گزارشي از آخرين وضعيت پروژه بازسازي ارگ بم
مالكان هنوز توي كانكس هستند
گروه شهري -آرش نهاوندي : نزديك به 30 درصد از بازسازي و احياي بازار تاريخي بم انجام شده و اميدواريم مرحله جديد ساماندهي و احياي آن را به زودي آغاز كنيم.
اسكندر مختاري، مدير پروژه نجات بخشي ارگ بم ضمن بيان مطلب فوق گفت: برخي از مالكان هنوز مشغول كسب و كار در كانكس ها هستند و ما منتظريم شهرداري و فرمانداري شهر بم زمين مالكان را در اختيار ما بگذارد. در حال حاضر قرار شده اين دو نهاد نسبت به متقاعد كردن مردم و جمع آوري كانكس ها اقدام كنند و زمين بازار را در اختيار ما قرار دهند تا احيا شود.مدير پروژه نجات بخشي ارگ بم گفت: از طرف بنياد مسكن و شهرسازي بازسازي ارگ بم به پروژه واگذار شده است. بنابراين ما بازار را در حد اسكلت و با توجه به نقشه تاريخي آن بازسازي مي كنيم.مختاري تاكيد كرد: مسئولان پروژه نجات بخشي ارگ بم در صورت موافقت مالكان، بازسازي كامل بازار تاريخي اين شهر را به عهده مي گيرند.با اجراي پروژه نجات بخشي تاكنون بخش زيرزميني بازار تاريخي بم احيا شده و به زودي بازسازي كف آن نيز آغاز مي شود.
بازار ارگ بم بعد از ورودي ارگ و در راه اصلي آن واقع شده، اين راه اصلي تا دروازه دوم كشيده شده است، بازار در واقع قسمتي از اين معبر اصلي را تشكيل مي دهد، نماي كلي بازار پيش از وقوع زلزله ناگوار بم، اين گونه بود؛ سقف ها تخريب شده بودند و تنها ستون ها و قوس ها باقي مانده بودند.اما آثاري از مغازه هاي نانوايي، روغن گيري و قفسه هاي خشتي در بازار به جاي مانده بود كه نشان از رونق آن در گذشته داشت.
ارگ بم
بازار تاريخي بم در مجموعه اي عظيم از ساختمان هاي خشتي قرار گرفته كه دور تا دور آن توسط حصاري حصين محصور شده است.زندگي در بم و اطراف آن از 6 هزار سال قبل شكل گرفت و در مكاني كه امروزه ارگ بم ناميده مي شود، متمركز شد.اين شهر به علت قرار گرفتن در مسير يكي از مهمترين راه هاي بين المللي عهد باستان- كه نام راه ادويه بر آن اطلاق مي شده- داراي اهميت استراتژيك مهمي بوده است.اهميت اين مسير و آب و هواي مساعد و سرزمين حاصلخير، لزوم ساخت شهري در اين منطقه را ضروري مي ساخت. همين مسأله سبب ساخت بنايي ارگي بزرگ در شمال شرق شهر بم بر دامنه صخره اي عظيم شد.ارگ بم نمونه كاملي از قرن ها معماري ايران را در خود جاي داده است.اين ارگ كه بزرگترين مجموعه خشتي جهان محسوب مي شود، به شكل قلعه اي باشكوه بر فراز تپه اي به ارتفاع 61 متر بنا شده است.سابقه تاريخي ارگ بم به موجب نوشته هاي تاريخي، از جمله حدود العالم و تاريخ وزيري به دو هزار سال پيش مي رسد.شواهد زيادي از جمله وضعيت پلان مركزي و تعدادي خشت موجود در خانه حاكم و خانه رئيس سربازخانه ادعاي فوق را به اثبات مي رساند. در كل، از مجموع نوشته هاي دوران اسلامي و بررسي هاي مقدماتي معماري و باستان شناسي مي توان نتيجه گرفت كه ارگ قبل از حكومت ساساني و احتمالاً در دوره اشكاني بنا شده و چند حصار و دروازه در اطراف آن وجود داشته است.ارگ بم با اين سابقه طولاني تا حدود 180 سال پيش از اين محل سكونت عده اي از اهالي بم بوده و بعد از نقل مكان مردم به دست فراموشي سپرده شده است.
مجموعه ارگ بم، شامل شهر قديم و قلعه، قريب به 20 هكتار (طول ضلع غربي ارگ 520 و عرض آن 430 متر است) وسعت دارد.اين شهر قديمي از چهار قسمت تشكيل شده و به طور كلي شامل خندق گرداگرد حصار، برج هاي ديده باني، مدخل قديمي، كوچه ها و خانه ها است. از سمت شمال شرقي يك حصار و از طرف جنوب چهار حصار قلعه را دربرمي گيرند.در مجموع 38 برج ديده باني در فواصل معين روي باروها ساخته شده و آخرين بارو را خندقي عميق از اطراف جدا مي كرده است.در ميان اين شهر عمارت يا قلعه حاكم نشين روي صخره اي طبيعي بنا شده است. اين عمارت داراي پنج طبقه است كه همگي آنها با استفاده از خشت خام ساخته شده اند. واحدهاي شناخته شده گوناگون اين بنا به ترتيب عبارتند از: ورودي و محله عام نشين، دروازه دوم و اصطبل، دروازه سوم، سربازخانه و تشكيلات مربوط به آن، ساختمان مركزي يا حاكم نشين. واحدهاي شناخته شده در عامه نشين نيز عبارتند از راهروي اصلي (بازار)، مسجد جامع، نمازخانه، حسينيه، كاروانسرا، آب انبار، ميدان مدرسه، سابات جهودها، حمام و زورخانه و تعدادي خانه هاي قديمي. در محله عام نشين، خانه هاي عمومي كنار كوه روي زمين مسطح بنا شده اند و از نظر شهرسازي و تشكيلات زندگي شهري مجموعه كاملي محسوب مي شود .
|