خبر علمي وقطعي وجود درياچه هاي فراوان آب در سياره مريخ و وجود حيات در آن سياره، توسط مديران مجله علمي Science، مهمترين خبر و موفقيت علمي انسان در سال 2004 شناخته شد. اين دستاورد مهم علمي را پژوهشگران از طريق داده هاي يك جفت روبوت چرخ دار كه به سياره مارس فرستاده بودند به دست آوردند.
*دو روبوت فرستاده شده به مارس به نام هاي فرصت و جرات در اوايل سال 2004 بر سياره سرخ فرود آمدند و از آن موقع داده هاي ارسال شده از اين  دو روبوت، پژوهشگران را بر اين باور استوار ساخت كه زماني سياره مارس پر از آب بوده است. سردبيران مجله Science كه يكي از معتبرترين مجلات علمي در جهان لقب گرفته است، نتيجه ماموريت روبوت هاي فرصت و جرات را مهمترين دستاورد علمي سال ناميدند.
اما ديگر دستاوردهاي علمي جهان به ترتيب اهميتي كه مجله science براي آن قائل شده است:
* آثار مربوط به كشف مردمان كوچولويي كه قد آنها تقريبا 90 سانتيمتر بود، دومين كشف علمي سال 2004 لقب گرفت. فسيل اين انسان ها در جزيره فلورس واقع در اندونزي پيدا شد. آثار به جاي مانده از آنها حاكي از آن است كه مغز اين آدم كوچولوها، برابر با يك سوم حجم مغز انسان امروزي بوده است. يافته  هاي دانشمندان نشان مي  دهد كه كوچولوهاي جزيره فلورس 18 هزار سال پيش در زمين زندگي مي  كردند همزمان با انسان هاي امروزي. مجله Science و برخي از پژوهشگران اين يافته را بزرگترين دستاورد علم انسان شناسي در نيم قرن اخير دانسته اند.
*كلون جنين انسان توسط محقق كره اي، ووسن هانگ و همكارانش سومين دستاورد علمي چشمگير در سال 2004 شناخته شد.شبيه سازي جنين انسان با هدف شبيه سازي انسان نبوده است.در عوض اين شبيه سازي براي تهيه سلول هايي بوده كه محققان را در تحقيقات آتي ياري سازد. هر چند پيش از اين محققان پستانداران ديگري را شبيه سازي كرده بودند، اما شبيه سازي انجام شده به دست محقق كره اي، اولين نمونه كلون شده براي اثبات كار آمدي تكنيك هاي شبيه سازي براي نمونه هاي انساني بوده است.
*گاز جديد: دانشمندان آمريكايي و اتريشي موفق به ساخت نوعي گاز جديد شدند. اين گاز ماوراي سرد در حالت كوانتوم، باعث مي  شود گروهي از اتم ها مانند يك سوپراتم رفتار كنند. اين موفقيت از آنجايي حايز اهميت است كه در دستيابي به اين گاز از فرميون ها كه دسته اي از اتم ها با ساختار هسته اي هستند استفاده شده است.
* ارزش آشغال! دانشمندان دريافتند كه DNA آشغال يا جفت هاي پايه بين ژن هاي شناخته شده، آنطورها هم كه تصور مي  شود بي  فايده نيستند. گروه هاي مختلف پژوهشگر دريافتند كه DNA ميان ژن ها كمك مي  كند تا پژوهشگران دريابند ژن ها با چه قدرتي و چه زمان هايي فعال مي  شوند و كدگذاري براي توليد پروتئين را انجام مي  دهند.
*چگالي ستاره اي: ششمين خبر مهم علمي سال از نظر سردبيران Science، كشف چگالي ستاره اي بود. دانشمندان علم نجوم يك جفت از ستاره هاي نوتروني را كشف كردند كه در مدار يكديگر افتاده اند و از خود امواج درخشنده توليد مي  كنند.
*تهديدات جدي براي دوزيستان: هفتمين دستاورد مهم علمي پژوهشگران در سال 2004، دستاوردي نه چندان خوشايند است، مخصوصا براي دوستداران حيات وحش كه هميشه نگران در معرض انقراض قرار گرفتن گونه هاي مختلف حيوانات هستند. دوستداران طبيعت كه عاقبت گونه هاي وحشي را در سراسر دنيا پيگيري مي  كنند، اعلام كرده اند مطالعات روي 5 هزار و 700 گونه از حيوانات نشان مي  دهد كه 30 درصد از اين گونه ها در خطر نابودي قرار دارند. نتايج مطالعاتي از اين قبيل در بريتانيا معلوم كرد پروانه ها، پرندگان آوازخوان و گونه هاي مختلف گياهي، در حال باختن در ميدان نبرد براي باقي ماندن در طبيعت هستند.
*كشفيات تازه درباره ملكول هاي  آب: كمتر كسي بر اين باور است كه هنوز آب ابعاد ناشناخته اي براي انسان داشته باشد. اما تحقيقات تازه چندين گروه از پژوهشگران درباره چگونگي چسبندگي ملكول هاي آب و چگونگي تجزيه الكترون ها و پروتون ها در آب، نتايج قابل توجهي را به دنبال داشته است. درباره بعضي از اين نتايج ابهاماتي وجود دارد، اما مجله Science نوشت: آب هنوز ابعاد گوناگوني دارد كه دانشمندان را مشغول خود كند.
*انقلابي در وضعيت سلامتي عموم: مجله Science نوشت؛ نوعي جديد از تحقيقات و كمك ها تحول جديدي را در سلامت عموم مردم به وجود آورده است.
اين مجله نوشت: همكاري  ميان بخش دولتي و سازمان هاي خصوصي در سراسر جهان، تحولي نوين در توليد دارو، تست آن ودر دسترس قراردادن آنها در ميان مردم كشورهاي فقير ايجاد كرده است. پژوهشگران بر اين باورند حداقل 92 همكاري بخش دولتي و خصوصي در سراسر جهان براي ريشه كني مالاريا، سل و در كنترل در آوردن ويروس HIV تشكيل شده است.
*ژن هاي بي  نهايت: دهمين دستاورد علمي از نظر مجله Science به وجود آمدن تكنيك هاي نوين براي به دست آوردن ژن هاي مختلف در اعماق درياها يا از نمونه هاي كشف شده در اعماق زمين است.
با استفاده از روش هاي نوين، محققان تاكنون موفق به دستيابي به هزاران نوع مختلف از ژن هاي جديد شده اند . با دستيابي به اين ژن ها، دانشمندان اميدوارند تا به گونه هاي جديدي دست يابند و شايد راز زنده ماندن جانداران در شرايط سخت و خطرناك را در نقاط مختلف زمين كشف كنند.

بالاخره پس از كشمكش هاي فراوان حكم دادگاه تجديد نظر پرونده هموفيلي ها هم اعلام شد.
نماينده شاكيان پرونده هموفيلي ها اعلام كرد كه راي صادره از سوي دادگاه اوليه به تاييد دادگاه تجديد نظر رسيد.احمد قويدل افزود: شعبه 15 دادگاه تجديدنظر استان تهران پس از ارجاع پرونده حقوقي بيماران هموفيلي، 974 نفر از بيماران را مستحق دريافت ضرر و زيان مادي، معنوي و هزينه هاي درمان گذشته، حال و آينده دانست. همچنين مسوولان وزارت بهداشت و درمان و سازمان انتقال خون، موظف به عذرخواهي رسمي از بيماران شده اند تا به صورت خارج از نوبت رسيدگي كنند.
رئيس شعبه 15دادگاه ضمن بررسي اظهار خواندگان پرونده، اظهار نظر دقيق در رابطه با رد اعتراض خواندگان را با سه محور مطرح كرده است: تفكيك شكايت كيفري بيماران از پرونده حقوقي و مستقل بودن پرونده متشكله در شعبه 1060 دادگاه عمومي تهران از پرونده كيفري و حقوقي بودن راي مذكور؛ با توجه به شخصيت حقوقي خواندگان پرونده، خسارت مذكور در چارچوب قانون مسووليت مدني، قابل توضيح بوده و تلاش وكلاي خواندگان مبني بر تفسير خسارت تعيين شده به خسارات ناشي از جرم كاملا رد شده است؛ همچنين ديه يقينا خسارتي شناخته شده است كه قانونگذار به تبعيت از شارع مقدس جبران آن را تضمين كرده و اتفاقا طبيعت و ماهيت مدني ديه انكارناپذير است.قويدل در پايان گفت: به نظر مي  رسد وقت كافي براي پيش بيني چنين پرداختي در بودجه 1384 وجود دارد.

لاله ميرا سكندري 
اول هفته گذشته در ميان خبرها موضوع قطع مجدد يارانه داروهاي بيماران كليوي را خوانديم.
مصطفي قاسمي، مدير عامل انجمن حمايت از بيماران كليوي اعلام كرده بود كه به دنبال گران شدن مجدد داروهاي بيماران كليوي، سازمان تامين اجتماعي يارانه اين داروها را قطع كرده است، چون اين سازمان تنها يارانه داروهاي كوبايي را پرداخت مي كند كه متاسفانه اين دارو در حال حاضر در كشور وجود ندارد.
البته به دنبال پخش اين خبر، سازمان تامين اجتماعي سريعا اعلام كرد كه يارانه اين داروها قطع نشده، بلكه به دليل نبود آن در بازار و فرصت كوتاه تا زمان توزيع مجدد، بنا به ادعاي اين سازمان تنها 2 روز طول خواهد كشيد. بنا به گفته مسوولان وزارت بهداشت، امكان پذيرفتن نوع سوئيسي اين داروها در تعهدات سازمان هاي بيمه گر وجود ندارد.
سازمان تامين اجتماعي مدعي است وزارت بهداشت و شركت هاي توزيع كننده دارو، سازمان هاي بيمه گر را به موقع در جريان زمان توزيع دارو قرار نمي دهند تا بر اساس آن، اين سازمان ها فرم هاي تجاري ديگر آن داروها را در تعهدات خود قرار دهند.
جهت اطلاع شما مي گوييم كه فرم كوبايي اين دارو به نام اريتروپروتين قيمتي معادل 5 هزار تومان دارد كه در حال حاضر تحت پوشش بيمه ها قرار دارد. ولي درحال حاضر تنها فرم سوئيسي اين دارو به نام اپوركس به قيمت 15 هزار تومان در بازار دارويي ايران موجود است كه تحت پوشش بيمه قرار ندارد و در حال حاضر تنها بيمه درماني نيروهاي مسلح هزينه اين دارو را پرداخت مي كند.
بر اساس قوانين بيمه اي، سازمان هاي بيمه گر مجازند از انواع تجاري داروي يك نوع بيماري، داروي ارزانتر را در تعهد خود قرار دهند و در صورت نبود داروي ارزانتر، آنگاه داروي گرانتر را در تعهد قرار مي دهند. سازمان تامين اجتماعي مدعي است كه تا به حال بارها به علت نبود اريتروپروتين، نوع سوئيسي را در تعهد بيمه اي خود پذيرفته است.
سازمان تامين اجتماعي از نبود مركز و نهادي خاص كه مسووليت اطلاع رساني نحوه توزيع داروهاي مختلف را به سازمان هاي بيمه گر بر عهده گيرد، انتقاد مي كند و مقامات مسوول اين سازمان مي گويند كه هم اكنون تنها منبع اطلاعاتي سازمان تامين اجتماعي از وضعيت داروها، داروخانه ها هستند، در حالي كه اگر مبادي توزيع كننده و ناظر زمان توزيع داروها را اعلام كنند به راحتي مي توان داروي مورد نياز بيماران را تامين كرد.
مسلما سازمان هاي بيمه گر هميشه بهانه ها و دلايل خود را دارند ولي در حقيقت متاسفانه تنها گروه متضرر در اين ميان طبق معمول فقط بيماران كليوي هستند و نه هيچ شخص، ارگان يا سازمان ديگري.
در شرايطي كه وضعيت و برنامه ورود و توزيع داروهاي وارداتي چون اين دارو، نامشخص و غير قابل پيش بيني است و از طرفي مصرف كنندگان آن هم افرادي معلوم و مشخص با اجباري غير قابل تغيير هستند، پس به نظر مي رسد يك سيستم منطقي تر لازم است.
وقتي هر بيمار كليوي مجبور است در ماه 12 بار از دارويي خاص استفاده كند، پس حتي 1 ماه عدم وجود دارو مي تواند بار مالي زيادي بر دوش او وارد كند. پس بهانه اي مثل ورود مجدد دارو از چند هفته يا حتي چند روز نمي تواند بهانه قابل قبولي براي اين مقدار باشد، چنانچه سازمان تامين اجتماعي دليل عدم ورود داروي سوئيسي به تعهدات خود را همين موضوع بيان مي كند.
مسوولان اين سازمان مدعي هستند كه وزارت بهداشت علت كمبود اريتروپروتين كوبايي را در كشور، تاخير در ارسال مدارك لازم از سوي كشور صادر كننده عنوان كرده اند و از توزيع مجدد آن طي دو روز آينده خبر مي دهند و به دليل اين فرصت كوتاه، امكان قرار دادن نوع سوئيسي اين دارو را تعهدات آنان فراهم نمي كند.
حال اينكه چطور بيمه نيروهاي مسلح مي تواند هزينه نوع سوئيسي را پرداخت كند و بقيه بيمه ها نه، بماند ولي آنچه طبيعي به نظر مي رسد اين است كه قانوني  تهيه شود كه در صورت نبود نوع ارزانتر دارو، داروخانه ها بتوانند به صورت خودكار، نوع گرانتر را در بيمه وارد كنند، نه اينكه منتظر نامه و بخشنامه و اعلام سازمان بيمه گر به هر ترتيبي باشند.
با توجه به تعداد بررسي بيماران كليوي و حجم بالاي مصرف اين دارو در كشور، وجود برنامه اي جديد براي تحت پوشش قرار دادن داروهاي آنها، لازم و واجب به نظر مي رسد تا هر روز از هر گوشه و كنار صداي اعتراض اين قشر آسيب پذير به هوا بلند نشود.
تا جايي كه مدير عامل انجمن حمايت از بيماران كليوي با تاسف اعلام كرده در تلاش است با اخذ مجوز از وزارت كشور، تجمع اعتراض آميزي مقابل مجلس شوراي اسلامي با حضور بيماران كليوي برگزار كند.
اعتراض، اعتراض و باز هم اعتراض. يعني واقعا نمي توان در اين مملكت براي يك بار هم كه شده يك كار خاص طوري برنامه ريزي شود كه اعتراضي برانگيخته نشود!؟

هميشه وقتي مادربزرگم از درد پا و زانو و كم سويي چشمانش ناله مي كرد من مي گفتم، تازه شما كه خوبي، ما جوان هاي نسل روغن نباتي چه بگوييم؟ و امروزه ثابت شده كه اين حرف من واقعا واقعيت دارد. امروزه مطالعات نشان مي  دهد كه با وجود دسترسي جوانان به انواع فن آوري و در پي آن زندگي راحت تر، نسل قبلي يعني والدين اين جوانان به مراتب سالمتر هستند. مطالعاتي كه توسط متخصصان كالج سلطنتي لندن انجام شده نشان مي دهد كه جوانان امروزي بيشتر از متولدين دهه هاي 1940 تا 1950 در همين رده سني دچار چاقي و افسردگي شده و دارو مصرف كنند. عادت به خوردن تنقلات و نوشابه دليل اصلي افزايش چاقي در ميان جوانان است كه خود از عوامل مهم در بروز بيماري هاي قلبي و بسياري از سرطان هاست.

فكر مي  كنيد تهراني ها مهم ترين رويداد استرس زا را چه مي  دانند؟
۵۵ درصد تهراني ها بالا رفتن هزينه هاي زندگي را به عنوان بيشترين رويداد استرس زا طي شش ماه اخير اعلام كرده اند.كافي نبودن حقوق و درآمد با 52 درصد و مسووليت كارهاي منزل با حدود 30 درصد در رتبه هاي بعدي قرار دارند.بر اين اساس، دوري از افراد مورد علاقه 20 درصد و مشاجره و درگيري با همسر 19 درصد به عنوان ديگر عوامل استرس زا مطرح شده  اند.نتايج اين مطالعه كه در پايگاه تحقيقات جمعيت  دانشگاه علوم پزشكي تهران انجام شده، نشان مي  دهد: فراوان ترين رويداد، حول مسايل مالي و شديدترين آنها مربوط به مسايل زناشويي و خانوادگي است.

پژوهش هاي علمي جديد دانشمندان درباره درمان و بهبودي ناشنوايي در جهان پزشكي، شگفتي بزرگي به وجود آورده است. آنها در اين بررسي ها پي برده اند كه سلول هاي عصبي گوش مياني داراي رشد هستند. دكتر مارسلو ريوتا از دانشگاه شفيلد انگليس مي گويد: با با رشد اين سلول ها 10 تا 15 سال طول مي كشد تا سلول هاي شنوايي بهبودي پيدا كنند و بيشترين علت ناشنوايي آسيب پذيري سلول هاي مويي گوش مياني است و در اين پژوهش هاي پزشكي روشن شده كه سلول هاي آسيب ديده مي توانند رشد كنند و شنوايي را به ناشنوايان برگردانند.

نوزادان سنگين تر داراي ضريب هوشي بالاتري هستند.نتايج آزمايش ها نشان مي  دهد، در ميان شيرخواران همسن و سال، نوزادان سنگين تر در سال هاي بعد ضريب  هوشي بالاتري خواهند داشت.
نتايج اين مطالعات كه در نشريه علمي سايبر به چاپ رسيده همچنين نشان مي  دهد: نوزاداني كه در هنگام تولد كم وزن هستند، در سنين دبستان ضريب هوشي پايين تري دارند.
اين هم بهانه اي براي آدم هاي چاق. از اين به بعد با خيال راحت  رژيم ها را كنار بگذاريد!

دكتر كيوان رضواني 
باز هم فصل زمستان در پيش است و بيماري هاي سوگلي اين فصل زيبا در راه. هر ساله بسياري از خانواده هايي كه خصوصا بچه هاي كوچك در منزل دارند، نگران بيماري هايي مي شوند كه شيوعشان در اين فصل به شدت رو به افزايش مي گرايد.
شايد يكي از بيماري هايي كه در اين فصل خودنمايي مي كند و چشم و ابرو به اين خانواده ها نشان مي دهد، آبله مرغان است.
آبله مرغان يك بيماري به شدت مسري است كه عامل آن يك ويروس به نام وارسيلازوستر است. اين بيماري همانند سرماخوردگي و چه بسا شديدتر از آن به سرعت منتشر شده و هر كسي در هر سني احتمال دارد به آن مبتلا شود. بيشتر موارد اين بيماري در سنين 5 تا 10 سالگي روي مي دهد و شيوعش در فصل زمستان به شدت افزايش مي يابد.
عامل بيماري چيست؟
همانطور كه بيان شد عامل بيماري ويروس وارسيلازوستر vzv است كه اين ويروس 2 بيماري مشخص را به وجود مي آورد: وارسيلا يا آبله مرغان و زونا.
انسان تنها مخزن شناخته شده اين ويروس است. بروز اين بيماري در كودكان در صورت درمان به موقع نيز خطري ندارد، اما افراد بالغ و نوزاداني كه مادر آنها سابقه ابتلا به آبله مرغان نداشته اند، در معرض خطر قرار دارند.
همانطور كه گفته شد وارسيلا زوستر يك ويروس دوچهره است و 2 بيماري كاملا مستقل با علايم و نشانه هاي مختلف ايجاد مي كند آبله مرغان و زونا. اين ويروس پس از عفونت اوليه كاملا از بين مي رود، اما در بعضي افراد اين ويروس در بدن باقي مي  ماند و بدون اينكه هيچ نشانه اي از خود باقي بگذارد، در بافت  هاي عصبي و عموما در عقده هاي عصبي اطراف نخاع مخفي مي شود. حال در سنين بالاتر و عموما در سنين حدود 60 سالگي به دنبال ضعف سيستم ايمني بدن، ويروس دوباره شعله ور شده و زونا را پديد مي آورد. اما امروز عمده صحبت ما در مورد آبله مرغان است نه زونا!
ويروس آبله مرغان چگونه منتشر مي شود؟
اين بيماري به سادگي از طريق تماس با افراد ناقل و بيمار منتشر مي شود. به طور معمول ويروس اين بيماري در تاول ها، حلق و بيني كودك بيمار وجود دارد و هواي اتاق را از طريق ترشحات آلوده مي كند. انتقال بيماري بلافاصله پس از تنفس هواي آلوده و با لمس كردن تاول ها يا لباس آلوده به ترشحات صورت مي گيرد. نكته مهم اينجاست كه دور كردن بيمار از ساير اعضاي خانواده نمي تواند از انتشار بيماري جلوگيري كند، زيرا ويروس بيماري از طريق ذرات معلق در هوا منتشر مي شود. نگهداري كودك در يك اتاق مجزا نيز خطر آلوده شدن ساير اعضاي خانواده را كاهش نمي دهد زيرا ويروس معلق در هوا از طريق شكاف هاي در هم عبور كرده و محيط خانه را آلوده مي سازد.
احتمال آلوده شدن ساير اعضاي خانواده حتي در صورتي كه كودك بيمار در اتاق ديگري باشد، 90 درصد خواهد بود.
علايم بيماري چگونه است؟
۱۰ تا 14 روز پس از ورود ويروس به بدن علايم بيماري شروع مي شود. مهمترين علامت بيماري ضايعات پوستي است كه ابتدا روي تنه و صورت بروز مي كند و سپس همه بدن را درگير مي كند. اين ضايعات در ابتدا برجستگي هاي قرمزرنگي هستند كه در نهايت تبديل به تاول هاي آبدار كوچكي مي شوند كه به تدريج بزرگ شده و سپس تغييررنگ داده، قهوه اي رنگ مي شوند و در نهايت در صورت عدم دستكاري از بين مي روند. شدت و تعداد ضايعات پوستي از فردي به فرد ديگر متفاوت است. هرچه سن افراد بالاتر مي رود، شدت ضايعات بيشتر مي شود. به همين دليل بچه هاي كم سن و سال ضايعات كمتري از بزرگترها خواهند داشت. از ديگر علايم بيماري تب پايين، بي حالي و بي اشتهايي است كه براي 3 تا 5 روز ادامه مي يابد. نكته قابل توجه در مورد آبله مرغان اين است كه اين بيماري از 2 روز پيش از پيدا شدن تاول ها تا 5 روز پس از آن، قابليت سرايت دارد. بنابراين دوره انتشار اين بيماري توسط يك كودك آلوده حدود 7 روز است.
ذكر يك نكته در اينجا ضروري است و آن اينكه پس از بهبود آبله مرغان دربعضي افراد ويروس در بدن باقي مي ماند، اما دستگاه ايمني آن را سركوب مي كند و اجازه فعاليت مجدد به ويروس نمي دهد، ولي با اين حال ويروس زنده باقي مي ماند. حال اگر در سنين بالاتر بنا بر هر دليلي سيستم ايمني ضعيف شود، ويروس مجددا شروع به فعاليت مي كند و اين بار بسيار قوي تر از دفعه قبل، بيماري زونا را پديد مي آورد. در اين نوع بيماري ويروس از طريق اعصاب به پوست مراجعت كرده و باعث ايجاد تاول هايي مشابه آبله مرغان در يك قسمت محدود در پوست مي شود. با اين تفاوت كه اين بار آن قسمت از پوست كه درگير تاول شده، دچار درد بسيار شديدي مي شود كه بيمار به شدت از آن شكايت مي كند. اما باز هم برگرديم به آبله مرغان!
چه بكنيم؟
* بهترين راه پيشگيري دور كردن افراد از محيط آلوده به ويروس و عفونت هاي بيماري است. بيمار را تا حد امكان خنك نگه داريد تا خارش تاول ها كم شود. گرما و تعريق باعث بروز خارش مي شوند.
* حمام روزانه را فراموش نكنيد. كودك را هر روز به حمام ببريد. با آب ولرم كاملا او را بشوييد. مواظب باشيد كه تاول ها پاره نشوند. خيلي آرام و ملايم با شامپوهاي بدن، پوست همه جاي وي را كاملا بشوييد.
* ترجيحا به جاي استفاده از لوسيون هاي خشك كننده از پانسمان هاي مرطوب استفاده كنيد تا كودك نتواند تاول ها را بخاراند.
* با مراجعه به پزشك متخصص از وي پمادهاي ضد خارش بگيريد و پس از حمام كردن كودك، روي تاول ها را با اين پمادها كاملا بپوشانيد تا خارش تاول ها كمتر شوند.
* ناخن هاي كودك را به دقت كوتاه نگه داريد تا احتمال عفوني شدن تاول ها وجود نداشته باشد.
* از چشمان كودكان مواظبت كنيد. اگر وي تاول روي پوست خود را بتركاند و با همان دست چشمانش را بمالد، عفونت ويروسي به چشمانش منتقل مي شود كه در اين صورت عواقب خطرناكي در انتظار چشمان كودكتان خواهد بود.
* هرگز در بچه ها جهت تسكين علايم از آسپرين استفاده نكنيد.
* و در آخر، تغذيه كودك را به دقت زير نظر داشته باشيد. او در اين روزها به شدت بي اشتها خواهد شد و در صورت عدم توجه به تغذيه كودك، ضعف شديدي به وي رو خواهد آورد كه باعث شديدتر شدن بيماري خواهد شد.