درآورد پول مي‌توان هم ترانزيت از
جهان 2002
اقتصاددان نگاه
درآورد پول مي‌توان هم ترانزيت از
غفارزاده سام
از پس و عيلامي‌ها حكومت دوران در پيش ، سال هزار سه در شاهي جاده و مرواريد راه
بازرگاني مبادلات راه چهار به تاريخي صورت به را ايران ابريشم ، جاده گسترش آن
آنكه چه است يافته چشمگيري فزوني كالا تبادل و تجارت اكنون اما.است كرده تبديل
سرمايه و كالا صاحبان بالاي تقاضاي جهاني‌سازي ، روند تسريع‌كننده شاخص‌هاي از يكي
تا گرديده باعث جهاني تجارت گسترش است خاكي كره مختلف بازارهاي در حضور براي
هنگام كه باشد ايراني مقام كمتر شايد.شود تلقي ضروري گذشته از بيشتر ترانزيت
.نكشد رخ به را ايران جغرافيايي مزيت خود خارجي همتايان با گفت‌وگو
كل درصد يعني 180 بوده ترانزيت دلار ميليارد حدود 4/7 معبر سال 80 در ايران
اين كه آمده دست به كالا تن هزار ترانزيت 4/2 از رقم ، اينكشور غيرنفتي صادرات
اين دلاري ميليارد سرمايه‌گذاري 5/5 يك با و است موجود ترانزيتي ظرفيت نصف ميزان
براي ويژه‌اي اهتمام نيز دولت مي‌رسد نظر به.مي‌رسد سال در تن ميليون به 10 ظرفيت
ترانزيت موضوع به دادمان رحمان خاطر تعلق.است ورزيده ترانزيت امر تسهيل توسعه
كه ترانزيت ايران همايش.است مانده باقي جمهور رئيس و دولت هيات اعضاي ياد در هنوز
خود سخنان در اوشد آغاز رئيس‌جمهور سخنراني و حضور با بود دادمان برنامه‌هاي از
شدن كمرنگ به اشاره با و تمدن‌ها گفت‌وگوي ايده تحقق در ترانزيت نقش به تاكيد با
هم به جهان در بقا شرط را همكاري و همگرايي همزيستي ، ارتباطات عصر در فاصله‌ها
ملل اقوام ، ميان در گفت‌وگو ضرورت كه است فضايي چنين در" گفت و دانست امروز پيوسته
".مي‌رساند نظر به اجتنابناپذير را مختلف تمدن‌هاي و
توجه مورد اصلي محور سه حمل‌ونقل و الكترونيكي بانكي خدمات ،IT امروزه
نام به دهه‌اي اروپاييان سوي از سال 1985 در كه هنگامي.است سرمايه‌گذاران
(آليته) نام به پيروزي‌اي گرديد آغاز پاسيفيك و ميانه آسياي ارتباطات و حمل‌ونقل
سراسري كريدور سه پروژه اين در.شد مطرح (Asianland Transportian Infrastructure)
از ديگري روسيه ، و آسيا شمال از يكي كه بود شده داده تشخيص مناسب آسيا و اروپا بين
موقعيت ايرانيان غفلت با اما.مي‌گذشت ايران از كريدور سومين و خزر درياي ميانه
مورد و مي‌كرد ايجاد ما براي فراواني فرصت‌هاي كه ايران مسير غرب به شرق كريدور
زيرا شد آن جايگزين "تراسيكا" پروژه و رفت دست از بود هم اروپا ويژه توجه
شبه و ميانه آسياي بازارهاي در حضور براي را لحظه‌اي هرگز نمي‌خواستند اروپاييان
سياست آن علت كه نگرفت قرار استفاده مورد هرگز هم روسيه مسير.كنند تلف هند قاره
و شده بيشتر ايرانيان هوشياري امروز اما.بود روسيه انزواي براي اروپاييان روز
.هستيم جنوب به شمال كريدور نمودن فعال براي روسيه و هند و ايران قرارداد عقد شاهد
ايران در اميرآباد بندر و عمان درياي از گذر با و آغاز هند اقيانوس از كه مسير اين
و ارزاني امنيت ، چون مزايايي از غير مي‌شود ، ختم اروپا به سپس و روسيه لاگن به
اين نفري ميليارد بازار 5/1 جز نيست چيزي حسن آن.دارد نيز ديگري اساسي حسن سرعت
كريدور اين به پيوستن براي ميانه آسياي داوطلب كشور عضويت 5 با مطمئنا كه كشور سه
قابل نكته اما.مي‌گيرد قرار اروپاييان اختيار در پرجمعيت‌تري و بكر بسيار بازار
كشور سه هر موافقت به منوط كه است جنوب شمال كريدور در جديد عضو پذيرش نحوه تامل
حاشيه و ميانه آسياي كشورهاي پذيرش در آنكه از غير مااست روسيه و هند ايران ،
رژيم و ايران طريق از آنها انرژي انتقال در را امتيازاتي مي‌توانيم خزر درياي
مورد اساسي كالاهاي ترانزيت طريق از نيز امنيتي حاشيه يك كنيم طلب خزر درياي حقوقي
مبادلات ميلياردي هزاران حجم به توجه با.كرد خواهيم كسب خود براي منطقه نياز
خود براي آن ترانزيت در را درصدي سهمي 10 حتي اگر ما سال در اروپا و آسيا تجاري
.كرده‌ايم ايجاد خود براي انرژي منابع فروش از پس عظيمي ارزي درآمد كنيم‌منبع كسب
ميزان آن تبع به و مي‌دهد ايران اقتصاد به ترانزيت كه تحركي و رونق آن از غير
درآمد از (رشته اين در دنيا روز نياز مورد خدمات به نظر با) آن بالاي اشتغال‌زايي
در چالش‌هايي با خصوص اين در اما.بود خواهد مغتنم‌تر بسيار ترانزيت از حاصل
.هستيم روبه‌رو گمركي و هوايي دريايي ، جاده‌اي ، ريلي ، مختلف بخش‌هاي
تشريفات حجم به توجه با ترانزيت اصولا است معتقد گمرك كل رئيس كرباسيان مسعود
وقت كاهش موجب كه اداري مراتب تسهيل و بوروكراسي كاهش.است گمركي رويه يك اداري‌اش
نقل و حمل شركت‌هاي براي ايران ترانزيتي جذابيت در بسزايي نقش بشود هزينه‌ها و
.كرد خواهد ايفا بين‌المللي
تير كنوانسيون ترانزيتي محموله‌هاي براي بيمه‌اي تضمين‌نامه‌هاي اخذ امروزه البته
اما.است موثر بسيار گمركي هزينه‌هاي كاهش در مي‌شود اروپايي كشورهاي غالب شامل كه
ترانزيتي محموله‌هاي به سازمان اين نظارتي مكانيزم گمرك بر وارد انتقادات از يكي
.مي‌شود محموله‌ها اين صاحبان از بسياري زمان اتلاف باعث كه است
آن نتيجه و است كار اين به مجبور گمرك:مي‌گويد انتقاد اين به پاسخ در كرباسيان
راه‌اندازي با است اميدوار او.است رسيده درصد به 5/0 ترانزيتي تخلفات كه است چنين
او.شود كاسته گمركي ايستگاه‌هاي در محموله‌ها معطلي از Ray- Xسيستم‌هاي
جهاني سازمان) WCO ضوابط چارچوب در گمرك اينترنتي سايت راه‌اندازي شدن تك‌پنجره‌اي
.مي‌كند ارزيابي گمركي نوين خدمات ارائه و زمان هزينه ، كاهش راستاي در را (گمرك
.مي‌شوند محسوب كشور ترانزيتي مزاياي ديگر از كشور اقتصادي آزاد و ويژه مناطق وجود
عدم مالياتي ، و بازرگاني گمركي ، معافيت‌هاي سرمايه ، خروج و ورود آزادي چون عواملي
قابليت مهم‌تر همه از و خارجي بيمه‌هاي و بانك‌ها فعاليت امكان رواديد ، به نياز
قرار چنانكه.است داده قرار ممتازي ترانزيتي موقعيت در را ايران كالا ، مجدد صادرات
دفاتر ايران آزاد مناطق در تركمنستان همچون ميانه آسياي كشور چند زودي به است
.كنند تاسيس ترانزيتي
در تجاري نرم‌افزارهاي و اطلاعاتي خدمات ارائه براي اينترنتي شهر پروژه شكل‌گيري
امتيازات از خليج‌فارس در (سوخت‌رساني) بانكرينگ براي قشم استراتژيك موقعيت و كيش
آزاد مناطق عالي شوراي دبير نصيري حسين.مي‌شوند محسوب آزاد جزيره دو اين
او.دارد چابهار آزاد منطقه ترانزيتي پتانسيل كردن فعال براي ويژه‌اي برنامه‌هاي
به طرحي بردن درصدد افغانستان به آمريكا حمله و سپتامبر حوادث 11 از پيش هفته يك
در) دلارام _ زابل _ چابهار مسير از جديدي ترانزيتي خدمات ارائه بر مبني دولت هيات
طرح نصيري كه بودند مشابهي طرح پي در نيز او پاكستاني همتايان.بود (افغانستان
و آرامش نسبي برقراري از پس او.مي‌دانست بيشتري اقتصادي توجيه داراي را ايران
مصوبه او پي‌گيري‌هاي نتيجه.كرد پي‌گيري را خود طرح افغانستان موقت دولت تشكيل
سال 81 پايان تا افغانستان مقصد به كالا ترانزيت درصدي تخفيف 50 براي دولت هيات
آزاد مناطق در ترانزيتي شركت‌هاي يك‌روزه ثبت امكان و اداري بوروكراسي كاهش.بود
هوايي ناوگان ظرفيت افزايش است معتقد نصيري.است اخير گرفته انجام اقدامات ديگر از
به آن اتصال و زاهدان _ چابهار آهن خط احداث اسكله‌ها ، و بنادر توسعه دريايي ، و
كمك آزاد مناطق ترانزيتي قابليت‌هاي به كرمان _ زاهدان مسير از ريلي سراسري شبكه
.كرد خواهد شاياني
و 7 كشور در مسافر و كالا جابه‌جايي كل از درصدي سهم 90 با جاده‌اي نقل و حمل
.روبه‌روست عمده چالش دو با نسبي رونق و جدي توجهات عليرغم داخلي ناخالص توليد درصد
در آن تلفات ميزان كه كشور جاده‌هاي بالاي حادثه‌خيزي ديگري و ناوگان فرسودگي يكي
پيش كه ترابري و راه پيشين وزير دادمان رحماناست بوده نفر هزار از 19 بيش سال 80
كاري جلسه اولين در بود ، كار به مشغول وزارتخانه همين راه‌آهن معاونت وزارت ، در از
و راه وزير كشور ارشد مسئولان بود گفته راه‌آهن در سابقش همكاران با خود وزارت
به امنيتي سياسي حساسيت و مي‌دانند كشور جاده‌هاي وزير چيز هر از بيش را ترابري
بخش به يافته تخصيص بودجه‌هاي به آماري نگاه بااست زياد بسيار كشور جاده‌هاي روي
اين دريايي و هوايي ريلي ، بخش‌هاي با آن مقايسه و انقلاب از پس كشور جاده‌هاي
و كوچك شهرستان‌هاي نمايندگان از تعدادي آنكه چهاست مشهود كاملا حساسيت
به آن اتصال و خود انتخابي حوزه جاده‌اي توسعه و احداث اسلامي شوراي مجلس روستاهاي
.مي‌دهند قرار خود انتخابي شعارهاي محوري‌ترين از را سراسري شبكه
بهسازي و توسعه است معتقد كشور پايانه‌هاي نقل و حمل سازمان رئيس خوانساري مسعود
.مي‌كند فراهم كشور در بسياري توريستي جذابيت‌هاي ترانزيتي ، فوايد از غير جاده‌ها
ترانزيت بخش در حاضر حال در كشور نقل و حمل بخش زودبازده‌ترين:مي‌گويد همچنين وي
نمودن فعال در خوانساري عملكرد به توجه با بسياري.مي‌باشد كشور جاده‌اي نقل و حمل
بتواند وي معتقدند كشور مرزي پايانه‌هاي در تجمع‌هايي احداث و مديريت در خصوصي بخش
استفاده نقل ، و حمل خدمات ارائه در رقابت زمينه ايجاد تشكيلاتي ، ساختار اصلاح با
نقل و حمل از شايسته‌اي سهم مرور و عبور ايمن‌سازي و الكترونيكي فناوري‌هاي از
تنها 4 كشور جاده‌هاي كيلومتر هزار از 70 حاضر حال در.كند كشور نصيب را منطقه‌اي
جزء كشور راه‌هاي كل از يك‌چهارم و مي‌دهند تشكيل بزرگراه‌ها را آن كيلومتر هزار
.مي‌شوند محسوب ترانزيتي مسيرهاي
كم‌بهره بلندمدت وام‌هاي ارائه جهت در كشور بانك‌هاي و دولت اخير تصميم خوانساري
.مي‌داند ناوگان نوسازي جهت در اقدامي سنگين اتومبيل خريد براي را
از شد ، ساخته رضاخان حكومت دوره در اقتصاد شدن دولتي شديد موج با كه راه‌آهن اما
را تاريخ بوي راه‌آهن ميدان در حضور هنگام حتي.است دولتي اداره‌هاي كهن‌ترين
است بوده دولت انحصار در تاسيس بدو از كه ريلي نقل و حمل.كرد استشمام مي‌توان
در اين دارد خصوصي بخش حضور براي كمتري جذابيت نقل و حمل بخش‌هاي ديگر به نسبت
كم هزينه‌هاي و ايمني زيست‌محيطي ، مسايل و سوخت كمتر مصرف علت به كه است حالي
كيلومتر هر در متر از 4 كمتر ايران در مساحت به آهن خط نسبت.مي‌شود توصيه بسيار
حتي.است متر ژاپن 60 در و متر يكصد از بيش آلمان كشور در عدد اين كه است مربع
رقباي به‌عنوان مربع كيلومتر در متر و 10 با 24 ارمنستان و آذربايجان كشورهاي
ترانزيت براي تقاضا آنكه جالبتر.دارند مطلوبتري وضع ما كشور از ايران بالقوه
بالاخره امسال خردادماه در كه هنگامي.است فعلي ظرفيت برابر حدود 2 در ريلي
كاهش ساعت با 4 مشهد تهران مسير تا شد كشور خطه دو مسير اولين مشهد تهران راه‌آهن
در باري لوكوموتيو پرسرعت‌ترين راه‌اندازي به موفق ژاپني شركت يك برسد ساعت به 10
مولفه سه به توجه با.مي‌كند حركت ساعت در كيلومتر از 365 بيش سرعت با كه شد دنيا
توسعه‌اي مي‌تواند ريلي نقل و حمل است همگان تقاضاي مورد كه ارزاني و امنيت سرعت ،
بخش حضور براي دولت معتقدند كارشناسان از بسياري.باشد داشته هست كه آنچه از بيشتر
بهره‌برداري مديريت و كند اكتفا زيرساخت‌ها ساخت به تنها بخش اين توسعه در خصوصي
گرفتن رونق با اينكه خصوص به.بگذارد خصوصي بخش مناقصه به كشورها ديگر همانند را
قطار راه‌اندازي اكو اقتصادي همكاري‌هاي سازمان اخير تصميم و جنوب _ شمال كريدور
آينده رونق و است گرفته قرار كار دستور در كانتينري سراسري و آسيايي سراسري مسافري
بندر از آهن خط اتصال وجود با همچنين.كرد خواهد راغب را خصوصي بخش آن نزديك
دريايي _ ريلي تركيبي نقل و حمل جنوب در امام بندر و بندرعباس به شمال در اميرآباد
محصولات Swap آنكه ويژه بهشود محسوب ايران ترانزيتي مزيت‌هاي بهترين از مي‌تواند
اما.بود خواهد صرفه به مسير اين از تنها ايران شمالي كشورهاي نفت انتقال و نفتي
موقعيت عطف نقطه مي‌شود متصل بين‌المللي آبهاي به آن سرتاسر كه ايران جنوب
به هم‌زمان نمي‌توانند ايران همسايگان از يك هيچ كه نوعي به.است كشور ژئوپليتيك
كشورهاي كالاهاي ترانزيت و خليج‌فارس طريق از خاورميانه مركزي كشورهاي محصولات حمل
با اما.بپردازد دور خاور و هند قاره شبه مقصد به اروپا غربي جنوب و ميانه آسياي
و هستند منطقه در زدني مثال خدمات و تجهيزات داراي كشور بنادر نه ويژگي اين وجود
كار روي زمان از البتهشدهاند متولد تاكنون بزرگي كشتيراني شركت‌هاي اينكه نه
ميليارد يك مرز تا سوددهي به شركت اين اسلامي جمهوري كشتيراني شركت در افخمي آمدن
باعث افتاده راه كه مديترانه درياي مقصد به منظم سرويس‌هاي و است رسيده هم تومان
دولتي اقتصادي بنگاه هر مانند كشتيراني اما.است شده ايران كشتيراني اعتبار افزايش
كاهش براي شركت همين كه نحوي به دارد خود خصوصي مشابه از كمتري بهره‌وري ديگري
است ، گرفته ديگر كشورهاي در خود بازاريابي دفاتر تعطيلي به تصميم خود هزينه‌هاي
دريايي نقل و حمل درصد نزديك 70 حاضر حال در !هستند زيان‌ده دفاتر اين تمام زيرا
اسلامي جمهوري كشتيراني مجموعه زير شركت‌هاي وسيله به يا.است دولت انحصار در كشور
هزينه‌ها ، كاهش از غير كانتينري نقل و حمل گسترش با امروزه.مستضعفان بنياد يا
خصوصي بخش تمايل و شده آسان بسيار جهان بنادر در نيز باراندازي و بارگيري عمليات
توسط اسكله يك هم ايران در حتي كرده ، پيدا افزايش بنادر اداره در خدمات ارائه براي
.است انجام حال در خصوصي بخش توسط نيز ديگري طرح و نموده آغاز را خود كار خصوصي بخش
چه ايران آبهاي و بنادر آزاد ، مناطق از استفاده براي موجود تقاضاي به توجه با
بارگيري و رفاهي امكانات به كشور بنادر تجهيز مسافر ، و توريست براي چه و كالا براي
نظر به ضروري (رقابتي فضاي يك در مطمئنا) كشتيراني خدمات افزايش همچنين و مدرن
.مي‌رسد
ترانزيت امر در خيلي دريايي و ريلي جاده‌اي ، بخش‌هاي همانند كه هوايي نقل و حمل
كشور خارجي و داخلي پروازهاي تعداد برابر سه سال 80 در تنها نمي‌گردد تلقي مهم
از ميان‌برد و دوربرد پروازهاي شدن اقتصادي با اكنون.است داشته ترانزيتي عبور
هوايي راه‌هاي تاسيس تصويب از پس و اقيانوسيه و دور خاور خاورميانه ، به اروپا
نقل و حمل بين‌المللي اتحاديه) ياتا و اروپا اتحاديه مشترك اجلاس در بين‌المللي
كه مسئله اين.گذشت خواهد ايران آسمان از شده تعيين بين‌الملل مسير 9(هوايي
استانداردسازي نيازمند است كشور فضاي از ترانزيتي پروازهاي افزايش نشان‌دهنده
سازمان فعاليت‌هاي تا است هوانوردي خدمات ارائه و پرواز عمليات فعاليت‌هاي
اروپايي و خاورميانه آسيا ، منطقه‌اي دفتر) ايسكائو تاييد مورد كشوري هواپيمايي
زيادي تاثير هواپيمايي شركت‌هاي رونق و هوانوردي امكانات توسعه.گيرد قرار (ياتا
كشور چند از هم‌زمان گردشگري رواج اينكه ويژه به گذاشت خواهد توريسم صنعت بر هم
ايران گرفتن قرار و گرفته قرار توريستي شركت‌هاي كار دستور در اكنون هم ، به نزديك
شايد.مي‌كند ايران نصيب بسياري فرصت‌هاي گردشگري براي منطقه كشورهاي ديگر كنار در
ايران در هواپيما صنعت معضل بزرگ‌ترين بليط قيمت تعيين و هواپيمايي بودن دولتي
بخش حضور عملا و مي‌پردازد را مسافر هر بليط از درصد دولت 5/57 كه نحوي به باشد
فرودگاه فرودگاهي ، مديريت واگذاري همچون اقداماتياست شده غيرممكن خصوصي
ارائه جهت خصوصي شركت‌هاي به فعاليت اجازه خصوصي ، بخش به (ره) امام بين‌المللي
فال به بايد را ترانزيتي مسافران براي ساعته رويدادهاي 72 واگذاري و هندلينگ خدمات
.شد هواپيمايي صنعت در رقابت اجازه منتظر و گرفت نيك
حمايت‌هاي به احتياجي هيچ كشور صنايع ديگر عليرغم ايران نقل و حمل صنعت شايد
ساده‌اي كار بخش اين به اقتصادي نگاه و نباشد شكوفايي جهت خاص دوره‌اي براي دولتي
.نگردد تلقي ايران اقتصاد چندم دسته موضوع به‌عنوان و آيد بيرون محاق از تا باشد
هيچ بدون و است الهي موهبت يك كه شمال به جنوب كريدور موقعيت و بود هوشيار بايد
كنار تلخ تجربه و شماريم مغتنم را است شده كشور نصيب خاصي سرمايه‌گذاري و كوشش
نخواهد بخشودني بار اين كه نكنيم ، تكرار را غرب به شرق كريدور از ايران شدن گذاشته
.بود
جهان 2002
آسيا شرق در نگراني بارديگر ،
رضايي‌نصير غلامرضا
آدم ولي است بهبودي روبه شكسته‌اش پاي كه است مردي شبيه آسيا شرق كشورهاي وضعيت
توسعه حال در كشورهاي اكثر براي.مي‌كشد پايش زير از را زيربغلش چوبهاي زورگويي
ديگري دوره سال 2002 كه است آن معناي به اروپا و آمريكا در بالقوه ركود منطقه اين
بحران از پس شرايط با تازه كه كشورهايي.بود خواهد رنج‌آور اقتصادي فيزيوتراپي از
انتخابي چاره راه كه دريافتند ناگهان بودند ، آمده كنار 1997- سال‌هاي 98 مالي
اصلاحاتي كه است شده باعث امر اين.نيست عملي - غرب به صادرات سريع افزايش - آنها
از دسته آن ضمن در.بماند ناتمام بود ، شده تحميل آنها بر قبلي مصيبت نتيجه در كه
برمي‌دارند ، پاسخگويي با و كثرت‌گرايي سوي به مرددي گام‌هاي كه را سياسي نظام‌هاي
.است داده قرار جديدي فشارهاي تحت
بين از.بود خواهيم پيش سال پنج مالي بحران‌هاي شاهد سال 2002 در كه نيست طور اين
فيليپين اندونزي ، مالزي ، تايلند ، - شدند متاثر همه از بيش زمان آن در كه كشوري پنج
دلار برابر در را ريگيت خود ، ملي پول اكنون كه است مالزي تنها - جنوبي كره و
آسيايي پول‌هاي شود ، كاسته دلار ارزش از سال 2002 در اگر.است كرده تثبيت كاملا
به گذشته از كمتر آنها اكثر كه آنجا از اماداد خواهند دست از را خود ارزش نيز
نخواهد گذشته وخامت به امر اين نتيجه هستند ، وابسته خارجي سرمايه كوتاه جريان‌هاي
.بود
- سنگاپور و تايوان - گذاشتند سر پشت همه از موفق‌تر را قبلي بحران كه كشوري دو
سال‌هاي در كه خوردند ضربه چيزي از كشور دو هر.شدند ركود دچار همه از اول بار اين
تكنولوژي حباب وقتي الكترونيك قطعات ساخت در موفقيت بود ، آنها قدرت منبع دهه 1990
اتخاذ با كشور دو هر اقتصاد.يافت كاهش آنها صادرات تركيد آمريكا اطلاعات
شديدترين جزء پارانويا ، هرگونه برابر در سال ده‌ها طي مختلف اقتصادي سياست‌هاي
خواهد دشواري سال تايوان براي سال 2002 همه ، اين با.است شده مصون خارجي ، شوك‌هاي
گرفتن براي تايوان اقتصادي ضعف از استفاده جهت در چين تلاش‌هاي به توجه با.بود
.شد خواهد برانگيخته تايوان خشم سياسي ، امتيازات
در اگر.بود خواهد اندونزي در بي‌ثباتي و همسايگانش نگران هميشه ، مثل سنگاپور ،
در.شود پيروز راحتي به مي‌توانست خلق اقدام حزب مي‌شد ، برگزار انتخاباتي سال 2001
.ندهند تغيير را دولت كه مي‌بينند عاقلانه‌تر راي‌دهندگان دشوار ، و سخت دوران
اقتصاددان نگاه
بشر همراه هميشه فقر ، سايه
*كلاين برتولد
فتاح‌زاده عباس:مترجم
"است خودتان تقصير هستيد ، فقير اگر":نوشت خود كتاب در زماني ويتنامي فيلسوف يك
كشورهاي.است درست حدودي تا حرف اين حداقل كه داد نشان گذشته دهه در او كشور
آنها.رهانيده‌اند فقر از را انسان ميليون مجموعا 150 نود دهه طي چين و ويتنام
.داده‌اند انجام بزرگي كار واقعا
از نيمي از بيش.دارد وجود دنيا سراسر در فقير نفر ميليارد يك حدودا حاضر حال در
شوروي جمهوري‌هاي در فقرا ميزان.مي‌برند سر به فقر در همچنان آفريقا قاره جمعيت
.است كرده عبور درصد پنج مرز از سابق
را چه آن از بيش همواره چون مقصرند ، حدودي تا ثروتمند كشورهاي مسلما كيست؟ مقصر
كشورهاي تعهدات نرخ اين وجود با.مي‌كنند تعهد دارند ، انجامش به تمايل واقعا كه
سال در كه حالي در.مي‌پيمايد را نزولي سيري همچنان فقير كشورهاي قبال در ثروتمند
توسعه حال در يا و نيافته توسعه كشورهاي به ثروتمند كشورهاي كمك‌هاي ميزان 1990
سال در دلار ميليارد از 55 كمتر به اكنون رقم اين بود ، دلار ميليارد حدودا 60
ديگر عبارت به است ، "مشروط" كمك‌ها اين از اعظمي بخش كه اين آن از برتر.است رسيده
از بسياري لذا.بخرد خدمات يا كالا كننده ، كمك كشور از بايد مالي كمك دريافت‌كننده
.ندارند زيادي كارايي كمك‌ها گونه اين
كمك‌هاي با مقايسه مقام در تجارت موانع رفع درازمدت ، توسعه هدف به نيل براي
و كار نيروي بتوانند بايد فقير كشورهاي.دارد مهم‌تري بسيار نقش مالي مستقيم
از مانع بالا تعرفه‌هاي اما.بفروشند ثروتمند كشورهاي به را خود كشاورزي محصولات
و اروپا كشاورزان با دارند سعي فقير كشورهاي در كشاورزان.است چيزي چنين اجراي
غيرممكن عملا كار اين كه كنند رقابت برخوردارند ، بسياري رايانه‌هاي از كه آمريكا
در ناتواني سبب به تجارت موقعيت دادن دست از ملل سازمان نمودارهاي از يكي طبقاست
.مي‌آورد بار به خسارت دلار ميليارد حدود 700 سالانه فقير كشورهاي براي رقابت
فقير كشورهاي در فقر گسترش در هم ديگري دلايل اما است ، مهم بسيار تجارت موانع رفع
از بسياري.گذشت بي‌تفاوت آنها كنار از نمي‌توان وجه هيچ به كه دارند وجود
نقشي نابهنجار شرايط تشديد در كه دارند نيز فاسدي و نالايق دولت‌هاي فقير كشورهاي
هنوز آفريقا در خصوص به كشورها فقيرترين از بسياري.مي‌نمايند ايفا آشكار كاملا
ملل سازمان انساني توسعه گزارش طبق.مي‌نمايند خود ارتش و جنگ صرف را زيادي پول هم
.بوده‌اند كودتاهايي يا جنگ‌ها شاهد گذشته دهه طي آفريقا فقير كشورهاي از نيمي
دست اقتصادي ثابت رشد به و نمايند مهار را فساد كنند ، حذر جنگ از كشورها وقتي
نوع دو كه است شده ثابت تاكنون.گذاشت خواهد بهبود به رو نيز فقر وضعيت يابند ،
بودجه‌هاي كاهش و تورم بردن بين از:داشته‌اند بسياري تاثير فقر معضل بر سياست
در است ممكن كه چه آن برخلاف دوم مورد اما.است روشن كاملا كه اول مورد.دولتي
از بسياري مورد در.دارد فقر كاهش در توجهي قابل نقش برسد نظر به اول نگاه
سوي به بسيار مهارت با را دولتي بخش‌هاي بودجه آنها كه گفت بايد فقير دولت‌هاي
اگر دولت‌هايي چنين در.دارند بدان‌ها را نياز كمترين كه مي‌كنند هدايت كساني
ثبات رشد من اعتقاد به شود تقويت خصوصي بخش نقش و يافته كاهش دولتي بودجه‌هاي
بعضي دارد امكان و است من شخصي نظر اين البته.مي‌كند پيدا كاهش نيز فقر و مي‌يابد
.باشند نداشته قبول را من نظر كارشناسان از
اين.برداريم ميان از را طبقاتي شكاف نمي‌توانيم گاه هيچ ما كه است واقعيت يك اين
مواقع برخي فقط و داشته وجود وي با بشر زندگي آغاز همان از سايه مثل درست موضوع
كه است خيالي هدفي طبقاتي شكاف برداشتن ميان از لذا.كمتر ديگر مواقع و بوده بيشتر
.كنند پيدا دست آن به نتوانسته‌اند گاه هيچ هم مساوات طرفدار كمونيست‌هاي حتي
ما مي‌داشت اظهار و مي‌كرد نقل را گونترگراس از جمله‌اي زماني من دوستان از يكي
آوردن كار روي به نيازمند طبقاتي شكاف كاهش راستاي در اقداماتي اجراي براي
در سياست اعمال مي‌كرد ، تاكيد گونترگراس از نقل به وي.هستيم بزرگ ديكتاتورهايي
سريع‌تر ديكتاتور يك لذا زمين ، روي بر است حلزون حركت همانند دموكراتيك جوامع
برسد ، نظر به خنده‌دار است ممكن اگرچه فوق ادعاي.نمايد ايجاد تغييرات مي‌تواند
مواجه آن با طبقاتي شكاف با مقابله براي ما كه دارد فراواني موانع از حكايت اما
به مربوط برنامه‌هاي در كشورها تمامي كه بگيريم نظر در محال فرض بر اگر حتي.هستيم
باقي مناسبي و معقول حد در كشورها تمامي جمعيت و باشند موفق كاملا جمعيت كنترل
حداقل يا و رفته ميان از فقر كه بود اميدوار نمي‌توان وجه هيچ به هم باز بماند ،
وي.كرد اشاره خوبي نكته به زماني من دانشجويان از يكي.كند پيدا محدودي بسيار شكل
طور همان برود تعطيلات به يا و بخورد غذا كرده عادت كه طور همان امروز بشر مي‌گفت ،
.باشد شاهد جهان در هميشه را فقر پديده كه است كرده عادت هم
باشد؟ مي‌تواند چه جهان زاينده فقر به ما پاسخ شرايط اين به توجه با پس
_ گرديد اشاره بالا در كه همان‌گونه _ فقر كه نمود خاطرنشان بايد تاسف كمال با
باشد قرار زماني اگر لذااست گرديده جهان طبيعي چرخه از تفكيك‌ناپذير جزيي به بدل
تحولي جهان بر حاكم سيستم آن از قبل بايد حتما گردد ، عملي فقر بردن ميان از روياي
اين غير در.باشيم بزرگ انقلابي آرزوي در بايد ما ديگر عبارت به.باشد شاهد را كلي
بر جامعي آگاهي كه گردد مطرح كساني سوي از است ممكن تنها فقر ريشه‌كني تصور صورت
.ندارد جهاني اقتصاد بر حاكم شرايط
مونيخ دانشگاه استاد و اقتصاددان *
|
