مهدي طاهباز
با اين كه تعداد قابل توجهي از آثار توليدي سينماي ايران در رده فيلم هاي مخاطب خاص قرار مي گيرند و بايد شرايط مخصوصي براي اكران آنها مهيا شود، اما اينگونه آثار مدت هاست كه در انتظار ايجاد و فراهم شدن اين شرايط، پشت خط اكران مانده اند.
مدت هاست كه حرف هاي متعددي در رابطه با راه اندازي و شكل گيري گروه نمايش دهنده آثار مخاطب خاص زده مي شود اما در عمل هنوز اتفاق خاصي رخ نداده و كماكان تدابير موثري براي چگونگي و نحوه اكران آثار خاص به كار گرفته نشده است.

مردادماه سال گذشته در آخرين جلسه شوراي صنفي مقرر شد تا گروه سينماهاي نمايش دهنده آثار خاص شامل فلسطين دو، فرهنگ دو و ايران دو به زودي فعاليت خود را آغاز كنند.
قرار بود ۷۰ درصد كف فروش اين سينماها را دولت تامين كند و ضمن اهداي سه كپي رايگان به فيلم، ۵۰ تا ۷۰ درصد تبليغات اثر نيز برعهده دولت باشد و در نهايت تمام فروش فيلم به صاحب اثر تعلق گيرد. آن زمان دو راه براي اكران اين فيلم ها مطرح بود. اول اين كه فيلم ها به نمايش درآيند و دو هفته يك بار تعويض شوند و ديگري اين كه سانس هاي چرخشي در سينماها ايجاد شود و در نهايت چهار فيلم در اين سينماها هر دو ماه يك بار تعويض شوند.
اين حرف ها ادامه داشت تا اين كه بالاخره عيد فطر سال گذشته (چهارم آذرماه) اعلام شد فيلم رقص در غبار ساخته اصغر فرهادي قرار است به عنوان آغازگر گروه نمايش دهنده فيلم هاي مخاطب خاص در چند سينماي تهران اكران شود.
اكران رقص در غبار اوايل آذرماه در چهار سينماي تهران آغاز شد و بيش از دو ماه ادامه پيدا كرد چون اين فيلم اولين و آخرين اثري بود كه به عنوان فيلم مخاطب خاص در سال ۸۲ بر روي پرده رفت.
منوچهر محمدي (پخش كننده فيلم رقص در غبار) اواخر آذرماه اعلام كرد كه براي رقص در غبار به عنوان اولين فيلم گروه مخاطب خاص هيچ اتفاق خاصي نيفتاد. قرن ها هزينه چاپ چند كپي توسط وزارت ارشاد انجام شد و در ارتباط با تقبل هزينه تبليغات يا تضمين مالي زماني از فروش و درآمد، هيچ كاري صورت نگرفت!
همان موقع فريدون جيراني (رئيس شوراي صنفي وقت) اظهار داشت كه ارشاد و شوراي صنفي مصمم هستند كه تمام برنامه  از پيش تعيين شده مبني بر اعطاي كپي هاي رايگان و دادن هزينه هاي تبليغات و هزينه كف فيلم ها و... ادامه پيدا كند. او با اشاره به نحوه اكران رقص در غبار گفت: «شايد اين موضوع در رابطه با اين فيلم اجرا نشده باشد، اما ارشاد و شوراي صنفي مصر هستند تا اين مسئله تثبيت شود تا در اوايل سال آينده كه طرح اكران آزاد آغاز مي شود، خللي در برنامه هاي مخاطب خاص ايجاد نشود.»
پرونده نمايش فيلم هاي مخاطب خاص در سال ۸۲ با اكران فيلم رقص در غبار ساخته اصغر فرهادي با فروشي در حدود ۲۰ ميليون تومان بسته شد.
مسئله اكران آثار خاص كه در سال ۸۲ به بنياد سينمايي فارابي ارجاع داده مي شد، در سال ۸۳ به سمت خانه سينما سوق داده شد. قرار شد بودجه و امكاناتي كه از طرف ارشاد براي نمايش و حمايت از آثار خاص به فارابي واگذار شده، تحويل خانه سينما گردد و اين نهاد صنفي عهده دار اجراي اين طرح شود.
با كناره گيري منوچهر شاهسواري (مجري اكران مخاطب خاص در فارابي) عملاً از اوايل سال ۸۳ كار اجرايي اكران و حمايت آثار خاص به خانه سينما واگذار شد. مشكلي كه در اين برهه زماني نمايان شد، مسئله تخصيص و اعطاي بودجه لازم براي حمايت از اكران اين آثار از سوي ارشاد به خانه سينما بود.
اواخر ارديبهشت ماه امسال كامران قدكچيان رئيس شوراي صنفي نمايش در اين رابطه اعلام كرد: «دستور اجراي اين بودجه داده شده ولي هنوز پرداخت نشده است.»
به گفته قدكچيان برنامه ريزي براي اجراي اين طرح دو ماه وقت لازم داشت.

بيش از چهار ماه پشت سر گذاشته شد ولي خبري از آغاز به كار سينماهاي نمايش دهنده فيلم هاي مخاطب خاص نبود. تعدادي از اين آثار مانند «گاوخوني» و «تهران ساعت هفت صبح» راههاي ديگري را براي نمايش پيدا كردند.
هرچند وقت يك بار حرف ها و وعده هايي در مورد راه اندازي اين گروه شنيده مي شد ولي در عمل هيچ اتفاقي نمي افتاد. تعداد زيادي از فيلمسازان در انتظار شكل گيري اين گروه و روي پرده رفتن آثارشان بودند.
در اين ميان سيد ضيا هاشمي (مسئول سابق پخش و بازاريابي فيلم هاي خارجي در فارابي) به عنوان مسئول گروه مخاطب خاص برگزيده شد.
او اواسط مهرماه اعلام كرد كه قرار بوده از دهم مهر فعاليت گروه مخاطب خاص با اكران «لاك پشت ها هم پرواز مي كنند» آغاز شود ولي چون خانه سينما متولي اين امر است و بودجه از طريق ارشاد داده مي شود و به خاطر گرفتاري هاي پيش آمده براي خانه سينما طي اين مدت، عملاً شرايط فراهم نشد و كار اين گروه به تاخير افتاد.
ضيا هاشمي گفت: «حتي اگر الان شرايط لازم فراهم شود، باز هم يك ماه وقت لازم است.»
در اين ميان مسئولان پخش آخرين ساخته بهمن قبادي خود با سينماهاي گروه مخاطب خاص وارد مذاكره شدند و فيلم را در آنها اكران كردند.

قرار است به زودي گروه سينماهاي نمايش دهنده آثار مخاطب خاص با نام جديد «آسمان باز» آغاز به كار كنند. تعداد قابل توجهي فيلم مانند دانه هاي ريز برف و كنار رودخانه (عليرضا اميني)، خاموشي دريا (وحيد موسائيان)، اين جا چراغي روشن است (رضا ميركريمي)، چند تارمو (ايرج كريمي)، كوير مرگ (اسماعيل براري)، او (رهبر قنبري)، امتحان (ناصر رفائي)، خواب تلخ (محسن امير يوسفي )، شب سفيد (علي مصفا)، ساكنين سرزمين سكوت (سامان سالور)، داستان ناتمام (حسن يكتاپناه) و... در انتظار اكران در اين گروه هستند. اكران اين آثار چرخشي نخواهد بود و طول اكران آنها براساس كف فروش و با حداقل يك هفته قرارداد با هر فيلم بسته خواهد شد.

آرتا پورملك
به تازگي اجراي چند نمايش جديد در مجموعه تئاترشهر آغاز شده است. «بي شير و شكر» در تالار قشقايي، «سه خانه كوچك» و «رعنا» در تالار سايه و «داستان هاي كارور» در تالار نو نمايش هايي هستند كه در تئاتر شهر روي صحنه رفته اند.
بي شير و شكر نوشته حميد امجد در ۹ تكه و در يك كافي شاپ امروزي در تهران مي گذرد. با آدم هايي كه مي آيند و مي روند. جا مي گذارند و جا مي مانند. گم مي كنند و گم مي شوند. ضمناً پيشخدمت اين كافي شاپ يك افغاني به نام مبارك است.
در اين نمايش كه كاري مشترك از حميد امجد و مهرداد ضيايي است، فرهنگ ملك، شهرزاد جواهري، مهرداد ضيايي، علي محسني، سحر دولتشاهي، افشين هاشمي، كامران تفتي و... بازي مي كنند. طراحي صحنه و لباس بي شير و شكر را نيز امير اثباتي انجام داده است.
اجراي نمايش رعنا به كارگرداني سپيده نظري پور نيز در تالار سايه آغاز شد. اين نمايش برشي از زندگي مردم مناطق مرزي در روزهاي آغازين جنگ تحميلي را روايت مي كند. تميم به سختي موفق به ازدواج با رعنا شده و در اين شرايط قصد ماندن و ادامه زندگي را دارد، چرا كه جنگ را مخل زندگي نمي داند. او پس از حضور عراقي ها درمي يابد كه تصورش اشتباه بوده است. يك سرباز عراقي مزاحم همسرش مي شود و تميم كه نمي تواند با عراقي ها بجنگد، مجبور به كشتن همسرش مي شود و ...
رعنا را حميدرضا آذرنگ نوشته است و سيروس كهوري نژاد، مالك حدپور سراج، حميدرضا آذرنگ و مريم معيني بازيگران اين نمايش را تشكيل مي دهند. رعنا در يازدهمين جشنواره تئاتر دفاع مقدس موفق به كسب جايزه دوم كارگرداني،  جايزه ويژه متن و جايزه ويژه بازيگري براي سيروس كهوري نژاد و در بيست و دومين جشنواره تئاتر فجر جايزه سوم بهترين بازيگر مرد را دريافت كرده است.
ديگر نمايشي كه در تالار سايه روي صحنه رفته، سه خانه كوچك نوشته مهدي پوررضاييان و به كارگرداني مهرداد راياني مخصوص است.
اين نمايش از سه اپيزود تشكيل شده است. اپيزود اول ماجراي مردي است كه هر سال به مناسبت ايام محرم تكيه برپا مي كند. او براي فراهم كردن هزينه اين كار، به جابه جا كردن كيسه هاي برنج در بندر مي پردازد اما كارگر ديگري كه با حضور او موقعيت خود را در خطر مي بيند با او درگير مي شود و ...
در اپيزود دوم امام تعزيه خوان به زندان افتاده است. معين البكاء تلاش مي كند او را از زندان آزاد كند اما اين بار، نيت تعزيه خواني نيست، معين  البكاء تصميم به كشتن او دارد. در اپيزود سوم نمايش رعنا شمرخوان شكوه مي كند. چون او عاشق اما م خواني است. اما دست تقدير او را شمرخوان كرده و او اينك مدام مورد لعن و نفرين مردم است.
علي سليماني، سپيده نظري پور و فرزين صابوني بازيگران رعنا را تشكيل مي دهند. رحمان سيفي آزاد در سمت مشاور كارگردان،  نصرا... قادري به عنوان دراماتورژ، محمد فرشته نژاد به عنوان آهنگساز و سپيده نظري پور به عنوان طراح صحنه و لباس در اين نمايش همكاري داشته اند.
اما داستان هاي كارور نيز اجرايش در تالار نو آغاز شد. اين نمايش كه كاري از گروه تئاتر شايا محسوب مي شود، از جمله نمايش هايي است كه خارج از جشنواره فجر روي صحنه رفته است. در داستان هاي كارور سه نمايش از داستان هاي ريموند كارور به نام هاي «خانه چف»، «وقتي از عشق حرف مي زنيم از چي حرف مي زنيم؟» و «اين همه آب و اينقدر نزديك به خانه» اجرا مي شود.
بهناز نازي، سعيد داخ، كامبيز اميني، مهران امام بخش، يعقوب صباحي و حميد رضا نعيمي در اين سه نمايش بازي مي كنند.
اما از هجدهم آبان قرار است بهروز غريب پور نمايش «۲۳۴۲ روز بد» را در تالار چهارسو روي صحنه ببرد. اين نمايش كه براساس داستان واقعي قرنطينه بودن يك ايراني به مدت هشت سال در فرودگاه دوگل نوشته شده است، در واقع نوعي از تئاتر است كه از امكانات مدرن، تكنيكي و تركيبي سينما، راديو و تئاتر استفاده كرده است تا يك پيام جهاني مهاجرت و فجايع فرهنگي اين پديده را به تماشاگر منتقل كند.
محمد حاتمي، نسيم ادبي، محمد سارمان و ... بازيگران ۲۳۴۲ روز بد را تشكيل مي دهند.
اين نمايش داستان يك ايراني است كه به مدت هشت سال در فرودگاه به صورت تعليقي به سر مي برد و در اين ايام به مرور گذشته خود مي پردازد.
در خانه نمايش نيز نمايش «كافي شاپ ـ داخلي ـ شب» براساس «بيمارستان عشق» نوشته علي حاتمي روي صحنه رفته است. اين نمايش توسط مهدي ميرمحمدي و يونس لطفي بازنويسي شده است. تمام اتفاقات اين نمايش در يك كافي شاپ رخ مي دهد كه توسط زني تنها اداره مي شود. او در يك شب باراني با آدم هايي روبه رو مي شود كه هر يك در شرايط بحراني خاصي قرار دارند و ناچار مي شوند شب را در آن جا سپري كنند.
ندا مقصودي، آرش بزرگ زاده، عباس حبيبي، يونس لطفي و ... بازيگران كافي شاپ ـ داخلي ـ شب را تشكيل مي دهند.
اما فروش نمايش هاي در حال اجرا در تئاتر شهر
«راز سرزمين من» به كارگرداني نادر رجب پور همچنان در سالن اصلي به اجراي خود ادامه مي دهد. اين نمايش پس از ۲۶ اجرا توانست ۲۷۵۹ تماشاگر را جذب خود كند و حدود چهار ميليون تومان بفروشد. «زمستان»به كارگرداني هما روستا پس از ۱۸ اجرا در تالار چهارسو حدود ۹۰۰ نفر تماشاگر داشته و ۳/۱ ميليون تومان فروش كرده است.
اجراي «شكلك» به كارگرداني كيومرث مرداي در تالار قشقايي به پايان رسيد. اين نمايش پس از ۲۴ اجرا توانست ۳۱۳۰ نفر را جذب خود كند و به فروشي معادل پنج ميليون و دويست هزار تومان دست يابد.
اجراي نمايش «يك شب كوچك» به كارگرداني سيما تيرانداز نيز در تالار سايه به پايان رسيد. اين نمايش پس از ۱۷ اجرا توانست ۹۴۵ نفر را جذب خود كند و به فروشي در حدود ۲/۱ ميليون تومان دست يابد. «نجواهاي نانوشته» كاري از نرگس هاشم پور نيز با ۱۷ اجرا به كار خود در تالار سايه پايان داد. در اين مدت ۷۸۳ نفر از اين نمايش ديدن كردند تا نجواهاي نانوشته در حدود ۸۰۰ هزار تومان فروش كند.
اما «گودو مي آيد» كاري از ايرج محرمي كه در تالار كوچك روي صحنه رفته است توانسته پس از هشت اجرا ۲۳۳ نفر را جذب خود كند. اين نمايش در حدود ۳۰۰ هزار تومان فروش داشته است.
«اهالي ماه» كاري از جواد پيشگر نيز در تالار كوچك در حال اجراست. اين نمايش پس از هشت اجرا ۱۵۴ تماشاگر داشته و حدود ۱۲۰ هزار تومان فروش كرده است.
«با دهان بند سكوت» نيز در تالار نو پس از ۱۷ اجرا ۷۶۰ تماشاگر داشته و حدود يك ميليون تومان فروخته است.
«كمدي ارتباطات» كاري از ميثم عابدي نيز كه در تالار خانه خورشيد روي صحنه است، پس از هشت اجرا ۱۰۱ تماشاگر را جذب خود كرده و حدود ۱۲۶ هزار تومان فروخته است.
اما اجراي «نوبت ديوانگي» به كارگرداني هادي مرزبان در تالار وحدت به پايان رسيد. اين نمايش پس از ۲۱ اجرا بيش از ۱۳ هزار تماشاگر را جذب خود كرده و حدود ۲۱ ميليون تومان فروخت.
قرار بود اين نمايش ۳۰ اجرا داشته باشد ولي به علت برپايي نمايشگاه قرآن در تالار وحدت، اجرايش به پايان رسيد.

جواد قادري
۱
فروش فيلم هاي ايراني به پايين ترين حد خود در سال ۸۳ رسيده است. سينماها طي روزهاي آغازين آبان ماه دوران كم رونقي را سپري مي كنند كه البته با توجه به زمان و شرايط اكران و نيز فيلم هاي روي پرده كمي منطقي به نظر مي رسد.
تنها فيلم پرفروش در حال اكران «سيزده گربه روي شيرواني» است كه توانسته پس از يك ماه و نيم نمايش فروشش را به ۲۵۰ ميليون تومان نزديك كند. كمي صبر كنيد فيلم هاي جديد در راهند.
۲
ايرج كريمي در آرامش و در حداقل زمان ممكن سومين فيلم بلندش را جلوي دوربين برد. «باغ هاي كندلوس» ظرف يك ماه فيلمبرداري جلوي دوربين رفت تا منتقد نام آشناي سينما، سومين فيلم بلندش را نيز در كارنامه اش به ثبت برساند.
كريمي اين بار و برخلاف دو فيلم قبلي اش با استفاده از محمدرضا فروتن و چند بازيگر شناخته  شده تر (در مقايسه با بازيگران آثار قديمش) سعي در برقراري ارتباط مخاطب عام نيز با فيلمش داشته است.
باغ هاي كندلوس ماجراي سفر ناگهاني سه مرد ميانسال است. هدف آنها رفتن بر سر مزار زوجي است كه از دوستان قديمي شان بوده اند و در كندلوس دفن شده اند. خاطره عشق اين زوج به يكديگر انگيزه اصلي اين سفر است...
شنيده مي شود اكران «چند تار مو» نيز به زودي در گروه مخاطب خاص آغاز خواهد شد.
۳
پس از نمايش تقريباً همزمان با اكران جهاني فيلم هاي مصائب مسيح و فارنهايت ۱۱/۹ در سينماهاي تهران، قرار است يك فيلم ديگر نيز با فاصله اي كوتاه از نمايش در سينماهاي جهان در ايران به نمايش درآيد.
به زودي «قهرمان» ژانگ ييمو كه مدت ها صدرنشين فروش در  آمريكا بود در چند سينماي خاص تهران اكران خواهد شد.
اگر به آثار اكشن با صحنه هاي محيرالعقول از نوع ژانگ ييمويي علاقه داريد، قهرمان را از دست ندهيد.
۴
«شاه خاموش» ساخته همايون شهنواز كه از دل يك مجموعه تلويزيوني برآمده است، در مقايسه با ديگر آثار روي پرده و با توجه به تعداد كم سينماهاي نمايش دهنده اش فروش نسبتاً خوبي داشته است.
جدا از تبليغات گسترده تلويزيوني اين فيلم و حضور بازيگراني چون محمدرضا فروتن و مهتاب كرامتي (كه در تلويزيون ديده نمي شوند و يا كمتر ديده مي شوند)، اكران يك فيلم تاريخي با حال و هوايي متفاوت از ساير آثار دليل اصلي فروش فيلم است.
اگر نگاهي به فيلم هاي در حال اكران و نيز توليدات سالانه سينماي ايران بيندازيد، به آثار تاريخي و فيلم هايي كه ماجرايشان در فضايي غيرشهري و در دوران معاصر مي گذرد، كمتر برمي خوريد. فروش روز شنبه شاه خاموش در چهار سينما تنها ۶۰۰ هزارتومان كمتر از سيزده گربه روي شيرواني در ۱۶ سينما بوده است.
۵
اين روزها در محافل هنري صحبت هاي فراواني مبني بر شانس بالاي حضور آخرين ساخته بهمن قبادي در ميان پنج فيلم منتخب خارجي براي جايزه اسكار شنيده مي شود.
«لاك پشت ها هم پرواز مي كنند» كه هم اكنون در سينماهاي تهران در حال اكران است، به عقيده تعداد زيادي از كارشناسان داخلي و خارجي از شانس فراواني براي حضور در ميان نامزدهاي نهايي اسكار برخوردار است.
شايد براي دومين بار پس از «بچه هاي آسمان» در ميان اسكاري ها يك نماينده داشته باشيم.
شايد هم براي اولين بار بتوانيم...
۶
با گذشت نيمي از ماه مبارك رمضان، مجموعه هاي تلويزيوني در حال پخش از شبكه هاي مختلف توانسته اند تا حدودي مخاطبان خود را پيدا كنند.
«خانه به دوش» رضا عطاران با ستاره اي مانند حميد لولايي توانسته وقت درصد بالايي از مخاطبان را به خود اختصاص دهد. «كمكم كن» قاسم جعفري نيز جاي خود را ميان مخاطبان باز كرده است.
نكته جالب در مورد مجموعه هاي پخش شده در ماههاي رمضان سال هاي اخير از شبكه سه سيما، حضور ثابت مجيد اخشايي به عنوان خواننده تيتراژ پاياني است.
۷
يك سؤال مهم: اگر از فرط بيكاري و با علاقه فراوان براي ديدن فيلم دلخواهتان در صبح يك روز پاييزي به يك سينما مراجعه كنيد و سينماي موردنظر به علت عدم وجود تماشاگر البته (به غير از خود شما) فيلم را نمايش ندهد، چه احساسي پيدا مي كنيد؟

سينماي ايران
فروش فيلم ها در سينماهاي تهران تا تاريخ ۴ آبان
توضيح: كماكان «سيزده گربه روي شيرواني» ساخته اكبر عبدالعلي زاده با در اختيار داشتن بيشترين تعداد سينما، پرفروش ترين فيلم روز سينماي ايران است.
گفته مي شود دور جديد اكران چند روز مانده به عيدفطر با نمايش آثاري چون «دوئل» ساخته احمدرضا درويش در گروه آفريقا، «بله برون» ساخته داوود موثقي در گروه قدس، «جايي ديگر» ساخته مهدي كرم پور در گروه استقلال، «خوابگاه دختران» ساخته محمدحسين لطيفي در گروه عصر جديد و نيز فيلم «دختري از آسمان» ساخته پرويز شيخ طاري آغاز خواهد شد.

سينماي جهان
فروش فيلم ها در سينماهاي ايالات متحده تا تاريخ ۲۵ اكتبر
توضيح: پس از مدت ها اين هفته هم يك فيلم ترسناك توانست صدرنشين جدول فروش هفتگي فيلم ها شود.
«كينه» ساخته تاكاشي شيميزو با فروش ۴۰ ميليون دلاري اش همه را شگفت زده كرد. اين فيلم كه بازسازي يك فيلم موفق ژاپني با عنوان «Ju-on» است توسط خود تاكاشي شيميزو بازسازي شده است.
«داستان كوسه» اين هفته با فروش ۱۴ ميليون دلاري اش در ۳۶۵۶ سينما پس از سه هفته صدرنشيني به رده دوم سقوط كرد. مجموع فروش داستان كوسه پس از چهار هفته اكران به ۱۴۰ ميليون دلار نزديك شده است.
ديگر فيلم جديدي كه توانست در جمع ۱۰ فيلم پرفروش هفته قرار گيرد، «زنده نگه داشتن كريسمس» با بازي بن افكل بود. اين فيلم نتوانست چندان موفق عمل كند و با فروش ۵/۴ ميليون دلاري اش در ۲۷۵۰ سينما در جاي هفتم جدول قرار گرفت.
بن افكل در اين فيلم نقش مرد تنهايي را بازي مي كند كه براي تعطيلات سال نو خانواده اي را به جاي خانواده واقعي اش اجاره مي كند. ضمناً كمدي روشنفكرانه «من هاكابيز را دوست دارم» پس از سه هفته اكران محدود، در چهارمين هفته نمايشش در ۷۸۵سينما توانست سه ميليون دلار بفروشد و در رده دهم جدول قرار بگيرد.

تئاتر
فروش نمايش هاي تالارهاي تهران تا تاريخ ۲ آبان 
توضيح: هفته گذشته اجراي نمايش هاي «شكلك»، «نجواهاي نانوشته» و «يك شب كوچك» به پايان رسيد و نمايش هاي «بي شير و شكر» در تالار قشقايي، «سه خانه كوچك» و «رعنا» در تالار سايه و «داستان هاي كارور» در تالار نو بر روي صحنه رفتند.