درآمد كسب مامور يا تجارت ترازوي ;گمرك
دوراهي سر بر
دهقان علي
در سرمايه جريان و اقتصادي رونق جهاني ، غالب جو و امروز رقابتي شديدا دنياي در"
."باشد داشته وجود پيش‌بيني قابل و شفاف ساده ، گمركي قوانين كه خواهدشد متمركز نقاطي
با دنيا كه امروز.است -ايران گمرك كل رئيس -كرباسيان مسعود سخنان از بخشي جملات اين
گمرك اندازه به سازماني هيچ مي‌رود پيش جهاني واحد اقتصاد يك سمت به باور غيرقابل سرعتي
در گمرك نقش كه است آن دليل به مساله ايناست نشده موشكافي اقتصادي كارشناسان توسط
پژوهشگران كه نحوي به مي‌يابد بيشتري اهميت روز هر جهاني مبادلات فرآيند آسان‌سازي
.مي‌كنند ياد جهاني توليد وصل چرخه نام با سازمان اين از اقتصادي
مشكلات تمام ريشه شايد است‌و دولت براي درآمد كسب منبع
سومين امروز ايران گمرك
باشد موضوع‌نهفته اين در گمركي معضلات و
نداريم جهاني اقتصاد پذيرش باوري‌براي كه است آن گمركي‌گوياي مركز وجود 157
ارتباطات نقل ، و حمل زمينه در گسترده نوآوري‌هاي و اخير سال‌هاي تكنولوژيكي تغييرات
روز هر تجاري مبادلات حجم.است شده جهاني تجارت عرصه در جديدي تحولات باعث انفورماتيك و
نزديك حجم اين (تا 2001 سال 1991 از) گذشته سال ده طي و مي‌كند تجربه را بيشتري افزايش
.است شده برابر دو به
سال در دلار ميليارد از 3515 جهان در كالا صادرات حجم كه مي‌دهد نشان موجود اطلاعات
افزايش با و اساس همين بر.است يافته افزايش سال 2002 در دلار ميليارد به 6200 91
حضوري كه كشورهايي و يافته توسعه كشورهاي جهاني ، بازرگاني خدمات و كالا صادرات چشمگير
به كرده‌اند خود تعرفه‌اي ديوارهاي شكستن به شروع دارند جهاني مبادلات عرصه در پررنگ
به كشورها از بسياري و است شده تازه‌اي دور وارد جهان در گمركي تعرفه‌هاي كاهش كه نحوي
نقش و داده قرار تاثير تحت را گمركات چيز هر از بيش مساله اين.داده‌اند تن آن
.است زده رقم آنان براي جهان شده متولد تازه اقتصاد در را متفاوت‌تري
خلاصه‌سازي همچنين و غيرتعرفه‌اي و تعرفه‌اي موانع رفع تجارت ، ساده‌سازي برنامه‌هاي
بين‌الملل اقتصاد آگاهان از بسياري رسانده‌كه‌امروز جايي به را كار گمركي رويه‌هاي
عهده به بين‌الملل تجارت در را نقش كليدي‌ترين نزديك بسيار آينده‌اي در معتقدندگمرك
به جهان رقابتي اقتصاد در ملل قدرت تضمين گمركي ، رويه‌هاي زمينه اين در و داشت خواهد
.مي‌روند شمار
تمام زياد سرعتي با گذشته سال طي 7 گمرك جهاني سازمان كه است علت همين به حتم طور به
با جهاني سازمان اين رئيس وقتي امروز.است كرده اصلاح را خود گذشته سال قوانين 50
فهم راستاي در گمركي بينديشيم ، ديگر گمركي به قرن 21 براي بياييد كه مي‌گويد قاطعيت
كه طور آن.مي‌شود تبديل جهاني اقتصاد ستاره به مقوله اين كه دانست بايد ;جديد تجارت
اين و مي‌شود بزرگتر روز هر جهان رو پيش قرن در":مي‌گويند بين‌الملل اقتصاد صاحبنظران
.نمي‌ماند باقي كشور نام به چيزي اقتصاد عرصه در ديگر كه مي‌يابد ادامه جايي تا روند
عهده به جهان اين در را نقش اصلي‌ترين است تعرفه نام با ديواري معمار كه رو آن از گمرك
.كنند عبور آن روي از راحتي به بتوانند همه تا بسازد ديواري بايد كه رو آن از داشت خواهد
."ندارد ايست تابلو كه ديواري
شايد است كرده دعوت انديشيدن ديگر نوعي به را جهان كشورهاي تمام كه شرايطي چنين در
ما آيا كه كنيم مطرح را پرسش اين نخست ، مرحله در ايران وضعيت ارزيابي براي باشد بهتر
كنيم؟ اعزام جهاني رقابت صفوف به را خود گمرك قاطعيت با مي‌توانيم
نابساماني‌هاي و مشكلات تمام علي‌رغم ايران گمرك گذشته سال‌هاي طي است مسلم آنچه
.بگذارد بيرون كشور مرزي خطوط از را پا و بشكند را خود لاك حدودي تا است توانسته اداري
دستورالعمل‌هاي پذيرش زمينه در و اكو عضو كشورهاي گمركي مناسبات در ايران سهم اكنون هم
مي‌تواند زماني تا مساله اين البته مي‌دهد نشان را مطلوبي درصد گمرك جهاني سازمان
يافته توسعه چندان نه كشورهاي با خود شرايط قياس پي در ما كه باشد اميد از سايه‌اي
رويه‌هاي از را مطلوبي وضعيت چندان كه مي‌آيد دست به تصويري صورت اين غير در نباشيم
مركز از 157 بيش چيزي ايران در كه موضوع اين گفتن شايد.نمي‌گذارد نمايش به ايران گمركي
اقتصاد پذيرش براي باوري هنوز ما كه باشد واقعيت اين گوياي هستند مشغول فعاليت به گمركي
از پهناوري سيماي كشور اقتصادي ساختار.نداريم تعرفه‌اي ديوارهاي كوتاه‌سازي و جهاني
.است كرده مشكل دچار وظايفش انجام در را سازمان اين خود حتي كه آورده به‌وجود را گمرك
اين دارند گمركي مركز و 4 هركدام 40 ، 5 جنوبي كره و مجارستان چين ، نظير كشورهايي
هم عدد از 4 كمتر به گمركي مراكز تعداد يافته توسعه كشورهاي از بسياري در كه است درحالي
و بين‌الملل اقتصاد مراودات بودن محدود به‌دليل كه مي‌دهد نشان ارقام اين.است رسيده
نمي‌توانند ديگر كه شده‌اند گسترده آنقدر ايران در گمركي مراكز آزاد ، اقتصاد عدم‌پذيرش
كه مثبتي اقدامات علي‌رغم) هم‌اكنون كه به‌نحوي دهند ارائه گمركي خدمات مطلوبي حد در
خارجي و داخلي بازرگانان از بسياري شديد انتقاد مورد ايران گمرك خدمات‌دهي (گرفته صورت
.دارد قرار
و مشكلات تمام ريشه شايد و است دولت براي درآمد كسب منبع سومين امروز ايران گمرك
زمينه در گمرك كه معتقدند كارشناسان از بسياري.باشد نهفته موضوع اين در گمركي معضلات
درآمد كسب مامور به چون اما دارد عهده به را بي‌شماري وظايف بين‌المللي تجارت و اقتصاد
دچار حال عين در و كند عمل خود وظايف به نمي‌تواند ديگر است شده تبديل دولت براي
.است شده هم زياد گستردگي
در كه دارد چيزي آن از بزرگتر وسعتي دولت آغوش در فرورفته اقتصاد مي‌رسد نظر به
اقتصاد به ورود معبر در بر كه را قفلي شك بدون.است گرفته نام ناكارآيي مردم اذهان
.شد خواهد قطورتر روز هر تعرفه‌اي ديوار بماند باقي خود قوت به اگر زده‌اند جهاني
كسب هم آن و دارد قانوني وظيفه يك گمرك":مي‌گويد باره اين در ايران گمرك كل رئيس
گمرك توسط آمده دست به درآمد كه مي‌دهد نشان نيز موجود ارقام.است دولت براي درآمد
محل به‌عنوان گمرك نقش جهان يافته توسعه كشورهاي در اما.است بوده مواجه رشد با همواره
."است شدن كم‌رنگ حال در دولت براي درآمد تامين
محل بود قرار هم اول از كه داريم گمركي حقوق يك ما":مي‌كند اضافه كرباسيان مسعود
عوارض از درصدي دريافت گمركي ، حقوق بر علاوه هم‌اكنون اماباشد دولت براي درآمدي كسب
عهده به نيز...و صادرات ضمانت صندوق تعاون ، صندوق احمر ، هلال شهرداري ، پرورش ، و آموزش
."است گمرك
ديگر شود تبديل شده تثبيت درآمد كسب منبع يك به گمرك وقتي":مي‌سازد خاطرنشان وي
را تعرفه‌اي ديوار درآمدزايي ، نقش ايفاي چونباشد رقابت‌پذير سازماني نمي‌تواند
"باشد داشته حركت و بدهد مانور مي‌تواند ديوار آن پشت در تنها توليد ، كه مي‌آورد به‌وجود
با هميشه براي بايد آن توليدي محصول و صنعتي چنين":مي‌كند تصريح ايران گمرك كل رئيس
وجود تعرفه‌اي حصار اين با ديگر كشورهاي حضور امكان چون.كند خداحافظي رقابت ميدان
."مي‌يابد گسترش رقيب بدون بازار درواقع و ندارد
را قاچاق جذابيت ضريب باشد مستحكم‌تر كه هرچقدر تعرفه‌اي ديوار":مي‌گويد كرباسيان
حصار هزينه‌اين بالاست ، بسيار فضايي چنين در قانوني واردات قيمت چونميدهد افزايش
."مي‌شود متحمل مصرف‌كننده به نهايت در نيز تعرفه‌اي
و واسطه‌اي كالاهاي اوليه ، مواد را واردات درصد كشوري 87 در وقتي":مي‌دهد ادامه وي
كشور وارد بيشتري قيمت‌هاي با اينها تا مي‌شود باعث تعرفه سد مي‌دهند ، تشكيل سرمايه‌اي
كوتاه‌تري تعرفه‌اي ديوار كه خود رقباي به را رقابت ميدان عملا شرايط اين در ما.شوند
نگاه درآمدزا صرف نهاد يك به‌عنوان گمرك به نبايد اصلا پس.كرده‌ايم واگذار دارند ،
."كنيم
متوسط.ندارد وجود رسمي چنين هم ديگر كشورهاي در":مي‌شود يادآور ايران گمرك كل رئيس
يافته كاهش سال 1999 در درصد به 4 درصد از 5/8 سال 1985 در صنعتي كشورهاي در تعرفه نرخ
سال در) به 3/11 (سال 85 در) درصد از 7/29 توسعه درحال كشورهاي در نزولي روند اين.است
."است رسيده (99
افزايش براي جهان از بزرگي بخش كه است معنا اين به ارقام اين":مي‌گويد كرباسيان
گمرك ايران در كه حالي در است ، گمركي تعرفه‌هاي شيب مداوم كاهش حال در خود رقابت قدرت
نيز روز هر و كند عمل خود اصلي وظايف به نمي‌تواند دارد دولت براي درآمد كسب وظيفه چون
."مي‌كند تجربه را جديدتري افزايش گمركي تعرفه‌هاي ضريب
كه مي‌كنيم تعريف نهادي را گمرك ما كه اينجاست در كار مشكل":مي‌سازد خاطرنشان وي
براي 24 عوارض دريافت كه صورتي در.كند صادرات و واردات صرف بايد را خود نيروي تمام
همه آن‌وقت.است شده تحميل گمرك به كه است مشكل‌ساز و وقت‌گير بسيار وظيفه دولتي نهاد
و گمرك مخاطبان تمام و شود انجام مشكلي هيچ بدون گمرك در كار همه اين كه دارند توقع
."كنند ترك را گمرك لبخند با همواره اقتصادي فعالان
طور به امر اين.نهاده‌اند گمرك بر ايران شرقي همسايگان كه است نامي تجارت ترازوي
عهده به واردات و صادرات روان‌سازي جريان اصلي نقش كشوري هر در كه است خاطر آن به حتم
براي درآمد كسب فرآيند تا مي‌كنند تجهيز را گمرك كه رو آن از ايران در اما.است گمرك
بوروكراسي خلاصه‌سازي و خود اصلي نقش ايفاي در سازمان اين همواره كند تسهيل را دولت
صحبت هنگام اقتصادي فعالان از بسياري كه است جدي حدي تا امر اين.است بوده عاجز تجارت
.مي‌كنند ياد صادراتي حصار نخست اولويت‌هاي به‌عنوان گمرك از ايران در صادرات موانع از
و مي‌كنند حركت صادرات سمت به تمام‌تر هرچه سرعت با كه يافته توسعه كشورهاي در امروز
كار به صادراتي كالاهاي توليد جهت در را خود اقتصادي ساختار و مديريتي توليد ، عوامل
عملكردي با كه داده‌اند قرار مسيري در را سازمان اين گمرك ، بار كردن كم با گرفته‌اند ،
.مي‌كنند ايفا جهاني بازارهاي در ادغام استراتژي اجراي در را اصلي نقش شفاف بسيار
كالاهاي توقف زمان كاهش ارزي ، امور كنترل جهانگردان ، براي لازم تسهيلات پيش‌بيني
مراحل در تسهيل اقتصادي ، متنوع فعاليت‌هاي در اطلاع‌رساني و عمليات شفاف‌سازي صادراتي ،
اجراي و بين‌الملل روابط برقراري توان بردن بالا درآمدها ، وصول جهت موثر كنترل اداري ،
امور انجام آنها ، كاهش براي اقداماتي انجام و تخلفات به رسيدگي كنوانسيون‌ها ، مفاد دقيق
جديت با را صادرات توسعه استراتژي كه كشورهايي در كه هستند وظايفي از همگي..و مسافران
است خاطر اين به شايد امر اين.دارد عهده به را آنها انجام مسووليت گمرك مي‌كنند ، دنبال
را خود غيراقتصادي و اقتصادي فعاليت‌هاي ابتدا دولت اقدامي هر از بيش كشورها اين در كه
گود كنار به اقتصادي فعاليت‌هاي جريان بر نظارت و داوري براي و كرده جدا يكديگر از
براي كه نحوي به است دولت برعهده اقتصادي فعاليت نوع هر محوريت ايران در اما.است نشسته
دچار جهاني اقتصاد عرصه در ايران موقعيت كه مي‌رود پيش جايي تا خود درآمدهاي جبران
.مي‌شود سختي مخاطرات
حصار ايجاد با كه آن بر علاوه است دولت براي درآمد كسب محل سومين ايران گمرك كه اين
به آنجا تا خود رويه‌هاي در نيز را گمرك ساخته بحران دچار را كشور اقتصاد تعرفه‌اي
ياد كشور صادراتي موانع از يكي به‌عنوان سازمان اين از مردم هم‌اكنون كه كشانده بيراهه
بسيار نحو به نمي‌تواند گمرك اقتصادي كارشناس يك اعتقاد به كه است نقطه اين در.مي‌كنند
تعقل و ثبات اجرا ، با تنها گمرك نظير سازماني تكليف زيرا كند ايفا را خود نقش مطلوبي
.شد خواهد مشخص اقتصادي برنامه‌هاي در
و امكانات كمترين با ما گذشته سال‌هاي طي":مي‌گويد ايران گمرك در مسوول مقام يك
تا گرفته قاچاق پديده از ايران گمرك.داشته‌ايم مطلوبي بسيار عملكرد وظايف بيشترين
وظيفه وسعت نشان‌دهنده امر اين.مي‌كند فعاليت صادرات و واردات براي اداري امور انجام
."است گمرك
براي درآمد كسب وظيفه وظايف ، اين كنار در ما كه است درحالي اين":مي‌دهد ادامه وي
اين.است داده گمركي درآمدهاي به بزرگي تكيه ايران دولت.داريم عهده به هم را دولت
را خود كاري ناهنجاري‌هاي نتوانيم دولت درآمدي نياز اين پوشش براي ما تا شده باعث مساله
."كنيم اصلاح
نرخ‌هاي كاهش و تعرفه ديوارهاي شكستن امروز":مي‌كند تصريح گمركي امور كارشناس اين
ناگهاني طور به بخواهيم ما اگر اما است جهاني اقتصاد در حضور شرط ابتدايي‌ترين آن
."مي‌شود درآمد بحران دچار دولت كنيم ، تعديل جهاني اقتصاد راستاي در را خود تعرفه‌هاي
درآمدهاي به دولت كه مي‌دانيم سويي از ما":مي‌گويد ايران گمرك در مسوول مقام اين
و جريان اين يافتن ادامه صورت در كه مي‌دانيم هم را اين ديگر سوي از و دارد نياز گمركي
فاصله جهاني اقتصاد به نسبت روز هر درآمد كسب براي محلي به‌عنوان گمرك از استفاده
معطل بزرگ دوراهي يك سر تا شده موجب دولت برخورد اين درواقع.مي‌كنيم تجربه را بيشتري
."بمانيم
گمرك از نبايد كه كرده ثابت ديگر كشورهاي تجارب اوصاف اين تمام با":مي‌كند تاكيد وي
."شود استفاده درآمدزايي صرف ابزار يك به‌عنوان
را مهمي نقش صادرات توسعه در گمرك چون گذشته سال چند در":مي‌گويد موردنظر كارشناس
توسعه براي و دهيم انجام را خودمان كار بايد كه رسيديم نتيجه اين به ما مي‌كند ايفا
"رسيد نخواهيم جا هيچ به باشيم ديگر سازمان‌هاي برخي منتظر باشد قرار اگر غيرنفتي صادرات
و كرديم حركت غيرنفتي محصولات صدور سرعت افزايش هدف با اين‌رو از":مي‌دهد ادامه وي
شكايتي گمركي خدمات ارائه بابت نمي‌تواند صادركننده‌اي هيچ كه رسيده‌ايم به‌جايي امروز
."باشد داشته
و نياز مورد مالي امكانات فقدان مثل موجود مشكلات تمام با":مي‌سازد خاطرنشان او
موجود اداري مشكلات تمام چندسال اين در كه گفت مي‌توان دولت براي درآمد كسب وظيفه داشتن
."است شده مرتفع ايران گمرك در غيرنفتي محصولات صادرات راه سر بر
مي‌كنند فرياد بلندتري صداي با را جهاني اقتصاد شعار كه كساني آمار جهان در روز هر
را خود نيز جهان كشورهاي همه كه رسيده آن زمان ديگر مي‌رسد نظر به.است افزايش به رو
كه قفلي بازكردن مسير اين در.كنند جهاني اقتصاد كوچك نه‌چندان ميدان در حضور آماده
باشد عنصري تنها شايد اقتصادي نوين روش‌هاي اتخاذ و انديشيدن است ، شده زده تجارت برتن
.بگذارد قدم سرعت بزرگراه اين در آن بر تكيه با مي‌تواند كشور هر كه
كل كه است نيرويي سايه در اقتصاد گستردگي و اقتصاد از غيرواقعي تعاريفي بودن حاكم
.بكشاند جهاني اقتصاد پرده‌هاي سوي آن به مي‌تواند را كشوري هر اقتصاد و تجارت پيكره
يكديگر دور به آتشي گرداگرد رقابت دنياي انزوانشينان مي‌گويند كه جايي در يعني
كشورهايي امروز.دارد انزوا اين از فرار در سعي آنها از كدام هر نيز روز هر و نشسته‌اند
توليد ، افزايش كه بسته‌اند پيمان يكديگر با داده‌اند شكل را جهاني تجارت سازمان نام كه
بدانند آنها دايره از بيرون كشورهاي تا كنند تكرار روز هر را تجارت كردن بهينه و صادرات
درهاي پشت در بايد را اقتصادي تحرك راه سر بر متعدد موانع و تعرفه نام با چيزي كه
ورود براي را راه هستند اقتصادي فرهنگ حامل كه نهادهايي تا بگذاريم پس.بگذارند سازمان
.كنند باز جهاني تجارت اتوبان به
|
