دولتها و امنيت شدن جهاني
دارد؟ معنايي چه ملي ابعاد در وامنيت چيست امنيت:اشاره
كرد؟ مراد امنيت از رامي‌توان كاركردي و مفهوم چه شدن ، جهاني فراگرد به توجه با امروزه
امنيت چگونگي‌حفظ در فقط كنوني درجهان سياسي نظام‌هاي توانايي‌هاي كه معتقدند برخي
به توجه جهاني ساختار شدن يكپارچه به توجه با روي هر به.است اثبات قابل شهروندانشان
.مي‌يابد ضروري اهميتي مفهوم اين
فلسفي نظام‌هاي در آن اهميت و امنيت مفهوم تبارشناسي به توجه با مي‌آيد پي از كه مطلبي
:مي‌خوانيم باهماست درآمده نگارش به معاصر وسياسي
وانديشه فرهنگ گروه
و ملتها و جوامع تمام براي آن تاريخي كاربرد و امنيت واژه لغوي مفهوم به توجه با
هر امروزي نياز مهمترين كه گفت مي‌توان است ، مانده جا به آن از تاريخ طول در كه مفاهيمي
پي در را حكومت‌ها ودوام قوام قبول ، مورد امنيت تاميناست امنيت انساني فرد هر و جامعه
ملتها ، حتي و قدرتها امپراطوري‌ها ، دولتها ، سقوط و ظهور تاريخي بررسي با.داشت خواهد
دگرگوني‌هاي بر مطلقي تاثير و بوده مطرح اصلي ستون عنوان به امنيت كه شد خواهيم متوجه
.است بخشيده زوال يا ثبات جوامع به كه بوده امنيت تنها زمان گذر در.است داشته تاريخي
به مدل‌ها اين تمام.است گرفته خود به پيچيده‌اي مدل‌هاي جديد دوران در امنيتي مباحث
.مي‌دهد نشان بشري جامعه به را جهاني امنيت دورنماي كه مي‌شوند هدايت سمتي
در تنها جهاني سياستهاي زمينه در وموفقيت معاصر جهان در سياسي نظام‌هاي توانايي‌هاي
متفاوت جهان در امنيت محور به نسبت نگاه‌ها اگرچه.است اجرا و فهم قابل امنيت فرايند
در و كرده پيدا جهاني تكيه‌گاه انسان جهاني ، دهكده در كه است اين بحث اما مي‌باشد ،
روشن جهاني ساختار در آن اهميت امنيت ، تامين در دولتها ضعف و تحول از سرشار آينده‌اي
نام جهان در سياسي فلسفه برتر موج عنوان به جهاني امنيت از مي‌توان واقع در.مي‌شود
در را آن نمونه كه شود توليد اجباري صورت به حاكميتها از بسياري در است ممكن بردكه
تركيب ، :است انكار غيرقابل امنيت شكل‌گيري در عامل سه نقش لذا.بوديم شاهد افغانستان
تقابل و تعامل از است برآيندي و تابع جامعه هر امنيتي محيط است بديهيوعملكرد ماهيت
بندي صورت قدرت ، تمركز و توزيع چگونگي حكومتي ، ساختار:قبيل از داخلي محيط -متغيرهاي1
ژئوپولتيك ، وضعيت متفاوت ، عقايد با مختلف گروه‌هاي سياسي فعاليت‌هاي اجتماعي ، هاي
مهمتر همه از و وارزش‌ها ، ايدئولوژي قدرت ، مولفه‌هاي ژئواكونوميك ، و ژئواستراتژيك
ايدئولوژي ، جهاني ، بي‌نظمي ويا نظم قدرت ، ساختار:خارجي محيط مقتضيات -و 2 مردمي مشاركت
و ساختار به ورود آستانه در امروزه...و منطقه‌اي رقابت‌هاي تسليحاتي ، مسابقه تكنولوژي ،
خود جغرافيايي موقعيت به توجه با امنيتي محيطهاي چنين واحد ، جهان نام به پروژه‌اي اصول
واحدهاي كه است هايي فرصت و تهديدات حامل همواره برخوردارند ، آن از كه منابعي اهميت و
مي‌برند بهره آن از ومنزلتشان موقعيت ميزان به جغرافيايي محيط اين دايره در مستقر ملي
امنيت ايجاد از دولتها سوءاستفاده تاريخي و اصلي دلايل از يكي اين و مي‌بينند ضرر يا
.كنند دنبال قدرت تداوم براي را خود پنهاني اهداف آن بهانه به تا است بوده
جهاني ابعاد در امنيت
جهاني امنيت
پرتلاطمي مرحله در وتامل درك قابل نكات و "بنا و مبنا" نظر از آن جهاني حالت در امنيت
انسان‌معاصر حيات كل كه دانست پديده‌هايي مهمترين از بايد را شدن جهاني.مي‌برد سر به
به مي‌باشد ، برخوردار بالايي امنيتي بار از فرايند ايناست داده تاثيرقرار تحت را
ياد امنيتي مطالعات حوزه در تازه انقلابي عنوان به آن از امنيتي انديشمندان كه گونه‌اي
به تازه‌اي ديدگاه و ساخته تحول دستخوش را امنيتي مطالعات كه‌مسير انقلابي كرده‌اند ،
پائين به بالا از يا جزء به كل از امنيت ايجاد يعني)است نموده مطرح را جهاني امنيت نام
به آن تزريق و بين‌المللي قدرتمند نهادهاي طريق از آن تامين سياسي ادبيات اصطلاح در و
.(جوامع تمام
ليبراليستي و سوسياليستي واقع‌گرايي ، :زمينه سه در جهاني امنيت فرايند تحليل حاضر درحال
از بيش جهاني ابعاد در امنيت.شد خواهد داده توضيح بحث ادامه در كه شده واقع پژوهش مورد
هم هنوز كه چرا.است آن چرايي و پيدايي وفرايندهاي شدن جهاني تاثير تحت ديگري چيز هر
و هژموني يك باشد واقعيت يك اينكه از بيش شدن جهاني كه باورند اين بر زيادي عده
فرم در را سرمايه‌داري واقعيت‌هاي آنكه از بيش نكته اين.است جديد نوع از ايدئولوژي
.است داده تعارفي و تشريفاتي حالتي آن به كند ، مشخص آن جهاني
نظام ودوام حيات و بوده دولتها بنيادين و اوليه مسئوليت‌هاي از ملي امنيت تامين تاكنون
نظريات به مي‌توان بوده ، نسبي چرا اينكه اما.بود خواهد و بوده امنيت تحصيل به سياسي
در را امنيت و نموده تغيير امنيت به نسبت برداشت‌شان امروزه كه كرد اشاره امنيت متخصصان
.است جهاني امنيت ساختن مطرح آن مشهودترين كه مي‌نمايند تعبير و تعريف نويني قالبهاي
امنيت ديگر كه كرد اعلام صراحت به آمريكا معروف دكترين در هفتاد دهه در "كيسينجر هنري"
.ندارد وجود مطلق
جديد مفاهيم اهداف و ماهيت در چندوچوني
به كشوري سطح در كامل استقلال و ملي مقياس در امنيت امروزي شده متحول دنياي در اينكه
.است درك و فهم قابل دنيا سياسي شرايط در صراحت به كه است واقعيتي ندارد ، وجود مستقل طور
چرا كند پيدا استمرار سلطه و هژموني از فارغ مي‌خواهد مفاهيم اين با قرن 21 كه بسا چه
نيز كشوري هيچ كه دارد وجود قرن اين در نيز استنباط اين فوق مفاهيم كنار در كه
خود زورمندانه سلطه تحت را ديگر ملت‌هاي دور گذشته‌هاي يا بيستم قرن مانند نمي‌تواند
امنيتي مفاهيم زيادي حد تا شرايط اين و سرآمده به سلطه دوران كه پذيرفت بايد.دهد قرار
احساس كشوري هيچ ديگر نظريه اين يافتن اهميت با.است داده قرار شعاع تحت هرزمينه در را
همه و چين و روسيه حتي و اروپايي ژاپن ، دولت‌هاي متحده ، ايالات.ندارد مطلق امنيت
!مي‌كنند تهديد هم و هستند تهديد مرحله در هم اقتصادي ، بزرگ قدرت‌هاي
نابرابري‌هايي به توجه با امنيتي نظر از را جهان نظامي ، بزرگ قدرت‌هاي در تغييرات شايد
به بزرگي حادثه سمت به دور چندان نه درآينده‌اي دارد وجود جوامع بين در هم‌اكنون كه
سر بر جهاني بزرگ قدرت‌هاي دغدغه بزرگترين شايد حاضر حال در و ببرد پيش مرج و هرج نام
.باشد مساله اين دردنيا ، استراتژيك ثبات ايجاد راه
ابهامات اساسي‌ترين از جهاني تطور و توسعه مسير در امنيتي حريم و عرصه بودن نامشخص
مورد ومتنوعي متعدد مفاهيم با مختلف درعرصه‌هاي حاضر حال در كه است جهاني امنيت مفهوم
تحت نوعي به را كشورها تمام ملي امنيت راهبرد و رهيافت امر اين.مي‌شود واقع استفاده
آن ويك نموده لحظه‌اي موارد بعضي در را اتفاقات كه گونه‌اي به است ، داده قرار شعاع
مطلق طور به (شكلي هر با)امنيت ديگر لحظه‌اي در و مي‌شود سلب جامعه يك كل از امنيت
!مي‌گردد فراهم
و احساسات كننده تحريك و بياني اصطلاح يك مثابه به را راهبرد اين پيشگان سياست
و مشي خط يك اهداف تبيين و توصيف منظور به را آن نظامي تئوريسين‌هاي و استراتژيست‌ها
از بعضا مفهوم بدين علم‌الاجتماع دانشمندان ديگر سوي از.مي‌گيرند كار به نظامي راهبرد
داخلي ارزش‌هاي از حمايت در ملت يك توانايي به عمدتا كه تحليلي كاملا مفهوم يك منظر
مفاهيم اين ماوراي از نيز گاه و نگريسته‌اند مي‌پردازد ، خارجي تهديدات مقابل در
جهت در مبتني تلاش‌هاي تمام دربرگيرنده كه را عظيم‌تري مطالعاتي حوزه استنباطي ،
بررسي مورد شده‌اند واقع آنان درچارچوب كه وضعيت‌هائي و حالات توضيح و تبيين تحليل‌ها ،
ارضي تماميت و كيان از حمايت توانائي تقويت و افزايش هدف با حوزه‌ها ايندادهاند قرار
با ارتباط در امروزهنمودهاند طراحي را خود امنيتي اصول و مشي‌ها و خط سياسي ، واحد يك
نوع و بين‌الملل نظام فرد ، خويشتن ملي ، جامعه متغير چهار جهاني امنيت برقراري و تدوين
.مي‌دهد تشكيل را كار اساس بشر
گذشته در امنيت كاربرد و مفاهيم
تاريخ طول در امنيت كاربرد نوع در تفاوت به منجر زمين كره روي بر بشر تحولات تاريخي سير
حملات و طبيعي خطرات برابر در خود جان حفظ فكر به تنها ابتدايي ، بشر قرون در.است بوده
.آورد روي دفاعي سپر نوعي به بايد خود بيشتر بقاي براي كه پذيرفت و بود ديگر موجودات
زمان در عمدتا و تاريخ ماقبل در نوين تفكرات ظهور با رفته رفته واژه اين علمي مفاهيم
، بزرگ انديشمندان توسط روشنگري عصر در و گرفت اوج بزرگ فلاسفه ساير و افلاطون و ارسطو
.نمود پيدا اساسي و رفيع بس منزلتي
و انسانها امنيت براي اخلاقي و قانوني اقتدارآميز قواعد هيچ‌گونه دوره اين از قبل تا
.نداشت وجود طبيعي و انساني زيست محيط كل در و جانوران گياهان ، همچون بشري حيات عوامل
رسيده امروزي شرايط به تا نموده طي را سختي و مشقت از آكنده طولاني دوره يك بيشر درواقع
انسان كه كرد تمرين را اين امروزه بايد اما.بود انسان گرگ انسان زماني واقع در.است
.است انسان عين
نوزده قرن از تقريبا و شده زياد تحولات و تغيير دستخوش تدريج به برداشتها و مفاهيم اين
بر عمدتا و سرزميني -جغرافيايي مقتضيات بنابر را امنيت حكومتي و دولت هر بعد به ميلادي
كه مي‌كرد استفاده و تعريف سرزمين آن در مستقر مردمان وضعيت و وخارجي داخلي محور دو
ذهن در نادرست عميقا تصاويري متفاوت ، رويكردهاي با امنيت از استفاده شكل و نحوه بعضا
.است آورده پديد ملتها
اين بر جهاني صلح و امنيت زمينه در سياسي انديشمندان و متفكران اكثر عقيده نوزده قرن در
به تنهايي به ملتي هر كه شد خواهد ميسر زماني جهاني صلح و امنيت كه بود استوار فرض
نوع اين اما.نمود خواهد كمك صلح‌جهاني ايجاد به آنگاه و رسيده اتحاد و استقلال
.كرد تغيير بيستم قرن در عمده به‌طور نيز برداشتها
مقابل در را آنان كه مي‌يازيدند دست رو آن از حكومت تاسيس و ايجاد به مردم هابز نظر به
وي منظر از اجتماعي شرايط لذا بدارد ، محفوظ و مصون ديگري بر يكي صدمه و خارجيان تجاوز
تا واگذاشته حكومت و حاكميت به را قدرت قراردادي طي مردمان كه مي‌گردد اطلاق شرايطي به
.آورد فراهم را آنان رضايت‌آميز زيست زمينه
زنده كه نيست آن تنها امنيت و صلح از مقصود" كه است معتقد فراگيرتر ازمنظري لاك جان
.ماست طبيعي حق كه است مشخصي تسهيلات ايجاد و آسايش رفاه ، به دستيابي منظور بلكه بمانيم ،
انسانها هدف اصلي‌ترين و بزرگترين" كه است آن بر نيز لاك جان هابز ، با مشابه موضعي از"
در كه خود مالكيت از كه است آن مي‌دهند قرار حكومتي اقتدار تحت را خودشان اينكه از
".كنند محافظت است ، آسيبپذير و ناامن بسيار طبيعي شرايط
قرارداد يك انعقاد كه مورد اين در وي با روسو هابز ، با متفاوت فلسفي عزيمت نقطه علي‌رغم
پي در همواره انسانها روسو اعتقاد به.مي‌باشد مشترك است ، غيرممكن دولتها مابين اجتماعي
در ويهستند (درازمدت) واقعي منافع مقابل در خود سريع‌الحصول و آشكار شخصي ، منافع كسب
چگونه كه مشكل اين و ملل ميان روابط در "اعتماد" تعيين‌كننده و مركزي نقش به اينجا
.مي‌كند اشاره آورد ، به‌دست مرج و هرج و آنارشي شرايط در را آن مي‌توان
جهاني جنگ بعداز سالهاي محصول عمدتا ملي امنيت علمي گفتمان ديرينه سابقه اين وجود با
انديشمندان مطالعات نخستين در كه مي‌باشد (تا1968) سرد جنگ دوران بعضا و دوم و اول
نظامي تهديدات و نگريسته امنيت مقوله به نظامي‌گري و نظامي ديد از غالبا عالم اين
توجه داخلي بعد از امنيت به كمتر و داده قرار خود توجهات درمركز را (جنگ) خارجي
.نموده‌اند
حال در امنيت كاربرد و مفاهيم
دنيا كشورهاي در حاكميت و فرماندهي براي كه روالي و امنيتي سياستهاي تحول نظر از اكنون
مورد مرحله سه در مي‌باشد امنيت همان كه را حاكميتها اساسي ستون مي‌توان مي‌شود ، اعمال
:داد قرار بررسي
تاريخي و تدريجي سير مرحله -1
امنيت بر آن اثرات و اجتماعي جنبشهاي ظهور مرحله -2
بيستم قرن امنيتي سياستهاي و حركتي زواياي -3
(ب ملي نفع (الف:نمود ترسيم مي‌توان امنيت كاربرد براي وضع سه تاريخي و تدريجي سير در
.بقاء (ج نظامي قدرت
آن مبناي بر و است بوده حكومت‌ها از بسياري همراه سوم هزاره تا نوعي به مفهوم سه اين
.كرد تقسيم دسته سه به امنيت كاربرد نظر از را دنيا كشورهاي تمام مي‌توان
ملي نفع كسب براي امنيت به‌كارگيري در را خود قدرتي و حكومتي بقاي كه كشورهايي -1
خارج در را ملي نفع همواره و بوده‌اند قدرت از برخوردار كشورهاي عمدتا كه مي‌ديده‌اند
.كرده‌اند جستجو مرزها از
از فارغ را خود بقاي و دوام و بوده متكي نظامي قدرت ساختار بر عمدتا كه كشورهايي -2
امروزه كه نموده‌اند جستجو تاريخ طول در خود ژنرالهاي مطلق اطاعت در مردم و ملت به توجه
شان اين دوم جهاني جنگ بعداز كه مي‌باشيم ، قدرتها نوع اين از زيادي نمونه‌هاي شاهد نيز
-سياسي ونظريه‌پردازان كارشناسان از بسياري توسط ملي امنيت نظامي كاملا شخصيت و
.گرفت قرار نقد مورد امنيتي
توليد به متكي قدرت مسند در خود بقاي براي فقط آنان حاكميتي ساختار كه كشورهايي -3
خود (امنيت نظامي ابعاد) دوم وضعيت از برخورداري بر علاوه مورد اين.بوده‌اند خاص امنيت
نوع هر مقابل در تا مي‌نمايند و نموده نيز نامرئي عوامل و ابزارها و قدرت به مجهز را
.شوند عمل وارد شدت به مخالف واكنش‌هاي و پديده
به‌وسيله معاصر جهان كه بود اعتقاد اين بر "امنيت جستجوي در" كتاب در برژينسكي زبيگنيو
انقلاب -اجتماعي 3 انقلاب -سياسي 2 انقلاب -است1 تحول حال در مرتبط هم به انقلاب چهار
دو بين روابط و جهاني توزيع در هم‌اكنون انقلابها اين تبعات كه نظامي انقلاب -اقتصادي 4
برژينسكي نظريه اگرچه.است بوده محسوس موثري به‌طور آنان بين قوا موازنه ثبات و ابرقدرت
آرمانهاي جذابيت سياسي ، انقلاب ثقل مركز وي نظر از اما است صادق دوقطبي دوران بر بيشتر
گذشت ، كه قرني در را انساني تحولات از بسياري مبناي كه بود دموكراسي اين و بوده دموكراسي
كه مي‌كنيم زندگي عصري در ما اينكه بر مبني دارد وجود شواهدي اغراق بدون.مي‌داد شكل
لابه‌لاي در امنيت لذا.است درآمده معاصر تاريخ لاينفك جزء فردي آزاديهاي و بشر حقوق
جهانشمول و جغرافيايي محدوده از خارج كه داشته چندگانه سويي و سمت سياسي انقلاب مفاهيم
جامعه به مليت و ملي از را خود مفهوم كه امنيت از وسيعتر درك بازتاب يعني اين و است
.است داده تغيير جهاني واحد
|
