتوبان جديد كاشان- تهران) و چندين طرح ديگر را دچار اين كابوس كرده است.
چشم انداز
پارك ملي گلستان به خاطر غناي كم نظير طبيعي يكي از ذخيره گاه هاي زيستي مهم كره زمين به شمار آمده و در جهان فقط مناطق بسيار معدودي همچون پارك يلواستون آمريكا و پارك سرنگتي كنيا با آن قابل مقايسه است. اين پارك همچنين به خاطر اينكه زيستگاه كوچكترين پستاندار جهان است شهرت بين المللي دارد. بسيار خام دستانه است اگر اين ميراث عظيم طبيعي به خاطر احداث جاده اي كه با كمي هزينه بيشتر مي توان ميسر آن را تغيير داد، تخريب شود.
|
