در پي بيماري ياسر عرفات رئيس حكومت خودگردان فلسطين و بستري شدن او در پاريس اخبار ضدونقيض در مورد بهبود شرايط جسمي او منتشر شد. عرفات از چهارشنبه گذشته به حالت اغما رفت و با وجودي كه پزشكان مسئله مرگ مغزي او را منتفي مي دانستند اما احتمال مرگ او هر روز تقويت مي شد. اين مسئله موضوع «فلسطين پس از عرفات» را هر روز پررنگ تر مي كرد. طي هفته گذشته بارها گروه هاي مقاومت فلسطيني به دعوت مقامات دولت خودگردان نشست هايي را در غزه و كرانه باختري ترتيب دادند. تا اوضاع فعلي و نحوه ادامه مبارزه خود را بررسي كنند. با وجودي كه بعضي گروه هاي مقاومت از جمله جنبش مقاومت اسلامي (حماس) پيشنهاد تشكيل يك شوراي رهبري را مطرح كردند اما هنوز توافقات جدي در اين زمينه حاصل نشده است. مسئله درگذشت عرفات و مرحله پس از او هم اكنون از مهم ترين مسايل مطرح در حوزه فلسطين است. آيا فقدان عرفات تاثيري بر ادامه مقاومت خواهد داشت و گروه هاي فلسطيني براي مقابله با طرح ها و توطئه هاي اسرائيل از اين پس چه تدابيري خواهند انديشيد. اينها پرسش هايي است كه اكنون ذهن فلسطيني ها را به خود مشغول كرده و ناظران مي كوشند تا براي آنها پاسخي درست و واقعي بيابند. به نظر مي رسد شرايط كنوني از دو جهت قابل بررسي باشد:
۱ - از نظر داخلي، مردم فلسطين مبارزه خود را از نيم قرن پيش آغاز كرده و به رغم همه ناملايمات آن را ادامه داده اند. طي اين نيم قرن رهبران شهيري چون عزالدين قسام، عبدالقادر حسين، ابوجهاد، ابواياد، شيخ احمد ياسين، عبدالعزيز الرنتيسي و ديگران بوده اند كه فلسطينيان در طول مبارزه خود آنها را از دست داده اند. عرفات هم در اين رابطه يكي از رهبران فلسطيني است كه با فقدان او خلائي پديد خواهد آمد اما اين خلاء هرگز قادر به توقف انتفاضه مردمي ملت فلسطين و ادامه مقاومت نخواهد بود. بعضي از گروه هاي فلسطين حتي نقش عرفات را به ويژه در سال هاي اخير «كندكننده» جريان انتفاضه توصيف كرده و بر اين اعتقادند كه غيبت او مي تواند به اين جريان شتاب بيشتري دهد. عرفات با ورود به مرحله سازش هاي ديپلماتيك و امضاي قرارداد اسلو در سال ۱۹۹۳ درصدد مهار گروه هاي مقاومت برآمد اما از آن جا كه انگيزه مقاومت در اعماق وجود فلسطيني ها ريشه داشت، اين جريان استمرار پيدا كرد. «موفق محادين» يكي از نويسندگان و پژوهشگران اردني مي گويد: وخامت يا بهبودي وضعيت جسماني عرفات بر صحنه سياسي فلسطيني تاثيري ندارد زيرا وي عملاً قبل از اعلام بيماري اش توسط دستياران خود از صحنه سياسي فلسطين خارج شده بود. به اعتقاد بعضي ديگر از تحليلگران با توجه به حضور پررنگ گروه هاي مقاومت در كرانه باختري و نوار غزه، اين احتمال وجود دارد كه انتفاضه با خروج از زير سايه كاريزماتيك عرفات و آزاد شدن از اهرم هاي مهار دولت خودگردان بتواند شتاب تازه اي گرفته و در صورت كسب جايگاهي در رهبري با تشكيلات منسجم تري وارد عمل شود. اين موضوع به كلي مي تواند توازن نيروها را به نفع انتفاضه و رهبران گروه هاي مقاومت تغيير داده و مبارزه اي فراگيرتر را عليه اشغالگران ساماندهي كند. مردم فلسطين در طول تاريخ خود اثبات كرده اند كه با استفاده از نيروي سياسي فراواني كه در اختيار دارند مي توانند موانع را پشت سر گذارند و با وارد كردن رهبران جديد در هر مرحله اي، روح تازه اي را در جنبش خود بدمند. جريان صلح اسلو به فلسطينيان تحميل شده بود و اكنون بر همگان آشكار شده است كه هيچ نيرويي، حتي حاميان اصلي اين جريان يعني آمريكا و اسرائيل نيز از آن پشتيباني نمي كنند. پس از آن طرح نقشه راه با شكست مواجه شد و شارون با پشت پا زدن به تمام تعهدات پيشين خود درصدد اجراي طرح خروج يك جانبه خود برآمد. اين تجارب به فلسطيني ها آموخته است كه تنها راه دستيابي به اهداف آنها ادامه انتفاضه است. اين مبارزه تا تشكيل دولت مستقل فلسطيني و اخراج اشغالگران استمرار پيدا خواهد كرد.
۲ - از نظر خارجي، نيز برخلاف تصوري كه گفته مي شود پيروزي دوباره جورج بوش در انتخابات رياست جمهوري آمريكا مواضع سلطه طلبانه آريل شارون نخست وزير اسرائيل را تقويت مي كند، برخي بر اين باورند كه رئيس جمهور آمريكا در دوره دوم رياست خود بيشتر دولت اسرائيل را تحت فشار خواهد گذاشت.
هفته نامه اكونوميست در آخرين شماره خود ضمن ارايه تحليلي از شرايط تازه فلسطين پس از عرفات مي نويسد: «انتخاب دوباره بوش با وجود اين كه احتمالاً تا حدودي موجب رضايت شارون خواهد شد اما اين ترديد را نيز در ذهن بسياري از مسئولان اسرائيلي به وجود مي آورد كه يك رئيس جمهور آمريكا كه براي دومين دور متوالي انتخاب مي شود احتمالاً براي تحت فشار قرار دادن اسرائيل براي تن دادن به بسياري از شرايط ايجاد صلح آماده تر خواهد بود.» واقعيت اين است كه خروج عرفات از صحنه، اسرائيل را با وضعيتي كاملاً جديد مواجه خواهد كرد. در اين صورت اگر رهبران جديدي در فلسطين ظاهر شوند كه حاضر به مذاكره و سازش بيشتري با اسرائيل باشند. آمريكا اين كشور را براي تفاهم با فلسطينيان تحت فشار بيشتري قرار خواهد داد. اما اگر رهبران تندرويي در صحنه حاضر شوند كه حاضر به سازش با اسرائيل نباشند، به كلي اوضاع فلسطين دگرگون خواهد شد. از اين رو دولت آريل شارون در صورت وقوع هريك از گزينه هاي فوق تحت فشارهاي دوجانبه اي از سوي محافل بين المللي يا انتفاضه خواهد بود. به بيان ساده تر يا مجبور خواهد بود تحت فشارهاي بين المللي با فلسطيني هاي ميانه رو به توافق رسيده و با تشكيل يك دولت مستقل فلسطين موافقت كند يا در صورت ديگر، با تشديد حملات گروه هاي مقاومت ناچار خواهد بود هزينه بيشتري را براي مقابله با نيروهاي فلسطيني پرداخت كند. مقاومت گروه هاي فلسطيني لحظه اي توقف نمي شناسد و همين هفته پيش وقوع يك عمليات شهادت طلبانه در اسرائيل نشان داد كه تمام اقدامات امنيتي شارون و حملات وحشيانه او به اردوگاه هاي فلسطيني در غزه و يا احداث ديوار حائل هيچ تاثيري بر كارآمدي انتفاضه ندارد. اين جنبش قادر است هر لحظه اي كه اراده كند ضربات خود را بر اسرائيل - حتي در داخل مناطق يهودي نشين مركز تل آويو - وارد آورد. انجام عمليات شهادت طلبانه يك نوجوان فلسطيني ۱۶ ساله و كشتن سه اسرائيلي در مركز تل آويو خط بطلاني بود بر سياست «مشت آهنين» شارون و اين نكته را آشكار ساخت كه هيچ تغييري در روند انتفاضه و ادامه مقاومت فلسطينيان حاصل نشده است. در پي اين حمله شهادت طلبانه «جبهه خلق براي آزادي فلسطين» با انتشار بيانيه اي از فلسطيني ها خواست به هيچ عنوان به مبارزه مسلحانه خود عليه اسرائيل پايان ندهند. همسويي گروه هاي مقاومت به ويژه جنبش مقاومت اسلامي (حماس) و سازمان جهاد اسلامي در كنار جبهه خلق براي آزادي فلسطين شرايط تازه اي را پديد آورده است كه به ويژه با غيبت عرفات، مي تواند انتفاضه را با فراغ بال و به دور از قيدهاي گذشته به پيش برد. روزهاي آينده قطعاً با روشن شدن وضعيت عرفات و صف بندي جديد رهبران مقاومت اين مبارزه شتاب بيشتري خواهد گرفت.

شيخ ابوسعيد ابوالخير را براي سخنراني به مسجدي دعوت كرده بودند. چون شيخ به مسجد رسيد ازدحام مردم به حدي بود كه جايي براي نشستن نبود. ابوسعيد بر منبر نشست. مردي از ميان جمعيت برخاست و براي آن كه همه بتوانند در مسجد جاي بگيرند و سخنان شيخ را بشنوند فرياد زد: خداوند پدر و مادرش را رحمت كند هركس را كه يك گام جلوتر بيايد. چون مردم ساكت شدند شيخ گفت: به نام خداوند بخشنده مهربان، اي مردم هر  آنچه من مي خواستم بگويم اين مرد گفت؛ خداوند رحمت كند هر آن كس را كه يك گام جلوتر بيايد و از منبر به پايين آمد.
رمضان المبارك سال ۱۴۲۵ هجري قمري چون نسيمي خوش از روي شهرهاي اسلامي مي گذرد. چند روز ديگر كه هلال ماه شوال رويت شود، بايد با ماه خوب خدا خداحافظي كنيم و اميدوار باشيم كه سال ديگر در رمضاني ديگر باز سوداي سحر و نواي مغرب را درك كنيم.
هنوز سحاب پربركت رمضان بر دامنه هاي شهر باريدن را آغاز نكرده بود در همين جا و در آخرين جمعه شعبان نوشتيم كه ماه خدا فرصت مغتنمي است براي تجديد ديدار با همه آينه هاي تودرتوي روحمان. نوشتيم كه در اين سحرها و مغرب ها در اين نمازها و نيازها چه آسان مي توان راز هستي را قطره قطره نوشيد. نوشتيم كه امساك اولين كليد دروازه شهر بي نيازي است و هركه وارد شهر بي نيازي شود به راحتي
بر باروي غنا دست مي يازد و همين كه روح آدمي غني شود ديگر باد و بود هر وسوسه نابكاري شاخه هاي محكم ايمانش را نمي لرزاند. اين شاخه ها از ريشه هايي قوت مي گيرند كه نامشان تولي است و نوشتيم كه فطرت اين اساس هدايت آدمي در اين ۳۰ روز استثنايي صيقل مي خورد براي لحظه هاي حضور قلب، براي درك عميق معناي بودن و شدن.
اين چنين است كه زمان مي گذرد و با درك رفتن رمضان است كه مي فهميم زندگي چيزي جز فهميدن همين فرصت ها و درك كردن همين معناها نيست. اگر در ۳۰ روز توانسته باشيم اين معناي مهم را بدانيم كه زمان كوتاهي براي قرارگرفتن از روزمرگي وعادت ها داريم و اگر بسته و خسته اين همه نياز شويم ديگر رازي براي بازگويي براي روحمان نمي ماند، از خوان پرنعمت رمضان دست آورد پرقيمتي برداشته ايم.
اگر درك ۳۰ روز رمضان و سه شب قدر ما را به اين نتيجه رسانده باشند كه براي روح و نفس خود نبايد قيمتي كمتر از رضوان بخواهيم، رمضان امسال پربركت ترين هديه الهي را گرفته ايم.