يكشنبه ۲۴ دي ۱۳۸۵ - سال چهاردهم - شماره۴۱۸۲ - Jan 14, 2007
تأملي كوتاه در جايگاه شيشه در ميراث فرهنگي و نظام آموزشي ايران
هنر شفاف، زير نگاه هاي مات
مليحه ياوري
010059.jpg
010062.jpg
صدها سال شيشه گران رمز و راز كار خود را تنها براي پسران خود بازگو كردند تا كسي به آن پي نبرد، اما در زمان ما استادكاران، عاشقانه دانش خود را به شاگردان مي آموزند تا اين هنر جاودانه به زندگي مردم وارد شود.
شيشه جسمي شفاف و شكننده است و از آنجا كه شكل هندسي ندارد، مي توان به دلخواه آن را فرم داد و از ديرباز نيز به عنوان هنري دستي در ايران رواج داشته است.
شيشه گري تا صد سال پيش به صورت سنتي و با دست انجام مي شد، ولي در بعضي كشورهاي پيشرفته اقدام به تاسيس كارگاه هاي شيشه گري علمي كردند و هم اكنون اين هنر در رشته هايي مانند شيمي، فيزيك، پزشكي، مخابرات، فضانوردي و ... كاربرد دارد.
در اين هنر، با كمي استعداد و پشتكار، مي تواني  كارها، انجام دهي؛ زيرا اين عشق است كه به شيشه گري معنا مي بخشد و شفافيت آن ،گويي پرده از رازهاي زيباي خلقت و نكته هاي پنهان ماورا برمي دارد.
استاد ناصر الهي كه داراي مدرك درجه يك هنري در اين رشته است، مي گويد: شيشه گري از ديرباز در ايران رواج داشته و قديمي ترين نمونه شيشه هاي دست ساز در خاورميانه پيدا شده است.
وي مي گويد: سفال هاي لعابي، همگي با استفاده از شيشه به شفافيت مي رسند، ولي هيچگاه به اين نكته اشاره نمي شود.
فرهاد فلاح، رئيس گروه آموزش عالي معاونت صنايع دستي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري كه مدرس شيشه گري در دانشگاه جامع علمي- كاربردي نيز هست، معتقد است: در كشور ما شيشه گران بيشترين زحمت را مي كشند، ولي كمترين بازدهي را دارند، در حالي كه ما با بيش از 3 هزار سال پيشينه، جزو نخستين كشورهايي هستيم كه از شيشه استفاده كرده ايم، اما در اين زمينه رشد چنداني نداشته ايم.
زمستان، ييلاق شيشه گران
باور كردن اين نكته كه ساعت 8 صبح يك روز جمعه برفي، همه دانشجويان در كلاسي كه در كارگاهي خارج از شهر تشكيل مي شود، حضور پيدا كنند، سخت است، اما واقعيت دارد.
اينجا صداي كوره ها اجازه شنيدن صداهاي ديگر را نمي دهد، پس بهتر است به جاي حرف زدن، بيشتر نگاه كني. به محض رسيدن كار آغاز مي شود، بارها شيشه هايي كه سر لوله هاي فلزي توخالي قرار دارد و با فوت شيشه گران فرم مي گيرد، خراب از آب در مي آيد ولي به قول مدرس شيشه گر، نااميدي را بايد تجربه كرد تا آموخت.
فلاح مي گويد: صنعت شيشه در تركيه ناشناخته بود، ولي بعد از جنگ ايران و عراق، هنر شيشه گري از ايران به اين كشور راه يافت و به دليل عملكرد اصولي توانست راه 3 هزار ساله ايران را 20 ساله بپيمايد.
رئيس گروه آموزش عالي معاونت صنايع دستي معتقد است: با ورود قشر تحصيلكرده به بازار كار شيشه گري، مي توان تحولي اساسي در اين صنعت ايجاد كرد.
وي با معرفي رشته شيشه  در دانشگاه جامع علمي كاربردي سعي بر آن دارد كه هم نيروهاي مشغول به كار را به تحصيلات آكادميك دعوت كند و هم باب آشنايي جوانان را با اين رشته بگشايد.
فلاح در توضيح اين رشته مي گويد: دانشجويان با گذراندن 72 واحد تخصصي و عمومي در 4 يا 5 ترم مي توانند مدرك كارداني رشته شيشه را دريافت كنند، 4 كارگاه تخصصي شامل شيشه هاي فوتي، معرق شيشه، هم جوشي و شيشه هاي آزمايشگاهي يا حرارت مستقيم نيز در اين رشته تدريس مي شود.
فلاح عاشقانه به اين طرف و آن طرف كارگاه مي دود تا بتواند هم از عهده پاسخگويي به پرسش هاي دانشجويان برآيد و هم صبحانه اي داغ براي شيشه گران خسته آماده كند، اما برق چشمانش، حاكي از رضايت قلبي اوست.
دانشجويان، كارگاه اول خود به نام شيشه هاي فوتي (BIowig) را مي گذرانند، محيط كارشان اصلاً استاندارد به نظر نمي رسد و حتي اگر كارهاي زيبايي ساخته شود، در گرمخانه اي كه خارج از استانداردهاي متداول و معمول است، شكسته خواهد شد.
اين تنها عشق به كار است كه اميد به ادامه راه را ميسر كرده است و دانشجويان شيشه كه اكثر آن ها بعد از ورود به اين رشته علاقه مضاعف پيدا كرده اند اميدوارند امكانات و فضاي بهتري در اختيارشان قرار گيرد.

روستاي شمسي در صدوق با 1500 سال قدمت
گروه علمي فرهنگي - روستاي شمسي يكي از روستاهاي شهرستان صدوق است كه جمعيت آن به حدود يك هزار و 315 نفر مي رسد و در فاصله  18 كيلومتري شمال غرب اين شهرستان قرار دارد.
محمدرضا ميرجليلي كارشناس فرمانداري شهرستان صدوق گفت: نخستين شهيد استان يزد در زمان تظاهرات عليه رژيم شاهنشاهي ساكن روستاي شمسي بوده است. محمدرضا ميرجليلي با اشاره به اين كه قدمت اين روستا حدود يك هزار و 500 سال است، افزود: بافت قديمي اين روستا شامل بازارچه،  مسجد،  آب انبار و حمام است. وي توضيح داد: روستاي شمسي دو بافت قديمي و جديد دارد كه در بافت قديمي، ساختمان ها اصالت مناطق كويري را دارند و با خشت و گل ساخته شده اند. روستاي شمسي، كاروان سرايي قديمي نيز دارد كه در فهرست آثار ملي ثبت و براي مرمت و بازپيرايي آن اعتباري تامين شده است. او درباره  چگونگي تامين آب زمين هاي كشاورزي اين روستا، گفت: براي تامين آب روستاي شمسي دو حلقه چاه عميق وجود دارد كه زمين هاي كشاورزي از طريق آب چاه آبياري مي شود.
ميرجليلي مهم ترين صنايع دستي مردم اين روستا را قالي دانست و ادامه داد: تعدادي دار قالي در روستا وجود دارد و تا دو سال پيش نيز يك دستگاه شعربافي وجود داشت كه ديگر كاربري ندارد. اين كارشناس فرمانداري شهرستان صدوق درباره شاخص هاي معماري روستاي شمسي، اضافه كرد: اين روستا، علاوه بر يك كاروان سراي سنتي، مسجدي قديمي نيز دارد كه در كنار آب انبار قرار گرفته است.

ايران زيبا
چيني خانه اردبيل، جام جهان نما
010056.jpg
حميد دهقان: چيني خانه يكي از زيباترين تالارهاي دوران شاه عباس صفوي در اردبيل است كه بيش از 400 سال پيش توسط شيخ بهايي طراحي شده است.
اين تالار در قسمت شرقي قنديل خانه يارواق اصلي مجموعه شيخ صفي الدين قرار دارد كه داراي چهار شاه نشين و طاق نماهاي زيبا و نفيس از مقرنس گچي است، نقاشي ها، طلاكاري ها و هماهنگي رنگ ها با سطوح مقرنس از اسليم ها و گل هاي زيبا شاهكاري به وجود آورده است كه هر بيننده اي را به شگفت و حيرت وا مي دارد.
بناي اين تالار از استحكام فوق العاده اي برخوردار است كه حتي وقوع زلزله اي به قدرت 2/7 ريشتر اثري در آن نداشته. چيني خانه 1256 محفظه دارد كه در همه آنها چيني هاي اهدايي امپراتور چين به شاه عباس به مناسبت احياي جاده ابريشم و چيني هايي كه از طرف دولت ايران به كشور چين سفارش شده بود، قرار داشته است. ظروف چيني پس از رسيدن به ايران توسط هنرمندان حكاك در اصفهان به مهر بنده شاه ولايت عباس ممهور شده و به اردبيل فرستاده مي شد و در محفظه هاي تالار چيني خانه قرار مي گرفت.
شاه عباس زماني كه براي استراحت يا چله نشيني به اردبيل سفر مي كرد، در تالار چيني خانه اقامت مي كرده است.
گفته مي شود پس از امضاي عهدنامه ننگين تركمن چاي بيش از 800 عدد ظروف چيني و حدود 4 هزار كتاب  دست نويس نفيس با بسياري از عتيقه جات مجموعه شيخ صفي الدين توسط ژنرال باسكويچ غارت شد كه تعدادي از اين آثار در موزه آرميتاژ و موزه ديگري در روسيه به نمايش گذاشته شده است.
تعدادي از چيني هاي تالارچيني خانه اردبيل همچنين به موزه ملي در تهران و موزه هاي شيراز و اصفهان منتقل شد كه در سال 1370 در روز جهاني موزه با انتقال بخشي از چيني ها از موزه ملي، تالار چيني خانه به طور رسمي گشايش يافت.
تالار چيني خانه علاوه بر ظروف چيني زيبا و گلدان هاي پرنقش و نگار، با اشيا ديگري مانند يك جلد قرآن نفيس به خط كوفي روي پوست آهو مربوط به بيش از 1100 سال پيش كه از لحاظ قدمت تاريخي  سومين قرآن نفيس در ايران است و مهرسنگي سلاطين صفوي با شش اسم از اسما خداوند و گل هاي هشت پر به نشانه عرفان پادشاهان صفوي و دوازده پر به عنوان شيعه دوازده امامي بودن آنان فرامين و سكه هاي نقره اي دوره صفوي آراسته شده است.

ميراث فرهنگي و گردشگري
موزه  باشگاه استقلال در فهرست جاذبه هاي توريستي قرار مي گيرد
گروه علمي فرهنگي - مديركل اداره  توريسم ورزشي سازمان ميراث فرهنگي با حضور در دفتر باشگاه استقلال از موزه اين باشگاه بازديد كرد.
دكتر بابايي روز پنج شنبه در باشگاه استقلال تهران، ضمن تمجيد از وضعيت موزه  و تالار افتخارات اين باشگاه ابراز اميدواري كرد كه تالار افتخارات باشگاه در فهرست جاذبه هاي توريستي كشور قرار گيرد. وي هم چنين در نشستي با مدير روابط عمومي باشگاه استقلال آمادگي سازمان متبوع خود را براي همكاري با اين باشگاه در جهت برپايي تورهاي مختلف اعلام كرد. بر اساس برنامه تنظيمي قرار است تورهاي مختلف با موضوعات علمي، تفريحي و فرهنگي از سوي باشگاه استقلال براي هواداران سراسر كشور طراحي و اجرا شود.

كشف آثار باستاني از قاچاقچيان
گروه علمي فرهنگي - سردار سرتيپ دوم ستاد پاسدار عباسعلي روحي، فرمانده يگان حفاظت سازمان ميراث فرهنگي كشوركشف يك سرستون، 17 جلد كتاب خطي دست نويس طلاكوب و بيش از 8000 سكه تاريخي در منطقه مركزي كشور خبر داد.
سردار روحي گفت: روزانه بيش از هزار عمليات نظارت، كنترل و بازديد از نقاط جرم خيز و آثار تحت حفاظت به عمل مي آيد و عوامل اين يگان با عنايت به كمبود اعتبارات، نيروي انساني و تجهيزات مورد نياز، به صورت گسترده و شبانه روزي از ميراث فرهنگي كشور محافظت مي كنند. وي افزود: با عنايت به وسعت 32 درصدي منطقه مركزي كشور و حجم بالاي آثار تاريخي، اقدامات حفاظتي در اين منطقه افزايش بي سابقه اي داشته است؛ به طوري كه در 15 ماه اخير عزم جدي سازمان و يگان حفاظت در خصوص مبارزه با قاچاق منجر به متلاشي شدن 27 باند و دستگيري 156 نفر از متجاوزان به آثار تاريخي شده است.
فرمانده يگان حفاظت، ضمن مثبت ارزيابي كردن تعامل يگان حفاظت ميراث با عوامل ناجا گفت: بيش از 143 محموله از آثار فرهنگي در 15 ماه اخير در استان هاي مركزي كشف شده است كه مهم ترين آنها يك سرستون، 17 جلد كتاب خطي دست نويس طلاكوب، بيش از 8000 سكه تاريخي، مجسمه سرباز هخامنشي، مجسمه زن ايستاده، شير نشسته و 30 كيلو سكه است.

خارك، يكي از لنگرگاه هاي مهم باستاني
ايرنا: سرپرست هيأت باستان شناسي جزيره خارك بوشهر گفت: نتايج پژوهش هاي يك ماهه اخير اين هيأت روي آثار تاريخي در جزيره خارك نشان مي دهد كه اين جزيره يكي از لنگرگاه هاي مهم باستاني در زمينه تجارت بوده است.
حميد زارعي افزود: در اين پژوهش ها، سفال هايي با نقش خطوط مواج درون كادري با نوارهاي باريك، سفال هايي با نقش خطوط متقاطع مربوط به دوره ساساني و چندين قطعه چيني آبي و سفيد در حاشيه ساحلي و بخش مركزي جزيره كشف شد. وي اظهار داشت: كشف  اين اشياء حاكي از ارتباط دريايي جزيره خارك با بندرهاي مهمي چون ليان، سيراف، سينيز، شوش و نواحي سوريه و كشورهايي چون هند، چين، سوماترا و بخش هايي از آفريقا است. زارعي گفت: همچنين در مدت يادشده با بررسي محوطه ها و بناهاي تاريخي خارك به صورت پيمايشي، ??? بنا متعلق به دوره ساساني بازبيني شد.

فرهنگ و آموزش
اجتماعي
ادب و هنر
اقتصادي
دانش فناوري
بـورس
زادبوم
حوادث
بين الملل
سياسي
شهر تماشا
سلامت
داخلي
شهري
صفحه آخر
همشهري ضميمه
|  اجتماعي   |   ادب و هنر   |   اقتصادي   |   دانش فناوري   |   بـورس   |   زادبوم   |   حوادث   |   بين الملل   |  
|  فرهنگ و آموزش   |   سياسي   |   شهر تماشا   |   سلامت   |   داخلي   |   شهري   |   صفحه آخر   |  
|   صفحه اول   |   آرشيو   |   شناسنامه   |   چاپ صفحه   |