اشاره؛ چرا همه ما دغدغه داريم، چه زمان شروع مدارس و چه زمان تعطيلي مدارس. به راستي آيا والدين، مديران و اولياي خانه و مدرسه، تاكنون اين پرسش را با خود مطرح كرده اند؟در هنگام شروع سال تحصيلي دغدغه ثبت نام، نوع مدارس، خريد ملزومات پوشاك، لوازم تحرير، كيف و كفش و ... همه والدين را به خود مشغول مي كند و در پايان سال تحصيلي چگونگي گذران اوقات فراغت مديران و والدين را با خود همراه مي  كند. اكنون آغاز سالي جديد براي دانش آموزان ايراني است؛ سالي با دانسته هاي جديد براي دانش آموزان و بالندگي براي نسل جوان.
پدر و مادرها، مديران و معلمان هر روز پير و پيرتر مي شوند، اما نبايداين نكته را فراموش كنند كه ما هم ديگران را پيرتر كرده ايم. رسم روزگار اين است كه براي بالندگي نسل آتي ما هم پيرتر شويم. مدارس براي كلاس اولي ها يك روز زودتر بازگشايي شده است و از امروز بارديگر صداي هياهوي بچه ها در مدرسه طنين مي افكند. همه در تكاپو هستند، معلمان، والدين، مديران مدارس و بالاخره دانش آموزان علاقه مند به درس و مشق و يا حتي دانش آموزان گريزپاي از مدرسه تا بار ديگر با صداي زندگي مدرسه با هلهله و شادي به درون مدرسه و كلاس ها سرازير شوند.
شايد تا به حال پدر و مادراني را مقابل اتاق عمل زايمان ديده ايد؛ همان اضطراب و تنش روحي حاكم بر ذهن و روان آنها، هم اينك برچهره تمامي اولياي خانه و مدرسه نيز نقش بسته است. مدير مدرسه از يك سو تلاش مي كند آخرين نواقص مدرسه را از حيث كادر آموزشي، فضاي تميز، امكانات آموزشي و در نهايت هر نوع لوازم و ابزار آموزشي براي اين روزها مهيا كند. معلم نيز پس از ۳ ماه دوري از فضاي پرهياهوي مدرسه، لحظه شماري مي كند تا بار ديگر بچه ها را با همان شور و شوق در پشت ميزهاي كلاس ببيند. از سوي ديگر والدين بچه ها هم اين روزها سخت سرشان شلوغ است، تهيه لباس، كيف، لوازم تحرير، ارزيابي چگونگي رفت و آمد به مدرسه؛ تهيه سرويس رفت و برگشت، تحقيق در مورد مدير، معلمان و بالاخره هر نوع مسأله مرتبط با آموزش بچه ها، ذهنشان را درگير كرده است. با اين كه فصل تابستان براي والدين و اولياي مدرسه، فصل فراغت از كار و دغدغه تسهيل بچه هاست، اما هيچ گاه اين دغدغه ذهني، والدين دانش آموزان را رها نمي كند. حالا پس از سه ماه برنامه ريزي براي غني سازي اوقات فراغت بچه ها، مي بايست آنان را به مدارسي فرستاد كه ۹ ماه تحصيلي را بدون دغدغه مسائلي چون درس و مشق، معلم پركار و كم كار، مدير دلسوز، مدرسه خوب و بد و ... سپري كرد، اما به نظر شما آيا اين دغدغه ها تمام شدني است؟
با پايان يافتن تعطيلات تابستاني، اين روزها و حتي روزهاي پس از بازگشايي مدارس، والدين را مي توان در هزارتوي بازار و بازارچه  ها در تكاپوي خريد لوازم تحرير، لباس مدرسه، كيف و ساير ملزومات تحصيلي يافت. اگر يكي دو ماه پيش، موضوع ثبت نام در مدارس دولتي و غيرانتفاعي، پرداخت شهريه و تهيه هزينه هاي آن، موضوع بحث اصلي خانواده ها بود، هم اينك تهيه لوازم تحصيلي بچه ها از جمله دغدغه هاي ذهني آنان به شمار مي آيد.
به باور برخي از والدين، با شروع سال تحصيلي، دانش آموزان علاقه  دارند مانند ساير دوستانشان در جشن مهر كه سرآغاز دوران شكوفايي و بالندگي است، آنان نيز با كيف، كفش، لباس و لوازم تحرير جديد وارد مدرسه شوند و بنابراين اغلب خانواده ها، به رغم مشكلات مربوط به درآمد خانواده سعي مي كنند، ملزومات تحصيلي هر يك از آنان را فراهم كنند.
يكي از والدين دانش آموزان، با اشاره به نياز ميليون ها دانش آموز به ملزومات تحصيلي مي گويد: در مغازه هاي لوازم التحرير، اجناس متنوعي ارائه مي شود؛ ولي مهمترين مشكل؛ تفاوت قيمت هاست كه متأسفانه فروشندگان به دلخواه خود و بدون نظارت دولت سعي مي كنند از اين آشفته بازار،  سودهاي آنچناني را نصيب خود سازند.
«احمد عليزاه» يكي از والدين بچه ها در گفت و گو با همشهري در بازار تجريش، با اشاره به نبود نظارت هاي دولتي بر نحوه عرضه لوازم تحصيلي مي گويد: اگر دولت بتواند نظارت دقيقي بر پخش و قيمت ملزومات تحصيلي داشته باشد، مي توان با توجه به توان مالي والدين، توقع فرزندان را در شروع سال تحصيلي برآورده ساخت.البته انتظار نداريم دولت در مقام توزيع اين گونه اقلام مصرفي عمل كند؛ با اين حال راه اندازي بازارچه هايي با كمك شهرداري هاي مناطق و نظارت سازمان حمايت از مصرف كنندگان، مي تواند كمك خوبي براي والدين اقشار كم درآمد به حساب آيد. علاوه بر آن، خانواده ها به خاطر تمركز اقلام مصرفي در يك جا، وقت كمتري را براي خريد مصرف مي كنند.
وي مي افزايد: شهرداري ها مي توانند با ارائه مجوز به ميادين ميوه و تره بار زمينه را براي راه اندازي غرفه هاي فروش لوازم تحرير و ساير ملزومات تحصيلي دانش آموزان فراهم كنند. البته در طول سالهاي گذشته،  اغلب مسئولان متولي، چنين  اموري براي تسهيل در رفت و آمد خانواده ها و كاهش سفرهاي درون شهري زمينه برپايي غرفه هاي فروش را در محلات شهري فراهم مي كردند.
به گفته «محمد فياض» معاون بهره برداري سازمان ميادين ميوه و تره بار شهرداري تهران، براي فروش لوازم تحرير در ميادين و بازارهاي روز، از سوي اين سازمان هيچ گونه مجوزي صادر نشده است.ولي با اين حال، با هماهنگي وزارت بازرگاني و ارگان هاي ذيربط در خصوص عرضه مستقيم لوازم التحرير در سطح ميادين آماده همكاري هستيم.
يكي از اعضاي صنف كتاب و نوشت افزار با اشاره به عدم افزايش قيمت نوشت افزار مي گويد:  دفاتر دولتي از سوي وزارت بازرگاني توزيع شده كه به ازاي هر جلد دفترچه ۱۵ ريال افزايش قيمت داشته است. توزيع دفترچه هاي دولتي در سطح شهر انجام شده و مردم در خريد آنها هيچ نوع محدوديتي ندارند.
با اين حال با توجه به توزيع زود هنگام كتب درسي، اغلب والدين دغدغه خريد نوشت افزار را نداشته اند، ولي انتظار مي رود در هفته اول مهر، بازار اين گونه اقلام مصرفي دانش آموزان گرمي زيادي پيدا كند. البته در طول اين مدت از طريق اتحاديه صنوف كتاب و نوشت افزار و اداره بازرسي نسبت به توزيع اين گونه اقلام نظارت كافي اعمال مي شود، ضمناً با توجه به افزايش ۱۰ درصدي مواد اوليه محصولات پتروشيمي، اين نوع لوازم آن چنان افزايش قيمتي نداشته اند.
عباس رحماني، رئيس اتحاديه صنف نوشت  افزار تهران بزرگ هم در گفت و گو با ايرنا گفته است: داير كردن غرفه و چادرهاي فصلي در ماه شهريور از سوي افراد متفرقه و بدون جواز، مشكلاتي را براي اين صنف فراهم ساخته است. علاوه بر آن، ورود لوازم نوشت افزار و اجناس با كيفيت پايين با ظاهري زيبا، توليدكنندگان داخلي و تجار اين صنف را متحمل ضرر و زيان كرده است.
وي مي افزايد: اين واردات اجناس با كيفيت پايين در حالي انجام مي گيرد كه اكثر اجناس ايراني با كيفيت بالا و در توليد انبوه وارد بازار مي شود. با توجه به وجود ۴ هزار فروشگاه عرضه كننده نوشت افزار و لوازم مهندسي در سطح تهران بزرگ، بخشي از وظيفه نظارت بر اين فروشگاه ها، به عهده اتحاديه است. با اين حال با توجه به افزايش همه ساله اجناس، نوشت افزار نيز به همين ترتيب افزايش محسوسي داشته است.»
البته بايد گفت كه وزارت بازرگاني نيز با توزيع ۵ ميليون انواع دفترچه بين اعضاي اتحاديه نوشت افزار توانسته است در شرايط فعلي مانع از بروز هر گونه مشكل كمبود اقلام مصرفي دانش آموزان شود.
البته به باور اغلب والدين دانش آموزان، نياز آنان تنها به نوشت افزار و لوازم التحرير محدود نمي شود. افزايش خريد كيف، كفش، لباس و ساير ملزومات تحصيلي ديگر نيز به نوعي بر قيمت اجناس مصرفي سايه افكنده است.
«عليرضا اخلاقي» يكي از والدين در منطقه غرب تهران با اشاره به افزايش قيمت البسه و پوشاك مي گويد: عدم نظارت بر كار عرضه كنندگان پوشاك دانش آموزي، باعث افزايش قيمت اين كالاها شده است. چندي قبل از طريق مدرسه اعلام شده بود كه با هماهنگي آنان قرار است به طور انبوه نسبت به خريد مانتو اقدام شود، اما نمي دانيم چه مشكلي پيش آمد كه اخيراً اعلام كرده اند طبق نمونه سفارشي، خانواده ها نسبت به خريد اين نوع مانتوها اقدام كنند، در حالي كه آنان براي دانش آموزان مقطع راهنمايي از بابت شلوار و مانتو و مقنعه هزينه اي معادل ۹۰ هزار ريال دريافت مي كردند كه اين هزينه در بازار هم اينك بين ۱۲۰ هزار تا ۱۵۰ هزار ريال در نوسان است. به هر حال تفاوت ۳۰ الي ۴۰ درصدي اينگونه اقلام مصرفي به جيب يك عده از سودجويان مي رود.
وي مي افزايد: دولت مي تواند پوشاك دانش آموزان را در مدارس يا اتحاديه هاي تعاوني پوشاك با اجناس مطلوب عرضه كند. البته در سال هاي قبل، بااين شيوه پوشاك دانش آموزان عرضه مي شد، اما نمي  دانم چرا امسال شيوه توزيع و عرضه پوشاك مدارس دخترادنه تفاوت كرده است.
البته شهروندان تهراني انتظار ندارند مسئولان اداره بازرسي و نظارت بر كالاها در سطح شهر تهران به تمامي مغازه هاي عرضه كننده اقلام و ملزومات تحصيلي دانش آموزان سر بكشند و افزايش ۴۰ درصدي قيمت ها را به اين دسته از مغازه داران خلافكار گوشزد كنند. چرا كه سازمان متولي نظارت، پرسنل كافي براي پيگيري اين گونه مسائل ندارند، اما انتظار مي رود لااقل شهروندان تهراني، در صورت برخورد با افراد متخلف، موضوع را با شماره تلفن ۱۲۴ اداره بازرسي و نظارت بر كالاها اطلاع دهند.
از سويي ديگر، خريد نكردن از مغازه داران متخلف و سودجو لااقل اين پيام را براي آنها به دنبال دارد كه عدم تجديد نظر در قيمت هاي خود، مي تواند موجبات تحريم آنان را از سوي والدين دانش آموز به دنبال داشته باشد با اين حال همچنان نظارت و بازرسي از سوي متوليان امور دنبال خواهد شد.
متوليان نظام آموزشي با سازمان دهي كميته پروژه مهر ويژه بازگشايي مدارس نيز خود را آماده ورود خيل دانش آموزان مشتاق تحصيل مي كنند. در طول اين مدت، مديران مدارس ضمن سامان دهي نيروهاي انساني مدرسه، ارزيابي نواقص و امكانات مورد نياز آموزشي و تلاش براي رفع آنها، خود را آماده ورود دانش آموزان كرده اند.
اغلب مدارس تاكنون تعميرات ميز و نيمكت ها، محوطه سازي مدارس، تهيه لوازم ورزشي، رنگ آميزي در و ديوارها را به اتمام رسانده اند، با اين حال پيش بيني مي شود به خاطر تحويل مدارس اجاره اي به مالكان و تعميرات مدارس فرسوده در بعضي از نقاط، بازگشايي مدارس به طور سمبليك در بخشي از محوطه مدارس انجام شود تا پس از پايان تعميرات مدرسه، روند تحصيل شكل عادي به خود گيرد.
از سويي ديگر با بازگشايي مدارس، حدود ۲۰۰ تن از مربيان بهداشتي سازمان آموزش و پرورش شهر تهران بازنشسته مي شوند. بنابر اين تا جايگزيني اين نيروها، احتمال دارد برخي از مدارس با كمبود مربي بهداشتي مواجه شوند. از اين رو لازم است مديران مدارس با همفكري اولياي خانه و مدرسه تا حل اين مسئله تدابيري را اتخاذ كنند.
از سويي ديگر، برخي والدين مدارس نيز شاهد تخليه بعضي از مدارس استيجاري بوده اند، از مقامات صالحه قضايي انتظار دارند با شروع سال تحصيلي از صدور احكام تخليه مدارس طفره روند.
اخيراً يكي از مدارس استثنايي در چهارراه ولي عصربه حكم قاضي تخليه و در اختيار مالك آن قرار گرفت. بي گمان تمامي خانواده هاي مرتبط با اين مدرسه استثنايي از شنيدن اين حكم قضايي شوكه مي شوند، چرا كه براي آنان جايگزيني مدرسه اي در حواشي خانه با شرايط آموزشي آن دشوار خواهد بود. البته به گمان برخي از اين والدين، اي كاش مراجع قضايي در شرايط فعلي با مجاب كردن مالكان مانع از بروز مشكلاتي براي فرزندان استثنايي آنها مي شدند.
با اين حال، اميدواريم مسئولان دلسوز نظام قضايي با توجه به آغاز سال تحصيلي جديد حتي الامكان با استناد به قوانين موجود يا اقناع مالكان ،مانع از سرگرداني والدين و دانش آموزان شوند.
با فرا رسيدن زمان بازگشايي مدارس، ميزان سفرهاي درون شهري حدود ۵۰ درصد افزايش مي يابد. به همين خاطر شهرداري تهران با آغاز سال تحصيلي، با تشكيل و راه اندازي «ستاد مهر» به استقبال تغييرات ترافيكي، روان تر كردن معابر و ايجاد تسهيلات مناسب براي رفع مشكلات آتي بازگشايي مدارس رفته است. شركت واحد اتوبوسراني با افزودن ۴۰۰ دستگاه اتوبوس جديد و ۴۰۰ دستگاه اتوبوس تازه تعمير، در تكاپوي رفع مشكل حمل و نقل دانش آموزان برآمده است. علاوه بر آن نيروي انتظامي هم ضمن شناسايي مدارس پرترافيك و مستقر كردن پليس در مقابل اين مدارس و راه اندازي پليس مدارس، در صدد پيگيري مشكلات آتي برآمده است.
با اين حال همزمان با آغاز سال تحصيلي، شهرداري تهران در صدد است با اهداي يك شاخه گل به هر دانش آموز و يك گلدان گل به مدارس به پيشواز اين جشن پرشكوه برود. درست است كه تمامي والدين دانش آموزان توانسته اند در كناردغدغه  ثبت نام در مدارس بهتر و مطمئن تر، شرايط و ملزومات فرزندان خود را فراهم كنند اما با اين حال در طول سال تحصيلي نبايد از كمك كردن به دانش آموزان يتيم و كم درآمد نيز غافل شد.
هومن صدفي كهنه شهري