يكشنبه ۳۰ مهر ۱۳۸۵ - سال چهاردهم - شماره ۴۱۱۵ - Oct 22, 2006
مشكل فقط آزولا نيست
تالاب انزلي يا مرداب انزلي
فرهاد جم
نگاهي به تصوير بيندازيد؛ آنچه در نظر اول ديده مي شود قايقي است بر محوطه چمن، بر روي زمين سفت. اين تالاب انزلي است كه قرباني بي برنامگي و دخالت هاي آدميان شده است. موجودي كه بيش از اندازه روي عقل محدود خود حساب باز كرده و چنين مي پندارد كه طبيعت همچون بره اي مطيع اوست تا خواسته هاي جاه طلبانه وكوته فكرانه او را برآورده كند. اين گياه را براي تغذيه كپورماهيان علفخوار از ژاپن وارد كرده اند. اما نتيجه چيز ديگري از آب درآمد. اكنون تالاب طعمه آن شده است.
مهندس سعيد فرج پور، كارشناس محيط زيست، مي گويد: اين گياه، سطح تبادلات گازي با خارج از تالاب را بر هم مي زند و به خاطر آنكه روي سطح آب رشد مي كند تاريكي به وجود مي آورد و اين نبود نور باعث مي شود كه گياهان غوطه ور در تالاب به جاي انجام عمل فتوسنتز، اكسيژن را تبديل به دي اكسيد كربن كنند و باعث از بين رفتن ماهيان، پلانگتون ها و كف زيان اين تالاب  شوند.
يكي ديگر از مشكلات رشد انبوه گياهان آبزي جلوگيري از مهاجرت ماهيان به تالاب براي تخم ريزي يا برگشت بچه ماهيان از تالاب به دريا است و همين امر تأثير بسيار نامطلوبي بر زادآوري زيستمندان تالاب مي گذارد.
آزولا تنها مشكل تالاب انزلي نيست. انبوه آلاينده ها و پسابهاي شهري، كشاورزي، صنعتي، رسوبات و گل و لاي به همراه فاضلابها و آلاينده هاي شهرستانهاي بندرانزلي، فومن، صومعه سرا، بخش مركزي رشت، شهر خمام، كوچصفهان، شاندرمن و ماسال مدتهاست كه به اين تالاب سرازير مي شود كه در نتيجه آن، عمق تالاب انزلي از ده متر به يك متر كاهش يافته است. اين بدان معناست كه ظرفيت نگهداري آب تالاب به شدت كاهش مي يابد و قدرت كنترل سيلاب ها را نيز از دست مي دهد. علاوه بر فاضلابهاي شهري، سموم كشاورزي شاليزارهاي ??روستاي پيرامون تالاب انزلي نيز از طريق زهكشها بطور مستقيم وارد اين تالاب مي شود. همچنين عمده ترين آلودگيهاي تالاب انزلي از طريق رودخانه پيربازار به آن انتقال مي يابد كه اين رودخانه نيز از دو رودخانه كوچكتر گوهر رود و زرجوب داخل شهر رشت، تشكيل شده است.
رسوبات و گل لايي كه با جريان آب رودخانه ها به تالاب شسته مي شوند خود حديث ديگري است كه داغ ننگ پاكتراشي جنگل ها را بر پيشاني دارد. منافع كوتاه مدت عده اي به نابودي جنگل ها و به تبع آن فرسايش شديد خاك مي انجامد. در نتيجه نه تنها امكان ترميم جنگل از ميان مي رود بلكه خاك زندگي بخشي كه براي تشكيل هر سانتي متر آن صدها سال زمان لازم است و در جاي خود عنصري حياتي محسوب مي شود، در اين شرايط در مقام آلاينده اي خطرناك اكوسيستم يگانه تالاب انزلي را تهديد مي كند و با آلوده كردن دريا موجبات مرگ آبزيان را فراهم مي آورد.
اكوسيستم هاي تالابي فلات ايران، به سبب موقعيت ويژه زمين شناختي، بسيار متنوع هستند به گونه اي كه افزون بر 270 تالاب در ايران وجود دارد و 20 مورد آن ها از جمله تالاب انزلي، در سايت رامسر به عنوان مهمترين تالاب هاي بين المللي ثبت شده اند. متأسفانه از اين ميان ?تالاب از سوي دبيرخانه كنوانسيون رامسر در فهرست مونتروي كنوانسيون به عنوان تالاب هاي در معرض تهديد و تخريب ثبت شده است.نكته طنزآلود اين جاست كه چنين وضعي در كشوري رخ مي دهد كه نشان كنوانسيون جهاني تالاب ها را بر پيشاني دارد. جالب تر آن كه زماني قصد داشتند يك خط كمربندي را از ميان تالاب عبور دهند و ميليون ها تن خاك به تالاب بريزند و جاده اي از ميان آن بگذرانند. اين همان بلايي است كه قرار است با همان توجيهات، بر سر درياچه اروميه بيايد. اين گونه طرح هاي بلندپروازنه پيش از اين در ديگر نقاط دنيا به اجرا در آمده است و پس از گذشت سالها تازه دريافته اند كه چه بلايي بر سر طبيعت و اكوسيستم هاي پيچيده آن آورده اند و اكنون ميليون ها دلار هزينه مي كنند تا صدماتي را كه به محيط زيست وارد كرده اند تا حدي جبران كنند.
چگونه برخي مسئولان به مسائلي كه در دنيا مي گذرد كمترين توجه را دارند مگر نمي گويند گذشته چراغ راه آينده است. به گفته كارشناسان از آنجايي كه تالاب ها محيط هاي بسيار غني از نظر تنوع گونه هاي مختلف جانوري و گياهي هستند در هر هكتار تالاب، سالانه بين 7 تا 25 هزار دلار ارزش اقتصادي نهفته است. حجت خداپرست كارشناس شيلات در اين باره مي گويد: پوشش هاي گياهي كه هم اكنون ??درصد سطح تالاب را پوشانده، قسمتهايي از تالاب انزلي را به قطعات كوچك بدون ارتباط آبي تقسيم مي كند.
به گفته وي تالاب بين المللي انزلي بزرگترين پرورشگاه ماهيان در جنوب درياي خزر محسوب مي شود كه اردك ماهي، كاراس، كپور وحشي، كولي، سوف و ماهي سفيد هم اكنون در آن زيست مي كنند. به رغم اين واقعيت، اكثر كارشناسان معتقدند، تالاب انزلي مدتهاست كه به محلي براي دفع انواع فاضلابها و آلاينده ها تبديل شده و كاركرد واقعي خود را از دست داده است.
همين امر نشان مي دهد انسان هايي كه خود از تالاب ها بهره مي جويند، چگونه با نابود كردن اين ذخيره گاه هاي ارزشمند زيست محيطي در واقع تيشه به ريشه خود مي زنند.

چشم انداز
004344.jpg
اكوسيستم هاي تالابي فلات ايران، به سبب موقعيت ويژه زمين شناختي، بسيار متنوع هستند چنان كه افزون بر 270تالاب در ايران وجود دارد و 20 مورد آن ها از جمله تالاب انزلي، در سايت رامسر به عنوان مهمترين تالاب هاي بين المللي ثبت شده اند.
متأسفانه از اين ميان ? تالاب از جمله تالاب انزلي، از سوي دبيرخانه كنوانسيون رامسر در فهرست مونتروي كنوانسيون به عنوان تالاب هاي در معرض تهديد و تخريب ثبت شده است.

۴۰۰ هزار ريال جريمه صيد ماهي آزاد خزر
004338.jpg
گروه شهري هرگونه صيد، عرضه و فروش گونه در معرض انقراض ماهي آزاد خزر، ممنوع است. رئيس اداره محيط زيست لنگرود، با بيان اين خبر به ايسنا گفت: در اين راستا طي اطلاعيه اي كه به بازار ماهي فروشان ابلاغ شد، در صورت مشاهده هر گونه تخلف اقدام قانوني انجام خواهد گرفت.
وي افزود: بر اين اساس كليه شركتهاي تعاوني پره كه مجوز صيد دارند، موظف هستند در صورت به دام افتادن ماهي آزاد درياي خزر بلافاصله نسبت به رهاسازي آن اقدام كنند.

عجايب ايران
ميانكاله
004341.jpg
آرش نورآقايي - ميانكاله فرودگاه پرندگان مهاجر است؛ يك مهمانسراي واقعي. هوا كه سرد مي شود پرندگان مهاجر از سيبري به ميانكاله مي آيند. در بهار هم ماهيان كپور براي تخم ريزي از درياي خزر به اين منطقه مهاجرت مي كنند و با شروع تابستان، ماهيان كفال از راه مي رسند. تالاب ميانكاله هرساله پذيراي بيش از يك ميليون از انواع پرندگان، بويژه گونه هاي كمياب و حمايت شده از قبيل فلامينگو، اردك چشم طلايي، اردك سرسفيد، مرگوس كاكلي بزرگ و عقاب دريايي دم سفيد است. عقاب دريايي دم سفيد در تمام دنيا در حال انقراض است، ولي در ميانكاله به وفور ديده مي شود. دراج، پليكان هاي خاكستري، خوتكا و گاوميش از انواع ديگر پرندگان و جانوران كميابي هستند كه در ميانكاله ديده مي شوند. قسمت وسيعي از شبه جزيره ميانكاله مرتع است كه فقط براي چراي دام از آن استفاده مي شود. حدود 50 درصد خاويار ايران هم از ميانكاله به دست مي آيد. تالاب ميانكاله يكي از سي و سه پناهگاه حيات وحش كشور و به عنوان پناهگاه حيات وحش يكي از 9?ذخيره هاي زيست كره در ايران محسوب مي شود كه براساس مقررات بين المللي حفاظت مي شود.

نگاه دوم
كاوش گورستان
۳ هزار ساله باباجيان
004335.jpg
گروه شهري باستان شناسان براي كاوش گورهاي سالم محوطه باستاني باباجيان و نجات دادن اطلاعات باقي مانده راهي اين محوطه باستاني شدند.
به گزارش خبرگزاري ميراث فرهنگي، افزايش حفاري هاي غيرمجاز در گورستان 3 هزار ساله باباجيان، باستان شناسان را راهي اين محوطه باستاني كرد. در همين حال باستان شناسان از تخريب بيش از حد حفاران غيرمجاز در اين سايت باستاني خبر مي دهند.
عطا حسن پور ، باستان شناس سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان لرستان دراين باره به ميراث خبر گفت: تپه باستاني باباجيان در منطقه اي كوهستاني واقع شده است و به همين دليل حفاظت از آن نيز با مشكلات فراواني روبروست. مسيري كه به اين گورستان عصرآهن ختم مي شود بسيار صعب العبور بوده و به همين دليل حفاران غيرمجاز كه بيشتر بومي هستند به راحتي در اين گورستان به حفاري مي پردازند.
وي افزود: ميزان حفاري غيرمجاز در اين گورستان به حدي رسيده كه اميدواريم بتوان بخشي از گورهاي سالم را مورد كاوش قرار داد.
اعتبار اين كاوش از سوي استان لرستان تامين شده و هياتي از استان مسئول كاوش و حفاري در سايت باباجيان شده است.
به گفته حسن پور با آغاز فصل سرما كاوش در اين محوطه باستاني دشوار مي شود و تنها اميدواري هيات اعزامي آن است كه پيش از آغاز بارندگي ها بخشي از اين گورستان 3 هزار ساله مورد كاوش قرار گيرد.
گورستان باباجيان يكي از محوطه هاي باستاني استان لرستان است كه هنوز توسط هيات باستان شناسي مورد كاوش  قرار نگرفته است.
گورستان هاي باستاني لرستان كه عموما به دوره عصرآهن (1350 تا 550 قبل از ميلاد مسيح) باز مي گردد يادآور مفرغ لرستان و شكوفايي اين صنعت در استان است.

زادبوم
اجتماعي
ادب و هنر
اقتصادي
دانش فناوري
بـورس
حوادث
بين الملل
فرهنگ و آموزش
سياسي
شهر تماشا
سلامت
شهري
علمي فرهنگي
ورزش
صفحه آخر
همشهري ضميمه
|  اجتماعي   |   ادب و هنر   |   اقتصادي   |   دانش فناوري   |   بـورس   |   زادبوم   |   حوادث   |   بين الملل   |  
|  فرهنگ و آموزش   |   سياسي   |   شهر تماشا   |   سلامت   |   شهري   |   علمي فرهنگي   |   ورزش   |   صفحه آخر   |  
|   صفحه اول   |   آرشيو   |   شناسنامه   |   چاپ صفحه   |