لامپ-هاي فلورسنت فشرده يا CFLها كه نور را از برانگيخته كردن بخار جيوه با جربان الكتريسيته توليد مي كنند در 1980 اختراع شدند.
از آن موقع روند كوچك-، ارزان و متنوع شدن شان ادامه پيدا كرد و حالا با طرح ملاحظات زيست-محيطي، ديگر كسي نمي-تواند برتري آنها بر لامپ-هاي رشته-اي را انكار كند.
CFL ها 4 برابر كمتر برق مي-خورند و 10 برابر بيشتر عمر مي-كنند و اين، گراني نسبي-شان را كاملاً جبران مي-كند. مشكل بيشتر مردم با اين لامپ-ها ، به رنگ و خواص نورشان برمي-گردد كه آن را هم با انتخاب توان مناسب يا تركيب رنگ هاي مختلف، مي-توان حل كرد. در سال 2005 جمعاً 100 ميليون CFL در آمريكا فروخته شده كه فقط 5 درصد بازار لامپ روشنايي آمريكاست اما دولت اين كشور قصد دارد اين رقم را در سال 2007 به بيش از دوبرابر افزايش دهد.
به دور و برتان نگاهي بيندازيد و سعي كنيد چيزهايي را كه مي-بينيد برحسب ميزان تغييري كه از زمان اختراعشان كرده-اند، مرتب كنيد. اگر از تاريخ، چيز زيادي نمي-دانيد، از خاطرات تان كمك بگيريد. ظاهر ابزارها و وسايل اطراف تان را با تصاوير كودكي مقايسه كنيد و ببينيد كدامشان كمتر فرق كرده-اند. بازي بي-مزه ايست اما برنده- بداقبالش را شايد چند سال ديگر، نتوانيد در مغازه-ها پيدا كنيد.
برنده بداقبال، همان موجودي است كه الان احتمالاً در پرتو نورش داريد اين صفحه را مي خوانيد: لامپ التهابي يا همان اختراعي كه هنوز همه اديسون را با آن مي-شناسند و از زمان تجاري شدنش در اواخر قرن نوزدهم، تقريباً تغييري نكرده-است. لامپي كه امروز درخانه داريد، كمي سبكتر، كمي كوچكتر-، كمي نازك-تر و البته كمي چيني-تر از آني است كه زير نورش بزرگ شده-ايد و اين در دنياي لوازم برقي و الكترونيكي كه همه چيز با سرعت سرسام آوري كوچكتر، كم مصرف-تر و كارآتر مي-شود اتفاق منحصربه فرد يا كم نظيري است.
چيزي كه شايد در درجه اول به سادگي خود اختراع برگردد: لامپ التهابي، صرفاً انرژي الكترون ها را تلف مي-كند و اين كار آنقدر ساده و سرراست و بنيادي است كه هيچ كشف يا اختراع ديگري نتوانسته در اين صدساله تغييرچنداني در آن به وجود بياورد. اگر هم روش به صرفه-تري براي توليد نور از جريان الكتريكي ابداع شده، در مقابل ارزاني مقاومت ناپذير اين سادگي نتوانسته بايستد و به اين ترتيب، نام لامپ التهابي بيشتر از صدسال با صنعت روشنايي مترادف بوده-است.
صدسالي كه بشر، الكترون هايي را كه به زور سوختن نفت و گاز و زغال سنگ به راه- مي-افتادند، دست-ودلبازانه به پيچ-وخم رشته-هاي تنگستن مي-سپرد تا لابه لاي حرارت، نور هم توليد كنند. حالا اما ظاهراً اوضاع روبه-تغيير است. تغييري كه شايد اين اختراع اديسون را هم به سرنوشت گرامافون دچار كند.
***
گازهاي گلخانه-اي. اين دو كلمه دوسه دهه-اي هست كه هرازگاه در ميان اخبار و گزارش-ها و مصاحبه-ها، به عنوان تهديدي براي آينده كره زمين و بشري كه فعلاً توان پا بيرون گذاشتن از آن را ندارد، شنيده مي-شوند. حالا ظاهراً آن آينده يا قسمت اولش فرارسيده است و اگر كسي كاري نكند، كار به توليد قسمت-هاي بعدي مي-كشد و خود ما يا حداكثر فرزندان-مان افتخار ديدن نابودي كره-زمين را خواهيم داشت. افتخاري كه متأسفانه نمي-شود براي كسي تعريفش كرد. دو ماه گذشته، گرم-ترين دسامبر و ژانويه تاريخ آمريكا بود. به اينها اضافه كنيد عناوين گرم ترين سال تاريخ مستند آمريكا(بيش از 150 سال)، گرم-ترين سال تاريخ مستند هلند(حدود 300 سال) و سومين سال گرم كره زمين كه همگي متعلق به سال 2006 هستند.
مجموعه اين افتخارات، زنگ خطر را چنان بلند به صدا درآورده-است كه در چند ماه گذشته، بسياري از مقامات سياسي و شخصيت-هاي علمي به سهم خودشان نسبت به عواقب ماجرا هشدار داده-اند و تقريباً تمامي سايت-هاي معتبر علمي، بخش تغييرات اقليمي را به يكي از قسمت هاي اصلي صفحه اولشان تبديل كرده-اند. افزايش تعداد طوفان-هاي شديد، بالا آمدن سطح آب-هاي آزاد، اثرات غير قابل پيش-بيني آب شدن يخ-هاي قطبي، تغييرات شديد اقليمي و... اينها احتمالاً عناوين قسمت-هاي بعدي سريالند. سريالي كه همزمان با كره-زمين، تمام خواهد شد.
***
مي پرسيد اديسون به گرماي زمين چه ربطي دارد؟ ربطش واضح است. نيروگاه-هاي برق، بزرگترين منبع توليد گازهاي گلخانه-اي هستند. غير از آن درصد اندكي كه از ريزش آب، يا وزش باد يا شكافت اورانيوم برق مي گيرند، بقيه همچنان و با آخرين توان، به دودكردن زغال سنگ و نفت و گاز، ادامه مي-دهند و دي-اكسيد كربن و آلاينده-هاي ديگر را ارزاني جو مي كنند.(توليد هر كيلووات ساعت برق از سوخت-هاي فسيلي، حدود 600 گرم گاز گلخانه-اي آزاد مي-كند).
شايد 40 سال پيش، لامپ هاي التهابي در برابر لامپ-هاي مهتابي درازي كه تنها امتيازشان سفيدي نور بود، در اكثر مواقع، انتخاب بديهي به حساب مي آمدند اما حالا اوضاع فرق مي-كند. توليد برق بيشتر، غير از مصرف سوخت بيشتر كه هزينه لحظه-اي آن است، هميشه يك هزينه قسطي هم داشته -است كه روزبه-روز، زمان بازپرداختش نزديك تر مي-شود. رقيب-ها هم ديگر به آن درازي و بي-مزگي نيستند. دوره قاب و ترانس و استارت به سرآمده-است. لامپ-هاي فلورسنت فشرده امروزي(CFL)، چهار برابر كمتر برق مصرف مي-كنند، ده برابر بيشتر دوام مي-آورند و تقريباً هررنگي را كه بخواهيد در همان حجم و با همان سرپيچ به شما تحويل مي دهند. مي-ماند قيمت كه با يك ضرب و جمع ساده، (حتي بدون نياز به پيش كشيدن پاي مصرف برق و فقط با در نظر گرفتن دوام) كاملاً توجيه شده-است.
حالا انتخاب بديهي واقعاً چيز ديگري است و بيشتر دولت-ها خيلي وقت است براي يادآوري اين مطلب به آدم هايي كه هنوز اين-طور فكر نمي-كنند، پيشقدم شده-اند.
***
به اين ترتيب، شايد روند تكامل طبيعي، خودش، لامپ هاي التهابي را كم-كم از قفسه فروشگاه-ها جمع مي-كرد اما ظاهراً دولت-ها ديگر تحمل انتظار براي كامل شدن طبيعي اين روند را ندارند. پيشنهاد براي تصويب ممنوعيت استفاده از اين لامپ-ها تا سال 2012 در ايالت كاليفرنيا، اولين نشانه اين بي-صبري است.
كاليفرنيا به عنوان پرجمعيت ترين ايالت آمريكا، تصميم گرفته تا سال 2020 ، در مجموع 25 درصد از توليد گازهاي گلخانه-اي-اش كم كند و عنوان ايالت پيشرو آمريكا در زمينه اقدامات سبز را براي خودش نگه دارد. اديسون شايد به خاطر همه اينها، غرب وحشي را ببخشد اما ديدن ممنوعيت استفاده از لامپ-هاي تنگستن در ساختمان-هاي دولتي ايالت نيوجرسي- جايي كه شاهد ثبت بيش از 400 اختراع او بوده است- برايش سخت-تر خواهد بود.
اين لامپ-ها خيلي وقت پيش اختراع شده-اند و از آن موقع، خيلي چيزها عوض شده. ياد و خاطره توماس اديسون مسلماً براي من محترم است ولي چيزي كه ما در اينجا با آن طرفيم، مصرف كمتر انرژي است. اينها را لري چازيداكيس مي-گويد. كسي كه با لايحه-اش قصد دارد تا 3 سال ديگر، ساختمان-هاي دولتي را از ياد و خاطره اديسون، خالي كند. هرچه باشد اديسون مجبور نيست زيادشدن تعداد كاترينا ها را تحمل كند.
***
اما دولتمردها تنها نيستند. يك ميليارد لامپ
عنوان سايتي است كه يك شركت كامپيوتري خصوصي با شعار چراغ به چراغ، تا عوض كردن دنيا راه انداخته تا سهمي در جايگزيني لامپ-هاي فلورسنت فشرده داشته باشد. هدف صاحبان سايت، از اسمش پيدا است: آنها مي خواهند يك ميليارد لامپ تنگستن را از سرپيچ-هايشان در سراسر دنيا بيرون بياورند. همه چيز به همين سادگي است. مردم در سايت، گروه تشكيل مي-دهند و تعداد لامپ-هايي كه عوض كرده-اند را گزارش مي-كنند. سايت هم در ستون سمت راستش، با معرفي موفق-ترين گروه-ها از اعضايشان تشكر مي كند.29593 لامپ- عددي كه شمارشگر گوشه بالاي صفحه نشان مي-دهد- براي حدود 3ماه فعاليت كاملاً خودجوش، چندان بد نيست اما تا رسيدن به عنوان سايت راه زيادي دارد. تعداد رقم هاي شمارشگر كه به 10 برسد، شايد ديگر بشود چراغ را خاموش كرد و آرام گفت: شب به خير اديسون.

الميرا صديقي- جنيفر گيتس، دختر 10 ساله ميلياردر معروف آمريكايي، تنها 45 دقيقه در روز اجازه استفاده از رايانه براي بازي هاي كامپيوتري و يا حتي كار با اينترنت را دارد و آخر هفته ها نيز تنها مي تواند يك ساعت پشت وسيله اي بنشيند كه پدرش بزرگترين برنامه نويس آن است. اين تازه ترين خبر درباره بيل گيتس، مؤسس و رئيس مايكروسافت است كه مدتهاست با دارايي 50 ميليارد دلار به عنوان پولدارترين مرد دنيا معرفي مي شود. او كه اين روزها به دليل ورود ويندوز جديد به بازارهاي جهاني (ويندوز ويستا) دوباره نامش بر سر زبان ها افتاده است، به تازگي اعلام كرده كه او و همسرش مليندا ساعات مشخصي را براي دخترشان تعيين كرده اند تا پاي رايانه اي كه كاملاً كنترل شده است، بنشيند.
مرد افسانه اي دنياي كامپيوتر كه طبق آخرين آمار بيش از ?? درصد از دارندگان رايانه هاي شخصي در سراسر جهان از محصولات مختلف كمپاني او استفاده مي كنند، خود در دوران جواني به شكل بيمارگونه اي از رايانه استفاده مي كرده است. گيتس زماني كه فقط ?? سال داشت مايكروسافت را مديريت مي كرد و به قدري مشغول بود كه حتي گاهي چند روز محل كار خود را ترك نمي كرد و به همراه كارمندان خود به سختي بر روي پروژه هاي مختلف و سفارش مشتريان كار مي كرد.بالاخره هم اين تلاشها نتيجه داد و در حال حاضر مايكروسافت با بيش از چهل هزار كارمند در شصت كشور جهان و با درآمد خالص 3/25 ميليارد دلار در پايان سال مالي ???? يكي از موفق ترين شركتهاي ايالات متحده آمريكا و يكي از راهبران صنعت رايانه شده است.حالا اين مرد كه خودش به واسطه رايانه ها به چنين موقعيتي رسيده است، به پدر و مادرها نصيحت كرده است كه رايانه ها مي توانند تأثير بسيار مخربي بر ذهن بچه ها بگذارند كه بعدها جبران ناپذيرند.او با اشاره به محدوديتي كه خود براي دختر 10 ساله و پسر 8 ساله اش براي استفاده از اينترنت گذاشته است از ديگر والدين خواست تا در استفاده كودكانشان از رايانه و اينترنت دقت كنند و محدوديت هايي را براي آنان قائل شوند.بيل گيتس به جز شركت مايكروسافت، يك بنياد كمك هاي بشردوستانه دارد كه با همسرش در آنجا مشغول به فعاليت است و اعلام كرده پس از ارائه ويندوزي نسبتاً مطمئن براي والدين، به زودي شركت مايكروسافت را ترك مي كند تا بتواند به كارهاي خيريه خود برسد.
آرزوي اينترنت امن براي كودكان
البته ويندوز تازه بيل گيتس امكاناتي دارد كه مي تواند در راستاي صحبت هاي بيل گيتس، براي والدين مفيد باشد. ويندوز ويستا اين امكان را به خانواده ها مي دهد كه بتوانند به راحتي سايتهايي را كه كودكانشان وارد آنها مي شوند را كنترل و يا حتي آنها را محدود كنند. اين ويندوز به قابليتي مجهز شده كه والدين، معلمان و مسئولان كتابخانه ها مي توانند از جهات مختلف بر نحوه دسترسي اطفال به رايانه نظارت داشته  باشند. به كمك اين ويژگي مي توان وب سايتهاي خاص را در اينترنت فيلتر كرد، دانلود فايل را محدود نمود، برنامه ها و بازي هاي رايانه اي قابل اجرا در رايانه را مشخص كرد و حتي روز و ساعت دسترسي كودك به رايانه را نيز تعيين و محدود كرد. به هر حال، اين پيشنهاد بيل گيتس براي محدوديت فرزندان در حالي صورت گرفته كه تحقيقات در آمريكا نشان مي دهد 49 درصد والدين در اين كشور معتقدند كه فرزندانشان بيش از حد وقت خود را پشت دستگاههاي رايانه مي گذرانند اما از سوي ديگر نوجوانان نيز به شدت بر اين موضوع اصرار دارند كه استفاده از اينترنت براي تحقيقات درسي آنها ضروري است.
آمارها نشان مي دهد در آمريكا حدود نيمي از والدين، ممنوعيت استفاده از اينترنت را به عنوان تنبيه براي فرزندانشان برگزيده اند.در كشورهاي مختلف جهان هم بسياري از كودكان و نوجوانان ساعات بسياري را به استفاده از اينترنت و بازي هاي كامپيوتري اختصاص مي دهند. به همين علت رايانه و اينترنت در سالهاي اخير به رسانه محبوب تبديل شده اند. در ايالات متحده هفتاد درصد از خانواده هايي كه يك كودك دارند از اينترنت استفاده مي كنند و پنجاه و سه درصد از خانواده هايي كه كودك ندارند به اينترنت دسترسي دارند. اين در حالي است كه تحقيقات نشان مي دهد خانواده هايي كه كودك دارند بيشتر از خانواده هاي بدون كودك به تكنولوژي و مزاياي آن علاقه مند هستند و اعتقاد قوي دارند كه كودكان آنها جهت پيشرفت در زندگي نياز دارند كه تسلط كامل به رايانه و اينترنت داشته باشند. با وجود آمار تصاعدي استفاده كودكان از اينترنت و بازي هاي رايانه اي، هشدار غول صنعت رايانه در جهان كه خود پدر دو فرزند است، چندان هم عجيب نيست.