اينترنت را در آغوش بگيريد
فروزان آصف نخعي
ما چه نقشه هايي براي يكديگر داريم؟ چگونه مي توانيم يكديگر را تحت تاثير قرار بدهيم، چگونه مي توانيم به فهمي عقلاني از تحولات حيرت انگيزي كه بر جوامع بشري آن هم با انقلاب ارتباطات حادث شده، نايل شويم؟ كاستني استاد اسپانيايي الاصل رشد برنامه ريزي در دانشگاه بر كلي كاليفرنيا كه به لقب «استاد استادها» نايل شده است، پاسخ به سؤالات مذكور را در گرو فهم جامعه شبكه اي مي داند كه محصول همگرايي سه فرآيند تاريخي مستقل است كه عبارتند از انقلاب اطلاعات كه ظهور جامعه شبكه اي را امكان پذير ساخت، تجديد ساختار سرمايه داري و اقتصاد متكي به برنامه ريزي متمركز از دهه ۱۹۸۰ به اين سو با هدف غلبه بر تعارض هاي دروني اين دو نظام و نهضت هاي فرهنگي دهه ۱۹۶۰ و دنباله هاي آن در دهه ۱۹۷۰ يعني نهضت ها و جنبش هايي مانند حزب سبزها كه طرفدار محيط زيست و ... هستند.
اما نبايد فراموش كرد آنچه جامعه شبكه اي تحول يافته را ساخته، اختراع برق توسط اديسون است. اديسون با اختراع برق و الكتريسته بر زمان و مكان فائق آمد و چنان شد كه در فرآيند تكنولوژيك آن، جامعه شبكه اي در آغاز هزاره سوم واجد ويژگي هاي زير به زعم كاستن شد:
۱- اقتصاد اطلاعاتي كه در آن بهره وري و رقابت ميان شركت ها و بنگاه هاي تجاري، مناطق و حوزه هاي اقتصادي كشورها بيش از هر زمان ديگر به معرفت، دانش، اطلاعات و تكنولوژي لازم براي پردازش اين اطلاعات از جمله تكنولوژي مديريت و مديريت تكنولوژي متكي شده است.
۲- اقتصاد جهاني كه نمي بايست آن را با اقتصاد جهان يكسان پنداشت. خصلت اين اقتصاد چنان است كه بخش ها، بازارها و افراد غني را به يكديگر متصل مي سازد و در يك چرخه توليد سود به همكاري وا مي دارد و بخش ها و بازارها و افراد فاقد امكانات را از محدوده عملكردهاي سودآور خود طرد مي سازد.
۳- فعاليت هاي شبكه اي؛ اين فعاليت ها نوع تازه اي از سازمان و تشكيلات است كه مشخصه فعاليت اقتصاد جهاني به شمار مي آيد.
۴- تحول در نحوه انجام كار و در ساختار اشتغال؛ بر اين اساس كارمندان و كارگران بر خلاف گذشته قراردادهاي استخدام مادام العمر امضا نمي كنند و شيوه هاي خود اشتغالي، كار پاره وقت و اشتغال براي يك دوره موقت رواج يافته است در عين حال نگراني افراد از آينده شغلي خود و احساس بي اعتمادي نسبت به آينده، رشد پيدا كرده است.
۵- ظهور قطب هاي متقابل؛ فرآيند جهاني شدن و شبكه اي شدن فعاليت هاي اقتصادي موجب قوت بخشيدن به تلاش هاي فردي و تضعيف نهاد هاي اجتماعي نظير اتحاديه هاي كارگري و يا دولت رفاه مي شود. اين تحولات به نوبه خود تقابل ميان آنان كه به اطلاعات دسترسي دارند و از توانايي بهره مندي از آن برخوردار ند و كساني را كه در چنين موقعيتي قرار ندارند افزايش مي دهد بي دليل نيست كه مارتين تين هولتز رئيس نيويورك تايمز ديجيتال در مصاحبه اي اينترنتي توصيه مي كند كه اينترنت را در آغوش بگيريد، زيرا براي حذف نشدن بايد به قواعد بازي جديد مسلح شد.
۶- فرهنگ واقعيت مجازي؛ فرهنگ عصر اطلاعات در چارچوب انتقال نمادها به وسيله واسطه هاي الكترونيك شكل مي گيرد. اين فضاي مجازي حاوي اطلاعات متكثر و متنوع به صورت بخشي از واقعيت اجتماعي عصرجديد در مي آيد و فضاي اصلي تعامل هاي معرفتي را كم و بيش در اختيار مي گيرد.
۷- سياست بر بال رسانه؛ در فضاي مسلط فرهنگي متكي به واقعيت مجازي، بازيگران سياسي به منظور بقا و حضور در صحنه و تاثير گذاري به روند تحولات ناگزيرند از رسانه هاي حاصل نمادهاي الكترونيك و به خصوص تلويزيون به صورت تمام عيار بهره برداري كنند.
۸- زمان بي زمان و فضاي جريان ها؛ انتقال آني اطلاعات، داده ها و سرمايه ها و امكان ارتباط همزمان ميان افراد در نقاط مختلف عملاً فواصل زماني را از ميان برداشته و نظم طبيعي دوران قديم يا چارچوب هاي مكانيكي جهاني صنعتي را به كلي دگرگون ساخته است.
بر اساس ويژگي هاي فوق، دينا ميسم دروني جامعه شبكه اي مستمراً در كار شكل دادن روابط دروني اين شبكه و باز توليد نظم ها و ارزش هاي نوين است.
اين موضوع آنقدر سريع صورت مي گيرد كه حكومت ها و دولت ها را در معرض جنبش هاي اجتماعي- رسانه اي پنهان ناشي از نظام الكترونيك و هارموني ارزش هاي ناشي از چنين نظامي قرار مي دهد، اين امر تا آن اندازه پيچيده مي شود، كه افراد در چنين شبكه اي به دو ابزار قوي براي بقا، رشد و گسترش خود و تشكيلاتشان نياز دارند: نخست فهم دقيق بازي عقلاني در جامعه شبكه اي ديجيتال و دوم علاوه بر درك كاركرد، توجه به معنا و شناخت ناشي از روابط پيچيده ديجيتالي و جامعه شبكه اي كه در نهايت مي تواند آهنگ تحولات در درون شبكه را به گونه اي حساب شده تنظيم كند، اما همچنان كه مارتين نيس هولتز، رئيس نيويورك تايمز ديجيتالي مي گويد: انتقال الكترونيكي جز براي تجارت و هم براي مصرف كننده اهميت بيشتري خواهد يافت و اما ما چگونه در بازار جهاني شدن اقتصاد آن هم در جامعه اطلاعاتي از قدرت رقابتي بيشتري برخوردار شويم؟ بي ترديد مقاله اي مندرج در متن صفحه به شما كمك كافي مبذول خواهد داشت.