يكشنبه ۲ مهر ۱۳۸۵ - سال چهاردهم - شماره ۴۰۹۲ - Sep 24, 2006
ميراث فرهنگي نبايد متولي طبيعت باشد
تهديد اكوتوريسم بي برنامه براي طبيعت ايران
اسدالله افلاكي
گروه شهري- اكوتوريسم افسارگسيخته و فعاليت هاي توريستي- تفريحي غيرمرتبط و نامتناسب با كاركردهاي طبيعي، جاذبه هاي طبيعي تالاب ها را به شدت تهديد مي كند.
مهندس مسعود باقرزاده در گفت وگو با همشهري در خصوص ثبت تالاب زريوار در كنوانسيون بين المللي رامسر گفت: اين تالاب، هم از نظر كاركردهاي جهاني و هم از نظر كاركردهاي محلي، موقعيتي منحصربه فرد دارد، چرا كه از يك سو مسير پرنده هاي مهاجري است كه از شمال به جنوب مي روند و به طور كلي پشتيبان پرندگان مهاجر است و از سوي ديگر، كاركردهاي محلي ويژه اي دارد؛ از جمله سطح آب هاي زيرزميني منطقه را تنظيم مي كند و تغذيه كننده آن است. افزون بر اين، چشم انداز بسيار زيبايي براي توريست ها دارد.
اين كارشناس تالاب مي افزايد: اما نكته بسيار مهمي كه بايد مسئولان در نظر داشته باشند اينكه نبايد به بهانه صنعت توريسم طبيعت آنجا را به هم بزنيم.
متاسفانه امروز شاهد يك اشتباه اداري در كشور هستيم كه در برنامه هاي دولت هم دنبال مي شود و آن اينكه ناآگاهانه محيط طبيعي را به اسم اكوتوريسم تخريب مي كنند و همه جا محيط هاي طبيعي تحت عنوان مناطق ويژه گردشگري مطرح مي شود در حالي كه نبايد ميراث فرهنگي متولي طبيعت گردي باشد چون اين فعاليت ها به ميراث فرهنگي مرتبط نمي شود. اين اشتباه، ناشي از چند مصوبه اي است كه در اواخر دولت قبلي تحت عنوان مناطق نمونه گردشگري به تصويب رسيد؛ در حالي كه اينها خلاف قانون است.
مشكل ديگر اينجاست كه به اسم گردشگري، اين مناطق به بخش خصوصي واگذار مي شود و آن وقت بخش خصوصي كنار درياچه طبيعي مي خواهد چرخ فلك نصب كند يا قايق موتوري راه اندازي كند. اين شيوه نگاه صددرصد مغاير با اصول اكوتوريسم است و براي گردشگران خارجي خنده دار است. از اين رو نبايد اجازه داد بخش خصوصي كنار يك منطقه طبيعي ويژه كه جاذبه هاي تنوع زيستي و حفاظت ژني دارد، هتل يا رستوران بسازد و يا قايق موتوري راه بيندازد.
اينها خلاف اكوتوريسم است. به عبارت ديگر، نبايد اجازه داد كاركردهاي غيرطبيعت گردي در كنار درياچه هاي طبيعي و تالاب ها رايج شود.
به گفته وي، بنابر تعاريف بين المللي اكوتوريسم، در محيط هاي طبيعي، تفرج متمركز توصيه نشده است. اين درحالي است كه در كشور ما به اسم طبيعت گردي، طبيعت تخريب مي شود، زمين ها تصاحب مي شود و همه چيز فداي رانت خواري مي شود.
اولويت با حفاظت است
باقرزاده با اشاره به اهميت زريوار تصريح كرد: در حال حاضر، ورود پساب هاي كشاورزي و فاضلاب هاي شهري، بزرگترين مشكل اين درياچه است. حال در نظر بگيريد كه به اين مشكلات، يك اكوتوريسم افسارگسيخته اضافه شود؛ آن وقت مشكلات چند برابر خواهد شد چرا كه اگر بخش خصوصي وارد ماجرا شود مشكل به فاجعه تبديل مي شود.
براين اساس با توجه به اينكه دولت وظيفه نظارتي دارد، انتظار مي رود با ساز و كاري هدفمند ، كاركردهاي مناسب با اين مناطق را در چارچوب طبيعي آن ترسيم كند. از جمله اين كاركردها مي توان به عكاسي، پياده روي و مراقبه اشاره كرد نه اينكه همچون ميانكاله تحت پوشش طبيعت گردي اجازه داده شود فعاليت هاي مغاير با طبيعت منطقه انجام شود يعني فقط از رانت مفت بودن زمين آنجا استفاده شود.
وي مي افزايد: زريوار چه بين المللي بشود و چه نشود اراده ملت و دولت براي حفاظت از آن مهم است و اين هيچ ارتباطي به بين المللي شدن آن ندارد. ما اگر اراده كرده ايم كه اين درياچه را حفظ كنيم بايد چارچوب هاي حفاظت از محيط هاي طبيعي را رعايت كنيم چرا كه اكوتوريسم به معناي طبيعت گردي مسئولانه است؛ يعني استفاده از جاذبه هاي خود طبيعت. وقتي اين تعريف را قبول كنيم اولين گام حفظ محيط است.
بر اين اساس حفاظت مقدم بر توريسم خواهد بود زيرا اگر جاذبه ها از بين برود يعني چشم انداز تالابي وجود نداشته باشد و با ساخت و سازهاي غيرمسئولانه نه پرنده اي بماند و نه نيزاري و نه چشم انداز زيبايي، ديگر اكوتوريسم معنا نخواهد داشت. بنابراين اين مسائل بايد شفاف شود. به عبارت ديگر، بايد در اكوتوريسم تعاريف اتحاديه جهاني حفاظت مبناي كار قرار بگيرد. بر اين اساس، اكوتوريسم، عبارت است از مسافرتي مسئولانه به محيط هاي طبيعي به منظور لذت بردن از اين محيط ها با هدف حفاظت از اين محيط ها كه در تعامل سازنده با بوميان صورت پذيرد. با اين رويكرد كه بايد بوميان در اين ميان مشاركت داشته باشند نه اينكه با سيم خاردار آنها را از منطقه جدا كنيم بلكه با يك ساز و كار مناسب، بستر لازم براي مشاركت بوميان را در فعاليت هاي مرتبط با اكوتوريسم فراهم آوريم تا بتوانند صنايع دستي خود را ارائه بدهند يا راهنما باشند، نه اينكه فقط نظاره گر باشند و بدبختي ها و مشكلات اكوتوريسم را تحمل كنند.
به گزارش همشهري، تالاب زريوار در استان كردستان يكي از جاذبه هاي بي نظير طبيعت است كه به گفته مديركل حفاظت محيط زيست استان تا پايان امسال در كنوانسيون بين المللي رامسر در پاريس ثبت مي شود.به گفته وي بيش از 3 ميليارد تومان به حفاظت اين تالاب تخصيص يافته و تاكنون جلوي ورود فاضلاب شهري مريوان به حاشيه اين تالاب گرفته شده است.

چشم انداز
007281.jpg
رئيس اداره محيط زيست كردستان با تاكيد بر همكاري مردم محلي مريوان براي حفاظت ازدرياچه زريوار
مي گويد: بيش از آنچه كنواسيون رامسر از ما خواسته است در حفاظت آن كوشش كرده ايم. هم اكنون تردد قايق هاي موتوري در تالاب ممنوع است. جلوي ساخت يك پاركينگ و يك شهرك صنعتي را هم كه قرار بود كنار درياچه ساخته شود، گرفتيم و به جاي آن به دنبال ساماندهي مجتمع هاي تفريحي اطراف درياچه هستيم .
اين در حالي است كه پساب هاي كشاورزي و فاضلاب هاي شهري همچنان زيست بوم درياچه زريوار را به شدت تهديد مي كند.

گلستان منطقه ممتاز گردشگري روستايي
007278.jpg
گروه شهري- در پي معرفي 13 روستاي نمونه گردشگري استان گلستان، برنامه ريزي هايي براي رونق اين روستاها صورت گرفته است.
محمد ربيعي، رئيس اداره ميراث فرهنگي و گردشگري استان گلستان، دراين باره گفت: از جمله اقداماتي كه سبب رونق گردشگري روستايي مي شود، مي توان به همكاري و تعامل مستمر دهياران در راستاي اطلاع رساني فرهنگي روستايي در قالب چاپ و تكثير ويژه نامه هايي در رابطه با معرفي جاذبه هاي طبيعي، لباس محلي، صنايع دستي و ايجاد موزه هاي ميراث محلي در روستا اشاره كرد. همچنين تلاش براي حفظ بافت هاي قديمي روستا و تامين واحدهاي اقامتي گردشگران به صورت واحد هاي روستايي قديمي، بخش عمده اكوتوريسم منطقه را تامين مي كند.
نمازي دبير ستاد روستاهاي هدف گردشگري در اين جلسه تصريح كرد: از هفت هزار روستا در كشور سه هزار و 600 روستا دهداري دارند و 365 روستا نيز به عنوان روستاي گردشگري در نظر گرفته شده اند. پيش بيني ما اين است كه امسال، 8/2ميليون نفر از اين روستاهاي گردشگري ديدن كنند. به همين  خاطر آموزش دهياران در راستاي برخورد با گردشگر و توجيه اهالي روستا از ضروريات اين امر هستند. ربيعي، ساخت كمپ چادرزني در بندر گز و النگ دره، روشنايي در كبود وال و مرمت خانه باقري و مدرسه تقوي را از جمله پروژه هاي عمراني سازمان در استان دانست و افزود: كميته طبيعت گردي استان نيز در قالب هماهنگي بين سه دستگاه سازمان ميراث فرهنگي،  صنايع دستي و گردشگري، اداره كل منابع طبيعي و محيط زيست در حال شكل گيري است تا با تعامل و تفاهم اين سه دستگاه مكان هاي مناسبي جهت پروژه هاي گردشگري استان در نظر گرفته شود.

كشف سرنيزه هاي 3000 ساله
در تپه قلايچي
007275.jpg
گروه شهري 10 سرنيزه آهني 3000 ساله به همراه آجرهاي لعابدار با نقوش اساطيري، شطرنجي و انساني كشف شد.
به گزارش خبرگزاري ميراث فرهنگي كاوش هاي باستان شناسان در تپه قلايچي بوكان به كشف سرنيزه هاي فلزي، آجرهاي لعابدار با نقوش اساطيري و بخش مذهبي تپه قلايچي بوكان منجر شد. برخي از سرنيزه ها شبيه سرنيزه هاي هديه شده به هالدي، خداي اورارتو هاست و در مراسم مذهبي كاربرد داشته است. تپه قلايچي در استان آذربايجان غربي و در مجاورت روستايي به همين نام در هشت كيلومتري شمال شرق بوكان قرار دارد.
در اين تپه، دوره هاي باستاني عصر آهن دو (1200 تا 850 پيش ازميلاد) و سه (850 تا 550 پيش ازميلاد) مشاهده شده است.
رضا حيدري، باستان شناس سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري استان آذربايجان غربي و عضو هيات كاوش تپه قلايچي بوكان از كشف كامل بخش مذهبي تپه قلايچي خبر داد و به ميراث خبر گفت: سر نيزه هاي به دست آمده بيشتر در مراسم مذهبي كاربرد داشته اند و برخي از آنها شبيه نيزه هايي هستند كه جنگجويان براي موفقيت در جنگ به خداي جنگ يعني هالدي هديه مي كردند.

نگاه دوم
سفر پيام آوران صلح
و دوستي به 5 قاره
گروه شهري جمعي از ايرانيان حامي صلح و دوستي عازم پنج قاره مي شوند تا مردم 131 كشور را براي ديدار از سراسر ايران تشويق كنند.
به گزارش ايسنا، اين جمع براي نخستين بار در قالب كاوران ايرانيان پيام آوران صلح و دوستي براي معرفي فرهنگ، ميراث فرهنگي و جاذبه هاي گردشگري ايران عازم 5 قاره جهان مي شوند.
در اين طرح ملي، كاروان ايرانيان پيام آوران صلح و دوستي با شعار جهانگردي را با ايرانگردي آغاز كنيد با حركت به جنوب ايران، سفر خود را از سواحل خليج فارس آغاز مي كنند و پس از عبور از شهرهاي جنوبي و مركز و توقف در مشهد مقدس، راهي سواحل درياي خزر و منطقه  ارس شده و با گذر از مرز، قاره پيمايي را شروع مي كنند. اين سفر با حمايت از برخي از متوليان دولتي و غير دولتي از جمله كانون جهانگردي و اتومبيلراني و مشاركت فعالان حوزه  ميراث فرهنگي و صنعت گردشگري و نيز صنايع مرتبط ايراني و دفاتر نمايندگي شركت هاي خارجي انجام خواهد شد.
در اين سفر دور دنيا، كانون جهانگردي و اتومبيلراني به عنوان عضو سازمان جهاني FIA و ديگر دفاتر اعضا در همه كشورهاي جهان، پشتيباني از اين حركت ملي ايرانيان را در طول سفر بر عهده گرفته اند.
بهروز شليله، مجري اين طرح ملي كه از بهار سال 86 آغاز مي شود، گفت: در اين سفر به پشتوانه حمايت هاي صنايع مختلف كشورمان و با بهره گيري از فن آوري هاي نوين و اجراي برنامه هاي هماهنگ شده فرهنگي و برپايي نمايشگاه هاي مختلف براي معرفي فرهنگ و تمدن باستاني ايران، جاذبه هاي گردشگري و بخش هاي مختلف و متنوع صنايع كشورمان تلاش كرده و به اين ترتيب از مردم پنج قاره براي سفر به ايران و ديدار از جاذبه هاي گردشگري و آشنايي با فرهنگ و رسوم اقوام ايران دعوت مي كنيم.
آشنا كردن مردم جهان با هويت فرهنگي و معنوي ايرانيان با استفاده از محصولات فرهنگي و هنري، عكس، اسلايد و پوستر صورت مي گيرد. سفر ملي كاروان ايرانيان پيام آوران صلح و دوستي و عبور از پنج قاره حدود 600 روز ادامه خواهد داشت و بر اساس برنامه ريزي هاي صورت گرفته، مسافتي معادل 200 هزار كيلومتر طي مي شود. در طول اين سفر، كاروان ايرانيان دو اقيانوس اطلس و آرام را در مي نوردد و متناسب با وسعت كشورهاي پنج قاره، از 30 تا 150 روز در هر قاره اقامت خواهند داشت. 600 روز سفر كاروانيان پيام آوران صلح و دوستي به پنج قاره با خودروها و ملزومات ايراني انجام مي شود و پس از بازگشت از سفر، اين خودروها و همه تجهيزات فني مورد نياز شده از سوي حمايت كنندگان براي ديدار عمومي به نمايش گذاشته مي شود.

شناسنامه  دوهزار ساله  خليج فارس؛
نيازمند توجه سازمان ميراث فرهنگي
ايسنا: عضو گروهي كه بقاياي يك كشتي دوهزار ساله را در خليج فارس پيدا كرده است، تاكيد كرد: اين كشتي مانند يك بيمار اورژانسي است كه بايد به آن توجه فوري شود. تاكنون ميزان توجه مسئولان سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري به اين مساله قابل توجه نبوده و به اين موضوع فقط به اندازه  انتشار يك خبر پرداخته شده است.
چندي پيش، سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري اعلام كرد كه با راهنمايي صيادان محلي توسط شركت دريا كاو جنوب و با هدايت و پيگيري گروه باستان شناسي زير آب پژوهشكده  باستان شناسي، بقاياي يك كشتي متعلق به دوره  پارت يا ساساني در خليج فارس شناسايي شد.
اعضاي گروه غواصي اين شركت با حضور در خبرگزاري دانشجويان ايران (ايسنا)، مراحل كشف اين كشتي دوهزار ساله و شرايط فعلي آن  را توضيح دادند.
ذوالفقار عرب زاده ـ مديرعامل اين شركت ـ در ابتداي سخنان خود كشتي پيداشده در نزديكي بندر سيراف و محموله  آن  را، شناسنامه اي براي خليج فارس دانست و با اشاره به برخي ادعاهاي نادرست كشورهاي حاشيه  خليج فارس، گفت: اين كشتي مهر تأييد ديگري بر خليج فارس بودن اين منطقه است.
وي با يادآوري اين كه در گذشته كشتي هاي فلزي بادباني با قدمت حدود 300 سال پيدا شده اند، ادامه داد: كشتي پيداشده در نزديكي بندر سيراف، چوبي است و بر اساس نظر كارشناسان ميراث فرهنگي به دوره  پارت و ساساني با حدود دوهزار سال قدمت مربوط است؛ ولي تا زماني كه كاوش انجام نشود و باستان شناسان بررسي هاي لازم را انجام ندهند، درباره  اين اثر، نظر قطعي نمي توان داد.
به گفته  حميد شمسي ـ رييس هيات مديره  اين شركت ـ اوايل شهريور ماه امسال، برخي از صيادان محلي اطلاع دادند كه تعدادي سفال شكسته در تور بالا آمده است. گروه غواصي نيز پنجم شهريور ماه به همراه صيادان به محل رفت و با تهيه  فيلم به وجود اين كشتي و محموله  آن پي برد.
در ادامه، عرب زاده نيز توضيح داد: اين كشتي، نخستين كشتي باستاني پيدا شده در خليج فارس است كه محموله  موجود در آن، بزرگ ترين حسن اين اثر محسوب مي شود؛ چرا كه ممكن است، چيزي از بدنه  كشتي باقي نمانده باشد، ولي با وجود محموله، اطلاعات لازم را مي توان به دست آورد و اگر اين محموله نبود، هيچ توضيحي در اين باره نمي شد ارايه كرد.
وي تصريح كرد: اين اثر، يك كشتي بزرگ با محموله اي زياد بوده و احتمالاً از نسل لنج هايي است كه امروزه نيز وجود دارند؛ ولي به نظر مي آيد، از نظر اندازه قابل مقايسه با آن ها نباشد و كمي بزرگ تر است. البته مشخص نيست كه قصد مسافران كشتي كجا بوده، ولي قطعاً به تجارت دريايي بين ايران و كشورهاي ديگر مربوط است.
او با تاكيد بر اين كه اكنون مسئولان سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري بايد تصميم بگيرند، درباره  عمليات كاوش در خليج فارس، توضيح داد: اين كشتي در عمق 70 متري قرار گرفته است و غواصي در اين عمقي نيز پيچيدگي ها و شرايط خاصي دارد؛ چراكه امكانات موجود در ايران اجازه  غواصي را در چنين عمق براي كاوش نمي دهد. البته براي بازديد و يا خارج كردن چند نمونه به اين عمق مي توان رفت؛ اما براي چند روز، اين كار ممكن نيست و بايد عمليات خاصي براي بيرون آوردن بدنه  كشتي انجام شود. البته اگر بعد از دوهزار سال بدنه  آن باقي مانده باشد.
عرب زاده اظهار داشت: اين كشتي حدود پنج مايلي سواحل خليج فارس قرار دارد و اگر فاصله  آن از 12 مايل بيشتر مي شد، در آب هاي بين المللي قرار مي گرفت؛ در آن صورت، كشورهاي عربي نيز ادعاي مالكيت مي توانستند داشته باشند.
او تاكيد كرد: هيچ شكي نيست كه اثر پيداشده يك كشتي است؛ وقتي در فاصله  چند مايلي ساحل چنين خمره هايي پيدا شوند، يك روستا يا چيز ديگري را نشان نمي دهند.
شمسي نيز درباره  خمره هاي پيداشده به خبرنگار ايسنا توضيح داد: اين آثار، كوزه هايي به  شكل اژدر هستند كه انتهاي آن ها باريك مي شود و آمفورا ناميده مي شوند. اين آمفوراها در يك دوره  دوهزار ساله براي حمل و نقل مايعات و سوخت استفاده مي شدند؛ ولي پس از دوران اسلامي، استفاده از آن ها منسوخ شد.
وي اضافه كرد: ما توانايي خارج كردن نمونه اي را از اين عمق داريم و اگر مسئولان سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري بخواهند، اين كار را انجام مي دهيم؛ اما براي انجام كامل عمليات و مدت زمان زيادي ماندن در زير آب، به امكانات بيشتري نياز است.
به گفته  عرب زاده اين گروه غواصي تاكنون در كاوش بند ميزان و در نزديكي قلعه  پرتغالي ها با سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري همكاري كرده است. همچنين سازمان حدود پنج  سال پيش نيز بودجه اي را براي كاوش سيراف اختصاص داده بود و اكنون اين كشتي نشانه  وجود تجارت دريايي در اين منطقه است.
وي اظهار داشت: تاكنون در خليج فارس هيچ كشتي با محموله يا بدون محموله پيدا نشده است و از اين نظر، اين كشتي منحصربه فرد است.
شمسي نيز در پايان اين نشست، افزود: تاكنون ارتباط خوبي با سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري داشته ايم و درباره  كشتي پيدا شده نيز نامه اي رسمي به سازمان فرستاده ايم، تا براي بررسي، تهيه  نقشه، عكس برداري، فيلم برداري و آغاز پژوهشي اساسي با آنها همكاري كنيم؛ ولي تاكنون جوابي به اين نامه داده نشده است.
اين گروه غواصي در پروژه هاي مختلفي با سازمان ميراث فرهنگي و گردشگري همكاري داشته است. در اين گروه علاوه بر عرب زاده و شمسي ـ نخستين كسي كه اين كشتي باستاني را كشف كرد ـ ، نايب بور نيز به عنوان سرپرست عمليات غواصي عضويت دارد.

كاوش بقاياي زلف آباد اراك
007284.jpg
گروه شهري – بقاياي تاريخي و بزرگ شهر تاريخي زلف آباد كه بر اثر زلزله اي بزرگ در زير خاك مدفون شده است از خاك بيرون مي آيند.
فرماندار تفرش با بيان اين مطلب به ايسنا گفت: كاوش هاي باستان شناسي از سوي اداره كل ميراث فرهنگي و گردشگري استان مركزي انجام مي شوند و منطقه با اين كاوش ها به عنوان يك منطقه  گردشگري در آينده معرفي خواهد شد.
كارشناسان قدمت منطقه  تاريخي زلف آباد را 500هزار دانسته اند. اين منطقه در شمال اراك و يكي از قديمي ترين مناطق تاريخي است كه در گذشته، شهري بزرگ و آباد بوده، ولي براثر وقوع زلزله به طور كامل تخريب شده است.
زلف آباد در 45كيلومتري شهرستان اراك، 25 كيلومتري جنوب تفرش و دو كيلومتري شهر فرمهين در زميني به وسعت يك صد هكتار قرار دارد كه وجود قنات آب و درختان سنجد دور قنات و همچنين مرقد امامزاده احمد بن علي- از نوادگان امام موسي كاظم (ع) - آن را به يكي از مناطق گردشگري استان مركزي تبديل كرده است.
بنا بر روايت هاي گذشتگان، زلف آباد شهري بزرگ بوده كه از 300سال پيش با آبادي روستاهاي اطراف و احياي كشاورزي زمين هاي اطراف امامزاده احمدبن علي، بار ديگر اين منطقه مورد توجه قرار گرفته است.

زادبوم
اجتماعي
ادب و هنر
اقتصادي
دانش فناوري
بـورس
حوادث
بين الملل
فرهنگ و آموزش
سياسي
شهر تماشا
سلامت
شهري
علمي فرهنگي
ورزش
صفحه آخر
همشهري ضميمه
|  اجتماعي   |   ادب و هنر   |   اقتصادي   |   دانش فناوري   |   بـورس   |   زادبوم   |   حوادث   |   بين الملل   |  
|  فرهنگ و آموزش   |   سياسي   |   شهر تماشا   |   سلامت   |   شهري   |   علمي فرهنگي   |   ورزش   |   صفحه آخر   |  
|   صفحه اول   |   آرشيو   |   شناسنامه   |   چاپ صفحه   |