گروه دانش و فناوري ـ مريم جعفراقدمي: رنگ بال پروانه ها هميشه شگفت انگيز است، به خصوص پروانه هاي آفريقايي كه بال هاي درخشاني دارند و اخيرا معلوم شده نورافشاني آن ها شبيه ساز و كار ديودهاي نوري است.
پروانه هاي دم چلچله اي كه در آفريقاي شرقي و مركزي زندگي مي كنند روي بالشان لكه هاي آبي دارند كه از پولك هاي درخشان تشكيل شده اند. اين پولك ها نور را به سادگي منعكس نمي كنند، بلكه خودشان نوراني هستند. دو فيزيكدان از دانشگاه اكستر با نام هاي دوكوسيك و هوپر راز درخشش اين پروانه ها را كشف كرده اند.
ساختار خاص پولك هاي بال پروانه، نور تابيده شده را به نحوي تشديد مي كند كه به نظر مي رسد بال ها خودشان نورافشاني مي كنند. اين ظاهر درخشان به دليل هدايت نور به يك جهت خاص است.
اين دو فيزيكدان كه بر روي پديده هاي نوري كار مي كردند با خواندن توصيفي از اين پروانه ها در يك كتاب، فكر كردند كه اين موجودات ارزش مطالعه بيشتر را دارند.
معادل فيزيكي اين پديده، كريستال هاي نوري هستند. يك كريستال نوري با رديفي از حفره پر شده است كه آن را در مقابل طول موج هاي خاصي از نور نفــوذنــاپـذير مي كند. چنين كريستالي مي تواند پرتوهاي نور را در آن طول موج ها كنترل كند. براي مثال در شرايطي مي تواند مانند فيبر نوري عمل كند، زيرا نور نمي تواند از ديواره هاي كريستال عبور كند. همچنين مي توان آن را براي هدايت نور در يك جهت معين به كار برد. از اين تكنولوژي براي ساخت ديودهاي پر نور استفاده مي شود. دانشمندان كريستال هاي نوري را به زحمت و با كنار هم چيدن تسبيح مانند رديف هاي منظمي از اجسام ميكروسكوپي مي سازند. اما طبيعت نشان داده است كه راه آسان تري هم براي اين كار وجود دارد.
پروانه دم چلچله اي از نور آبي در بال هاي خود براي علامت دادن به همنوعان خود استفاده مي كند. پولك هاي بال آن ها كه با رنگدانه هاي طبيعي اشباع شده است، قسمت آبي نور خورشيد را جذب كرده و آن را با شكلي درخشان و با طول موج بلندتري تابش مي كند.
اين مربوط به بخش آبي و سبز آبي طيف نوري است. سيستم بينايي پروانه ها با اين رنگ ها سازگار است.
در زير ميكروسكوپ، پولك هاي بال اين پروانه، ظاهري اسفنجي شكل دارد و سراسر آن با حفره هاي استوانه اي شكل سوراخ سوراخ شده است. اين دو فيزيكدان محاسبه كرده اند اين ساختار كه شبيه كريستال نوري است، نور را درست به همان رنگ رنگدانه هاي طبيعي تابش مي كند، ساختار سوراخ سوراخ نور تابش شده را جهت دار مي كند و از جذب شدن آن در بال جلوگيري مي كند.
رنگارنگي سنگ اُپال درست مثل درخشش آبي بال پروانه ها، از يك پديده واحد مي آيند.
اين كشف پژوهشگران را خوشحال كرده است، زيرا فهميده اند در يك كريستال نوري حتي اگر حفره ها كاملا منظم چيده نشده باشند، كار خود را انجام مي دهد. با استفاده از اين الگو ساخت كريستال هاي نوري بسيار آسان تر از قبل خواهد شد.
منبع: Nature.com

گروه دانش و فناوري ـ زهرا بخشي: شروع همه طوفان هاي آتلانتيك، كوچك و بزرگ، يك جور است. اين طوفان ها همه از يك بي نظمي و اغتشاش جوي آغاز مي شوند. اين بي نظمي ها و اغتشاش ها كه امواج گرمسيري نام دارند به سمت مغرب حركت كرده و در جايي كه شرايط لازم برايشان فراهم شود بزرگ و بزرگ تر شده و شروع به چرخيدن مي كنند. بعضي از آن ها در ابتدا تبديل به توده هاي كم فشار گرمسيري (استوايي)، سپس تبديل به طوفان هاي گرمسيري و نهايتا تبديل به طوفان هاي شديد مي شوند.
لمبريگس، يكي از محققان آزمايشگاه پيشرانه موشكي مي گويد: ما هنوز چگونگي تشكيل اين طوفان هاي شديد را نمي دانيم. در سال تعداد زيادي از اين جريان ها از سواحل آفريقا به اطراف فرستاده مي شوند ولي اغلب آن ها تبديل به طوفان نمي شوند. لمبريگس كه دانشمند متخصص امواج كوتاه ناسا است، مي گويد: فهميدن چگونگي شكل گيري اين طوفان هاي شديد به ما امكان جلوگيري از توسعه آن ها و شناخت مقصد آن ها را خواهد داد.
در تابستاني كه گذشت، لمبريگس و گروهي از محققان ناسا براي مطالعه وسيع تر بر روي چگونگي شكل گيري اين طوفان ها و براي آزمايش آخرين تكنولوژي هاي ساخته شده درپيش بيني وضع هوا به كاستاريكا رفتند. لمبريگس دستگاه جديدي را كه در آزمايشگاه پيشرانه موشكي ساخته شده بود را نيز به همراه داشت. اين دستگاه از امواج كوتاه الكترومغناطيسي براي اندازه گيري سه بعدي، حرارت، بخار و انجماد هوا در اتمسفر استفاده مي كند. اين دستگاه توانايي ديدن ابرهاي دروني طوفان ها را دارد. اين دستگاه نمونه اي از نخستين دستگاه هايي است كه در آينده به عنوان ماهواره هاي هواشناسي به هوا پرتاب خواهد شد.
لمبريگس مي گويد: يك موج گرمسيري براي تبديل شدن به يك طوفان احتياج به يك دگرگوني يا جابه جايي شديد دارد، طوفان مانند يك ديگ بخار كار مي كند، رطوبت را مي گيرد و آن را به اطراف پرتاب مي كند، آب بخار شده تبديل به باران مي شود، اين تغيير و مايع شدن ادامه پيدا مي كند و انرژي اي توليد مي كند كه موتور دستگاه را به كار مي اندازد. دستگاه چگونگي توزيع و پراكندگي حرارت و بخار آب را درون طوفان ها اندازه گيري مي كند و ما مي توانيم به اين وسيله مراحل و قدرت دروني طوفان را اندازه بگيريم.
محققان، كاستاريكا را به خاطر شرايط جغرافيايي مناسبش انتخاب كرده و آن را محدوده ابرهاي استوايي ناميده اند. لمبريگس مي گويد: اين احتمال وجود دارد كه امواج استوايي آتلانتيك، دگرگوني لازم براي طوفان شدن را در گذر از كاستاريكا به دست مي آورند. ما بر اين باوريم كه مبدأ تشكيل طوفان هاي اقيانوس آرام شرقي نيز همين امواج استوايي باشند.
او مي گويد: امواج اقيانوس آتلانتيك معمولا هنگامي كه هنوز روي آب هاي آزاد هستند تبديل به طوفان مي شوند، طوفان هاي اقيانوس آرام نيز در آفريقا شروع مي شوند اما امواج اقيانوس آرام تا قبل از گذر از آمريكاي مركزي و اقيانوس آرام تبديل به طوفان نمي شوند. تحقيقات به ما نشان داده اند كه پرواز درون يك طوفان تازه شكل گرفته در آمريكاي مركزي آسان تر خواهد بود و در آن جا دسترسي به هر دو طوفان هاي آتلانتيكي آغاز شده در خليج مكزيك و طوفان هاي اقيانوس آرام آسانتر خواهد بود.
اين گروه شش دستگاه هواشناسي را در يك هواپيماي 2ـU ناسا كه در جنگ سرد كاربرد جاسوسي داشته قرار دادند. برنامه ريزي اين گروه طوري بوده كه پرواز هايشان همزمان با پروازهاي ماهواره هاي اتمسفري ناسا باشد تا بتوانند از اين طريق بيشترين اطلاعات را به دست آورند. از مقايسه اطلاعات به دست آمده توسط اين ابزار هواشناسي جديد با اطلاعات ثبت شده توسط ماهواره هاي هوايي، دانشمندان به اين نتيجه رسيده اند كه اندازه گيري هاي ماهواره ها قابل اطمينان هستند.
اوايل جولاي امسال لمبريگس و همكارانش اين دستگاه۵۰ كيلوگرمي را روي بال هاي هواپيماي ER-2 نصب كرده و منتظر نتايج حاصله ماندند. اين پرواز دومين بود؛ اولين پرواز در سال 2001 انجام شد. براي دومين بار هواپيما در سال 2005، درون طوفان دنيس كه به طور غيرمعمولي در حوالي منطقه آزمايشي در حال شكل گيري بود به پرواز در آمد. لمبريگس و همكارانش در 5 روز،
۳ بار به داخل طوفان دنيس پرواز كرده اند و چگونگي تبديل آن از يك موج ساده به يك طوفان بزرگ را مشاهده كرده اند.
لمبريگس مي گويد: پرواز درون اين طوفان هاي شديد بسيار دشوار است. هواپيماي نيروي هوايي روزانه دوبار به داخل اين طوفان ها مي رفت تا سرعت باد را در آن جا اندازه بگيرد. او مي گويد: بيشتر ماهواره ها فقط توانايي عكس گرفتن از قسمت بالايي طوفان ها را دارند و تعداد كمي از آن ها مي توانند يك نظر اجمالي از ابرهاي دروني طوفان را به ما دهند، اما با توجه به اين كه ما دستگاه را روي بال هاي همان فضاپيما كار گذاشته ايم، مي توانيم از بالا به درون طوفان نگاه كنيم و چگونگي شكل گيري آن را ببينيم.
در اين روش محققان نه تنها توانستند چگونگي شكل گيري طوفان دنيس را ببينند، بلكه توانستند لحظه اي را كه يك موج شروع به چرخيدن مي كند را نيز مشاهده كنند. لمبريگس در اين باره مي گويد: ما موجي را مشاهده كرديم كه تبديل به بادهاي چرخان شده و سپس تبديل به يك طوفان شديد شد، اما پس از مدتي به يك باره فرو خوابيد. پس از مطالعه اطلاعات كسب شده پاسخ بسياري از سؤال هايمان را در مورد زمان و چگونگي تشكيل اين طوفان ها گرفته ايم. اما مشكل در اين است كه ما تا قبل از شكل گيري اين طوفان ها و تبديل آن ها به يك غول بزرگ، نمي توانيم چگونگي شكل گيري آن ها را ببينيم.
منبع:JPL.nasa.gov

گروه دانش و فناوري: دبير انجمن روان پزشكان ايران نسبت به گسترش و شيوع داروهاي محرك و قرص هاي اكس و نيز مواد مخدري همچون شيشه و كوكائين در ميان نوجوانان و جوانان هشدار داد. دكتر پرويز مظاهري كه در آستانه برپايي همايش ساليانه انجمن علمي روان پزشكان ايران كه اول تا سوم آذر ماه امسال در تهران برگزار مي شود، سخن مي گفت، با اعلام اين خبر افزود: متأسفانه دسترسي سهل به اين مواد و بي توجهي خانواده ها يكي از مهم ترين علل شيوع اين اعتياد است. وي با اشاره به اين كه قرص هاي اكستازي جزو داروهاي محرك از گروه آمفتامين هاست، تصريح كرد: روان پزشكان اين داروها را در بيماري كه به ADHA معروف است، براي كودكان بيش فعال تجويز مي كنند. در تمام دنيا اين دارو تنها با نسخه روان پزشكان تجويز مي شود كه با كمال تأسف شاهد ورود غيرقانوني آن به بازارهاي داخل كشور هستيم. داروهاي محرك كه از سوي جوانان براي گرفتن نيرو و سرخوشي استفاده مي شود، به عنوان ماده  مخدر از سوي جوانان شناخته نمي شود كه با توجه به عواقب و پيامدهاي منفي اين داروها، خانواده ها و مسؤولان انتظامي به شدت نگران رشد و شيوع اين داروها و مواد در جامعه هستند.
نكته جالب در مورد داروهاي محرك، عملكرد متفاوت آن در كودكان و نوجوانان است. در صورت مصرف اين دارو، كودكان بيش فعال به آرامش مي رسند، اما همين دارو در نوجوانان سبب بي خوابي، بي قراري، پرخاشگري و... مي شود.
دكتر مظاهري گفت: يكي از محورهاي كنگره امسال انجمن روان پزشكان ايران، آشنايي پزشكان متخصص با داروهاي جديد در زمينه درمان بيماري هاي رواني است. همچنين در زمينه روان پزشكي رابط و جنبه هاي رواني بيماري هاي قلبي، كليوي، پوستي و روماتولوژي، مطالب جديدي ارائه خواهد شد. همچنين موضوع اعتياد به عنوان يكي از كارگاه هاي آموزشي در اين همايش ارائه خواهد شد.
گفتني است، همايش ساليانه انجمن علمي روان پزشكان ايران، با هدف ارائه جديدترين يافته هاي اين رشته و با حضور متخصصان روان پزشكي و نيز متخصصان ساير رشته هاي پزشكي اول تا سوم آذر ماه امسال در بيمارستان ميلاد تهران برپا مي شود.

آيا ممكن است امواج صوت سريع تر از نور حركت كنند؟ به گفته جوئل مابلي (فيزيكداني از دانشگاه مي سي سي پي در ايالات متحده) بله. مابلي با شبيه سازي نشان داده تپ هاي فراصوتي كه وارد آبي شوند كه هزاران دانه پلاستيكي ريز دارد، ممكن است با سرعت  هاي فرانوري حركت كنند. امواجي كه در محيط هاي پاشنده حركت مي كنند را با يك سرعت فاز و يك سرعت گروه توصيف مي كنند. سرعت فاز، سرعت حركت موجي با يك تك طول موج است و مقدار آن براي امواج صوت در آب، نوعا حدود 5/1 كيلومتر بر ثانيه است. اما تپ هاي نور يا صوت شامل گستره اي از طول موج هايند كه هر يك با سرعت خاصي حركت مي كند: سرعت گروه، سرعت حركت خود تپ است. طي سال هاي اخير، به طور تجربي نشان داده اند در وضعيت هاي خاصي ممكن است سرعت گروه يك تپ ليزر از سرعت نور در خلأ (300 ميليو ن متر بر ثانيه) بيشتر شود. اما در اين آزمايش ها نسبيت خاص نقض نمي شود، چون اطلاعات، ماده، يا انرژي با سرعت بيش از سرعت نور منتشر نمي شود.
مابلي حساب كرده است اگر تپي از امواج پربسامد صوت را درون اطاقك كوچكي بفرستيم كه حدود 8 ميلي متر آب و 400 هزار كره پلاستيكي ريز دارد، سرعت گروه اين تپ را مي شود تا پنج مرتبه بزرگي زياد كرد. اين يعني ممكن است سرعت گروه از سرعت نور در خلأ بيشتر شود. اين كره ها قطرشان حدود 1/0 ميلي متر است و حدود 5 درصد حجم مخلوط آب دانه را تشكيل مي دهند.
افزايش سرعت ناشي از پاشندگي است: پديده اي كه باعث مي شود سرعت فاز طول موج هاي مختلف با هم فرق كند. تپي كه وارد اين مخلوط مي شود شديدا پاشيده مي شود، يعني طول موج هاي مختلف سازنده تپ، با سرعت هاي بسيار متفاوتي حركت مي كنند. اين شكل تپ را تغيير مي دهد و ممكن است باعث شود خود تپ سريع تر از نور حركت كند. اما اين پاشندگي شدت تپ ها را هم به طور چشمگيري كم مي كند. مابلي به فيزيكس وب گفت: مدت ها است مي دانند چنين سرعت هايي براي امواج صوت بايد ممكن باشد. كار من نشان مي دهد با سيستمي خاص و بسيار ساده مي شود به چنين سرعت هايي رسيد و وضعيت هاي كرانه اي لازم نيست.
مابلي دارد آزمايش هايي طراحي مي كند كه سرعت هاي فرانوري را در مركز ملي آكوستيك فيزيكي مشاهده كند. چالش اصلي افزايش نسبت سيگنال به نويز است، چنان كه آشكار كردن تپ ها (كه پاشندگي شدت شان را به طور چشمگيري كم كرده) ممكن باشد.
منبع: staf f.alzahra.ac.ir/mamwad

گروه دانش و فناوري ـ زهرا بخشي: محققان ناسا اعلام كرده اند در گذشته هاي دور در درياهاي زمين گوگرد فراواني وجود داشته و اين گوگرد مانع زندگي گسترده حيواناتي مانند ماهي ها و پستانداران بوده است. گروهي از دانشمندان ام آي تي به همراه همكارانشان از استراليا و بريتانيا، فسيل هاي 6/1 ميليارد سالي رنگيزهاي فتوسنتزي مك آرتور بيسين واقع در شمال استراليا را مورد بررسي قرار داده اند. طي اين پژوهش، آن ها باكتري هاي فتوسنتزي را يافته اند كه براي زندگي احتياج زيادي به گوگرد و نور خورشيد داشته اند. اين باكتري ها به علت رنگيزهايشان معروف به باكتري هاي سولفوري بنفش و سبز هستند. اين ميكروب هاي تك سلولي فقط در محيط هاي غني از گوگرد و نور خورشيد مي توانند زندگي كنند. محققان همچنين مقدار كمي جلبك و اكسيژن در اين فسيل ها يافته اند كه باكتري هاي بنفش رنگ را توليد مي كنند. دانشمندان بر اين باورند كه علت نايابي نسبي اين موجودات زنده، سمي بودن آن ها با گوگرد است. دكتر كارل پيچر، دانشمند و زيست شناس مي گويد: اين تحقيق نشان مي دهد كه درياهاي زمين تا چندي پيش محيط هاي ناسازگاري براي زندگي حيوانات و گياهان بوده اند، و اين احتمالا تأثير زيادي در شكل گيري دنياي مدرن امروز داشته  است.
راجر سامونز، پروفسور زمين شناسي ام آي تي مي گويد: كشف رنگيزهاي فسيل شده باكتري هاي سولفوربنفش بسيار جديد و تصادفي بوده است، زيرا اين باكتري ها براي زندگي، نياز فراواني به حرارت خورشيد و منبع وسيعي از گوگرد دارند و دسترسي به آن ها اصلا آسان نبوده است. گوگرد لازم براي اين موجودات، احتمالا از احياي سولفات منتقل شده به دريا از طريق صخره هاي در معرض هوا، توسط نوعي باكتري توليد مي شده است.
جاچن بروكس، عضو اين گروه تحقيقاتي مي گويد: فسيل هاي صخره هاي مك آرتور بيسين طي ميليون ها سال و در منطقه وسيعي به جا مانده اند، بنابراين احتمال تشكيل آن ها زير درياها بسيار زياد است. اين نتيجه نشان مي دهد كه در درياها مقدار زيادي سولفيد هيدروژن وجود داشته و اين براي موجودات زنده بسيار خطرناك بوده است. در واقع در هفت هشتم تاريخ 5/4 ميليارد سالي زمين، مقدار كمي اكسيژن براي زندگي موجودات زيردريايي اكسيژن زي وجود داشته است.
اين تحقيق ادامه تلاش ناسا و مؤسسات ديگر در شناخت تاريخ اخير زمين بوده است و در آزمايشگاه ساموتر انجام شده است و اعضاي اين گروه جاچن بروكس از دانشگاه بين المللي استراليا، گوردون  لاو از ام آي تي، استفن بُدِن از دانشگاه بردين اسكاتلند، گراهام لوگان از دانشگاه زمين شناسي استراليا و اندرو نال از دانشگاه  هاروارد بوده اند.
منبع: SpaceFlightNow.com

گروه دانش و فناوري ـ عليرضا سزاوار: با استفاده از نانوتكنولوژي مي توان وزن وسايل نقليه را تا ده برابر كاهش داده و كارايي آن را تا پنجاه درصد افزايش داد. اين دانش هم اكنون در صنعت خودروسازي كاربرد پيدا كرده است و از آن در ساخت بدنه هاي سبك تر و مقاوم تر و نيز قطعات موتور با عمر چند برابر و كاهش مصرف سوخت و ساخت باتري با انرژي هاي بالاتر و غيره استفاده مي نمايند. از ديگر كاربردهاي اين تكنولوژي مي توان به ساخت حسگر چندمنظوره براي كنترل فرايندهاي مختلف در خودرو و توليد اگزوزهاي جديد براي كاهش آلودگي و همچنين خصوصيات خودپاك كنندگي براي استفاده شيشه ها و آينه هاي خودرو اشاره كرد. براي مثال دسته هاي كم قطر نانولوله هاي تك لايه كربني براي توليد بدنه و قسمت هاي مهم در آزمايشات انجام شده يك صد برابر استحكام بيشتري نسبت به فولاد داشته اند. در صنعت رنگ خودرو نيز باعث كاهش مصرف آن و افزايش چشمگير كيفيت آن مي شوند؛ به اين ترتيب كه قطرات رنگ و قسمت هايي كه قرار است رنگ بشوند باردار شده تا جاذبه الكتريكي بين آن ها افزايش يافته و رنگ به بهترين وجه جذب خودرو  شود. با استفاده از اين دانش مي توان قيمت خودرو را با وجود كيفيت بالاي آن كاهش داد.
منبع: asiaNews.com

ايرنا: تصور اين كه كاربران اينترنتي براي اتصال به شبكه اينترنت از لوله هاي گاز منزل استفاده كنند تا حد زيادي عجيب است. اما محققان يك شركت آمريكايي در حال طراحي و ساخت روشي براي استفاده از سيگنال هاي بي سيم فراپهن باند، جهت انتقال داده ها از طريق لوله هاي گاز طبيعي هستند. فناوري جديد اين شركت امكان دسترسي به اينترنت با سرعت 100 مگابيت بر ثانيه را براي كاربران فراهم مي كند. با چنين سرعتي كاربران امكان دريافت فايل هاي صوتي و ويديويي را در زمان كوتاه خواهند داشت. اين شركت آمريكايي از انتقال دهنده ها و گيرنده هاي راديويي فراپهن باند براي ارسال سيگنال هاي بي سيم از طريق لوله ها در هنگام جريان گاز استفاده مي كند. فراپهن باند يك فناوري ارتباطي در حال توسعه است كه داده هاي شبكه اي را با سرعت بالايي ارسال مي كند. در صورتي كه اين فناوري عملي شود و اينترنت پرسرعت از طريق لوله هاي گاز براي كاربران به وجود آيد، مي توان منتظر تحولات اساسي در بازار اينترنت بود.

گروه دانش و فناوري: ايران رباتيك سايتي است كه توسط گروه طراحان ايران با هدف آشنايي همگان با مباحث الكترونيك و رباتيك راه  اندازي شده است و داراي بخش ها، مباحث و امتيازات مختلف است. عضويت در اين سايت رايگان است. بخش ها و ويژگي هاي سايت به شرح زيراند:
۱ ـ بخش مقالات: اين بخش شامل مقالات مختلف راجع به الكترونيك، ميكروكنترلر و ربات هاي مسيرياب است كه بهترين و مهم ترين ويژگي آن به روز شدن بخش توسط اعضا است. همفكري و همكاري در مباحث گروهي اعضا از نتايج مثبت اين بخش است. 2 ـ بخش لينك و دانلود: در اين بخش آدرس هايي معرفي شده است كه به منابع آموزشي و يا فايل هاي لازم براي انجام كارهاي مربوط به الكترونيك و رباتيك دسترسي دارند. 3 ـ خبرنامه: خبرنامه براي اعضاي سايت ارسال مي شود و شامل جديدترين اخبار سايت در زمينه  هاي رباتيك، الكترونيك، مسابقات جاري و... است كه در اسرع وقت به اطلاع كاربران سايت مي رسد. 4 ـ بخش انجمن سايت: كاربران مي توانند پس از عضويت در سايت، در انجمن نيز فعاليت كنند. انجمن ها، محلي هستند كه به طور مجازي، اعضا پيرامون مسائلي، سؤالات و يا مباحث خود را مطرح مي سازند تا توسط مديريت سايت و يا ساير اعضا به آن ها پاسخ داده شود.
منبع: IranRobatic.com