سه شنبه ۲۹ آذر ۱۳۸۴ - سال سيزدهم - شماره ۳۸۷۹ - Dec 20, 2005
كشف منبع جديدي از تابش هاي راديويي در آسمان
معماي تابش ستاره هاي نوتروني
يك گروه بين المللي ستاره هايي نوتروني يافته اند كه تابش آنها تنها كسري از ثانيه طول مي كشند و از قوي ترين منابع امواج راديويي در آسمان محسوب مي شود، حتي قوي تر از خورشيد
ستاره هاي نوتروني هسته هاي ستارگان مرده اند كه به عنوان ابر نواختر منفجر شده اند، جرم آنها به اندازه خورشيد و اندازه آنها در حدود ۲۰ كيلومتر (با چگالي فوق العاده بالا) است و ميدان مغناطيسي بسيار قوي در اطراف اين ستارگان وجود دارد
نجوم- سهند پيرباديان: ستارگان نوتروني ، نوعي از ستارگان هستند كه از باقي مانده انفجار ستارگان بسيار پرجرم، انفجارهاي ابر نواختري، به وجود مي آيند. ساختار مولكولي اين نوع ستاره ها با مواد عادي متفاوت است. به دليل فشار بسيار زياد درون ستاره تمام ذرات آن به نوترون تبديل مي شوند. به همين دليل به آن «ستاره نوتروني» مي گويند. ستارگان نوتروني ميدان مغناطيسي بسيار شديد دارند كه بر اثر چگالي بسيار زياد ماده ايجاد شده و همچنين نسبتاً سريع به دور خود دوران مي كنند، براي همين امواج الكترومغناطيسي در طول موج راديويي از خود تابش مي كنند. اما در موارد تازه كشف شده ، اين تابش ها آنقدر شديد و در چنان زمان كوتاهي صورت مي گيرند كه به آنها لفظ «تابش انفجاري» را نسبت داده اند. كشف اخير ، دانشمندان را بر آن داشته است تا دليل وجود اين تابش هاي شديد راديويي و از آن مهمتر، مكان ستاره هاي نشر كننده آنها را در سير تكاملي ستاره نوتروني مشخص كنند. رابرت دانكن از دانشگاه تگزاس در آستين، يكي از نظريه پردازان اصلي ستارگان نوتروني مي گويد : «در حال حاضر جواب ها كاملا نامعلوم است.»
اين ستارگان نوتروني كه امواج راديويي را به صورت انفجاري تابش مي كنند، توسط گروهي بين المللي به سرپرستي مورا مك لاگلن از دانشگاه منچستر كشف شده اند. اين گروه به بررسي اطلاعات بدست آمده از سال ۱۹۹۸ تا ۲۰۰۲ ، توسط تلسكوپ راديويي ۶۴ متري پاركز در استراليا پرداخته و به دنبال تپ اختر ها و ستارگان نوتروني بوده اند كه در هنگام دوران به صورت تناوبي امواج راديويي كاملا عادي از خود منتشر مي سازند. علاوه بر تپ اخترهاي كشف شده، كامپيوتر اين گروه، ۱۱ منبع تابش انفجاري راديويي را كه در نزديكي صفحه كهكشان قرار داشته اند كشف كرده است. اين گروه سه سال بعد را ، به اندازه گيري مختصات سماوي ، اندازه گيري خواص اين ستارگان و تاييد اين كشف پرداخته اند. اين اجرام به طور ميانگين در طول يك روز ، تنها ۱/۰ تا ۱ ثانيه قابل مشاهده هستند(در طول موج راديويي) و به همين دليل در گذشته مشاهده نشده بودند. اين تابش ها ي انفجاري بين ۲ تا ۳۰۰ ميلي ثانيه(يك هزارم ثانيه) طول مي كشند و فاصله بين اين تابش ها ۴ دقيقه تا ۳ ساعت است. اين گروه براي ۱۰مورد از ۱۱ منبع، دوره تناوبي بين ۴/۰ تا ۷ ثانيه يافته اند، به همين خاطر به نظر مي رسد ( اما ثابت نشده است) كه اين انفجارهاي راديويي به خاطر دوران ستارگان نوتروني باشد. مك لاگلن كه تيم او اين اجرام را    ت(Rotating Radio Transient) RRAT نام گذاري كرده اند ، مي گويد : «تا آنجا كه ما مي دانيم هيچ جسم ديگري وجود ندارد كه بتواند با اين سرعت دوران كرده و در عين حال چنين انرژي تابشي را توليد كند.» در هنگام وقوع اين تابش هاي انفجاري ، RRATها ، بعد از تپنده سحابي خرچنگ و تپنده ديگري به نام B1937+21 ، روشن ترين منابع راديويي هستند كه تا به حال ديده شده اند. با توجه به كوتاه بودن آن ، اين منابع احتمالا امواج راديويي را در پرتوهاي باريك و از مناطق كوچكي از سطح و يا مغناطيس كره (مگنتوسفر) يك ستاره نوتروني تابش مي كنند. ولي دليل دقيق اين انفجار ها هنوز نامعلوم است.
مك لاگلن و همكارانش وجود ۴۰۰۰۰۰ RRAT را در كهكشان راه شيري تخمين مي زنند كه اين تعداد ۴ برابر تعداد كل تپنده هاي راديويي شناخته شده است. وجود تعداد زياد RRAT ها مي تواند اين معماي قديمي را حل كند كه چرا تعداد نسبتاً كمي از ابر اختر ها باقي مانده اي به شكل ستاره نوتروني به جاي مي گذارند.
جوزف لازيو (از آزمايشگاه تحقيقات نيروي دريايي آمريكا) كه يك منبع تابش راديويي را در نزديكي مركز كهكشان در اوايل سال ۲۰۰۵كشف كرده است ، مي گويد: «مي توان به جرأت اذعان كرد كه آسمان راديويي ما هنوز ناشناخته است.»

يادآور جنبش هنر مدرن
010566.jpg
گروه دانش و فناوري- مهدي صارمي فر: اگر دوستدار هنر و نقاشي باشيد، حتماً در اواخر تابستان گذشته از حوزه هنرهاي معاصر ديدن كرده ايد و با نقاشي هايي شبيه آنچه كه در اين شكل مي بينيد، مواجه شده ايد. اما اين نقاشي نه تنها اثر يك استاد نقاشي ژانر كوبيسم نيست، بلكه حتي يك كودك خردسال هم آن را نكشيده است. پوپو، شامپانزه ماده بالغ مؤسسه تحقيقاتي انسان هاي اوليه (PRI) در دانشگاه كيوتو ژاپن، خالق اين اثر است. او به همراه ۳ همكارش واشو (شامپانزه)، كانزي (اوران گوتان) و كوكو (گوريل) در كنفرانسي در دانشگاه اوزاكا در باره هنر ميمون ها، آثار خود را به نمايش گذاشتند.
ماسايوكي تاناكا و شاگردانش در مؤسسه PRI بر روي مهارت هاي ديواري و تصويري شامپانزه ها كار مي كنند. مهارت كشيدن خط و تشخيص رنگ ها و كنار هم قرار دادن آنها، موضوع پژوهش آنهاست. آنها فهميدند كه نوزاد انسان در ۱۸ ماهگي مهارت هايي را به دست مي آورد كه اين ميمون ها در سه و نيم سالگي به آن مي رسند؛ يعني دو سال ديرتر. اين مهارت ها شامل نقاشي هاي خيلي ساده و تك رنگ هستند. آنها فهميدند كه ميمون ها قبل از ۲۰ ماهگي اصلاً نمي توانند كوچكترين آموزشي در اين زمينه ببينند.
تاناكا با استفاده از يك نوت بوك تاچ اسكرين، نقاشي هاي اين ميمون ها را به دست آورده است. استفاده از نوت بوك باعث شده كه او بفهمد كه نحوه حركت دست ميمون ها چه گونه بوده است و نقش هاي اوليه و رنگ هايي كه روي آنها كار شده، چه طور بوده اند. هدف اين پژوهش اين بوده كه بفهمند مغز انسان و شامپانزه و نحوه تفكرشان چه قدر با هم تفاوت دارد.
منبع:NewScientistت
۳ دسامبر ۲۰۰۵

نزديك ترين كوتوله سفيد
پارس اسكاي: هابل جرم نزديك ترين ستاره كوتوله سفيد به زمين را اندازه گرفت. قطر اين ستاره موسوم به سريوس ب تنها ۱۲ هزار كيلومتر يعني تقريباً اندازه زمين است. اما جرم آن ۹۸ درصد خورشيد است. مطالعه سريوس ب به دليل قرار گرفتن تحت الشعاع ستاره بي نهايت درخشان شباهنگ بسيار دشوار بوده است. اما دانشمندان اكنون به كمك تلسكوپ فضايي هابل موفق به مطالعه دقيق اين ستاره شده اند. تيم بين المللي منجمان از طيف نگار تصويربردار هابل براي تحليل نور سريوس ب استفاده كردند. منجمان با اندازه گيري ميزان اعوجاج نور ستاره در اثر ميدان شديد جاذبه اش، جرم آن را محاسبه مي كنند. ميدان جاذبه سريوس ب تقريبا ۳۵۰ هزار بار بزرگتر از ميدان جاذبه زمين است. پروفسور مارتين بارستو از دانشگاه ليستر در بريتانيا كه تيم محققان را سرپرستي مي كند گفت: «حسابي به هيجان آمده ايم، پس از ۱۴۰ سال سردرگمي، بالاخره اطلاعاتي را كه درباره اين ستاره لازم داشتيم به دست آورديم تا ببينيم آيا نظريه ما درباره كوتوله هاي سفيد صحيح است يا خير.»
سريوس ب ابتدا در سال ۱۸۶۲ كشف شد. اما مطالعه دقيق آن به علت تابندگي شديد شعراي يماني، كه درخشان ترين ستاره آسمان شب است، دشوار بود. پروفسور بارستو گفت: «تنها با هابل بود كه بالاخره توانستيم رصدهاي لازم كه به نور شعراي يماني آلوده نباشد را انجام دهيم تا بتوانيم تغيير در طول موج آن را اندازه بگيريم.» تعيين جرم كوتوله هاي سفيد براي درك تكامل ستارگاني مانند خورشيد اهميت دارد. خورشيد نيز در حدود پنج هزار ميليون سال ديگر به يك كوتوله سفيد بدل خواهد شد. كوتوله هاي سفيد ستارگاني هستند كه سوخت آنها براي انجام فوسيون تمام شده و ديگر نمي سوزند. اين ستاره ها كه ديگر قادر به توليد حرارت و فشار بيروني نيستند، زير بار سنگين ميدان جاذبه خود فرو مي ريزند اما تا زماني كه مواد دروني آنها سرد نشده است به تابش ادامه مي دهند.

هايابوسا سه سال ديگر به زمين باز مي گردد
پارس اسكاي: آژانس اكتشافات فضايي ژاپن (جاكسا) كه قرار بود فضاپيماي هايابوسا را در بهار سال ۲۰۰۷ به زمين برگرداند ، تصميم گرفت اين كار را تا سه سال ديگر به تعويق بيندازد . هايابوسا پس از تلاش ناموفق براي نمونه برداري از سيارك ايتوكاوا در اوايل آبان ماه، قرار بود، اواخر بهار سال ۲۰۰۷ميلادي به زمين بازگردانده شود. هايابوسا قرار بود كاوشگر مينروا را به سطح سيارك بفرستد و پس از نمونه برداري از اين سيارك به زمين بازگردد، اما مينروا بعد از جدا شدن از هايابوسا، در فضا گم شد.
به گفته جاكسا از روز جمعه گذشته ارتباط مخابراتي با هايابوسا نيز دچار اختلال شده و اين سازمان در تلاش براي رفع اين اشكال است. جاكسا با توجه به اينكه كار تعمير اين كاوشگر فضايي نياز به زمان زيادي دارد، برنامه بازگرداندن آن به زمين را سه سال به تعويق انداخته است. براي اينكه بازگرداندن هايابوسا به زمين طبق برنامه قبلي انجام شود، بايد در ماه جاري اين كاوشگر بر روي مدار بازگشت قرار مي گرفت. جاكسا پيش بيني كرده است، اگر اشكال فني اين كاوشگر تا اوايل سال ۲۰۰۷ميلادي برطرف شود، اين امكان وجود دارد، كه حتي هايابوسا در سال ۲۰۱۰ميلادي به زمين بازگردانده شود.
اگر اين كاوشگر موفق به نمونه برداري و انتقال به كپسول ويژه به زمين مي شد براي نخستين بار بود كه از يك سيارك نمونه برداري صورت مي گرفت. ضمن اينكه براي اولين بار يك سفينه فضايي ژاپني موفق به فرود بر روي يك جرم سماوي مي شد. اما اين ماموريت با شكست روبرو شد. اما ،باز هم دانشمندان اميدوارند كه فضاپيماي هايابوسا پس از تمرين هايي كه به طور خودكار انجام مي دهد، موقعيت خودش را طوري تنظيم كند كه بتواند در نزديكي خرده سيارك قرار بگيرد و تا پايان ماموريت خود، يعني ۲۵ نوامبر، نمونه برداري هاي كوچكي از اين سيارك انجام دهد. بعد از انجام ماموريت، فضاپيما موتور خود را كه با سوخت يوني كار مي كند آتش كرده و راهي زمين خواهد شد.

اوره از قورباغه ها محافظت مي كند
010563.jpg
گروه دانش و فناوري- زهرا بخشي: ادرار نكردن طي چند ماه موضوع ساده و خنده داري نيست. اما طي مطالعه اي برروي دوزيستان مقاوم شمالي ثابت شده است كه اوره در قورباغه ها باعث مي شود كه اين جانور در زمستان يخ نكرده، خشك نشود و از گرسنگي نميرد.
قورباغه هاي جنگلي رانا كه در مدار شمالي زندگي مي كنند، طي خواب زمستاني يخ نزده و از بين نمي روند.
جان كاستنرو و ريچارد لي محققان دانشگاه ميامي در آكسفورد مي گويند كه به محض نزديك شدن زمستان، اوره به طور فوق العاده اي در اين قورباغه ها زياد مي شود. مقدار اوره در اين حيوان در زمستان تقريباً ۵۰ برابر همين مقدار در تابستان است. اوره معمولاً از طريق ادرار از بدن دفع مي شود،  چرا كه مقدار زياد اوره خطرناك است و باعث پاره شدن و از بين رفتن اجزاي تشكيل دهنده سلول ها مي شود. دكتر كاستنرو مي گويد: «با اين كه اوره باعث پارگي سلول ها مي شود،  اما به نظر مي رسد كه اين ماده در اين جانوران براي از بين بردن و پاره كردن سلول ها كافي نيست. در واقع اين ماده در اين جانوران حكم مرهم را دارد.»
براي اثبات مفيد بودن اوره قورباغه ها در زمستان، محققان خون و بافت هاي اين حيوانات را طي يك دوره سرما مورد مطالعه قرار دادند. در اين تحقيقات ثابت شده است كه اوره از صدمه ديدن بافت ها و سلول ها در اين جانور جلوگيري مي كند.
كاستنرو مي گويد:« اوره در اين حيوانات دقيقاً مانند گلوكز كه باعث جلوگيري از يخ زدن اين حيوانات در زمستان مي شود، عمل مي كند. »
مانند ديگر موادي كه از حيوانات در سرما محافظت مي كنند،  اوره نيز مولكول كوچكي است كه از غشاي سلول عبور مي كند، اما چگونگي كاركرد آن هنوز مشخص نشده است. مطالعات قبلي روي قورباغه هاي جنگلي نشان داده بود كه اوره باعث مي شود كه حيوانات در مناطق خشك،  آب بدن خود را از دست ندهند. بنابراين احتمالاً اوره در قورباغه هاي جنگلي باعث مي شود كه اين حيوانات در سرما يخ نكرده و خشك شوند.
مطالعات كاسترو و ريچارد لي نشان داده اند كه اوره عمل متابوليسم را به طور مناسبي كند مي كند. طي مطالعه اي محققان كشف كرده اند كه اوره باعث كند شدن فعاليت جگر و بافت هاي ماهيچه اي مي شود، اما در عملكرد قسمت هاي مهمي مانند كليه و قلب هيچ دخالتي ندارد. كند شدن عمل متابوليسم باعث حفظ انرژي در بدن مي شود. قورباغه ها علاقه زيادي به كند كردن متابوليسم بدنشان در طي خواب زمستاني دارند. طي تحقيقي ثابت شده است كه اولين كاري كه اين حيوانات پس از بيدار شدن در بهار انجام مي دهند، جفت گيري است. يعني قبل از هر كاري حتي غذاخوردن و انرژي گرفتن دوباره، اين كار را مي كنند و اين نشان مي دهد كه آنها پس از دوران خواب زمستاني هنوز انرژي دارند.
منبع:Nature.com

روش جديد براي انتقال مواد تراريخت
آرش جوانمرد: متخصصان مهندسي ژنتيك در دانشگاه كيوتو موفق شدند به طور مستقيم با استفاده از سلول هاي بنيادي آلوده به رترويروس، موش هاي تراريخت ايجاد كنند. بعضي از اين موش هاي تراريخت قادر به توليد مثل طبيعي شدند و ژن انتقال يافته در نتايج جديد نيز رديابي شد. سرپرست گروه تحقيقاتي دكتر تاكاشي شينوهارا، در طي مصاحبه اي توضيح داد كه در اين پروژه با استفاده از روش ريزتزريقي، رترويروس هاي دستكاري شده به داخل لوله هاي اسپرم ساز موش هاي نر نابالغ انتقال يافت و در نتيجه پس از بلوغ اين موش ها توليد اسپرم هاي تراريخت نمودند. بر طبق اظهارات دكتر شينوهارا و همكاران ايشان ۸۵ درصد نرهاي حاصل از باروري طبيعي برخوردار بودند و ۲۶ درصد آن ها پس از جفتگيري با ماده هاي طبيعي صاحب نتاجي با جنيست نر شدند و به طور ميانگين از اين نتاج نر حدود ۳ درصد حاوي ژن تراريخت بودند. در نهايت محققان دست اندركار اين پژوهش ابراز اميدواري كردند كه اين روش درصد موفقيت بيشتري را نسبت به روش هاي پيشين كه ميزان موفقيت انتقال ژن در آن ها كمتر از يك درصد مي باشد، نشان دهد.
منبع: موسسه اطلاع رساني توسعه فناوري زيستي

تأخير در بازسازي لايه اُزن
گروه دانش و فناوري- محمدتقي رسولي: دانشمندان روز گذشته اعلام نمودند كه بازسازي احتمالي لايه اُزن در قطب جنوب با تأخير مواجه خواهد شد و در زمان پيش بيني شده به پايان نخواهد رسيد. محققان دليل اين موضوع را استفاده بيش از حد از يخچال هاي قديمي و سيستم هاي تهويه در ماشين ها در مناطق آمريكا و كانادا دانسته اند.اگر گفته دانشمندان حقيقت داشته باشد، اين بدان معنا است كه شاهد تشعشع امواج ماورا بنفش بيشتر به نقاط مختلف جهان از جمله قطب جنوب و استراليا خواهيم بود كه اين موضوع باعث افزايش سرطان پوست و آب مرواريد چشم در بين مناطق آن نقاط خواهد بود.پس از شناسايي سوراخ لايه اُزن دهه ۱۹۸۰ به صورت آن لاين ماهواره ها و ايستگاه هاي فضايي اقدام به فيلمبرداري از مشكلات لايه اُزن مي نمايند. پيش از اين دانشمندان اعتقاد داشتند كه تا سال ۲۰۴۰ الي ۲۰۵۰ اين لايه بازسازي خواهد شد ولي اكنون و با توجه به وضع موجود اين بازسازي تا سال ۲۰۶۵ به طول خواهد انجاميد.
البته دانشمندان اعتقاد دارند كه تا سال ۲۰۴۰ سوراخ هاي كوچك اُزن بازسازي خواهد شد ولي سوراخ هاي بزرگ تر تا سال ۲۰۶۵ به طول خواهد انجاميد. فاكتورهاي مؤثر بر بازسازي و تشديد خرابي هاي اُزن به حدي متغير بوده كه دانشمندان از اعلام زمان دقيق و نحوه بازسازي اُزن عاجز شده و هر بار پس از اندازه گيري فاكتورهاي مؤثر نظر خود را اعلام مي نمايند. طبيعي است با تغييرات زياد در اين فاكتورها نظرات دانشمندان نيز مرتباً عوض مي شود.
منبع: AP.org

نحوه عملكرد كليدهاي مولكولي
ستاد ويژه توسعه فن آوري نانو: نتايج يك تحقيق نشان مي دهد كه كليدهاي تك مولكولي بسته به جهت ميدان الكتريكي اعمال شده به آنها قادرند به صورت هاي پيش بيني و پايدار از خود عكس العمل نشان دهند در حالي كه برخي از كليدها فقط به صورت هاي خاموش يا روشن شدن به يك ميدان الكتريكي يكسان پاسخ مي دهند.
اين كشف مي تواند در توسعه اجزاي نانومقياس به اندازه مولكول ها يا اتم ها براي استفاده در ساخت كامپيوترها و تجهيزات الكترونيكي به كار روند. كليدهاي مولكولي در صورتي كه راه حل مناسبي براي اتصال الكتريكي آنها پيدا شود مي توانند به عنوان اجزاي الكتريكي كامل عرضه شوند.
اين تحقيق بر روي خانواده اي از مولكول هاي مقاوم و نخ مانند به نام اوليگوفنيلن اتينيلن (OPE) انجام شده است كه دانشمندان توانسته اند با روش هاي خاص ويژگي هاي فيزيكي شيميايي و الكتريكي متنوعي در آنها ايجاد كنند. توانايي كاركرد اين مولكول ها به عنوان كليد با تمايل شديد آنها به خاموش و روشن شدن تصادفي محدود مي شود.محققان براي مطالعه خواص مولكول هاي OPE ابتدا آنها را درون يك بستر برس مانند از مولكول هاي آميدي خودآراي حاوي تك لايه آلكان تيول قرار دادند. يك انتهاي هر يك از اين رشته هاي مولكولي به پايه نازك طلايي برس هاي ميكروسكوپي متصل شدند. مولكول هاي OPE منفرد توسط مولكول هاي آلكان تيول  احاطه شدند كه به وسيله لايه طلا ثابت نگه داشته مي شوند.

دانش فناوري
اجتماعي
اقتصادي
بـورس
حوادث
خارجي
سياسي
داخلي
شهري
علمي فرهنگي
ورزش
صفحه آخر
همشهري ضميمه
همشهري ايرانشهر
|  اجتماعي   |   اقتصادي   |   دانش فناوري   |   بـورس   |   حوادث   |   خارجي   |   سياسي   |   داخلي   |  
|  شهري   |   علمي فرهنگي   |   ورزش   |   صفحه آخر   |  
|   صفحه اول   |   آرشيو   |   شناسنامه   |   چاپ صفحه   |