|
روزگاري كه در آن ديگر سرطان يك كابوس مرگبار نيست، شايد چندان دور نباشد
با واكسن به جنگ خرچنگ مي رويم
آذين محبي نژاد
|
|
|
واكسن هاي ضد سرطان چطور عمل مي كنند؟
مؤسسه ملي سرطان آمريكا واكسن هاي ساخته شده براي سرطان را به دو نوع درماني و پيشگيرنده تقسيم مي كند. واكسن هاي درماني با تحريك سيستم ايمني بدن، به بيماران سرطاني در مبارزه با اين بيماري كمك مي كنند و واكسن هاي پيشگيرنده كه براي افراد سالم تجويز مي شوند، مانع از آلودگي فرد با ويروس هايي مي شوند كه مولد سرطان هستند. واكسن هايي كه براي درمان سرطان به كار مي روند از اين حقيقت استفاده مي كنند كه بر روي سطح سلول هاي سرطاني، مولكول هاي شيميايي خاصي وجود دارند كه در سلول هاي سالم يافت نمي شوند يا بسيار كم يافت مي شوند. ساخت واكسني كه بتواند سيستم ايمني بدن را به واكنش در برابر اين مولكول ها وادار كند، منجر به انهدام سلول هاي سرطاني در بدن مي شود، بدون آن كه به سلول هاي سالم آسيبي برسد. برخي از واكسن ها نيز بدن را قادر مي سازند تا ريزترين تجمعات سلول هاي سرطاني را پيدا كرده و با آنها مبارزه كند. به اين ترتيب خطر پخش سلول هاي سرطاني در ساير قسمت هاي بدن نيز مهار خواهد شد.
دانشمندان موفق به توليد واكسني عليه شايع ترين سرطان جهان، يعني سرطان ريه شده اند. آنها هم اكنون در حال آزمايش اين واكسن بر روي انسان ها هستند. اين واكسن، پيش از اين در آزمايش انجام شده بر روي 171 بيمار مبتلا به سرطان ريه موفق بوده و حالا قرار است در آزمايشي با مقياس بزرگ تر بر روي 1300 بيمار از سراسر جهان آزمايش شود.
اين درحالي است كه در چند سال گذشته، مقابله با سرطان بوسيله واكسن، مورد توجه روزافزون پژوهشگران قرار گرفته است. تا كنون واكسن هايي نيز براي انواع ديگري از سرطان ساخته شده كه كمابيش در درمان اين بيماري و حتي پيشگيري از آن موفق بوده اند. به اين ترتيب، شايد زماني كه واكسن سرطان بتواند به درمان قطعي اين بيماري كمك كند، چندان از امروز دور نباشد. تصور كنيد در اين صورت چه تحول بزرگي در زندگي ما اتفاق مي افتد و چند سال از عمر از دست رفته بشريت به خاطر اين بيماري، زنده مي شود.شايد اين موضوع در حال حاضر به نظر يك رويا برسد، اما قطعاً قبل از كشف واكسن فلج اطفال هم مردم نمي توانستند باور كنند كه روزي مي رسد كه تنها با دادن يك قطره به كودكشان مي توانند از فلج شدن او تا پايان عمر جلوگيري كنند.خبر آزمايش واكسن جديدي براي سرطان ريه، تازه ترين خبري است كه در اين باره منتشر شده است. سرطان ريه شايع ترين سرطان در دنياست. گرچه خود اين سرطان داراي انواع مختلفي است، اما واكسن توليد شده عليه آن، شايع ترين فرم اين بيماري را نشانه گرفته است. اين واكسن كه حاصل پژوهش هاي دانشمندان انگليسي است، سيستم ايمني بدن را تحريك مي كند تا با سلول هاي سرطاني مبارزه كند. ويژگي اين واكسن آن است كه به سلول هاي بدن كمك مي كند تنها عليه يك نوع ماده شيميايي كه در سلول هاي سرطاني يافت مي شود بجنگند. به اين ترتيب بدن قادر خواهد بود بدون آسيب زدن به سلول هاي سالم خودي، با سلول هاي مهاجم سرطاني مبارزه كند. در آزمايش هاي اوليه، پژوهشگران دريافته اند كه استفاده از اين واكسن به همراه درمان هاي فعلي سرطان ريه، مي تواند طول عمر بيماران را افزايش دهد. پژوهشگران مي گويند در صورتي كه نتايج آزمايش هاي وسيع تر نيز مطلوب باشد مي توان به ساخت واكسن هايي با عملكرد مشابه براي ديگر سرطان ها نيز اميدوار بود.
اولين واكسن سرطان
با وجودي كه پژوهشگران كشورهاي مختلف
واكسن هاي زيادي را عليه انواع سرطان ساخته و در دست آزمايش دارند، اما اولين واكسني كه رسماً مورد تأييد سازمان غذا و داروي آمريكا (FDA) قرار گرفته و ثابت شده كه قادر است از سرطان پيشگيري كند، واكسن سرطان دهانه رحم است.
سرطان دهانه رحم، پس از سرطان سينه دومين سرطان شايع در بين خانم ها در دنياست. سالانه نيم ميليون مورد جديد از ابتلا به اين بيماري كشف شده و حدود 275 هزار زن به علت اين سرطان جان خود را از دست مي دهند. عامل ايجاد اين سرطان نوعي ويروس به نام ويروس پاپيلوماي انساني يا HPV است. واكسن اين سرطان، از آلوده شدن فرد با ويروس پاپيلوماي انساني و در نتيجه ابتلا به سرطان دهانه رحم جلوگيري مي كند. آزمايش هاي نهايي اين واكسن كه در سال 2005 ميلادي به پايان رسيد، موفقيت عملكرد آن را 100 درصد ارزيابي كرد و اين بدان معناست كه استفاده از اين واكسن مي تواند فرد واكسينه شده را در برابر درصد بالايي از سرطان هاي دهانه رحم حفاظت كند.
تنها فرم به ثبت رسيده اين واكسن، كه گاردازيل نام دارد، ساخت يكي از عظيم ترين شركت هاي دارويي جهان به نام مرك است و در 50 كشور مورد تأييد قرار گرفته. فقط سه هفته پس از تأييد اين واكسن در آمريكا، مقامات بهداشت و درمان اين كشور خواستار واكسيناسيون همه دختران 11 و 12 ساله آمريكايي با گاردازيل شده اند. جامعه آمريكايي سرطان به تازگي بر اين موضوع تأكيد كرده و گروهي از متخصصان كانادايي نيز اعلام كرده اند تمامي دختران 9 تا 13 ساله اين كشور بايد عليه سرطان دهانه رحم واكسينه شوند. در حال حاضر بسياري از بيمه هاي درماني آمريكا و اروپا گاردازيل را تحت پوشش خود قرار داده اند و احتمالاً اين واكسن به زودي جزو برنامه سراسري واكسيناسيون در آمريكا و كانادا قرار خواهد گرفت.
جالب است بدانيد كه يك پژوهشگر از دانشگاه كاليفرنيا به تازگي دريافته است كه استفاده از اين واكسن مي تواند خطر بروز سرطان مقعد را نيز كاهش دهد. وي با اين استدلال كه بافت موجود در مقعد از لحاظ زيست شناسي به بافت دهانه رحم شبيه است، به بررسي اثر گاردازيل در پيشگيري از بروز سرطان مقعد در مردان پرداخته و به نتايج مثبتي رسيده است. به اين ترتيب مردان نيز مي توانند از واكسن گاردازيل سود ببرند.
صعود براي اميد
در گوشه و كنار دنيا پژوهشگران بسياري در حال تلاش و تحقيقند تا به واكسن سرطان دست پيدا كنند. اين پژوهش ها به انگيزه هاي مختلفي انجام
مي شود. يكي از مصمم ترين اين پژوهشگران دكتر ليشا امنس، سرطان شناس آمريكايي است كه مرگ مادرش به دنبال سرطان سينه باعث شده تا او قاطعانه به دنبال كشف واكسني براي اين سرطان باشد. دكتر امنس موفق شده به فرمولي براي ساخت واكسن عليه سرطان سينه دست پيدا كند. اما او براي آزمايش اين واكسن و ادامه كارهاي پژوهشي خود براي به نتيجه رسيدن طرحش نياز به منابع مالي دارد. به همين دليل چند روز پيش وي به همراه 20 نفر ديگر در يك حركت نمادين از بلندترين آتشفشان جهان كه در اكوادور واقع است، صعود كرد تا هزينه مبارزه اش را با سرطان سينه گردآوري كند. اين حركت، صعود براي اميد نام گرفت.
دكتر امنس و گروهش موفق شدند 146 هزار دلار جمع آوري كنند كه به آنها براي ادامه تحقيقاتشان كمك مي كند. واكسني كه وي ساخته است با بكار گرفتن سلول هاي سرطاني كه از لحاظ ژنتيكي دست كاري شده اند، به سيستم ايمني بدن كمك مي كند تا تومور را نابود كند. دكتر امنس مي گويد ما مي خواهيم به سيستم ايمني بدن ياد دهيم كه به جاي تحمل سلول هاي سرطاني، به شكلي پايدار به جستجوي آنها پرداخته و آنها را نابود كند.
واكسن سازي عليه سرطان
لوزالمعده يا پانكراس هم عضو ديگري است كه دانشمندان تلاش مي كنند شر سرطان را براي هميشه از سرش كم كنند. چند روز پيش در چهارمين سمپوزيوم سرطان هاي گوارشي در آمريكا اعلام شد كه يك واكسن جديد مي تواند طول عمر بيماران مبتلا به سرطان لوزالمعده يا همان پانكراس را افزايش دهد.
سرطان پانكراس، قاتلي خاموش است و بيماران اندكي اين شانس را دارند كه سرطانشان زماني تشخيص داده شود كه بتوان با برداشتن پانكراس، بيماري را درمان كرد. حتي در اين موارد نيز طول عمر افراد پس از جراحي اندك است. پژوهشگران دانشگاه جانز هاپكينز موفق شده اند واكسني توليد كنند كه طول عمر بيماران را پس از جراحي، افزايش داده و از 19 ماه به حدود 27 ماه
مي رساند. اين پژوهشگران مي گويند همين زمان اندك نيز براي آنها بسيار ارزشمند بوده و مي تواند اميدبخش درمان بهتر اين سرطان در آينده باشد.
البته براي كامل كردن ليست سرطان هايي كه واكسن دار شده اند يا واكسن آنها در حال گذراندن مراحل تحقيقاتي است، سرطان كليه، پوست، پروستات و نوعي سرطان خون به نام لنفوم غير هوچكين را هم اضافه كنيم. شايد به همين زودي ها خبرهاي بهتري هم بشنويد. به هرحال دانشمندان سخت در تلاشند.
|
