دنياي رسانه اي امروز با ورود و تكامل يك فناوري ذخيره سازي دچار انقلاب شگرفي شده است، تحولي كه دي وي دي ها در صنعت فيلم ايجاد كرده اند را مي توان با انقلابي مقايسه كرد كه فناوري CD در دنياي موسيقي به وجود آورد.
بسياري از فيلم هاي سينمايي اين روزها بر روي ديسك هايي منتشر مي شوند كه به دي وي دي معروف هستند؛ حجم كافي اينگونه ديسك ها باعث شده، فيلم ها با كيفيت بسيار عالي و با صداي موسوم به دالبي (يا در موارد جديدتر DTS) ضبط شده در اختيار علاقه مندان قرار بگيرند، اين درحالي است كه قيمت مناسب دي وي دي ها، عامل مناسبي در محبوبيت آنها در مقابل ديگر روش هاي جديد
ذخيره سازي ديجيتالي به شمار مي آيد، افزودن ويژگي هاي تازه به دي وي دي مانند استفاده از چند دوبله مختلف به زبان هاي مهم دنيا از جمله ديگر عواملي است كه مصرف كننده چنين محصولي را جذب مي كند.
دي وي دي نخستين بار در سال ۱۹۹۷ وارد بازار شد، اما در سال ۲۰۰۱ تقاضاي خريد آن چنان اوج گرفت كه گفته مي شد تاكنون كمتر كالايي مصرفي از چنين سرعت رشدي در ميزان محبوبيت برخوردار بوده است، حالا ديگر دي وي دي ها اولين پيشنهاد مردم آمريكا به عنوان هداياي كريسمس و يا جشن تولد هستند.
زماني كه دستگاه هاي پخش دي وي دي براي نخستين بار وارد بازار شدند، حداقل قيمتي در حدود ۶۰۰ دلار (۴۲۰ پوند) داشتند اما اكنون اين دستگاه ها به قيمت ۱۰۰ تا ۱۷۵ دلار عرضه مي شوند.
اما يك سئوال اساسي! دي وي دي دقيقاً چيست؟
DVD چيست
DVD در واقع حرف اول كلمات
«Digital Versatile Disc» است كه به معناي «ديسك چند منظوره ديجيتالي» است اما چون در طول سال هاي گذشته، مهم ترين كاربرد اين فناوري قدرتمند ذخيره فيلم هاي ويديويي است بسياري آن را مخفف كلمات «Digital Video Disc» قلمداد مي كنند.
دي وي دي ها در واقع ديسك هاي ظرفيت بالايي در ابعاد يك سي دي هستند با اين تفاوت كه مي توانند ظرفيتي تا ۲۵ برابر يك سي دي داشته باشند؛ از آنها معمولاً براي ذخيره فيلم، بازي، موسيقي و اطلاعات شخصي استفاده مي شود اما محبوبيت آنها بيشتر به دليل اين است كه در سال هاي اخير بسياري از فيلم هاي سينمايي بر روي دي وي دي منتشر مي شوند و حاوي اطلاعاتي مثل فيلم، فايل هاي صوتي (حاوي دوبله فيلم در زبان هاي مختلف) كه به صورت دالبي ضبط شده اند و زيرنويس زبان هاي مختلف هستند.
دي وي دي ها در دستگاه هاي CD-Drive يا همان CDخوان هاي معمول كامپيوترها قابل خواندن نيست. بلكه نياز به درايو مخصوص دي وي دي دارند.
ساختار داخلي DVD
* ابعاد (شعاع و ضخامت) DVD مشابه CD است و به روش مشابهي نيز توليد مي شود اما در اصل دي وي دي از دو ديسك ۶/۰ ميلي متري به هم چسبيده تشكيل شده است، كه مي توان بر روي هر دو يا يكي از اين ديسك ها اطلاعات ذخيره كرد. آنچه كه حجم ذخيره سازي بالا را در يك دي وي دي سبب مي شود فشرده بودن طراحي آن است.
* دي وي دي در انواع تك لايه/دو لايه و تك رو/دو رو توليد و عرضه مي شود.
* هر لايه يك دي وي دي حداكثر توانايي ذخيره ۷/۴ گيگا بايت اطلاعات را داراست و در هر سمت دي وي دي، با فرض دو لايه بودن آن مي توان حداكثر ۵/۸ گيگا بايت اطلاعات ذخيره كرد.
* دي وي دي ها از فرمت فايل موسوم به UDF استفاده مي كنند.
* دي وي دي ها داراي انواع قابل ضبط (Recordable) و انواع قابل بازنويسي
(Re-Writable) هستند.
* سازگاري با CD نيز يكي از ويژگي هاي دي وي دي است، به اين معنا كه هر دستگاه پخش دي وي دي قادر به پخش CD نيز هست.
* قطر ديسك در دي وي دي ۱۲۰ ميلي متر يا پنج اينچ است كه البته مثل CDها مدل هايي با قطر كمتر نيز وجود دارد كه در دستگاه هاي معمولي قابل خواندن هستند.
انواع DVD
با توجه به تعداد لايه و پشت و روي DVD، انواع مختلفي از DVD موجود است:
دي وي دي هاي صوتي
دي وي دي هايي كه براي داده هاي صوتي استفاده مي شوند، از قالب كاملاً متفاوتي نسبت به دي وي دي هاي تصويري برخوردار هستند. تفاوت اين نوع از داده هاي صوتي با انواع قبلي مثلاً در
سي دي هاي صوتي، در كيفيت صداي ذخيره شده در آنهاست. اين تفاوت در كيفيت كاملاً براي شنونده محسوس است. پخش كننده يا Player اين نوع از فايل هاي صوتي بايد داراي اين قابليت باشد كه khz/24-bit192 اطلاعات ديجيتال را به آنالوگ تبديل كند و به خروجي صدا ارسال كند
دي وي دي هاي صوتي هم مانند سي دي مي توانند در نهايت صحت و دقت خود، ۷۴ دقيقه صوت يا موزيك ذخيره كنند ولي تفاوت در ميزان كيفيت و نمونه برداري آنهاست، به عنوان مقايسه بايد يادآوري كنيم كه با دقت پايين تر يعني حدود ۹۶ khz/24-bit (يعني كيفيت يك سي دي) يك دي وي دي مي تواند حدود هفت ساعت صوت را در خود ذخيره كند.
پخش كننده دي وي دي ياDVD Player
عملكرد player ِ DVD همانند عملكرد Player CD است، در اين جا هم بايد با استفاده از يك دستگاه اشعه هاي ليزري به روي صفحه Disk تاباند و بر اساس چاله هايي كه روي صفحه موجود است اطلاعات روي آن را خواند.
اطلاعات تصويري در DVD با فرمت MPEG-2 ذخيره مي شوند.
تجهيزاتي كه براي خواندن داده ها از يك دي وي دي استفاده مي شوند از سه قسمت اصلي تشكيل شده اند:
* يك موتور براي چرخاندن ديسك، اين موتور بسته به اين كه در حال خواندن كدام شيار است بين ۲۰۰ تا ۵۰۰ دور در دقيقه مي چرخد.
* سيستم ليزر و لنز مربوطه براي اين كه بتواند روي چاله ها تمركز كرده و اطلاعات را بخواند . طول موج ليزر در دي وي دي بسيار كمتر از طول موج آن در سي دي است و به همين دليل است كه مي تواند اطلاعات بهتري رادر خود ذخيره كند و بخواند.
* سيستم پيگيري يا Tracking كه مي تواند ليزر را به شيار موردنظر برساند و قادر است با دقت ميكرون حركت كند.
مناطق DVD
به علت وجود قوانين حقوق مولفان و ناشران ( يا همان كپي رايت) كه در اكثر كشورها رعايت مي گردد (البته ايران از اين قانون پيروي نمي كند)، كپي كردن يك دي وي دي عملي غيرمجاز محسوب شده و پيگرد قانوني دارد. (البته كپي براي خود و نگهداري به عنوان نسخه يدكي از دي وي دي هايي كه مالك آن هستيد شامل اين قانون نمي شود.)
به منظور كم كردن امكان كپي برداري غيرمجاز سيستم امنيتي از سوي توليد كنندگان دي وي دي در نظر گرفته شده كه طبق آن با رمزگذاري هاي ديجيتالي بر روي دي وي دي مناطق مختلف از لحاظ نوع رمز دي وي دي ايجاد شده است.
به عنوان مثال اگر يك دي وي دي براي منطقه يك توليد شده باشد نمي توان با دستگاه هاي پخش دي وي دي كه در منطقه دو فروخته مي شود آن را پخش كرد. بنابراين هر دي وي دي بايستي درون منطقه اي كه توليد شده است پخش و توزيع گردد. (البته با افزايش كاربرد دي وي دي ديگر اين تقسيم بندي، چندان جدي گرفته نمي شود و تقريباً تمام دي وي دي خوان ها توانايي خواندن دي وي دي مناطق ديگر را دارند با اين حال مشخصات فيلم هاي هر منطقه با ديگري از نظر نوع Pal و NTSC و تعداد فريم بر ثانيه متفاوت است).
* منطقه ۰: همه كشورهاي جهان
* منطقه ۱: آمريكا و كانادا
* منطقه ۲: اروپا، ژاپن (NTSC)، خاورميانه، آفريقاي جنوبي
* منطقه ۳: جنوب شرق آسيا، شرق آسيا، هنگ كنگ، تايوان
* منطقه ۴: استراليا، نيوزيلند، آمريكاي مركزي و جنوبي، مكزيك
* منطقه ۵: شوروي سابق، شبه قاره هند، پاكستان، بخش هايي از آفريقا، كره شمالي، مغولستان
* منطقه ۶: چين
* منطقه ۷: (استفاده نشده)
منطقه ۸: مناطق بين المللي، آب هاي آزاد، كشتي ها، هواپيماها و ...
قابليت هاي يك دي وي دي
* تماشاي فيلم هايي با كيفيت بالا به همراه صداي با كيفيت. اكثر فيلم هايي كه به صورت دي وي دي عرضه مي شوند داراي صداي Dolby هستند و همان كيفيتي كه شما در سينما مي شنويد را به شما عرضه مي كنند.
* كسي كه فيلم دي وي دي را طراحي مي كند مي تواند براي برخي قسمت هاي فيلم ليبل قرار دهد و شما مي توانيد به راحتي به قسمت موردنظر پرش كنيد.
* بسياري از فيلم هايي كه با DVD ذخيره شده اند براي زبان هاي مختلفي زيرنويس دارند، شما مي توانيد در حالي كه در حال مشاهده فيلم هستيد، زيرنويس مورد نظر خود را انتخاب كنيد تا در زير فيلم به نمايش درآورده شود.
* ديكودر ديجيتال دالبي: اين قابليت براي تبديل اطلاعات صوتي در دي وي دي به شش كانال صوتي مجزا است.
* ديكودر( :DTS(Digital Surround Audio اين ديكودر اين قابليت را دارد كه صدا را به صورت فراگير به شش كانال خروجي بفرستد.
* صداي شبيه سازي شده: اگر شما بخواهيد كه DVD Player را به يك سيستم با تنها دو بلندگو متصل كنيد، پخش كننده مي تواند صدا را به روي دو بلندگو شبيه سازي كند تا شما نيازي به شش بلندگو نداشته باشيد.
منابع:
۱- مقاله « what is a DVD?» از سايت pctechguide
۲ - مقاله «روش هاي تبديل دي وي دي به«DIV-X» از سايت LOSTLORD.Com
۳ - مقاله «آشنايي با فناوري DVD» از سايت ITIRAN