چه كساني نبايد واكسن آنفلوانزا بزنند
*افرادي كه به تخم مرغ آلرژي دارند.
*كساني كه قبلا واكسن را زده اند و دچار واكنش هاي آلرژيك به آن شده اند.
*كساني كه سابقه ابتلا به بيماري گيلن باره داشته اند(كه در آن ضعف عضلاني و اختلال حركتي بدون دليل به طور پيشرونده اتفاق مي افتد)
*كساني كه در وضعيت حادي از يك بيماري شديد هستند، بايد درباره استفاده يا عدم استفاده از آن با پزشك خود مشورت كنند.
* به كساني كه قرار است واكسن را بزنند توصيه مي كنند همان ابتداي فصل اين كار را بكنند چون حداقل دو هفته طول مي كشد تا سطح خوني آن به حد مناسب برسد.

وقتي سال گذشته خبر فوت دو نفر به خاطر تزريق واكسن آنفلوانزا در آمريكا منتشر شد، بعضي ها اول فكر كردند عوارض تازه و شناخته نشده اي براي اين واكسن پيدا شده. البته بعداً معلوم شد دو نفر سر صف واكسن آنفلوانزا دعوايشان شده و زده بودند همديگر را كشته بودند! به هرحال براي واكسن آنفلوانزا هنوز عوارض مرگباري پيدا نشده، اما اين باعث نمي شود كه فكر كنيم اين واكسن معجزه قرن است و مي تواند پاياني براي جدال تاريخي انسان و ويروس هاي سرماخوردگي و آنفلوانزا باشد.
***
نفر اول منتظر كسي ايستاده. نفر دوم فكر مي كند صف است، او هم مي آيد و مي ايستد. نفر سوم دور و بر را نگاه مي كند و او هم مي آيد مي ايستد. نفر چهارم مي آيد جا مي گيرد تا خريدهايش را بكند. همين طوري الكي الكي يك صف دراز درست مي شود تا بعد از نيم ساعت يكي يادش مي افتد بپرسد:كببخشيد اين صف براي چيست؟»
به هرحال مردم ما توي صف ايستادن را دوست دارند. هر صفي را كه مي بينند، دوست دارند يك نوبت هم آنجا بگيرند. بدون اين كه بفهمند اصلاً صف چي هست و آيا آن كالاي به خصوص را نياز دارند يا نه.
حكايت واكسن آنفلوانزا هم شايد همين است كه امسال بدجوري تبش ما ايراني ها را گرفت. حالا يا به خاطر هشدارهاي آنفلوانزاي پرندگان بود- كه البته هيچ ربطي به واكسن آنفلوانزاي انساني ندارد- يا به خاطر بعضي توصيه ها و تاكيدها كه مردم را به استفاده از اين واكسن تشويق مي كرد. همين چند هفته پيش بود كه خبرهايي از توصيه برخي متخصصان به تزريق واكسن آنفلوانزا به گوش رسيد. توصيه هايي كه واكنش برخي متخصصان ديگر را برانگيخت؛ آنهايي كه اعتقاد داشتند تبليغ براي اين واكسن، بيش از اين كه به نفع سلامت مردم باشد، به نفع جيب بعضي هاست.
واكسني فقط براي يك فصل
با شروع فصل سرما، فصل سرماخوردگي و آنفلوانزا داغ مي شود. متخصصان هم مي گويند موقع زدن واكسن آنفلوانزا هم همين فصل است(مهر و آبان). شايد ماجرا از تيتر خبرگزاري ايسنا شروع شد، وقتي كه از قول يكي از متخصصان عفوني شناخته شده توصيه كرد: كبراي جلوگيري از ابتلا به آنفلوانزا واكسن بزنيد»
( ايسنا 28/07/1385) در ابتداي اين خبر از قول يك متخصص عفوني آمده بود: ك تزريق واكسن آنفلوانزا در فصل سرد در 90 درصد موارد از ابتلا به اين بيماري جلوگيري مي كند.»
مشابه اين خبرها و توصيه ها ، به اضافه كمي بدفهمي و اشتباه گرفتن آنفلوانزا با سرما خوردگي، باعث شد برخي اين حس را پيدا كنند كه كچرا بايد هر سال از اول پاييز تا آخر زمستان سرماخورده و كلافه باشم؟ بگذار يك واكسن سرماخوردگي بزنم و خيال خودم را راحت كنم!»
مثل اين كه افرادي كه اين برداشت را از صحبت هاي دكتر كرده بودند، ادامه اين خبر را نديده بودند كه ايشان گفته بودند واكسن براي كساني توصيه شده كه بيماري مزمن دارند يا به نوعي دچار ضعف ايمني هستند، مثلاً افراد مسن، ديابتي ها و كساني كه عضو پيوندي دارند و مخصوصاً ايمني بدنشان را سركوب كرده اند.
تب واكسن آن قدر بالا گرفت كه ساير متخصصان ناچار شدند قدري آن را پاشويه كنند! دكتر سيادتي متخصص عفوني اطفال در تلويزيون ظاهر شد و به مردم تاكيد كرد فقط افرادي كه بايد، براي گرفتن واكسن مراجعه كنند.
اما چرا فقط اينها؟ چه اشكالي دارد كه همه افراد اول فصل پاييز كه مي شود، بروند از داروخانه واكسن بگيرند و تزريق كنند؟
واكسني كه براي آن مي ميرند
سال گذشته خبر فوت دو نفر به خاطر اين واكسن در آمريكا منتشر شد، كه نشان از بازار داغ اين واكسن، حتي در كشور آمريكا مي داد. شايد اين مهم ترين عارضه واكسن باشد: بازار سياه!
واقعيت اين است كه تعداد اين واكسن در تمام دنيا كم است. علت هم به شيوه توليد آن برمي گردد. واكسن آنفلوانزا مثل واكسن سرخك و سل نيست كه در طي همه اين سال هايي كه از توليد آنها مي گذرد، به همان شكل اوليه توليد شود. فرآيند ساخته شدن آن به اين ترتيب است كه هر ساله سازمان بهداشت جهاني از روي انواع ويروس هاي آنفلوانزايي كه در تمام دنيا در حال گردش بين مردم است، حدس مي زند كه كدام نوع ممكن است باعث همه گيري شود؛ چون اين ويروس خيلي موذي است و دائم در حال تغيير و تحول است؛تغيير و تحولي كه جهش ژنتيكي نام دارد.
سازمان بهداشت جهاني انواع جديد ويروس را تقريباً نزديك بهار به كارخانه هاي توليد واكسن عرضه مي كنند و آنها فقط 6 ماه براي توليد واكسن ها و رساندن آنها به مشتريانشان فرصت دارند. چون اگر واكسن همان اول پاييز زده نشود، عملاً فايده اي براي فرد ندارد. واكسن توليد شده هم اگر امسال دست مشتري نرسد، براي سال بعد قابل استفاده نيست.
حالا با در نظر گرفتن اين نكته فني كه كشت ويروس روي محيط مخصوصش- كه نوعي محيط گرفته شده از تخم مرغ است- وقت زيادي مي گيرد و تازه بگير نگير هم دارد، مي شود حساب كرد كه تعداد واكسن هايي كه توليد مي شود، خيلي كم باشد.
ما هم كم داريم
وقتي در كشورهاي توليد كننده واكسن اوضاع اين است، حساب كنيد وضع ما را كه بايد همين واكسن را بخريم و وارد كنيم. در كشور ما كمبود جدي تر است.
دكتر رسول ديناروند، معاون غذا و داروي وزارت بهداشت مي گويد:ك اگر مي خواستيم براي همه افراد توصيه شده هم واكسن تهيه كنيم، بايد چيزي حدود 4 تا 5 ميليون دوز وارد مي كرديم، اما امسال فقط توانستيم 5/1 ميليون دوز بخريم، كه البته نسبت به سال گذشته خيلي بيشتر است.» از امسال واكسن آنفلوانزا و هپاتيت به داروخانه ها تحويل داده شده و طبق بخشنامه اي به آنها ابلاغ شده بايد آن را فقط در اختيار مراكز مجاز تزريق واكسن قرار دهند و نه كساني كه از پزشك نسخه مي آورند. به اين ترتيب سعي شده روي توزيع آن نظارت دقيق تري انجام شود تا كساني كه واقعاً به آن نياز دارند بتوانند واكسن را تهيه كنند.
حتي اگر كم نداشتيم
دكتر عمادي، متخصص عفوني مي گويد: ك درست است كه ما با كمبود واكسن مواجهيم، اما حتي اگر تعداد كافي از آن هم در اختيار داشتيم، دليلي نداشت كه همه مردم واكسن بزنند. فرد سالم و جواني كه اگر آنفلوانزا بگيرد، مي تواند به خوبي با آن مقابله كند و سريعاً خوب شود، لزومي ندارد واكسن بزند. واكسن براي كساني توصيه مي شود كه آنفلوانزا در آنها به يك بيماري كشنده و خطرناك تبديل مي شود.»
از جمله اين افراد كساني هستند كه بيماري مزمن دارند، يا افرادي كه دچار بيماري هاي بدخيم مثل لوسمي لنفوم، نارسايي كليه و آسم هستند. در اين بيماران آنفلوانزا مي تواند عوارضي مثل پنوموني يا سينه پهلو يا عفونت منتشر بدهد و حتي باعث مرگ نيز بشود.
از سوي ديگر دكتر سيدحميد خويي، رييس انجمن علمي داروسازان ايران تضعيف سيستم ايمني بدن را هم از عوارض جانبي استفاده از واكسن آنفلوانزا مي داند؛ نظري كه البته متخصصان عفوني درباره آن ترديد دارند.
آيا پشت پرده اي هم هست؟
وقتي واكسن آنفلوانزايي كه امسال توليد مي شود، ديگر براي سال بعد قابل استفاده نيست، به اين ترتيب، اين سناريو در ذهن شكل مي گيرد كه شايد علت بعضي توصيه ها به استفاده از اين واكسن، چيز ديگري باشد. برخي كارشناسان معتقدند تاكيد بيش از حد و دوپهلوي بعضي متخصصان براي داروها ممكن است تاثير شركت هاي دارويي باشد. نظري كه دكتر ديناروند هم آن را تاييد مي كند ولي احتمال آن را درباره واكسن آنفلوانزا رد مي كند:كآن قدر محدوديت هست كه نيازي به تبليغ بيشتر براي خريد آن نيست.»
البته معاون وزير بهداشت تاكيد مي كند كه روي تبليغات دارويي نظارت دقيقي اعمال مي شود.
نظر دكتر عمادي هم در اين باره همين است، ضمن آن كه اضافه مي كند:ك درباره واكسن هپاتيت ب مشابه اين تاكيدهاي بي مبنا را داشتيم، مثل اين كه مقدار زيادي واكسن روي دست شركت وارد كننده مانده بود و سعي مي كرد هرجور شده مردم را متقاعد كند كه آنها بايد واكسن هپاتيت بزنند، در صورتي كه فقط افراد پرخطر به آن نياز دارند.»
پول واكسن براي چه كساني خرج شود
به موج گرايش به واكسن آنفلوانزا از زاويه ديگري هم مي توان نگاه كرد و آن كاقتصاد دارويي» است. كارشناسان امور دارويي معتقدند براي توليد و تجويز هر دارويي بايد به برآوردهاي اقتصادي هم توجه كرد. اگر يك فرد جوان و بدون هيچ بيماري زمينه اي آنفلوانزا بگيرد، احتمالاً دو روز غيبت از كار خواهد داشت و يك هفته افت كارآيي در امور زندگي اش. بيش از اين ضرري نه به خودش وارد مي كند و نه به خانواده و جامعه. اما يك فرد مسن يا بيمار مبتلا به ديابت و ضعف ايمني اگر آنفلوانزا بگيرد، ممكن است نياز به چند روز بستري در بيمارستان داشته باشد، عفونت باكتريايي هم دنبالش بگيرد و كلي آنتي بيوتيك بخواهد و آن وقت بايد هم درد و ناراحني زيادي را تحمل كند و هم هزينه زياد دارو و پزشك و بيمارستان را. پس اگر بتوانيم با راه حل كم خرج تري جلوي همه اين هزينه ها را بگيريم، هم به سود خودمان خواهد بود و هم جامعه.
منبع: هفته نامه همشهري خانواده - شماره سوم - چهارشنبه 13 دي

چاق ها قلبشان بيشتر مي گيرد
گروه سلامت-چاقي هر جا و هر جوري كه باشد، بد و خطرناك است، اما محققان به تازگي گفته اند شكم كه چاق باشد، خطرش براي قلب بيشتر است، يعني بدتر از بد.خبرگزاري رويترز گزارش كرده است  اين پژوهشگران بيش از 101 هزار مرد و زن را كه در فاصله سال هاي 1965 تا 1970 براي معاينه دوره اي مراجعه مي كردند، بررسي كردند. از  اين سال تا 12 سال بعد همه  اين بيماران را تحت نظر گرفتند تا هم شكمشان را  اندازه بگيرند و هم ببينند وضع قلبشان چطور است و چه اتفاقي براي آن مي افتد. نتايج به دست آمده نشان داد كه شكم بزرگ در آقايان يعني 42 درصد خطر بيشتر حمله قلبي در مردان و 44 درصد در زنان. نكته جالب در  اين مطالعه آن بود كه بعضي از  اين افرادي كه دچار حمله قلبي شده بودند، از لحاظ شاخص توده بدني چندان چاق نبودند، ولي  اندازه شكمشان بزرگ بود. اين محققان تاكيد مي كنند كه به جاي شاخص وزن به قد يا همان BMI از  اين شاخص جديد كه آنها تعريف كرده اند استفاده شود، چرا كه بهتر مي تواند خطر بروز بيماري هاي قلبي را پيش گويي كند.
خطر براي ساكنان خيابان هاي شلوغ

خانه اي كه كنار خيابان پر رفت و آمد شهر ساخته شده، فقط به خاطر شلوغي و سروصدايش آزاردهنده نيست، محققان مي گويند اگر در چنين خانه اي زندگي مي كنيد، ممكن است نفس هم كم بياوريد.خبرگزاري رويترز گزارش كرده است مطالعه اخير محققان سوئيسي نشان مي دهد در  اين خانه ها ممكن است به نفس تنگي و خس خس سينه مبتلا شويد.پژوهشگران دانشگاه بازل براي بررسي اثر آلودگي هوا در اين خانه ها، در مرحله اول كارشان در سال 1991بيش از 9600 نفر را كه بين 18 تا 60 سال سن داشتند، به طور تصادفي انتخاب كردند. در مرحله بعد و در سال 2002، حدود 8000 نفر از آنها قبول كردند در مطالعه شركت كنند.مقايسه وضعيت تنفسي آنها در  اين دو مرحله نشان داد هر 500 متري كه خانه فرد به خيابان اصلي نزديك مي شود، 13 درصد خطر بروز ناراحتي هاي تنفسي در او بيشتر مي شود. افرادي كه خانه آنها در 20 متري يك خيابان اصلي بود، 15 درصد بيشتر از بقيه خلط دستگاه تنفسي داشتند و 23 درصد بيشتر دچار خس خس مي شدند.نكته جالب در گزارش  اين محققان كه در نشريه اپيدميولوژي آمريكا چاپ شده آن است كه مردان و نيز افراد سيگاري بيشتر از بقيه در معرض خطر بيماري هاي تنفسي ناشي از آلودگي هوا بودند. ديگر  اين كه در سال 1991 مردم بيشتر از سال 2002 از آلودگي هوا دچار مشكل تنفسي مي شدند.