|
|
|
اولين بار كه پسر سه ساله ام، برادر نوزادش را ملاقات كرد، تنها نگرانيم اين بود كه پسر كوچولويم، وقتي برادرش او را بغل مي كند، گريه كند. هر روز كه از بارداري من مي گذشت، پسرم گوشش را روي شكم من مي گذاشت و براي عضو جديد خانواده اسم هاي مختلفي پيدا مي كرد. او خودش را به كودكاني كه در پارك مي ديديم، معرفي مي كرد و به همه آنها مي گفت كه چند ماه ديگر صاحب خواهر يا برادري خواهد شد. اما همه چيز با تولد بچه به يكباره خراب شد.به جاي نوزاد، اين پسر بزرگم بود كه هنگام در آغوش گرفتن برادرش به گريه درآمد. به نظر متخصصان اين مسئله كاملاً طبيعي است. بچه هاي كوچك احساسات پيچيده اي نسبت به خواهر يا برادر تازه متولد شده شان دارند. آنها دقيقاً نمي دانند كه با اين احساسات چه بكنند. البته اين والدين هستند كه مي توانند با واكنش هاي مناسب و به موقع تمام ترديدها را در ذهن كودك از بين ببرند و حسادت او را به حداقل برسانند.در واقع رفتار والدين صددرصد تعيين كننده است. يعني اگر شما كودكتان را از قبل و به گونه اي مناسب براي ورود تازه وارد آماده كنيد و پس از تولد نوزاد رفتار درست و معقولي با هر دو داشته باشيد، مي توانيد خيلي راحت تر از آنچه كه فكر مي كنيد، به مقصود خود برسيد.
|
|
|
قبل از تولد نوزاد كودك را آماده كنيد
شما بايد قبل از تولد نوزاد كودكتان را آماده كنيد. نكته مهم اينجا است كه نبايد از همان ابتداي بارداري موضوع بچه را به كودك بگوييد چون كودك شما صبر و تحمل انتظار نه ماهه را ندارد. براي يك كودك سه يا چهار ساله، دو يا سه ماه انتظار كافي است، يعني درست همان زماني كه بارداري شما كاملاً نمايان مي شود. براي كودكتان كتاب هايي بخوانيد كه او را براي ورود نوزاد جديد آماده مي كند. از كودكتان بخواهيد كه هديه اي مناسب براي نوزاد انتخاب كند يا ميان اسباب بازي هايش جست وجو كند و ببيند كدام اسباب بازي براي نوزاد مناسب تر است. او را به يكي از ملاقات هاي ماهانه پزشكتان ببريد تا او هم بتواند با دستگاه به صداي قلب گوش كند. به كودكتان بگوييد كه شما فكر مي كنيد كه او خواهر يا برادر فوق العاده اي مي شود. به او بگوييد كه بايد به نوزاد تمام چيزهايي كه بلد است، بياموزد.
تغييرات لازم را از دو يا سه ماه قبل از تولد انجام دهيد. اگر قرار است تخت نوزاد را در اتاق فرزند اولتان بگذاريد اين كار را از چند ماه قبل انجام دهيد تا كودك به حضور نوزاد تا حدودي عادت كند. اگر كودك به شما مي گويد كه نمي خواهد خواهر يا برادر تازه اي داشته باشد، به او بگوييد كه احساسش كاملاً طبيعي است و او را درك مي كنيد اما به محض تولد نوزاد همه چيز تغيير مي كند.
واكنش كودك نسبت به نوزاد تازه متولد شده
فرزند اولتان ممكن است نسبت به نوزاد جديد هيچ هيجاني نداشته باشد و از خودش هيچ شور و ذوقي نشان ندهد، اما نگران نباشيد، بيشتر كودكان بزرگ تر نسبت به نوزاد تازه متولد شده بي اعتنا هستند. البته تا وقتي كه نوزاد قادر باشد با حركاتش ديگران را نسبت به خودش جلب كند. شايد هم رفتار كودك شما برعكس باشد يعني كودك نسبت به نوزاد، كارهايش و واكنش هاي ديگران خوشحال و راضي به نظر بيايد. به هر حال نكات زير را هميشه به خاطر داشته باشيد:
از او بخواهيد به شما كمك كند
وقتي به كودك مسئوليتي واگذار مي كنيد يا از او كمك مي خواهيد، او احساس مي كند كه شما براي او اهميت قايل هستيد و مي فهمد كه او هم مي تواند كارهاي زيادي انجام دهد. در اين صورت تمام تمركزش بر روي كار و مسئوليتي كه به او واگذار شده معطوف مي شود و افكار منفي او نسبت به نوزاد جديد به تدريج از بين مي رود.
از دوران كودكيش با او صحبت كنيد
با او از دوران نوزاديش صحبت كنيد. به او بگوييد كه در كودكي چه چيزهايي باعث گريه و خنده او مي شد، چه اسباب بازي هايي را بيشتر دوست داشت و از چه كاري لذت مي برد. از رفتارهاي خوبش در آن دوران با او صحبت كنيد. در اين صورت او كنجكاو خواهد بود كه آيا نوزاد جديد همان كارها را انجام مي دهد و درواقع جا پاي او خواهد گذاشت يا خير.
به حرف هايش گوش دهيد
از او بپرسيد كه چه لباسي تن نوزاد بكنيم، بهتر است. يا چه كار كنيم تا بچه گريه نكند. فرزند بزرگ تر شما كنجكاو خواهد بود كه نظر و عقيده اش را با شما در ميان بگذارد و لذت مي برد، زماني كه مي بيند شما به حرف ها و نظرات او اهميت مي دهيد.
ناز و نوازش نوزاد را به حداقل برسانيد
هركسي كه بچه اي در خانه دارد و يا براي بار اول نوزادي را مي بيند، ناخودآگاه به ناز و نوازش او مي پردازد، اما بايد مراقب باشيد. شما بايد اين ناز و نوازش ها را به حداقل برسانيد. دست كم در حضور كودك ديگر اين كار را نكنيد. اگر هر كسي به نوزادتان توجه زيادي بكند، كودك بزرگ تر شما فكر مي كند كه به او كم توجهي شده است. بايد اين موضوع را در بدو ورود مهمانان به آنها تذكر بدهيد و نگذاريد كودك بزرگ تر شما احساس تنهايي و حسادت بكند.
كودك را به داشتن رفتاري خوب
با نوزاد تشويق كنيد
هر زماني كه فرزند بزرگ تر شما به طرف كودك مي آيد تا او را نوازش كند و با او بازي كند خودتان را از اين كار او خوشحال و مغرور نشان بدهيد. اين مسئله او را ترغيب مي كند كه اين كار را تكرار كند.
كودكان بزرگ تر راجع به نوزاد جديد
چه فكر مي كنند
بچه هاي دوساله يا كوچك تر: اين كودكان چندان با واژه حسادت آشنايي ندارند. آنها با خوشحالي حضور نوزاد را مي پذيرند و سعي مي كنند حركات شما را تقليد كنند. احتمالاً يك عروسك برمي دارند و مهارت هاي بچه داري را با شما تمرين مي كنند. حتي ممكن است كودك از شما تقاضا كند كه نوزاد را در آغوش بگيرد. درست است كه او به تنهايي قادر به اين كار نيست اما به خاطر داشته باشيد كه او مي تواند زيرنظر و كنترل شما اين كار را انجام بدهد. به او اجازه دهيد كه جغجغه نوزاد را برايش تكان بدهد و به روش خودش او را سرگرم كند.
بچه هاي سه ساله: آنها به راحتي مي توانند نوزاد را بغل كنند. اگر هم مايل به انجام اين كار نيستند، شما آنها را تشويق كنيد. در اين سن كودك تفاوت ميان نوزاد و عروسك را به خوبي درك مي كند. از او بخواهيد هنگام خواب نوزاد به همراه شما كنار تخت او بنشيند و برايش لالايي يا شعر بخواند. او حتي مي تواند در حمام كردن نوزاد به شما كمك كند.
بچه هاي ۴ ساله: آنها حس همكاري را به تدريج مي آموزند و حس همدردي و دلسوزي را درك مي كنند. اين بچه ها توانايي نگهداري و سرگرم كردن نوزاد را دارند. كودكان در اين سن و سال مي توانند كمك زيادي به پدر و مادر بكنند. والدين بايد با نشان دادن رفتار و واكنش مناسب و از بين بردن تمام ابهامات آزاردهنده در ذهن كودك بزرگ تر، آنها را در نگهداري از نوزاد سهيم كنند.
كودكان ۵ ساله و بزرگ تر: بايد بدانيد كه حس حسادت در اين كودكان قوي تر است، پس هرگز فكر نكنيد چون فرزند اول شما بزرگ شده است، ديگر حسادت نمي كند. بنابراين همان راهكارها را به كار بگيريد و نگذاريد حس حسادت در كودك شما تقويت شود. به او بگوييد كه بدون او نمي توانيد از عهده تمام كارهاي نوزادتان برآييد و اين مسئله را پيش دوستان و آشنايان به كرات مطرح كنيد. از او بخواهيد يكي از كتاب هايش را براي برادر يا خواهر كوچك ترش بخواند يا عكس هايش را به او نشان بدهد. به او بگوييد كه مي تواند زيرنظر شما لباس نوزاد يا حتي جاي او را عوض كند.
حفظ امنيت نوزادان
فرزند شما در هر سني كه باشد بايد يك سري محدوديت ها را نسبت به نوزاد رعايت كند. به او بگوييد كه نوزاد چقدر ناتوان و آسيب پذير است. به او مرتباً تذكر بدهيد كه بايد چقدر آرام با او رفتار كند. به چه جاهايي نبايد دست بزند و مراقب كودكان ديگر و رفتارشان با نوزاد باشد. كودك سه يا چهارساله براي فهم خيلي چيزها كوچك است، او نمي داند كه خوردن شكلات يا آبنبات نوزاد را مثل او خوشحال نمي كند. شما بايد تمام نكات ايمني را به كودكتان تذكر دهيد. به او بگوييد كه غذاي نوزاد فقط شير است. بايد براي كودكتان روشن كنيد كه چه چيز براي خواهر يا برادر كوچك ترش خوب و چه چيز بد است.
وقتي كه نوزاد را به خانه مي آوريد نكات زير را حتماً به فرزندان بزرگ تر يادآوري كنيد:
۱) هرگز بدون كمك بزرگ تر كودك را در آغوش نگيرد يا تغيير جا ندهد.
۲) قبل از دادن هر اسباب بازي به نوزاد از پدرو مادر سؤال كند.
۳) قبل از بازي با نوزاد دستانش را حتماً بشويد.
۴) به نوزاد هيچ غذايي ندهد و هيچ چيز به دهان نوزاد نگذارد.
۵) هيچ چيز روي صورت نوزاد نگذارد.
۶) در هنگام خواب روي نوزاد را با پتو نپوشاند، حتي اگر فكر مي كند كه بچه سردش است در آن صورت بايد پدر و مادر را خبر كند.
به خاطر داشته باشيد كودكان زير هشت سال حتماً بايد نشسته بچه را بغل كنند. براي انجام اين كار كودك بزرگ تر بايد روي يك راحتي بنشيند و اطرافش را با بالش و كوسن پر كنيد سپس كودك را به بغل او بدهيد. به او تذكر دهيد كه شكم كودك را زياد فشار ندهد. اگر كودك نتوانست كارش را به درستي انجام دهد، عصباني نشويد فقط شيوه درست بغل كردن را به او گوشزد كنيد. او با در آغوش گرفتن برادر يا خواهر كوچك ترش خواهد فهميد كه چقدر ناتوان و آسيب پذير است و در آينده بيشتر مراقب او خواهد بود.
واكنش هاي احتمالي فرزند بزرگ تر
اگر كودك شما مثل يك بچه كوچك رفتار كرد، متعجب نشويد. حتي اگر كودك ۶ ساله شما چهار دست و پا راه رفت يا با شيشه شير برادر يا خواهر كوچك ترش شير خورد، نگران نشويد. اين كارها فقط براي جلب توجه شماست. حتي ممكن است كودك بخواهد از سينه شما شير بخورد. بهترين راه اين است كه صبور باشيد و به او بفهمانيد كه چقدر به او توجه داريد و به او اهميت مي دهيد.
مهم نيست كه شما چند بار به كودكتان تذكر داده باشيد كه با نوزاد آرام برخورد كند. او به هرحال كار خودش را مي كند او دوست دارد ببيند كه تا چه اندازه مي تواند كودك را محكم در آغوش بگيرد كه كودك گريه نكند. راه درست را به او نشان بدهيد و هرگز او را از انجام آن كار منع نكنيد. او با تمام اين كارها فقط به دنبال جلب توجه شماست. اما اين وظيفه شماست كه به او بفهمانيد اين راه براي جلب نظر شما راه درستي نيست.
ممكن است حتي كودك از شما بخواهد كه نوزاد را به همان جايي كه از آن آمده است، برگردانيد. سعي كنيد او را درك كنيد چون اين يك مرحله گذراست و او به زودي درمي يابد كه زندگي بدون برادر يا خواهر جديد چقدر سخت و غيرممكن خواهد بود.
