|
|
رسانه‌اي پوشش و سياسي قدرت
بخش واپسين -رسانه‌اي ديپلماسي
آمريكا متحده ايالات رسانه‌اي ديپلماسي -1
نوعي بر مبتني و هدفمند ابتدا از آمريكا متحده ايالات رسانه‌اي پخش نظام اصولا
در.است بوده سوم و دوم جهان كشورهاي به‌ويژه كشورها ساير بر فرهنگي و سياسي سلطه
جهاني شبكه‌هاي هدايت و ايجاد با آمريكا اطلاعاتي آژانس دوم ، جهاني جنگ از پس دوره
به مي‌توان جمله ازساخت فراهم جهان سطح در را آمريكا موافق جو اطلاع‌رساني ،
راديو آزاد ، اروپاي راديو آمريكا ، صداي مانند مختلف تلويزيوني و راديو شبكه‌هاي
خارج ، در آمريكا نظامي پايگاه‌هاي به وابسته تلويزيوني ايستگاه‌هاي و آزادي
به وابسته مخفي اطلاع‌رساني شبكه ديپلماتيك ، و دوربردنظامي ارتباطات سيستم‌هاي
شبكه‌هاي علاوه ، به.نمود اشاره آمريكايي فيلم‌هاي صدور برنامه و سيا سازمان
آزاد جريان" آمريكايي نظريه ارائه يونسكو ، مثل اطلاعات پخش چندجانبه و جهاني
متحده ايالات در كه آنهايي بخصوص اروپايي ، خبري آژانس‌هاي همچنين و "اطلاعات
(6).بوده‌اند سهيم آمريكا موافق فرهنگي و سياسي جو يك ايجاد در بودند ، مستقر آمريكا
.بودند ترومن سرد جنگ آموزه پيشبرد خدمت در همواره دوره اين در آمريكا رسانه‌هاي
رسانه‌هاي سرد ، جنگ طي در چپ‌گرا نظام‌هاي با سياسي درگيري و برخورد هرگونه در
رسانه‌اي فعال حضور موازات به".مي‌گرفتند قرار استفاده مورد فعالانه آمريكايي
گسترش سرعت به شمالي آمريكاي خصوصي شركت‌هاي به متعلق رسانه‌هاي آمريكا ، دولت
قدرتمندترين عنوان به يونايتدپرس و آسوشيتدپرس خبرگزاري‌هاي جمله ، از.يافتند
جهان محققان از بعضي.گرفتند پيشي رويتر خبرگزاري از بين‌المللي خبري تلكس منابع
ارتباطات بين‌المللي ، خبري خطوط بر خصوصي انحصار اين چگونه كه داده‌اند نشان سوم
شمالي ، آمريكاي در خبرنگاران گذشته صافي از برداشت‌هاي طريق از را منطقه‌اي و كشوري
و آسوشيتدپرس شده سانسور اخبار طريق از عمدتا كلمبيايي‌ها مثلا...مي‌كند تحريف
اخبار از خودشان ، روزنامه‌هاي و مجلات طريق از نه و اينترنشنال ، يونايتدپرس
تحصيلكرده قشرهاي كه برآنند منتقدان.مي‌شوند خبر با آرژانتين در روزانه رويدادهاي
كشورشان زيرا هستند ، ناراضي آمريكايي نوع از رسانه‌هاي از عموما سوم جهان كشورهاي
(7)".مي‌كنند تصوير ويراني و فروپاشي مستعد اغراق‌آميزي نحو به را
تهاجم طي در".گرفت شكل ويتنام جنگ از بعد آمريكا دولت رسانه‌اي جديد ديپلماسي
و نگرديد منتشر آن به راجع اخباري گونه هيچ سال 1983 ، در گرانادا به آمريكا نظامي
.بود شده امن و آرام جو ، كه يافتند را كشور آن به ورود اجازه موقعي تنها خبرنگاران
و آورند بوجود را ائتلافي تا گرفتند تصميم دولت ، حمايت با رسانه‌ها آن ، دنبال به
بر را شديدي كنترل دولت ائتلاف ، اين چارچوب در.نمايند دنبال را مشخصي تاكتيك
به دسترسي اجازه كه روزنامه‌نگاران ، از منتخب گروه يك سوي از منتشره اطلاعات
ساير ميان را اطلاعات گروه ، اين و مي‌نمود اعمال داشتند ، را مقدم خط سربازان
پاناما به آمريكا تهاجم طي نخستين‌بار شيوه‌اي چنين.مي‌كرد پخش مطبوعاتي هيات‌هاي
.گرفت قرار استفاده مورد سال 1989 در
ديپلماسي سياسي ، مبارزات دادن نشان مشروع در بين‌المللي رسانه‌هاي توان به توجه با
"آزاديخواه مبارز" يا "تروريست" با رسانه‌ها اين.دارد ويژه‌اي اهميت رسانه‌اي
تاثير جهان سياسي سطح در آنها جايگاه و وضعيت بر دولت ، يك مخالفين خواندن
قدرت سر بر دهه 70 در نيكاراگوئه ، ديكتاتور "سوموزا"رژيم كه زماني.مي‌گذارند
كشور آن در دموكراسي نگران به‌هيچ‌وجه آمريكا جمعي ارتباط رسانه‌هاي و دولت بود ،
سرنگون را سوموزا و رسيدند پيروزي به ساندنيست انقلابيون كه موقعي اما نبودند ،
ساندنيست دولت عليه كه را "كنتراها" غرب ، بين‌المللي خبري كردند ، آژانس‌هاي
برچسب با ساندنيست دولت از مقابل ، در.مي‌خواندند "آزاديخواه مبارزين" مي‌جنگيدند ،
.مي‌كردند ياد "كمونيست"
حاكم چپ‌گراي دولت با كه است ، "يونيتا" شورشيان رهبر "ساويمبي جوناس" ديگر ، نمونه
دولت‌هاي نظر با بين‌المللي رسانه‌هاي اينكه به‌خاطر وي.مي‌جنگيدند آنگولا بر
استفاده او مورد در "كمونيست ضد مبارز" يا و "آزاديخواه رزمنده" لفظ از غربي ،
.نمايد كسب جهاني مشروعيت توانست مي‌كردند ،
ائتلاف اين.گرفت به‌كار نيز خليج‌فارس جنگ در را ائتلاف چارچوب اين آمريكا دولت
به دستيابي براي خليج‌فارس جنگ طول در خبرنگاران كه بود تشخيص قابل جنبه اين از
رسمي منابع و مطبوعاتي بيانيه‌هاي به قابل‌ملاحظه‌اي به‌طور مقدم ، خط اطلاعات
كرد ، تحميل ايران به عراق كه هشت‌ساله‌اي جنگ طي در درحالي‌كه.بودند متكي دولتي
فروش نيز و شهرها به موشكي گسترده حملات شيميايي ، سلاح‌هاي از" حسين صدام
اين با كرد ، استفاده نظامي اطلاعات فروش كنار در منسوخ جنگ‌افزارهاي بين‌المللي
تنها رسانه‌ها توجه.نكرد جلب خود به را آمريكا رسانه‌هاي توجه چندان جنگ اين حال ،
خليج‌فارس به را خود جنگي كشتي‌هاي سال 1987 در آمريكا كه يافت افزايش هنگامي
(8)".فرستاد
استراتژيك منطقه در نظامي موازنه خوردن برهم و كويت به عراق تهاجم از پس سال آن در
آن ، بستر زير در دنيا انرژي ذخاير از عمده‌اي بخش وجود به‌دليل كه خليج‌فارس ،
به شدت به و افتادند تكاپو به شديدا متحدينش و آمريكا دارد ، غرب براي حياتي اهميت
ترك را كويت خاك پيش‌شرطي ، هيچگونه بدون و فورا تا دادند اولتيماتوم حسين صدام
حضور و خارجي وقايع از منفي خبري پوشش مورد در گذشته منفي تجارب به باتوجه.نمايد
و كويت از خروج براي عراق به شده داده مهلت پايان شدن نزديك با" آمريكا ، نظاميان
به را جنگ زمان رسمي مقررات و دستورالعمل‌ها پنتاگون منطقه ، در جنگ وقوع احتمال
گزارش‌هاي ارسال در را محدوديت‌هايي كه ويژه مقررات اين.كرد ابلاغ جمعي رسانه‌هاي
از بودند مايل كه مي‌شد خبرگزاري‌هايي تمام شامل درحقيقت مي‌كرد ، پيش‌بيني جنگي
قاطع تصميم نشانه بدون‌شك ، آمريكا قوانين.كنند خبر كسب چندمليتي نيروهاي جبهه
ويتنام جنگ در كه آن‌طور را مطبوعاتي پوشش كنترل تا بود كشور آن نظامي فرماندهان
در كه گزارش‌هايي ارسال از خبرنگاران مقررات ، اين طبق.ندهند دست از افتاد ، اتفاق
نظامي ، عمليات جزئيات جنگ‌افزارها ، و هواپيماها كشتي‌ها ، نيروها ، دقيق تعداد آنها ،
مگر ;بودند شده منع باشد ، شده ذكر امنيتي احتياطي اقدامات و اطلاعاتي فعاليت‌هاي
پيش‌بيني ضمناباشند شده مخابره رسمي مقامات صلاحديد با گزارش‌ها اين‌گونه اينكه
جاني تلفات تعداد مورد در گزارش ارسال محدوديت‌ها ، اين جنگ ، وقوع صورت در گرديد ،
.دربرمي‌گيرد نيز را آسيبديده كشتي‌هاي و هواپيماها تعداد يا و مالي خسارات يا
كرد صادر خود جمعي رسانه‌هاي براي را مشابهي دستورالعمل‌هاي نيز انگليس دفاع وزارت
مقدم خط به مربوط گزارش‌هاي مقررات ، اين طبق.شد قائل آنها براي را محدوديت‌هايي و
دو و راديويي گزارشگر يك تلويزيوني ، گروه يك شامل عده‌اي بايد را جبهه
پاسخ گروه‌هاي را عده اين انگليس دفاع وزارت.كنند عرضه عكاس يك و روزنامه‌نگار
.(9)"خواند جمعي ارتباط وسايل
بتواند دولت كه مي‌شود مشاركت‌آميز موقعي دولت و رسانه‌ها ميان رابطه اصولا
دهه 1950 ، پايان در مثال براي.بتراشد ملي امنيت به ضرر و زيان وجود براي بهانه‌اي
فراز بر بالا ارتفاع از آمريكا Uجاسوسي 2 هواپيماهاي كه يافت اطلاع نيويورك‌تايمز
بعد.كرد خودداري خبر اين انتشار از روزنامه اين اما مي‌كنند ، پرواز شوروي اتحاد
گرديد ، سرنگون روس‌ها توسط سال 1960 در هواپيماها اين از يكي اينكه از
در همچنين روزنامه اين.است بوده مطلع ماموريت اين از كه ساخت فاش نيويورك‌تايمز
فلوريدا در كوبا ، به تهاجم براي را كوبايي تبعيدي‌هاي سيا كه داشت اطلاع دهه 1960
خوك‌ها ، خليج ماجراي شكست از بعدكرد خودداري خبر انتشار از اما مي‌دهد ، آموزش
كه است بوده مايل وي كه داشت اظهار آمريكا وقت جمهور رئيس "كندي.جان‌اف"
اشتباه اين از را آمريكا متحده ايالات تا كنند ، منتشر را اطلاعات اين روزنامه‌ها
.(10)"نمايند حفظ بزرگ
از ديگري مثال سال 1986 ، در ليبي بمباران به مربوط وقايع از آمريكا رسانه‌اي پوشش
كه را دولت ادعاي اين عموما آمريكايي رسانه‌هاي.است كشور آن رسانه‌اي ديپلماسي
قبول است ، بوده سال 1986 در غربي برلين در بمبگذاري عمليات پشت‌سر ليبي دولت
.داشتند
مورد در غرب رسانه‌اي ديپلماسي -2
ايران اسلامي انقلاب
ديپلماسي ميان رابطه ايران اسلامي انقلاب مورد در غربي بين‌المللي رسانه‌هاي پوشش
مجاورتش خاطر به ايران.مي‌دهد نشان را جهاني سياسي قدرت و خارجي سياست رسانه‌اي ،
حساب به آن براي قوي متحد شاه و بود آمريكا براي ارزشمندي پايگاه شوروي ، اتحاد با
منظور به رو ، اين ازبماند باقي قدرت در شاه كه بود مصمم آمريكا.مي‌آمد
شاه ، از عليه داخلي اعتراضات كاهش جهت موثر رسانه‌اي ديپلماسي هماهنگ‌ساختن
.برد بهره بين‌المللي غربي رسانه‌هاي
تظاهرات اين براي دليلي نمي‌توانستند خبري رسانه‌هاي و متحده ايالات رسمي مقامات"
ايرانيان كه كردند مطرح چنين و شدند متوسل توجيه ساده‌ترين به رو اين از.بيابند
طغيان به دست يكم و بيست قرن به ورود آستانه در قرارگرفتن با عقبافتاده ، و سرسخت
رسانه‌هاي.كردند قلمداد پيشرفت مقابل در ارتجاعي جنبشي را اعتراضات اين و زده‌اند
كرده برپا را شورش كه راندند سخن توده‌هايي از خود ، گزارش‌هاي در آمريكا خبري
آنها عمل براي مشروعي سياسي دليل هيچگونه گويي كه مي‌كردند وانمود طوري و بودند
خطاب سرسپرده يا ديكتاتور يك عنوان رابه شاه گاه مقابل ، هيچ در و ندارد وجود
از واقعي گزارش‌هاي ارائه به آنكه جاي به خبري ترتيب ، رسانه‌هاي اين به.نمي‌كردند
منطقه در متحده ايالات قانوني حق و شاه سياسي ديدگاه عمدتا بپردازند ، طرف دو هر
.(11)"پذيرفتند را آمريكا خارجي سياست در شاه محوربودن و فارس خليج
به ايران شهرهاي در تظاهركننده ميليون‌ها كه (دسامبر 1978) آذرماه 1357 تا لذا
سياسي رهبري سياست‌هاي روي دنباله و شاه مدافع آمريكا درآمدند ، رسانه‌هاي حركت
شد ، بركنار سرانجام شاه كه موقعي تا و بودند ايران وقت حاكم از حمايت در آمريكا
وسيع حمايت فاقد كه بي‌منطق مذهبي متعصب مشت يك را تظاهركنندگان غربي ، رسانه‌هاي
.مي‌كردند معرفي هستند ، ايران مردم
و نمي‌ديدند را ايران در فراوان نارضايتي نشانه‌هاي آمريكا رسانه‌هاي ترتيب بدين"
.نداشتند اختيار در بپردازند ، نارضايتي‌ها اين جستجوي به كه را خبري منابع
مثل اجتماع اصلي قشرهاي ميان ملي ، در امنيت شوراي و دولتي بخش همچون نيز رسانه‌ها
وقايع از متفاوتي بسيار تصوير كه نفت شركت كارگران يا دانشگاه استادان بازاري‌ها ،
.(12)"نداشتند پايگاهي هيچ مي‌دادند ، دست به ايران
ايالات و ايران اسلامي جمهوري ايران ، در آمريكا سفارت در گروگان‌گيري بحران طي
بهره‌برداري مورد خصوص اين در را بين‌المللي رسانه‌هاي كردند ، تلاش آمريكا متحده
دولت كه حالي ناميد ، در گروگان را خود سفارت اعضاي رسما آمريكا دولت.دهند قرار
بين‌المللي ، رسانه‌هاي بيشتر اما.برد بكار آنها مورد در را جاسوس لفظ ايران ،
.نمودند همراهي آمريكا نظر مورد لفظ غربي ، با قدرتمند رسانه‌هاي بخصوص
نشريه دو يكي تنها و كردند تاييد را آن يكصدا تقريبا ايران مطبوعات" ديگر ، سوي از
پيشينه از نظر صرف بين‌المللي ، اصول با مطابقت و سياسي سودمندي نظر از را كار اين
به مي‌توان بيشتر را موضوع اين البته "...دانستند نادرست كشور ، دو رابطه نوع و
.دانست مرتبط (ايران دولت رسانه‌اي ديپلماسي نه و) مطبوعات داوطلبانه مشاركت نوعي
ديپلماسي يك طراحي توانايي و ثبات فاقد اسلامي جمهوري دولت هنوز سو ، يك از زير
و زيرزميني زمان ، مطبوعات آن در" ديگر ، طرف از.بود رسانه‌اي قدرتمند
و دسته‌ها نشريات بگوئيم ، كه نيست بجا بنابراين مي‌شدند ، منتشر نيز نيمه‌زيرزميني
پخش سياسي مخالفت براي مخفي نشريه.نداشتند مخالفت ياراي اپوزيسيون سياسي گروه‌هاي
آن با كه گرفت نتيجه بايد علي‌القاعده نمي‌گيرد ، موضع چيزي عليه اگر پس.مي‌شود
.(13)"ندارد مخالفتي
عراق رسانه‌اي ديپلماسي و فارس خليج جنگ -3
نسبت را بين‌المللي مهم رسانه‌هاي حمايتي چتر حسين صدام اگر فارس ، خليج جنگ طي در
رسانه‌هاي واكنش بود ، آورده بدست كويت بر حاكميت مورد در تاريخي‌اش ادعاي به
حسين صدام واقع در.باشد سكوت مي‌توانست كويت به عراق تهاجم به نسبت بين‌المللي
اقداماتش جلوه‌دادن مشروع مورد در را بين‌المللي رسانه‌هاي تا كرد تلاش نوميدانه
امر اين در آورد ، ليكن بوجود عراق براي مثبت بين‌المللي تصوير يك و كند متقاعد
تصويري كه بود اين صدام رسانه‌اي ديپلماسي نخست تلاش‌هاي.ننمود حاصل زيادي توفيق
تلويزيون ، صفحه.كند تسخير را كويت سرزمين توانسته كه دهد نشان عراق از بين‌المللي
.بود كودكان نوازش مشغول كه مي‌داد نشان فرزندانشان و غربي گروگان‌هاي همراه را او
گرفتن گروگان به دليل به زيرا.داشت همراه به معكوس نتيجه‌اي نمايش اين البته
.شد گذاشته نمايش به او از شقاوت‌آميزي چهره كودكان ،
كشته‌شدن احتمال و عراق توان بر تاكيد و نظامي شرايط مقايسه با سپس حسين صدام
بكارگيري از تا بگذارد اثر آمريكا مردم عمومي افكار بر كرد آمريكايي ، تلاش سربازان
.نمايند خودداري نظامي نيروي
كرد سعي است ، غرب عليه جهاد يك فارس خليج جنگ كه موضوع اين طرح با همچنين وي
حسين صدام نهايتانمايد تحريك غربي رسانه‌هاي با مبارزه به را عرب جهان رسانه‌هاي
تجاوز جهانيان كه ديديم و نمايد كسب را بين‌المللي مهم رسانه‌هاي حمايت نتوانست
.ساختند محكوم را كويت به عراق
ور بخت رضا محمد
:پانوشتها
احمدي ، ژيان طاهره ترجمه.سوم جهان و فراملي ارتباطات.لنت اي جان ساسمن ، جرالد -6
ص 17 رسانه‌ها ، 1374 ، تحقيقات و مطالعات مركز:تهران
ص 18 همان ، -7
.ذكائي سعيد محمد ترجمه.آمريكا رسانه‌هاي جهاني پوشش ،(محمدي) سربرني آنابل -8
، ص 18(پائيز 1370) شماره 3 دوم ، سال.رسانه فصلنامه
(زمستان 1369) اول ، شماره 4 سال.فارس خليج بحران در خبري جبهه.ميرافضلي سيدعلي -9
ص 10
46 Bosab Ebo, OP. Cit p.10
ص 17 پيشين ، .سربرني آنابل -11
همان ، ص 15 -12
.پايا ، 1372 چاپ:كرج.قائد م ترجمه مطبوعات ، جهان واكر ، قدرت‌هاي مارتين -13
|
|
