اگر چه دانشمندان و پژوهشگران مي گويند كه چاقي ژنتيك خواب و خيالي بيش نيست، اما تعداد كساني كه به آن مبتلا هستند و سرعت گسترش آن در سال هاي اخير بدين معناست كه مشكل ما چيزي فراتر از از ژن و ژنتيك است. وقتي آمارها به اين سرعت تغيير مي كنند پس قاعدتاً بايد چيزي در محيط وجود داشته باشد كه اين روند را تسريع مي كند. كل جمعيت جهان در حال سنگين تر شدن هستند. حتي لاغرترين افراد هم امروزه نسبت به ده سال پيش چاق تر هستند و اين مسئله در مورد هر كس صدق مي كند. متخصصين نظريه هاي متفاوتي در اين زمينه دارند. كاهش فعاليت هاي فيزيكي، وعده هاي غذايي حجيم تر، نوشابه هاي گازدار، غذاهاي آماده طبخ و پرچربي و محصولات بدون چربي اما شيرين كه همه اينها به يك چيز منجر مي شوند: كالري مصرفي بيشتر.
ما بيشتر از آنچه كه بدنمان مي سوزاند كالري مصرف مي كنيم فهميدن اين كه چه تعداد كالري بيشتري مصرف مي كنيم كمي مشكل است. متخصصين تغذيه تخمين مي زنند كه اين كالري اضافي دست كم حدود ۱۰۰ كالري در روز است. البته اين مقدار كالري چندان زياد نيست، اما براساس تحقيقات انجام شده براي توجيه چاقي افراد مختلف اين مقدار كالري اضافي، كافي است.
بياييد اين طور فكر كنيم، خوردن فقط ۱۰۰ كالري بيشتر در روز در طول مدت ۳۶۵ روز باعث ايجاد پنج كيلو اضافه وزن در سال مي شود. راه حل خيلي ساده است كاهش كالري مصرفي اما كدام كالري بايد حذف شود. راه حل منطقي حذف چربي است. اما زود قضاوت كردن اشتباه است. بسياري معتقدند كه اين كربوهيدرات ها هستند كه باعث چاقي مي شوند، اما اين كه چه چيز واقعاً باعث چاقي مي شود در زير به آن اشاره خواهد شد.
آيا اين چربي است كه شما را چاق مي كند
مردم چه مي گويند؟ دهه هاي متمادي دانشمندان معتقد بودند شما آنچه كه مي خوريد هستيد به عبارت ديگر اگر چاق هستيد و بدنتان پر از چربي است، چون چربي زياد مي خوريد. در واقع هر يك گرم چربي ۹ كالري دارد. در حالي كه هر يك گرم كربوهيدرات و پروتئين فقط چهار كالري دارد. پس منطقي اين است كه با حذف چربي وزن از دست بدهيد. اما نظريه جديد مي گويد يك رژيم غذايي كم چربي و پر از كربوهيدرات باعث چاقي مي شود. حال چطور اين ممكن است. اين تئوري مي گويد كاهش چربي باعث مي شود كه شما مقادير زيادي سيب زميني پخته، ماكاروني و نان و برنج خالي مصرف كنيد كه سريع در بدن سوخته مي شود و سطح قند خون را دچار تزلزل مي كنند.
مخالفان پروپاقرص غذاهاي پر از كربوهيدرات معتقدند: خوردن كم چربي باعث احساس گرسنگي مي شود پس شما بيشتر مي خوريد و چون قند خون طبيعتاً بالا مي رود انسولين بيشتري توليد مي شود. انسولين هورموني است كه بدن را وادار به ذخيره چربي مي كند و شما مجبوريد به جاي سوخت چربي، چربي را ذخيره كنيد. پس شما مي توانيد با خوردن چربي بيشتر و نشاسته كمتر سطح قند خون را تعديل كنيد و سرعت هضم را كمتر كنيد و در نتيجه ديرتر به يخچال سري خواهيد زد.
محققان چه مي گويند؟ مخالفان اين جمله كه خوردن چربي شما را چاق مي كند، معتقدند با وجود كاهش مصرف چربي باز هم افزايش وزن صورت مي گيرد. در واقع چربي دشمن واقعي ما نيست. بسياري از متخصصين تغذيه مي گويند: لازم نيست مصرف چربي را كم كنيد بلكه بهتر است درصد كالري چربي مصرفي را كاهش دهيم يعني چربي هاي كم كالري تر مصرف كينم.
يكي از متخصصين در اين زمينه مي گويد: خوردن چربي باعث چاقي مي شود اين درست است اما حذف چربي به طور كامل راه حل مناسبي نيست. در واقع حذف چربي پشت كردن به اين واقعيت است كه چربي كالري زيادي به غذا مي افزايد و باعث خوشمزه شدن غذاها مي شود، در نتيجه ما بيشتر مي خوريم و كالري بيشتري مصرف مي كنيم.
نتايج تحقيقات موسسات تحقيقاتي نشان مي دهد، وقتي مردم تا حدودي چربي را كم مي كنند وزن از دست مي دهند و با كم كردن چربي و كالري باز هم بيشتر وزن از دست مي دهند. در واقع اين موضوع به اثبات رسيده است كه با تركيب يك رژيم غذايي كم چربي و يك ساعت فعاليت فيزيكي روزانه مي توان به طور مناسبي وزن كم كرد و اين كاهش وزن را ثابت نگاه داشت. مطالعه بر روي رژيم غذايي ۱۰ هزار نفر نشان مي دهد آنهايي كه رژيم غذايي پرچربي كربوهيدرات كم را دنبال مي كنند شاخص توده بدنشان بيشتر از كساني است كه چربي كمتر و كربوهيدرات بيشتر مي خوردند (شاخص توده بدن همان نسبت وزن به قد است. اين عدد نشان مي دهد كه شما چاق، متناسب يا لاغر هستيد.)
در مورد اين جمله كه چربي آدم را سير مي كند، بايد بگوييم اين طور نيست در واقع چربي به تنهايي به اندازه پروتئين يا غذاهايي با كربوهيدرات بالا سير كننده نيست. بعضي از رژيم ها خوردن چربي را حذف و خوردن كربوهيدرات را پيشنهاد مي كنند مثل رژيم دين اورنيش Dean Ornish و بعضي از رژيم ها خوردن كربوهيدرات را حذف و خوردن چربي را پيشنهاد مي كنند مثل رژيم اتكينز Atkins .اما رژيم متناسب و قابل رعايت در مدت طولاني رژيم بين اين دوتاست، يعني استفاده مقدار متناسبي از چربي و كربوهيدرات.
يك مطالعه ۱۸ ماهه كه در بيمارستان زنان در بوستون انجام شده، نشان مي دهد كه وقتي افراد چاق در يك رژيم كم كالري (زنان حدود ۱۲۰۰ كالري و مردان حدود ۱۵۰۰ كالري) ۳۵ درصد كالري مصرفي شان را از چربي بگيرند، بيشتر از رژيم لذت مي برند و حدود چهار كيلو و نيم وزن از دست مي دهند. آنهايي كه ۲۰ درصد كالري شان را از چربي گرفته اند، فقط سه كيلو وزن از دست داده اند!
افرادي كه فكر نمي كردند در حال رژيم هستند، مي توانستند در عين كنترل كالري مصرفي شان از غذاهاي موجود لذت ببرند.
نتيجه: يك مقدار چربي اضافي به شما كمك مي كند كه بهتر براي مدت طولاني تر رژيم را رعايت كنيد. در يك رژيم متناسب حدود ۲۰ تا ۳۵ درصد از كالري ها مي تواند از چربي باشد اما باز هم اين به خود شخص بر مي گردد و بايد ببيند چه مقدار چربي در غذا شما را ارضا مي كند. از آنجايي كه استفاده از چربي هاي اشباع شده سطح كلسترول و خطر ابتلا به بيماري قلبي را افزايش مي دهد بهتر است از چربي هاي غير اشباع مثل آنهايي كه در روغن زيتون يا دانه هاي روغني يا روغن ماهي وجود دارد، استفاده كنيد. اين روغن ها ترشح انسولين را تعديل و متابوليسم چربي را متعادل مي كنند و از ابتلا به بيماري قلبي جلوگيري مي كنند. اما هميشه به خاطر داشته باشيد، چربي هاي سالم نيز كالري زيادي دارند.
آيا كربوهيدرات ها شما را چاق مي كنند
اخيراً كربوهيدرات هاي ساده مثل شكر يا غلات تصفيه شده، ريشه تمام چاقي ها تصور مي شد. طرفداران اين جمله معتقدند حذف كربوهيدرات باعث كاهش گرسنگي و مجبور كردن بدن به سوخت چربي مي شوند ماجرا واقعاً چيست، آيا كربوهيدرات خواص چربي را دارد و بايد حذف شود؟
محققان چه مي گويند؟ باز هم كل ماجرا به كالري ها بر مي گردد. آمريكايي ها كربوهيدرات زيادي مي خورند مثلاً مواد غذايي پر از شكر يا غلات و در نتيجه چاق مي شوند و حذف آنها باعث لاغري شان مي شود چون كالري مصرفي كاهش مي يابد. متخصصين سلامت معتقدند: كربوهيدرات هاي مركب مثل ميوه ها، سبزي ها و غلات سبوس دار هم كربوهيدرات هستند، اما براي يك رژيم موفق كاهش وزن گنجاندن اين كربوهيدرات ها ضروري است. چون اين كربوهيدرات ها از فيبر بالايي برخوردارند، فيبرها باعث ايجاد احساس سيري سريع مي شوند، پس شما كالري كمتري مصرف مي كنيد.
همچنين اين غذاها باعث مي شوند كه غذاهاي ديگر را به آرامي جذب كنيد و از افزايش قند خون جلوگيري مي كنند. به قول محققان يك رژيم سالم فقط نبايد كم چربي باشد. بايد مصرف كربوهيدرات هاي ساده مثل شكر و غلات تصفيه شده را نيز كاهش دهد. به جاي آن بايد مصرف ميوه، سبزي ها و غلات سبو س دار را افزايش داد تا هم از بيماري هاي مختلف جلوگيري شود و هم ويتامين ها و مواد مغذي لازم به بدن برسد. در واقع شما با كاهش مصرف چربي و كربوهيدرات ساده مي توانيد به روش درستي وزن كم كنيد.
نتيجه
پس همه كربوهيدرات ها باعث چاقي نمي شوند، شما بايد آن دسته از كربوهيدرات ها را انتخاب كنيد كه مواد مغذي و فيبر زيادي دارند. اين كار چند فايده دارد، تحقيقات نشان مي دهد افرادي كه توانسته اند يك رژيم كم چربي، كم كالري و پر فيبر را دنبال كنند، توانسته اند در مدت شش هفته پنج كيلو وزن كم كنند و سطح كلسترول خونشان را نيز پايين بياورند.
نتيجه كلي
محققان در زمينه كاهش وزن معتقدند كه اگر شما مصمم به كاهش وزن هستيد، بايد كالري مصرفي تان را كاهش دهيد. بايد بشقابتان را از موادي پر از فيبر مثل ميوه ها و سبزي ها و منابع پروتئيني سالم پر كنيد، از چربي هاي اشباع شده (مثل آنهايي كه در غذاهاي گوشتي پرچربي مثل سوسيس يافت مي شود.) و چربي هاي ترانس (مثل مارگارين) پرهيز كنيد.
آيا رژيم پر پروتئيني براي شما مناسب است
دليل اصلي اين گونه رژيم ها در كاهش وزن اين است كه پروتئين سير كننده است پس شما كمتر مي خوريد. مردم طي زندگيشان در مي يابند خوردن كمي پروتئين كم چربي آنها را سيرتر مي كند.
انتقادي كه به رژيم پر از پروتئين وارد است، اين است كه بعضي از آنها پرچربي هستند. محققان معتقدند با اين كه بين چربي اشباع و غيراشباع در رژيم لاغري فرق چنداني نيست، اما دنيايي از اختلاف بين آنهاست. وقتي صحبت سلامت و مريضي و بيماري هاي مختلف مي شود، چربي هاي اشباع و ترانس عامل اصلي بيماري هاي قلبي، سكته، ديابت، پيري مغزي و سرطان هستند، پس خوردن پروتئين و چربي هاي موجود در آن اشكالي ندارد به شرطي كه چربي آن چربي سالم باشد. يك مطالعه انجام شده، نشان مي دهد، اگر مردمي كه رژيم كم چربي را دنبال مي كند، به جاي كربوهيدرات از پروتئين كم چربي استفاده كنند دو برابر بيشتر وزن كم مي كنند، اما از طرف ديگر ادامه دادن به چنين رژيمي به مدت شش هفته خطر ايجاد سنگ كليه را افزايش مي دهد و اثر منفي روي تعادل كلسيم دارد و پوكي استخوان را تسريع مي كند.
باز يك تحقيق ديگر نشان مي دهد پيروي از يك رژيم كم چربي و پر پروتئين به مدت شش ماه باعث كاهش ۱۰ كيلو وزن مي شود، اما فرد رژيم گيرنده از تنفس بد، ريزش مو، يبوست و سردرد رنج خواهد برد.
يك رژيم مناسب، رژيمي است كه بين ۱۵ تا ۲۵ درصد پروتئين، ۳۵ تا ۴۰ درصد چربي غيراشباع و ۴۵ درصد كربوهيدرات پر از فيبر تشكيل شده باشد.
نتيجه: اگر شما كالري مصرفي تان را كاهش دهيد، رژيم پر از پروتئين باعث كاهش وزن مي شود، اما نه تمام پروتئين ها؛ مخصوصاً آنهايي كه چربي زيادي دارند، به هرحال استفاده مداوم از پروتئين باعث كاهش مصرف مواد غذايي لازم مي شود و به بدن آسيب مي رساند. پس از تمام دسته هاي مواد غذايي به تناسب استفاده كنيد تا در كنار يك كاهش وزن متعادل بدن سالمي داشته باشيد.
منبع: مطالب اينترنت
مترجم: ماندانا ناصر