شدن جهاني فرآيند در شهر
شهري روندهاي
در جمعيت كه اين‌ديدگاه جمله از.است ملاحظه قابل مختلف ديدگاه‌هاي از بيستم قرن
آغازقرن در.يافتند تراكم شهري درمناطق بي‌وقفه‌اي به‌طور انساني سكونتگاه‌هاي
بيانگر رقم اين كه مي‌كردند ، زندگي شهري سكونتگاه‌هاي نفردر ميليون بيستم 150
به جهان شهري جمعيت گذاشت ، اتمام روبه قرن كه وقتي.بود جهان جمعيت حداقل 10درصد
نصف واقع در اين و بود يافته افزايش نفر و926ميليون ميليارد يعني 2 برابر 20
مستمر و سريع شهرنشين‌شدن شاهد حاضر قرن كلي ، به‌طور.مي‌شد جهان‌محسوب جمعيت
جهاني دوم جنگ كه وقتي از 1945يعني پس شدن شهرنشيني اين و است بوده انساني جوامع
روابط ثبات‌در طولاني دوره جنگ ، از پس دوره در.است بوده چشمگير بسيار يافت پايان
شهرنشيني‌شدن تبع‌آن به و جمعيت انفجار يعني فرآيند دو به منجر بزرگ قدرت‌هاي
.است شده توسعه حال كشورهاي‌در در بويژه
درصد حدود 35 تقريبا كه شهرنشيني ، سطوح لحاظ به آسيا سال 1995 ، آفريقاو تا
دو هر ولي بودند ، مقايسه قابل همديگر با زيادي طور به مي‌شد محسوب جمعيت‌شهرنشين
و دارند است ، آسيا در بيشترين‌آن البته كه را ، جهان جمعيت تراكم بالاترين قاره
تشكيل شهرنشين‌را جمعيت و جمعيت كل و 3/46درصد ترتيب 4/60 به واقع در اين
ميليوني شهرهاي در جهان جمعيت(درصد 5/47) سهم بيشترين حقيقت ، آسيا در.مي‌دهند
از 23 شهر آسيا 13 همچنينميليونيدارد شهر و 143 است داده اختصاص خود به نيز را
.است داده جاي خود در سكنه‌را ميليون حداقل 8 كدام هر كه داراست ، را جهان شهر ابر
آسياحداقل هم و آفريقا هم چه اگر كه است شهرنشيني‌اين آينده قابل‌ملاحظه جنبه
پتانسيل ليكن دادند اختصاص خود به ديگر مناطق با مقايسه در را نصف‌شهرنشيني‌شدن
براي مختلفي‌را جدي مسائل آنها ، جمعيت روند با همراه سريع ، شهرنشيني براي آنها
شدن شهرنشيني سطوح در قاره دو هر.مي‌سازد مطرح آينده دردهه‌هاي سياست‌توسعه
قبل قرن يك از بيش در شمالي وآمريكاي(بريتانيا) متحد پادشاهي كشورهاي كه هستند
شهرنشيني مرحله به ورود آستانه در (آفريقا و آسيا) آنها.بودند رسيده سطح آن به
خيلي كشورهاي از تا دو است شدن شروع آستانه در جديد قرن كه زماني.هستند سريع شدن
چين سال 1995 ، در.شده‌اند آسياواقع در دو هر هند و چين يعني جهان در پرجمعيت
و بود كشور همين جمعيت كل از درصد بيانگر 30 كه داشت ، شهري جمعيت ميليون‌نفر 360
اينكه سرعت وسعت‌و دارد ، مطابقت هند در درصد و 27 رقم 250ميليون مذكوربا رقم
تحميل قاره اين شهري آينده بر سنگين باري چگونه‌شهرنشين‌شوند آسيايي كشور دو
:است مشاهده قابل حاضر قرن پايان شهري‌در عمده روند سه جهاني مقياس در.مي‌كند
در كشورهاي و شهرها بسياري‌از براي جمعيت رشد نرخ پيش‌بيني‌ها ، عليرغم‌اغلب اول ،
در نسبت به دهه 1980 كشورهادر اين در شهرها بزرگترين.يافته‌است كاهش توسعه حال
.يافتند رشد آهسته‌تر خيلي قبل دهه
كمتر سال 1990 در.آمدند بوجود كمتر جهان در شهرها كلان پيش‌بيني‌ها برخلاف دوم ،
كه اين از غلط پيش‌بيني.مي‌كردند زندگي شهرها كلان جهان‌در درصدجمعيت از 5
اي سكنه تا 40ميليون متشكل30 شهرهاي كلان به مكزيكوسيتي كلكته‌و چون شهرهايي
.است نيافته تحقق نيز شد خواهند تبديل
عليرغم.نيست روشن اجتماعي و سياسي اقتصادي ، دگرگون و شهري تحول بين ارتباط سوم ،
مديريت در آنها توانايي شهرهاو رشد شهري ، روابط گسترده‌مسائل و وسيع قلمرو
مديريت خوبي به شتابان رشد با بزرگ شهرهاي از برخي.است نشده شهري‌برقرار مسائل
شهرهاي فيزيكي بدترين‌شرايط از برخي كه است حالي در اين.كردند خدمات‌رساني و شده
.است كرده احاطه كوچك‌را
كه مي‌آيد نظر متعددي‌به گرايش‌هاي است شدن شروع آستانه در سوم هزاره كه حالي در
مسلما جهان تدريجي شدن شهرنشين اول ، وهله در.شود پديدار شهري آينده شكل‌دهي در
نصفي از بيش قرن 21 ، از اولين‌دهه در كه مي‌زنند تخمين واقع ، در.يافت خواهد تحقق
قرن ظهور نشانه اين.كرد خواهند زندگي شهري سكونتگاه‌هاي در جهان جمعيت از
متقابل واكنش دوم بعد.شد خواهد زياد شهرها نقش آن در كه بود شهرنشيني‌خواهد
طي كه است بعدي چند فرآيند شدن جهاني.است شدن جهاني و شهرنشين‌شدن بين روبه‌رشد
خدمات سرمايه ، كالا ، روبه‌گسترش‌جمعيت ، جريانات طريق از مردم و شهرها كشورها ، آن
بر شهرهاي‌جهاني يعني شهرها ، مسلما.شده‌اند نزديكتر همديگر به ايده‌ها و
مزيت و كار بهتر تقسيم به و ايفا جهاني جديد اقتصاد در آنها كه ويژه فعاليت‌هاي
تفويض احتمالا شهري آينده ويژگي سومين شده‌اند متمركز مي‌كنند ، تاكيد نسبي
در كه فرآيندي است ، مدني جامعه و محلي مقامات به مسئوليت‌ها و مستمراختيارات
قديمي نهادهاي و شد داده تشخيص نارسا شهري اداره سنتي روش‌هاي كه دهه 1990 ، وقتي
.شد شروع كنند ، حل را جديد و قديم مشكلات‌شهري كافي حد به نتوانستند
شدن جهاني
پيش سال به 25 نسبت واضح به‌طور بلكه شده شهرنشين زياد تنها نه جهان امروزه
و تريليون‌دلار به 24 تريليون از4 جهان تا 1992درآمد دوره 1950 طي.است غني‌تر
و 1993جريان سالهاي 1970 بين.يافت برابرافزايش از 3 بيش به افراد سرانه درآمد
به 162 دلار ميليارد از 5 توسعه حال در كشورهاي خصوصي‌به سرمايه‌گذاري‌هاي
گسيل كشور به 10 سرمايه‌ها اين چهارم سه اين ، وجود با.يافت افزايش دلار ميليارد
در واقع ، دراست شده واقع لاتين آمريكاي و شرقي آسياي در آنها بيشتر كه است شده
اين كه است يافته افزايش بار چندين سال 1960 از سرانه درآمد جهان بسياري‌كشورهاي
.است برداشته در ملاحظه‌اي قابل منافع دهه 1980 از امر
دليل به اوايل 1980 در شدن جهاني طريق از جهان سراسر در اقتصادها ادغام‌سريع
كالاهاي قيمت در شديد افت روند اولين.است بوده توجه كلان ، قابل روند سه همگرايي
در كشورها بسياري اقتصاد در گسترده و معكوس اثر يك كه رويدادي.بود نفت و اوليه
درآمد تامين جهت كالاها گونه اين صادرات بر متكي سنتي به‌طور كه توسعه حال در جهان
حال در كشورهاي در بويژه اقتصادها بر سنگين ضربه اين.است داشته بودند ، ملي‌شان
.شد احساس آسيا شرقي جنوب در ديگر جاهاي و لاتين آمريكاي و آفريقا يعني توسعه
بويژه سرمايه‌گذاري است ، گسترش بوده اول روند از ناشي حدودي تا كه روند دومين
جديد بازي شرايطبود اقتصادي رشد در محرك‌جديد يك عنوان به فراملي ، سرمايه‌گذاري
سرمايه‌گذاري كردن جذب براي كشور يا شهر توانايي آزاددر رقابت اقتصاد توسعه در
سرمايه‌گذاري براي را مكانها هميشه‌پرسودترين صاحبان‌سرمايه.است خارجي مستقيم
سرمايه‌گذاري به ترغيب براي را توليد عوامل كشورهانيز و شهرها و مي‌كنند جست‌وجو
با مي‌كند ، راتقويت قبلي روند دو كه روندي سومين.مي‌سازند خارجي‌جذاب مستقيم
.هستند ارتباط در تكنولوژي نوآوري‌هاي جديد موج‌هاي
انقلاب يك عنوان به اغلب اطلاع‌رساني‌كه فناوري‌هاي ملاحظه‌در قابل پيشرفت‌هاي
الكترونيك ، آدم‌ماشيني ، كامپيوتر ، شامل كه مي‌گيرند اشاره‌قرار مورد رساني اطلاع
و تكنولوژي‌هاي‌جديد نظير ديگري زمينه‌هاي موارد اين.شود مي مخابراتي ارتباطات
توليد فرآيندهاي آنها.است داده قرار پوشش نيزتحت را زيست محيط و مادي موضوع
مي‌شود گفته.كردند ترغيب را خلاقيت متحول‌و را تجاري ومبادلات راتسهيل جديد
توليدانبوه الگو ، و است شده ، حاصل جديد فني -اقتصادي وسيع دانش بر مبتني الگوي
به را استانداردسازي و اقتصادي معيارهاي و گسترده منابع از بهره‌برداري و فوريست
بدون اقتصادي يك است عظيم روندهاي اين زاييده كه جهان اقتصاد در.است طلبيده چالش
.است شده مطرح جديد بناي سنگ به‌عنوان مرز
وابستگي‌متقابل روابط در فزاينده طور به شهرها و كشورها شونده ، جهاني جهان يك در
كليدي‌در نقش كه ازشهرها برخي و شوند مي وصل يكديگر وبه پيوندخورده هم به
ايفا توليد و خدمات و مخابراتي ارتباطات نقل ، و حمل سرمايه ، تامين جهان سيستم
مالي ، كانون قدرت ، كانون آنهاميشود ناميده جهاني يا شهرهاي‌معروف مي‌كنند ،
و نواحي سراسر به تاثيرآنها كه هستند نقل و حمل و ارتباطات مراكز و مديريت
كاركرد يك عنوان به مي‌توان را معاصر جهان.مي‌يابد توسعه كل‌جهان نهايتابه
بر يكي كه مي‌كند هدايت را مختلف وكاركردهاي است جهاني شهري داراي كه كرد ترسيم
.دارد اشراف و ديگري‌كنترل
ملي‌ديگر مرزهاي كه تغيير حال در جهان سياسي نظام يك در و في‌نفسه جهاني شهرهاي
تعاوني واحدهاي.هستند مهم شوند ، انديشه‌ها افراد ، سرمايه ، جريان مانع نمي‌توانند
متعددي كشورهاي شامل كه مجاور سرزمين‌هاي از برخي.آمدند پديد اقتصادي‌منطقه‌اي
طريق رااز همكاري بر مبتني و اقتصادي‌خلاق توسعه گرفتند نام رشد مثلث و مي‌شوند
.كردند دنبال(مي‌شود آنهاعطا به كه كمك‌هايي) خود كمك‌هاي حداكثرسازي‌عوامل
مشاركت با چين جنوب در كه هستند آنهايي آسيا در موفق رشد مثلث نمونه‌هاي بهترين
جزيره و (مالايزيا)جوهور سنگاپور ، ازجمله كه سي‌جوري و تايوان و فوجيان هنگ‌كنگ ،
معروف شهرهاي در ترتيب به مثلث تا دو اين رشد.شده‌اند معروف (اندونزما) رياو
چيزي همان منطقه‌اي توسعه موضوع اين از متغيري.هستند متمركز سنگاپور و هنگ‌كنگ
توسعه كه مفهوم بدين ناميده‌اند ، منطقه‌اي دولت‌هاي را آن محققين از برخي كه است
كشورهاي يا باشد كشور يك از بخشي مي‌تواند كه ازمناطقي برخي آنجا در سالم اقتصاد
اقتصادي توسعه ديگر مكاني مظهر اين بر علاوه.است شده متمركز دربرگيرد را متعددي
در معكوس S شكل به آنها وجود كه است شهري دروازه‌هاي جهان جديد اقتصاد در سريع
است شده مشاهده ديگر جاهاي و اروپا در آن ديگر شكل‌هاي از برخي در و شرقي آسياي
.(لوويونگ 1996)
را خاصي جايگاه اكنون بوده‌اند ملي ثروت ايجاد در هدايت و رشد موتورهاي كه شهرها
قابل سهم جهت به شهرها از بسياري.اند داده اختصاص خود به جهاني عصر در
درسال 1990.مي‌گيرند قرار توجه مورد ملي ناخالص محصول توليد در ملاحظه‌شان
سيدني 19/1 و بود داده اختصاص خود به را كشورش ناخالص توليد از درصد بارسلونا 7
در.نيستند كمي سهم كه بودند درصد توكيو 18 و درصد بانكوك43 درصد ، سئول 23 درصد ،
از 10 بيش تا ملي ناخالص توليد رشد جهان بزرگ شهرهاي ديگر و شهرها اين از برخي
در شهرها سرد ، جنگ از پس شدن جهاني اقتصاد در.است دوره 901970بوده طي در برابر
و حقوق افزايش بر مبتني جديد الگوي چارچوب در رقابتي جهاني پيشرفت‌درسيستم حال
متخصصين واقع در.(ساوينچ 1996) مي‌باشند وبازار تجاري گري‌هاي واسطه دستمزدها ،
زير اخير جهاني تحولات عليرغم را ملت - دولت خود بودن مفيد كه دارند وجود زيادي
خود توانايي و كنترل بيشتر ملت و دولت است شده استدلال كه همانطوري.مي‌برند سوال
جديد واحوال اوضاع كردن اداره در ناكارآيي واحد حاضر حال در و است داده دست از را
(اوهي 1995 كندي 1993 ، )مي‌آيد شمار به
جهاني چند هر كه است اين حقيقت.نيست شهرها همه حال مناسب شدن جهاني وجود اين با
اين با كرد ، ايجاد ثروت شهرها از برخي براي و آورد وجود به را جديدي فرصت‌هاي شدن
منزوي شهراست كرده منزوي شديد طور به را شهرها از ديگر برخي حال عين در وجود
اصلي ارتباطات از بيرون را خود آن اگر.شود پيدا جهان از منطقه‌اي هر در است ممكن
اقتصاد به نمي‌تواند ديگر عبارت يابه ندارد ، اقتصادي زيرساختار اطلاعات كند ، پيدا
دست از را آفريقا عمده قسمت شدن جهاني دقيق‌تر بياني به.شود ملحق جديد جهاني
كردن منزوي چالش بيشترين.است كرده محروم جهاني اجتماعي توليد فرآيندهاي به يافتن
وسيله به شديدا آنها اختيارات و اراده درآن كه است آفريقايي وشهرهاي كشورها در
.(، 1996 تلمان 18 ميت) است شده محدود شدن جهاني نيروهاي
اينترنت:منبع / لويونك:نوشته
رضايي رحيم: مترجم
دارد ادامه
|
